Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/904 Esas
KARAR NO : 2022/932

DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ : 18/11/2022
KARAR TARİHİ : 21/11/2022

Mahkememizde görülen Kıymetli Evrak İptali davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilin 16.11.2022 tarihinde aracını tam olarak numarasını hatırlayamadığı bir ara sokağa park ettiği, 18.11.2022 günü saat 08.00’de işe gitmek amacıyla aracına geri geldiğinde arabasının kapı kilitlerinin açık olduğunu tespit ettiği, araç içerisindeki eşyalarını kontrol ettiğinde …Bank Karabağlar Şubesine ait çek koçanı içerisindeki keşidecisi “… Peyzaj Tarım Ltd. Şti.” adına kaşeli ve imzalı, lehtarı “…” olan, düzenleme yeri “İZMİR” olan, düzenleme tarihi kısımları boş halde 50.000 TL tutarlı çek yaprağını (Seri No. A – … numaralı) bulamadığı, banka yetkililerinin yönlendirmesiyle 18.11.2022 tarihinde Karşıyaka Cumhuriyet Başsavcılığı’na giderek … Soruşturma numaralı dosyası üzerinden şikayetçi olduğu, zayi olan Seri No. A – … çekin bedeli 50.000 TL (Elli Bin Türk Lirası) olarak düzenlendiği, zayi olan çekin keşideci “… Peyzaj Tarım Ltd. Şti.” adına kaşeli ve imzalı olduğu, bu haliyle kıymetli evrak vasfını haiz olan çekin, kötüniyetli 3. Kişilerin eline geçmesi halinde çek bedellerinin tahsil edilmesi söz konusu olduğu, çek bedelinin kötüniyetli 3. Kişiler tarafından tahsil edilmesinin engellenmesi amacıyla, …Bankası Karabağlar Şubesi’ne ait Seri No. A – … olan 50.000 TL (Elli Bin Türk Lirası) bedelli çek hakkında İhtiyati tedbir olarak ödeme yasağı kararı verilmesine, kararın ilgili banka şubesine bildirilmesine, çekin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
Açılan dava, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 757. maddesi uyarınca kıymetli evrakın zayi olması nedeniyle iptali talebine ilişkindir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 818/1-son. maddesinin atfı ile aynı yasanın 757/1. maddesi uyarınca iradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki Asliye Ticaret Mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten men edilmesini isteyebilir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2013/11-1884 Esas 2015/1059 Karar sayılı ilamında aynen; ”6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun iptali düzenleyen “Önleyici önlemler” başlıklı 757. maddesinde;
(1) İradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebilir
(2) Mahkeme, ödemeyi meneden kararında muhataba, vadenin gelmesi üzerine poliçe bedelini tevdi etmeye izin verir ve tevdi yerini gösterir.” hükmü düzenlenmiştir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “İade davası” başlıklı 763. maddesinde ise;
” (1) Elden çıkan poliçe mahkemeye sunulursa, mahkeme, iade davası açması için dilekçe sahibine uygun bir süre verir. Dilekçe sahibi bu süre içinde dava açmazsa, mahkeme, poliçeyi, sunmuş olana geri verir ve muhatap hakkındaki ödeme yasağını kaldırır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “İptal kararı” başlıklı 764. maddesi uyarınca;
”Elden çıkan poliçe, verilen süre içinde mahkemeye sunulmazsa, iptaline karar verilir.
Poliçenin iptaline karar verilmiş olmasına rağmen, dilekçe sahibi kabul edene karşı poliçeden doğan istem hakkını ileri sürebilir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 651/2 maddesi uyarınca, kıymetli evrakın zayi olduğu veya ziyanın ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi senedin iptalini karar verilmesini isteyebilir.” denilmiştir.
Anılan maddeler ve Hukuk Genel Kurulu kararı uyarınca, çekin iptaline ilişkin dava açma hakkı çeki kaybeden hamile aittir. Çekin hamili çekin iptal davasını olumlu şekilde sonuçlandırdıktan sonra çek bedelini çekin keşidecisinden talep edebilir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 114/1-h. maddesinde davacının, dava açmakta hukuki yararının bulunması dava şartları arasında sayılmıştır.
Tüm dosya kapsamı, davacı tarafından sunulan dava dilekçesi ve sair deliller birlikte değerlendirildiğinde, kıymetli evrakların iptaline ilişkin davanın, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 563/2.,757.,818/son maddesi uyarınca zayi edildiği anda kıymetli evrak üzerinde hak sahibi olan kişi, yani ancak yetkili hamil tarafından açılabileceği, davacının dava konusu çek keşidecisi şirketin yetkilisi olduğu, yasa tarafından kıymetli evrak hamiline tanınan hakları kullanamayacağı, iptal davası açma hakkının aktif husumet ehliyetinin bulunmadığı, ayrıca zorunlu unsurlardan olan düzenleme tarihinin bulunmadığı çek yönünden kaybolan boş çek yapraklarının üçüncü kişilerce doldurularak kullanılması halinde bu durumun onlara karşı açılacak bir menfi tespit davasında ileri sürülmesi gerektiği, belirtilen gerekçeler dahilinde davacının zayi belgesi verilmesi talebi ile iş bu davayı açmakta hukuki yararının bulunmadığı, açılan davanın hukuki yarar yokluğu sebebiyle usulden reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. (İzmir 20.HD. 2022/23 E. 2022/98 K.)
HÜKÜM : /Yukarıda gerekçesi açıklandığı üzere;
1-Açılan davanın aktif husumet ehliyeti dava şartı yokluğu sebebiyle 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 114/1-e. maddesi atfıyla aynı Kanun’un 115/2.maddesi uyarınca USULDEN REDDİNE,
2-Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
3-Davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
4-Davacı tarafından yatırılan gider avansından artacak yargılama giderinin HMK’nın 333 maddesi uyarınca karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
Dosya üzerinde yapılan inceleme sonunda kararın tebliğinden itibaren iki hafta içinde İstinaf yolu açık olmak üzere karar verildi. 21/11/2022

Katip …
(e-imzalıdır)

Hakim …
(e-imzalıdır)