Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2023/391 Esas
KARAR NO : 2023/715
DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ : 18/05/2023
KARAR TARİHİ : 05/10/2023
Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili tarafından Mahkememize sunulan dava dilekçesinde özetle; müvekkili olduğu şirket alacağına karşılık, keşideci …Tur. Oto. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.’den … bank Anonim şirketinin … Şubesine ait, … hesap, … seri numaralı, 10.01.2023 tarihli, 82.500,00-TL bedelli, keşide yeri İzmir olan çeki aldığını, alınan çek vadesinin geldiğinde bulunamadığını ve kaybedildiğinin anlaşıldığını, müvekkilinin tüm aramalarına rağmen çeki bulamadığını, müvekkilinin ileride iş bu kaybedilen ve bulunamayan çek ile ilgili sorun yaşamaması için çekin iptalinin gerektiğini, müvekkilinin mağduriyetinin önlenebilmesi amacıyla, talebe konu çekin iptali amacıyla iş bu davanın açılması zorunluluğunun doğduğunun, yukarıda açıklanan nedenlerle açılan davanın kabulü ile, dava sonunda dava konusu; keşideci … İn. Tur. Oto. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. olan, … bank A.Ş. … Şubesine ait, … hesap, … seri numaralı, 10.01.2023 tarihli, 82.500,00-TL bedelli, keşide yeri İzmir olan çekin iptaline karar verilmesini vekaleten talep etmiştir.
DELİLLER :
1-… bank A.Ş. … Şubesine ait, keşideci … İn. Tur. Oto. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. olan, … seri numaralı, 10.01.2023 tarihli, 82.500,00-TL bedelli çeke ilişkin kayıt
2-Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi tarafından yapılan ilanların yer aldığı gazeteler,
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 651. maddesi “Kıymetli evrak zayi olduğu taktirde mahkeme tarafından karar verilebilir. Kıymetli evrakın zayi olduğu veya ziyanı ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi senedin iptaline karar verilmesini isteyebilir.” hükmünü içermektedir.
Zayi nedeniyle çek iptali davası açılabilmesi için öncelikle 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 780. ve 781. maddeleri uyarınca yasal unsurlara haiz bir çekin bulunması esastır. Bu unsurlara haiz olmayan bir belgenin kambiyo senedi vasfı taşımaması nedeniyle 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümleri uyarınca zayi nedeniyle iptali istenilemez.
Türk Ticaret Kanunu’nun 818. maddesinde poliçeye ilişkin hangi hükümlerin çek hakkında da uygulanacağına dair düzenlemeye ver verilmiştir. Bu düzenlemede yapılan atıf uyarınca Türk Ticaret Kanunu’nun poliçenin iptaline dair 757 ilâ 763. maddeleriyle 764. maddesinin birinci fıkrası hükümlerinin çekin iptalinde de uygulanması zorunludur.
Zayi nedeniyle kıymetli evrak iptali, kıymetli evrakta hak ile çek arasındaki sıkı bağlılığın, çekin zayi edilmesi halinde ortaya çıkaracağı haksızlıkları önleme ihtiyacından doğmuştur, yetkili hamil veya lehtar tarafından zayi edilen çekin hak sahipliğini teşhis fonksiyonunu ortadan kaldırarak ve dilekçe sahibinin söz konusu hakka sahip olduğu konusunda bir karine yaratarak bu hakkı çekişmesiz olarak talep etmesini sağlamaya yönelik nizasız kaza yani hasımsız dava konusu bir işlemdir. Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından verilecek iptal kararı ile birlikte borçlu, bono, poliçe veya çeki ibraz edilmeden ödeme imkanına kavuşmaktadır (Özkan Gültekin, Öğretide ve Uygulamada Kıymetli Evrakın Ziya ve İptali, Ankara-2006, s.51).
Kıymetli evrak iptali veya çek iptali davalarında amaç, kıymetli evrakı ibraz mecburiyetinde olan ve çekin zilyetliğini kaybetmesi nedeniyle bu zorunluluğu yerine getiremeyen lehtar veya hamile hakkının mevcudiyetini kanıtlamak bakımından bir imkan sunmak, aynı zamanda lehtar veya hamilin çeki ibraz edememekten dolayı alacak hakkını kullanmaktan mahrum kalmasını önlemektir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 757. maddesinde kıymetli evrakın iptali ve önleyici önlemler konusunda düzenleme yapılmıştır. Yapılan düzenleme uyarınca kıymetli evrakı iradesi dışında elinden çıkan kişi muhatabın poliçeyi ödemekten men edilmesi amacıyla ödeme yeri veya hamilin yerleşim yerindeki Asliye Ticaret Mahkemesi’ne başvurabilir. Mahkeme, ödemeyi men eden kararında ayrıca muhataba vadenin gelmesi üzerine poliçe bedelini tevdii etmeye izin verir ve tevdii yerini gösterir.
Türk Ticaret Kanunu’nun 758. maddesinde yapılan düzenleme uyarınca poliçeyi eline geçiren kişinin bilinmesi durumunda mahkeme dilekçe sahibine iade davası için uygun bir süre vereceği düzenlenmiş, verilen süre içinde dava açılmazsa mahkemenin muhatap hakkındaki ödeme yasağını kaldıracağı belirlenmiştir.
Türk Ticaret Kanunu’nun 759. maddesi hükmüne göre de poliçeyi eline geçiren kişinin bilinmemesi halinde poliçenin iptaline karar verilmesi istenebilir.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 18/04/2012 tarih ve 2012/4860 Esas 2012/6267 Karar sayılı ilamı ile de kıymetli evrakın zayi nedeniyle iptaline ilişkin davalarda görevli mahkemenin Asliye Ticaret Mahkemesi olduğu belirlenmiştir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2013/11-1884 Esas 2015/1059 Karar sayılı ilamında aynen; ”6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun iptali düzenleyen “Önleyici önlemler” başlıklı 757. maddesinde;
(1) İradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebilir
(2) Mahkeme, ödemeyi meneden kararında muhataba, vadenin gelmesi üzerine poliçe bedelini tevdi etmeye izin verir ve tevdi yerini gösterir.” hükmü düzenlenmiştir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “İade davası” başlıklı 763. maddesinde ise;
” (1) Elden çıkan poliçe mahkemeye sunulursa, mahkeme, iade davası açması için dilekçe sahibine uygun bir süre verir. Dilekçe sahibi bu süre içinde dava açmazsa, mahkeme, poliçeyi, sunmuş olana geri verir ve muhatap hakkındaki ödeme yasağını kaldırır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “İptal kararı” başlıklı 764. maddesi uyarınca;
”Elden çıkan poliçe, verilen süre içinde mahkemeye sunulmazsa, iptaline karar verilir.
Poliçenin iptaline karar verilmiş olmasına rağmen, dilekçe sahibi kabul edene karşı poliçeden doğan istem hakkını ileri sürebilir.”
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 651/2 maddesi uyarınca, kıymetli evrakın zayi olduğu veya ziyanın ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi senedin iptalini karar verilmesini isteyebilir.” denilmiştir.
Anılan maddeler ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı uyarınca, çekin iptaline ilişkin dava açma hakkı, çeki kaybeden yetkili hamile aittir. Çekin hamili çekin iptal davasını olumlu şekilde sonuçlandırdıktan sonra çek bedelini çekin keşidecisinden talep edebilir.
Dava dilekçesindeki açıklamalar ve dava dilekçesine ekli çek sureti göz önünde bulundurulduğunda, davacının dava konusu çeki yetkili hamil sıfatıyla elinde bulundurduğu ve dava konusu çeke ilişkin çek iptali davası açmakta hukuki yararı bulunduğu ortadadır.
Mahkememizce, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 35. maddesi gereğince Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde gerekli ilanlar yapılmış ve yine aynı kanunda belirtilen süreler içerisinde mahkememize herhangi bir başvuru yapılmadığı anlaşılmıştır.
… bank Anonim Şirketine müzekkere yazılarak … bank A.Ş. … Şubesine ait, keşideci … İn. Tur. Oto. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. olan, … seri numaralı, 10.01.2023 tarihli, 82.500,00-TL çekin hesabının kime ait olduğu, bankaya ibraz edilip edilmediği, çeke istinaden herhangi bir ödeme yapılıp yapılmadığı, ibraz edilmişse hangi tarihte ve kim tarafından ibraz edildiği hususlarında mahkememize bilgi verilmesi, ibraz edilmesi halinde çekin arkalı önlü onaylı bir örneği ile ilgili belge örneklerinin mahkememize gönderilmesi istenildiği, ilgili çekin ibraz edilmediği anlaşılmıştır.
Tüm dosya kapsamı, davacı tarafın iddiaları, … bank A.Ş. … Şubesine ait, keşideci … İn. Tur. Oto. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. olan, … seri numaralı, 10.01.2023 tarihli, 82.500,00-TL bedelli çeke ait kayıtlar, Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi tarafından yapılan ilanların yer aldığı gazeteler ve sair deliller birlikte değerlendirildiğinde, dava konusu uyuşmazlığın … bank A.Ş. … Şubesine ait, keşideci … İn. Tur. Oto. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. olan, … seri numaralı, 10.01.2023 tarihli, 82.500,00-TL bedelli çekin zayi olması sebebiyle iptali talebine ilişkin olduğu, davacının dava konusu çekin yetkili hamili olduğu ve iş bu davayı açmakta hukuki yararının bulunduğu, dava konusu çeke ilişkin olarak usulüne uygun olarak yapılan ilanlara rağmen mahkememize herhangi bir başvuru yapılmadığı, belirtilen sebepler dahilinde dava konusu çekin zayi olduğunun kabulünün gerektiği anlaşılmakla, açılan davanın kabulüne karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:
Gerekçesi ayrıntılı kararda açıklanacağı üzere;
1-Davanın KABULÜ ile; … bank A.Ş. … Şubesine ait, … İN. TUR. OTO. İTH. İHR. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.’ tarafından keşide edildiği belirtilen ve … Seri No’lu 10.01.2023 keşide tarihli ve 82.500,00-TL bedelli olduğu belirtilen çekin zayi nedeniyle iptaline,
2-Karar tarihi itibariyle alınması gerekli 269,85 TL karar ve ilam harcından evvelce alınan 179,90 TL peşin harcın mahsubu ile bakiye 89,95 TL harcın davacıdan tahsili ile hazineye irad kaydına, söz konusu tutar ile ilgili 492 sayılı harçlar kanunu 28. Madde uyarınca kararın tebliğinden itibaren 1 ay içerisinde tahsil harç müzekkeresi düzenlenmesine,
3-Davacı yanca yatırılan harçlar ile gider avansından kullanılan masrafların davanın mahiyeti gereği davacı üzerinde bırakılmasına, arta kalan 51,50 TL gider avansının 6100 sayılı HMK’nın gider avans tarifesinin 5. Maddesi gereği davacıya iadesine,
Dair davacı vekilinin yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde İzmir Bölge Adliye mahkemeleri nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkca okunup usulen anlatıldı.05/10/2023
Katip …
e-imza
Hakim …
e-imza