Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/874 Esas
KARAR NO : 2023/221
DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ : 08/11/2022
KARAR TARİHİ : 31/03/2023

Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVACI VEKİLİ DAVA DİLEKÇESİNDE ÖZETLE; müvekkili olduğu şirketin ticari alış-verişi sonucu müşterilerinden olan alacağına karşılık olarak aşağıda listesi sunulan
1-…, … Bankası … 14/01/2023 10.000 TL
2- … GIDA … Bankası …. 21/01/2023 10.000 ….
3- … EMLAK … Bankası … 30/01/2023 45.000 TL …
4-… … Bankası … 31/01/2023 150.000 TL
5-… … Bankası … 31/01/2023 50.000 TL
6- … … Bankası … 05/02/2023 20.000 TL … çekleri teslim aldığını, müvekkilinin almış olduğu çekleri yukarıda belirtilen kendi işletme adresinde kaybettiğini, çeklerin müvekkili olduğu şirkette her tarafta arandıysa da bulunamadığını çeklerin vadesi geldiğinde 3.kişilere ödenmemesi ve herhangi bir icra takibine maruz kalmamak ve hem müvekkilinin hem de keşidecinin mağdur olmaması için mevcut koşullar altında TTK.nun ilgi hükümleri uyarınca kaybolan çeklerin iptaline, ve ödeme yasağı konulmasını talep etmiştir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 651. maddesi “Kıymetli evrak zayi olduğu taktirde mahkeme tarafından karar verilebilir. Kıymetli evrakın zayi olduğu veya ziyanı ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi senedin iptaline karar verilmesini isteyebilir.” hükmünü içermektedir.
Zayi nedeniyle çek iptali davası açılabilmesi için öncelikle 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 780. ve 781. maddeleri uyarınca yasal unsurlara haiz bir çekin bulunması esastır.
Türk Ticaret Kanunu’nun poliçenin iptaline dair 757 ilâ 763. maddeleriyle 764. maddesinin birinci fıkrası hükümlerinin çekin iptalinde de uygulanması zorunludur.
Kıymetli evrak iptali veya çek iptali davalarında amaç, kıymetli evrakı ibraz mecburiyetinde olan ve çekin zilyetliğini kaybetmesi nedeniyle bu zorunluluğu yerine getiremeyen lehtar veya hamile hakkının mevcudiyetini kanıtlamak bakımından bir imkan sunmak, aynı zamanda lehtar veya hamilin çeki ibraz edememekten dolayı alacak hakkını kullanmaktan mahrum kalmasını önlemektir.
”6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun iptali düzenleyen “Önleyici önlemler” başlıklı 757. maddesinde;
(1) İradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebilir
(2) Mahkeme, ödemeyi meneden kararında muhataba, vadenin gelmesi üzerine poliçe bedelini tevdi etmeye izin verir ve tevdi yerini gösterir.” hükmü düzenlenmiştir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “İade davası” başlıklı 763. maddesinde ise;
” (1) Elden çıkan poliçe mahkemeye sunulursa, mahkeme, iade davası açması için dilekçe sahibine uygun bir süre verir. Dilekçe sahibi bu süre içinde dava açmazsa, mahkeme, poliçeyi, sunmuş olana geri verir ve muhatap hakkındaki ödeme yasağını kaldırır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “İptal kararı” başlıklı 764. maddesi uyarınca;
”Elden çıkan poliçe, verilen süre içinde mahkemeye sunulmazsa, iptaline karar verilir.
Poliçenin iptaline karar verilmiş olmasına rağmen, dilekçe sahibi kabul edene karşı poliçeden doğan istem hakkını ileri sürebilir.”
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 651/2 maddesi uyarınca, kıymetli evrakın zayi olduğu veya ziyanın ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi senedin iptalini karar verilmesini isteyebilir.” denilmiştir.
Dava dilekçesindeki açıklamalar göz önünde bulundurulduğunda, davacının dava konusu çekleri yetkili hamil sıfatıyla elinde bulundurduğu ve dava konusu çeklere ilişkin çek iptali davası açmakta hukuki yararı bulunduğu ortadadır.
… Bankası … Bankası … Şubesine ait, keşidecisi … olan, 31/03/2023 keşide tarihli, … seri numaralı, 50.000,00-TL bedelli çek yönünden yapılan yargılama neticesinde
Talep, Türk Ticaret Kanununun 757. vd. maddeleri hükümlerine dayalı olarak açılmış olup, çekin zayi nedeniyle iptali istemine ilişkindir. Mahkememizce davaya konu çekin muhataba ibrazı halinde ödenmemesi için ödeme yasağı konulmasına karar verilmiş, davaya konu çekin ibraz edilip edilmediği hususunda bankaya yazı yazılmış, yazı cevabında ibraz edilmediğinin bildirildiği görülmüştür. Çek ile ilgili Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde gerekli ilanlar yaptırılmış, ilk ilandan itibaren 3 aylık yasal süre içinde Mahkememize dava konusu çek yönünden herhangi bir müracaatın olmadığı, davanın TTK 818 maddesine atıfla 761.-762. madde kapsamına göre sübut bulduğu sonucuna ulaşılarak davanın kısmen kabulüne ve … Bankası …. Bankası … Şubesine ait, keşidecisi … olan, 31/03/2023 keşide tarihli, … seri numaralı, 50.000,00-TL bedelli çek yönünden davanın kabulüne, … Bankası … Garanti Bankası … Şubesine ait, keşidecisi … olan, 31/03/2023 keşide tarihli, … seri numaralı, 50.000,00-TL bedelli çekin zayi olması sebebiyle iptaline karar vermek gerekmiştir.
… Bankası İzmir … Şubesine ait, keşidecisi … olan, 14/01/2023 keşide tarihli, … seri numaralı, 10.000,00 -TL bedelli çek, … Bankası İzmir … Şubesine ait keşidecisi … Gıda San. Kon. Tic. Ltd. Şti. olan, 21/01/2023 keşide tarihli, … seri numaralı, 10.000,00 TL bedelli çek, … Bankası … Şubesine ait, keşidecisi … İnş. Tur. Tic. Ltd. Şti. Olan, 30/01/2023 keşide tarihli, … seri numaralı, 45.000,00 TL bedelli çek, … bank … Şubesine ait, keşidecisi … olan 31/01/2023 keşide tarihli, … seri numaralı 150.000,00 TL bedelli çek, … Bankası … Şubesine ait keşidecisi … … A.Ş. Olan 05/02/2023 keşide tarihli 0432509 seri numaralı, 20.000,00 TL bedelli çekler yönünden yapılan incelemede ise İlgili çeklerin bankaya ibraz edilip edilmediği, çeke istinaden herhangi bir ödeme yapılıp yapılmadığı, edilmişse hangi tarihte ve kim tarafından ibraz edildiği hususlarında mahkememize bilgi verilmesi, ibraz edilmesi halinde çekin arkalı önlü onaylı bir örneği ile ilgili belge örneklerinin mahkememize gönderilmesi istenilmiş, verilen cevaplarda ve yargılama aşamasında dosyaya gelen evraklardan da anlaşılacağı üzere … Bankası İzmir … Şubesine ait, keşidecisi … olan, 14/01/2023 keşide tarihli, … seri numaralı, 10.000,00 -TL bedelli çek, … Bankası İzmir … Şubesine ait keşidecisi … Gıda San. Kon. Tic. Ltd. Şti. olan, 21/01/2023 keşide tarihli, … seri numaralı, 10.000,00 TL bedelli çek, … Bankası … Şubesine ait, keşidecisi … İnş. Tur. Tic. Ltd. Şti. Olan, 30/01/2023 keşide tarihli, … seri numaralı, 45.000,00 TL bedelli çek, … Bank … Şubesine ait, keşidecisi … olan 31/01/2023 keşide tarihli, … seri numaralı 150.000,00 TL bedelli çek, … Bankası … Şubesine ait keşidecisi … A.Ş. Olan 05/02/2023 keşide tarihli … seri numaralı, 20.000,00 TL bedelli çeklerin zayi olmadığı anlaşılmıştır.
Bu aşamada, davanın konusuz kalması hususunda genel açıklama yapılmasında yarar vardır.
İlke olarak her dava, açıldığı tarihteki fiili ve hukuki duruma göre hükme bağlanır (28/11/1956 tarih ve 15/15 sayılı İBK). Ne var ki, dava açıldıktan sonra meydana gelen bir nedenle dava konusunun ortadan kalkması halinde işin esası hakkında infaz kabiliyeti olan bir hüküm kurulmamaktadır.
Dava konusu hakkın davacıya ödenmesi, verilmesi ya da müdahalenin kaldırılması, davacı ve davalı sıfatının birleşmesi, yeni çıkan bir kanun yada Anayasa Mahkemesi kararı ile ya da kişiye sıkı sıkıya bağlı ve mirasçılara geçmeyen bir hakka ilişkin davalarda taraflardan birinin ölümü gibi nedenlerle artık dava konusu edilen talep hakkında olumlu ya da olumsuz bir karar verilmesine gerek ya da neden kalmıyorsa, burada davanın konusuz kalmasından söz edilebilir. Bu durumda, mahkemenin, bir tespit hükmü niteliğinde olmak üzere esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına hükmetmesi gerekmektedir.
Söz konusu çeklerin zayi olmadığı, bu kapsamda davanın konusuz kaldığı anlaşılmakla, … Bankası İzmir … Şubesine ait, keşidecisi … olan, 14/01/2023 keşide tarihli, … seri numaralı, 10.000,00 -TL bedelli çek, … Bankası … Şubesine ait keşidecisi … Gıda San. Kon. Tic. Ltd. Şti. olan, 21/01/2023 keşide tarihli, … seri numaralı, 10.000,00 TL bedelli çek, … Bankası … Şubesine ait, keşidecisi … İnş. Tur. Tic. Ltd. Şti. Olan, 30/01/2023 keşide tarihli, … seri numaralı, 45.000,00 TL bedelli çek, … Bank … Şubesine ait, keşidecisi … olan 31/01/2023 keşide tarihli, … seri numaralı 150.000,00 TL bedelli çek, … Bankası … Şubesine ait keşidecisi … A.Ş. Olan 05/02/2023 keşide tarihli … seri numaralı, 20.000,00 TL bedelli çekler yönünden konusuz kalan davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
KARAR: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
Davanın KISMEN KABULÜ ile,
1- … Bankası … … Bankası … Şubesine ait, keşidecisi … olan, 31/03/2023 keşide tarihli, .. seri numaralı, 50.000,00-TL bedelli çek yönünden davanın KABULÜNE, … Bankası … Bankası … Şubesine ait, keşidecisi … olan, 31/03/2023 keşide tarihli, … seri numaralı, 50.000,00-TL bedelli çekin zayi olması sebebiyle İPTALİNE,
2- … Bankası … Şubesine ait, keşidecisi … olan, 14/01/2023 keşide tarihli, … seri numaralı, 10.000,00 -TL bedelli çek, … Bankası … Şubesine ait keşidecisi … Gıda San. Kon. Tic. Ltd. Şti. olan, 21/01/2023 keşide tarihli, … seri numaralı, 10.000,00 TL bedelli çek, … Bankası … Şubesine ait, keşidecisi … İnş. Tur. Tic. Ltd. Şti. Olan, 30/01/2023 keşide tarihli, … seri numaralı, 45.000,00 TL bedelli çek, … bank … Şubesine ait, keşidecisi … olan 31/01/2023 keşide tarihli, … seri numaralı 150.000,00 TL bedelli çek, … Bankası … Şubesine ait keşidecisi … A.Ş. Olan 05/02/2023 keşide tarihli … seri numaralı, 20.000,00 TL bedelli çek açısından konusuz kalan dava açısından ESAS HAKKINDA KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
Mahkememizce dava konusu çekler üzerine konulan ödeme yasağının kaldırılmasına,
Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken 179,90 -TL karar ve ilam harcından peşin yatırılan 80,70-TL harcın indirilmesiyle geriye kalan 99,20-TL harcın davacıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
Davacı tarafından yapılan masrafların üzerinde bırakılmasına,
Davacı tarafça yatırılan gider avansının artan kısmının karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
HMK ‘nun 333. Maddesi uyarınca davacı tarafından yatırılan ve sarf edilmeyen gider avansından kararın tebliğ gideri düşüldükten sonra kalan kısmın karar kesinleştikten sonra davacıya iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde, mahkememize veya bulunduğu yerde varsa Asliye Ticaret Mahkemesi’ne, yoksa Asliye Hukuk Mahkemesine verilecek istinaf dilekçesi ile, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde, istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup, usulen anlatıldı. 30/03/2023

Katip …
e-imzalı
Hakim …
e-imzalı