Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/275
KARAR NO : 2022/212

DAVA : Tazminat (Ticari Satıma Konu Malın İadesi)
DAVA TARİHİ : 30/06/2020
KARAR TARİHİ : 08/03/2022

Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Ticari Satıma Konu Malın İadesi) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA :
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirket ile davalı satıcı … Motorlu Taşıtlar Sanayi Ticaret Anonim Şirketi AŞ arasında, 93.555,50-TL bedele … marka sıfır araç için 25.04.2018 tarihinde satış sözleşmesi yapıldığını, aracın müvekkili şirket tarafından üretim amacına da uygun olarak ticari amaçla kullanılmak istediğini, aracın 19.917 km’de iken 20.000 bakımının davalı … tarafından yapıldığını, 13.12.2018 tarihinde 40.358 km’de iken 40.000 bakımının davalı … tarafından yapıldığını, 18.04.2019 tarihinde araç 55.343 km’de iken yağ kaçağı şikayeti sebebiyle davalı …’a başvurulduğunu, durum tespiti ve onarım için araç 1 gün serviste kaldığını, Yağ sızıntısı sebebiyle motor ön kapağı değişimi yapıldığını, müvekkilinin işbu onarım süresince aracından faydalanamadığını, aracın 25.05.2019 tarihinde araç 60.264 km’de iken 60.000 bakımının davalı … tarafından yapıldığını, 30.07.2019 tarihinde araç 67.967 km’de iken yağ kaçağı şikayeti sebebiyle tekrardan (2.ci defa) davalı …’a başvurduğunu, bu sefer de sızıntının kaynağı olarak diferansiyel kapağının sökülüp silikonlandığını, 31.07.2019 tarihinde teslim edildiğini, müvekkili şirket işbu (2 günlük) onarım süresince yine aracından faydalanamadığını, 25.10.2019 tarihinde 80.333 KM’de iken 80.000 bakımı için davalı …’a teslim edildiğini, 15.01.2020 tarihinde araç 91.577 km’de iken yağ kaçağı şikayeti sebebiyle 3. defa davalı …’a başvurulmuş ve durum tespiti ve onarım için araç 1 gün servise teslim edildiğini, yağ sızıntısı sebebiyle tekrardan motor ön kapağı değişimi yapıldığını, 16.01.2020 tarihinde teslim edildiğini, müvekkili şirketin işbu onarım süresince 3. defa olmak üzere 1 gün aracından faydalanamadığını, 16-17.01.2020 tarihinden bir gün sonra hareket halindeyken aracın yağı boşalmış ve araç yolda kaldığını, aracın çekici marifetiyle 4. kez tamir için … yetkili servisi olan … Motor AŞ’ye götürüldüğünü, müvekkilinin 7 gün boyunca ticari aracından faydalanamadığını, aracın 24.01.2020 tarihinde teslim edildiğini, aracın olağan bakımları, zamanında ve yetkili servis aracılığıyla yaptırıldığını, araçtaki yağ kaçağı şikayetinin davalı …’ın onarımıyla giderilemediğini, İşbu süreç içerisinde müvekkil şirket, yağ kaçağı şikayeti sebebiyle defalarca aracı yetkili satıcı ve yetkili servis olan … Bayii’ne taşıtmak ve bırakmak zorunda kaldığını, sıfır km olarak satın alınan araçtan beklenen faydanın sağlanamadığını, yağ kaçağı şikayetinin sürekli tekrarladığını, aracın tam olarak onarılamadığını, davalı …’ın araçta tekrar eden arızalar sebebiyle müvekki! şirkete özür dileme mahiyetinde 2.000,00 TL gibi çok cüzi bir meblağ teklif ettiğini, müvekkilince bu teklifin ciddiye dahi alınmadığını, müvekkilince araç hakkında bir makine mühendisine danışılıp araçtaki işbu mevcut arızanın üretimden kaynaklı bir sorun olduğu bilgisine ulaşıldığını, müvekkil şirketin sözü edilen ayıbı, aracı teslim alırken bilmesi veya gözden geçirme mükellefiyeti dahilinde tespitinin mümkün olmadığını, Zaman içerisinde ortaya çıkan, herhangi bir hatalı kullanımdan da kaynaklanmayan işbu ayıbın müvekkil firmaya özgülenmesi imkanı da bulunmadığını, müvekkili firmanın, üretim hatası olarak nitelendirilen işbu gizli ayıbı öğrenir öğrenmez ihtarname ile derhal davalı …’a (Karşıyaka … Noterliği … yevmiye numaralı ihtarname ile) bildirdiğini, tüm bu yaşanan sürece rağmen, araçta üretimden kaynaklı bir ayıp olduğu ve bu sebeple aynı şikayetin sürekli kendisini tekrarladığını, tamir çabalarının sonuçsuz kaldığı bilgisi müvekkil şirkete verilmediğini, kötü niyetli olarak bu ayıbın müvekkili şirketten saklanmaya çalışıldığını, geçici önlemlerle şikayetin giderilmeye çalışıldığını, anılan aşamalardan diğer davalı olan üretici … Otomotiv Sanayi AŞ’nin haberdar olduğu aşikar olduğunu, huzurdaki mevcut uyuşmazlığın tüm taraflarının tacir olması ve satış sözleşmesine konu aracın müvekkil şirket tarafından ticari işlerde kullanılıyor olması sebebiyle; yürürlükteki mevzuat hükümleri de dikkate alındığında Türk Ticaret Kanunu hükümlerinin uygulanması gerekeceğini, müvekkili şirketin, makine mühendisi vasıtasıyla öğrendiği üretimden kaynaklı gizli ayıbı, 07.02.2020 tebliğ tarihli ihtarname ile derhal bildirerek yasa hükmünü gereği gibi ifa ettiğini, davalının sürekli geçici önlemlerle gizli ayıbı saklamaya çalıştığını, kötü niyetli olarak saklanmaya çalışılan işbu gizli ayıp sebebiyle ağır kusurlu olarak addedebilecek davalılar hakkında TBK 125. madde “Ağır kusurlu olan satıcı, satılandaki ayıbın kendisine süresinde bildirilmemiş olduğunu ileri sürerek sorumluluktan kısmen de olsa kurtulamaz” hükmünün de uygulanması zaruriyeti doğduğunu, davaya konu aracın taşıması zorunlu olan lüzumlu vasıfları taşımadığını, kullanım amacı bakımından da kendisinden beklenen faydayı sağlayamadığını, üretici firmaya husumet yöneltilebilmesi hususu ile ilgili olarak; Yargıtay 19. Hukuk Dairesinin 18.09.2018 tarihli, 2017/2158 E. 2018/4238 K. numaralı dosyasında “Davalı … Motorlu Araçlar İmal ve Satış A.Ş. satıma konu aracın imalatçısı ve ana satıcısı olduğundan ve üretilen araca garanti verdiğinden davacının bu davalıya husumet yöneltmesi mümkündür.” şeklinde hüküm kurulmuş olduğunu, …, ticari araçlarında 3 YIL veya sınırsız KM şeklinde garanti süresi taahhüdünde bulunduğunu, Garanti süresi, zamanaşımı süresinden daha uzun kabul edildiği durumlarda, bahse konu dava zamanaşımı süresinin garanti süresi sonuna kadar uzadığının kabulü gerektiğini, Yasal mevzuat çerçevesinde müvekkil şirketin genel hükümlere göre ayrıca tazminat talep etme hakkını saklı tutmak kaydıyla; Ticari araçtaki üretimden kaynaklı gizli ayıp sebebiyle şahsına tanınan seçimlik haklardan, satılanın ayıpsız misli ile değiştirilmesini isteme hakkını talep ettiklerini, Mahkeme nezdinde bu talep kabul görmeyecek olursa, müvekkil şirketinin satılanı derhal geri vermeye hazır olup buna karşılık ticari araç satış bedeli olan 93.555,50 TL’lik meblağ, ticari araç satış bedeli olarak ödenen işbu meblağ üzerinden ticari işlerde uygulanan avans faiz oranı işletilerek belirlenecek olan faiz bedeli ile müvekkil şirketin tekrardan ticari işlerinde kullanmak üzere dava konusu ticari araçla aynı nitelikte bir araç satın almak zorunda kalacak olması nedeniyle 2 yıl gibi bir zaman zarfında işbu sınıf ticari araçların fiyatlarında meydana gelen artış sebebiyle ödeyecek olduğu fazla meblağın bedelini birlikte mahkemeden talep ve dava konusu ettiklerini, Yukarıda açıklanan nedenlerle; fazlaya ilişkin haklarımız saklı kalmak kaydıyla, davanın kabulü ile seçimlik haklarından satılanın ayıpsız bir benzeri ile değiştirilmesini, hükmün uygulanmasında İİK 24. maddesinin nazara alınmasına, mahkeme nezdinde işbu talep kabul görmeyecek olursa, müvekkil şirket satılanı derhal geri vermeye hazır olup buna karşılık olarak davalılardan … Motorlu Taşıtlar San. Tic. A.Ş’nin satış bedeli olan 93.555,50-TL’lik bedelin, ticari araç satış bedeli olarak ödenen işbu meblağ üzerinden ticari işlerde uygulanan avans faiz oranı işletilerek belirlenecek olan faiz bedeli ve müvekkil şirketin tekrardan ticari işlerinde kullanmak üzere dava konusu ticari araçla aynı nitelikte bir araç satın almak zorunda kalacak olması nedeniyle 2 yıl gibi bir zaman zarfında işbu sınıf ticari araçların fiyatlarında meydana gelen artış sebebiyle ödemek zorunda kalacağı bedelin iadesi talebine ilişkin olarak fazlaya ilişkin haklarımız saklı kalmak kaydıyla kısmi dava olarak, davamız terditli olarak açıldığından şimdilik 10.000,00-TL’nin davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP :
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili şirketlerden … Otomotiv San. A.Ş.’ye husumet yöneltilemeyeceğini, somut uyuşmazlığın çözümünde, TTK ve TTK atfı ile TBK hükümleri uygulanacağını, dava konusu aracın ayıplı olduğunun kabulü anlamına gelmemek üzere- ayıplı malın varlığı halinde bundan sorumluluk sadece satıcıya ait olacak, ithalatçı ve üretici firmanın sorumluluğu garanti taahhürtleri ile sınırlı olacağını, bu bağlamda üretici firma olan davalı müvekkillerden … Otomotiv San. A.Ş. satıcı sıfatına haiz olmamakla beraber, taraflar arasındaki sözleşmesel ilişkinin de tarafı olmadığını, husumet yönünden reddine karar verilmesi gerektiğini, ithalatçı şirket (… Otomotiv San. A.Ş.) ticari garanti ile sadece, aracın bütün parçalarının garanti kapsamında olduğunu, garanti süresi içerisinde aracın montajından, işçilik, malzeme ve tasarımından dolayı arızalanması halinde herhangi bir bedel almaksızın onarımının yapılacağını taahhüt ettiğini, iddia edilen sorun nedeniyle ithalatçı şirkete husumet yönetilmesi mevzuat uyarınca mümkün olmadığını, ithalatçı müvekkil yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, davanın zamanaşımına uğradığını, aracın müvekkili şirketin yetkili satıcısından 24.4.2018 tarihinde satın alındığını, davanın iki yıllık zamanaşımın bitmesinden sonra açıldığını, olayda müvekkil şirketlerin ayıplı aracı devretme de ağır bir kusuru bulunmadığını, ayıp ihbar süresine de riayet edilmediğini, alıcının ayıp ihbar süreleri açık ayıplarda 2, açıkça belli olmayan ayıplarda ise 8 gün olup, bu süreler teslimden itibaren başladığını, açıkça belli olmayan ayıplarda, alıcı malı teslim aldıktan sonra 8 gün içinde incelemek, incelettirmek ve bu inceleme sonucunda malın ayıplı olduğu ortaya çıkarsa haklarını korumak amacıyla durumu bu süre içinde satıcıya ihbar etmekle yükümlü olduğunu, bu ihbarın, sekiz günlük süre içinde yapılmaz ise, alıcı malı ayıp ile kabul etmiş sayılacağını, görüldüğü gibi, kanunun, tacire malı teslim aldıktan sonra 8 gün içerisinde inceleme veya inceletme yükümlülüğü getirdiğini, Tacirin bu durumda, basiretli bir iş adamı gibi davranarak, teslim aldığı malı teslim aldığı tarihten itibaren 8 gün içerisinde inceletmeli ve herhangi bir ayıp tespit etmesi halinde ise, bunu satıcıya bildirmesi gerektiğini, yukarıdaki itirazımız saklı kalmak üzere dava konusu araçta üretimden kaynaklanan herhangi bir ayıp bulunmadığını, aracın halihazırda davacı tarafından sorunsuz bir şekilde kullandığını, Aracın üretimden tüm kontrolleri eksiksiz bir biçimde yapılarak ayıptan ari olarak aracın ilk sahibine satın ve teslim edildiğini, en son yetkili servislerine 07.04.2020 tarihinde 100.000 km bakım ve 02.09.2020 tarihinde 120.000 km bakım için hizmet aldığını, mevcut şikayetlerin söz konusu olmadığını, araçta açık veya gizli herhangi bir ayıp bulunmadığını, İşbu davada, davacının 0 km aracın güncel bedelinin mümkün olmaması halinde, aracın ayıpsız misliyle değişimi taleplerinin objektif iyi niyet kuralları çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiğini, aksinin kabulü taraflar arasındaki menfaatler dengesini davacı lehine bozacak, hakkaniyete uygun olmayan sonuçlar ortaya çıkmasına sebebiyet vereceğini, hüküm kurulmadan önce, aracın tramer kaydı sorgusunun yapılarak herhangi bir kazaya karışıp karışmadığı ya da araçta değer kaybına sebebiyet verecek bir durumla karşılaşılıp karşılaşılmadığı hususunun da tetkik edilmesi gerektiğini, yukarıdaki tüm itirazlarımızın reddi ile davacının taleplerinin kabulü halinde, eğer ki araçta müvekkili şirketlerin kusurlu bir eylemi yada fiili olmaksızın meydana gelmiş bir değer kaybı var ise, bunun tespit edilerek müvekkil şirketlere iade edilmesi gerektiğini, aracın devrine engel herhangi bir borcun bulunup bulunmadığı hususunun tespiti gerektiğini belirterek yukarıda açıklanan sebeplerle ve re’sen tespit edilecek hususlar doğrultusunda, davacının haksız ve hukuka aykırı olan işbu davasının esastan da reddedilmesini talep etmiştir.
DELİLLER :
1-İzmir Arabuluculuk Bürosunun …/… Dosya …/… Arabuluculuk numaralı Arabuluculuk Son Anlaşamama Tutanağı,
2-… Otomotiv Sanayi Anonim Şirketi nezdinde davacı … Atık Geri Dönüşüm Hurda Metal İnşaat Gıda ve Hayvancılık Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi ile imzalanan satış sözleşmesi kapsamında davacı şirkete satılan ve 24/04/2018 tarih … Seri numaralı faturaya konu … Motor, … Şasi numaralı ve … plakalı araca ait tüm kayıt ve evraklar,
3-Dava konusu araca ait fatura, araca ait servis kayıt açılış ve kapanış formları, yetkili servis kayıtları ve iş emirleri,
4-Davalı … Motorlu Taşıtlar Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketine ait davacı … Atık Geri Dönüşüm Hurda Metal İnşaat Gıda ve Hayvancılık Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’ne ait … plakalı araca ilişkin olarak düzenlenen servis işlemlerini gösterir iş emirleri, teslim formları ile tamirat işlerini gösterir tüm evrak ve kayıtlar,
5-Dava konusu araca ait garanti belgesi,
6-Karşıyaka … Noterliğine ait 05/02/2020 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarnamenin onaylı sureti ile ihtarnamenin muhataba tebliğine ilişkin tebligat evraklar,
7-İzmir … Noterliğine ait dava konusu araca ait satış sözleşmesinin onaylı sureti,
8-Dava konusu … plakalı araca ait trafik tescil ve ruhsat belgeleri,
9-Keşif tutanağı,
10-Tanık beyanları,
11-Otomotiv alanında uzman bilirkişi, makine mühendisi bilirkişi ve sigortacı bilirkişiden oluşan bilirkişi heyetinin 20/05/2021 havale tarihli raporu,
12-Otomotiv alanında uzman bilirkişi, makine mühendisi bilirkişi ve sigortacı bilirkişiden oluşan bilirkişi heyetinin 02/08/2021 havale tarihli ek raporu,
13-Otomotiv alanında uzman bilirkişi, makine mühendisi bilirkişi ve sigortacı bilirkişiden oluşan bilirkişi heyetinin 31/01/2022 havale tarihli 2. ek raporu,
14-Sair deliller.
DAVA KONUSU :
Açılan dava, davacı ile davalı … Motorlu Taşıtlar Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi arasında imzalanan Sıfır Araç Satış Sözleşmesi kapsamında davacı tarafından satın alınan … marka, ticari adı Transit, cinsi kamyonet, … motor, … şase numaralı, 2018 model aracın gizli ayıplı olduğu iddiası ile öncelikle ayıpsız misli ile değiştirilmesi, mümkün olmadığı takdirde satılanın iadesi ile satış bedelinin ticari işlerde uygulanan avans faizi ve emsal araç fiyatlarında meydana gelen artış bedelinin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili taleplerine ilişkindir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Satım sözleşmesi, dava konusu uyuşmazlık bakımından uygulanması gereken mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun (BK) 182. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir.
Borçlar Kanunu’nun 182/1. maddesinde düzenlenen satım sözleşmesiyle; alıcı satış bedeli olarak bir miktar para vermeyi borçlanır; satıcı ise satıma konu malı alıcıya teslim ederek mülkiyeti ona geçirme borcu altına girer.
Taşınır bir malın satışına ilişkin sözleşmede satıcının taşınırı teslim etmek ve mülkiyeti alıcının üzerine geçirmek gibi asıl borcu yanında satılan malı saklama ve gerektiğinde taşıma masraflarını ödeme borcu gibi tali nitelikte borçları da bulunmaktadır.
Satıcının borçlarından bir tanesi de Borçlar Kanunu’nun 194. ilâ 207. maddeleri arasında düzenlenen ayıba karşı tekeffül borcudur.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 23.maddesinde; “Bu maddedeki özel hükümler saklı kalmak şartıyla, tacirler arasındaki satış ve mal değişimlerinde de Türk Borçlar Kanununun satış sözleşmesi ile mal değişim sözleşmesine ilişkin hükümleri uygulanır…
c) Malın ayıplı olduğu teslim sırasında açıkça belli ise alıcı iki gün içinde durumu satıcıya ihbar etmelidir. Açıkça belli değilse alıcı malı teslim aldıktan sonra sekiz gün içinde incelemek veya incelettirmekle ve bu inceleme sonucunda malın ayıplı olduğu ortaya çıkarsa, haklarını korumak için durumu bu süre içinde satıcıya ihbarla yükümlüdür. Diğer durumlarda, Türk Borçlar Kanununun 223 üncü maddesinin ikinci fıkrası uygulanır.” hükmüne yer verilmiştir.
Ayıba ilişkin hukuki düzenlemenin bulunduğu, Borçlar Kanunu’nun 194. maddesinde “Ayıba Karşı Tekeffül” başlığı altında:
“Bayi müşteriye karşı mebiin zikir ve vadettiği vasıflarını mütekeffil olduğu gibi maddi veya hukuki bir sebeple kıymetini veya maksut olan menfaatini izale veya ehemmiyetli bir suretle tenkis eden ayıplardan salim bulunmasını da mütekeffildir.
Bayi, bu ayıpların mevcudiyetini bilmese bile onlardan mesuldür.” hükmü yer almaktadır.
Anılan düzenlemede “Satıcı alıcıya karşı satılanın zikir ve vaadettiği vasıflarını mütekeffil olduğu gibi maddi veya hukuki bir sebeple kıymetini veya maksut olan menfaatini izale veya ehemmiyetli bir surette tenkis eden ayıplardan salim bulunmasını da mütekeffildir. Satıcı, bu ayıpların varlığını bilmese bile onlardan mesuldür” denilmektedir.
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 223. maddesinde; “Alıcı, devraldığı satılanın durumunu işlerin olağan akışına göre imkân bulunur bulunmaz gözden geçirmek ve satılanda satıcının sorumluluğunu gerektiren bir ayıp görürse, bunu uygun bir süre içinde ona bildirmek zorundadır.
Alıcı gözden geçirmeyi ve bildirimde bulunmayı ihmal ederse, satılanı kabul etmiş sayılır. Ancak, satılanda olağan bir gözden geçirmeyle ortaya çıkarılamayacak bir ayıp bulunması hâlinde, bu hüküm uygulanmaz. Bu tür bir ayıbın bulunduğu sonradan anlaşılırsa, hemen satıcıya bildirilmelidir; bildirilmezse satılan bu ayıpla birlikte kabul edilmiş sayılır.” düzenlemesi bulunmaktadır.
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 219. maddesinde de; “Satıcı, alıcıya karşı herhangi bir surette bildirdiği niteliklerin satılanda bulunmaması sebebiyle sorumlu olduğu gibi, nitelik veya niteliği etkileyen niceliğine aykırı olan, kullanım amacı bakımından değerini ve alıcının ondan beklediği faydaları ortadan kaldıran veya önemli ölçüde azaltan maddi, hukuki ya da ekonomik ayıpların bulunmasından da sorumlu olur. Satıcı, bu ayıpların varlığını bilmese bile onlardan sorumludur.” hükmü bulunmaktadır.
Öğretide ayıp; satılanda, hasarın geçtiği anda, vaad edilen nitelikleri bir diğer ifade ile bulunması gereken bir özelliğin bulunmaması ya da bulunmaması gereken bir kusurun ya da eksikliğin bulunması ya da dürüstlük kuralı gereğince ondan beklenen lüzumlu vasıfları taşımaması hâli olarak tanımlanmakta ve maddi, hukuki ya da ekonomik ayıp şeklinde sınıflandırılmaktadır. Maddi ayıp bir malda madden hata bulunmasıdır (örneğin malın yırtık, kırık, bozuk, lekeli olması gibi). Hukuki ayıp malın kullanımının hukuken sınırlandırılmış olmasıdır (malın üzerinde rehin, haciz, intifa hakkı gibi kısıtlamalar bulunması gibi). Ekonomik ayıp ise malın iktisadi vasıflarında eksiklik olmasıdır.
Ayıba karşı tekeffül, satılan şeyde satıcı tarafından zikir ve vaad edilen vasıfları taşımamasından veya satılan şeyin değerini sözleşme gereğince ondan beklenen faydaları azaltan veya kaldıran noksanları bulunmasından satıcının sorumlu olmasıdır. Şu hâle göre ayıba karşı tekeffül ya zikir ve vaad olunan vasıfların bulunmaması ya da satılanın lüzumlu vasıflarının olmaması sebebiyle gerçekleşir.
Ayıba karşı tekeffül borcu, satıcının mülkiyeti geçirme borcunun tamamlayıcısıdır. Çünkü satımda alıcının amacı, istediği maksat için kullanabileceği, yararlı bir malın mülkiyetine sahip olmaktır. Satıcı, malın değerini veya yararını azaltan eksikliklerin bulunmadığını ayrıca garanti etmese bile; bu borç kanunen mevcuttur. Bu nedenle satıcının bu borcunu kanuni bir borç olarak nitelendirmek mümkündür (Tandoğan, H.: Borçlar Hukuku-Özel Borç İlişkileri, C.1/1, Ankara 1988, s.163; Yavuz, C.: Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, İstanbul 1996, s.91).
Ayıba karşı tekeffüle ilişkin kuralların uygulanabilmesi için satıcının kusurlu olması şart değildir. Gerçekten de Borçlar Kanunu’nun 194. maddesinin ikinci fıkrası hükmüne göre satıcı, ayıpların varlığını bilmese bile onlardan sorumludur. Ancak satıcının ayıptan sorumlu tutulabilmesi alıcı satım anında malın ayıplı olduğunu bilmemelidir. Ayıbı bilen veya bilmesi gereken alıcı, satıcı ayrıca garantide bulunmamış ise ayıp hükümlerine dayanamaz. Bu konu Borçlar Kanunu’nun 197. maddesinde “Bayi, müşterinin bey’i zamanında malumu olan ayıptan mesul olmadığı gibi mebii kâfi derecede muayene etmekle fark etmiş olacağı ayıptan da ancak bunun mevcut olmadığını temin etmiş ise mesul olur.” şeklinde düzenlenmiştir. Buna göre alıcı gizli ya da açık ayıbı bilerek alıyorsa ayıba karşı tekeffül hükümlerine başvuramaz.
Ayıba karşı tekeffül şartlarının gerçekleşmesi durumunda alıcıya Borçlar Kanunu’nun 202. ve devamı maddelerinde seçimlik haklar tanınmıştır. Buna göre alıcı sözleşmeden dönebileceği gibi semenin indirilmesini ya da malın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini de isteyebilir. Tüketicinin korunmasına ilişkin düzenlemelerde alıcının malın onarılmasını isteme hakkına sahip olduğu da benimsenmiştir.
Alıcının seçimlik haklarının düzenlendiği 227. maddesinde; “Satıcının satılanın ayıplarından sorumlu olduğu hâllerde alıcı, aşağıdaki seçimlik haklardan birini kullanabilir:
1. Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme.
2. Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinde indirim isteme.
3. Aşırı bir masrafı gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme.
4. İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir benzeri ile değiştirilmesini isteme.
Alıcının genel hükümlere göre tazminat isteme hakkı saklıdır.
Satıcı, alıcıya aynı malın ayıpsız bir benzerini hemen vererek ve uğradığı zararın tamamını gidererek seçimlik haklarını kullanmasını önleyebilir.
Alıcının, sözleşmeden dönme hakkını kullanması hâlinde, durum bunu haklı göstermiyorsa hâkim, satılanın onarılmasına veya satış bedelinin indirilmesine karar verebilir.
Satılanın değerindeki eksiklik satış bedeline çok yakın ise alıcı, ancak sözleşmeden dönme veya satılanın ayıpsız bir benzeriyle değiştirilmesini isteme haklarından birini kullanabilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Nitekim, aynı hususlara Hukuk Genel Kurulunun 20.06.2019 tarihli ve 2017/19-1657 Esas 2019/744 Karar sayılı kararında da yer verilmiştir.
Dava konusu araca ait olarak davalı … Motorlu Taşıtlar Sanayi Ve Ticaret Anonim Şirketi tarafından düzenlenen 24/04/2018 tarihli ve … numaralı faturanın incelenmesinde, aracın 2018 … Yeni Transit 350 M Tek Kabin Pikap 170 PS Ecoblue Euro6 model olduğu, aracın motor numarasının …, şasi numarasının … olduğu ve renginin beyaz olduğu, aracın 93.555,50-TL bedel ile davacı şirket tarafından satın alındığı anlaşılmaktadır.
Dava konusu aracın ruhsat ve tescil bilgilerinin incelenmesinde, aracın sahibinin … Atık Geri Dönüşüm Hurda Metal İnşaat Gıda Ve Hayvancılık Sanayi Ticaret Limited Şirketi olduğu, tescil tarihinin 26/04/2018 olduğu görülmektedir.
Dava konusu aracın garanti belgesinin davalı … Otomotiv Sanayi Anonim Şirketi tarafından 3 yıl geçerli olarak düzenlenmiş olduğu görülmüştür.
Davalı … Motorlu Taşıtlar Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi nezdinde davacı … Atık Geri Dönüşüm Hurda Metal İnşaat Gıda ve Hayvancılık Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’e ait … plakalı araca ilişkin olarak düzenlenen servis işlemlerini gösterir iş emirleri, teslim formları ile tamirat işlerini gösterir tüm evrak ve kayıtlar ile … Otomotiv Sanayi Anonim Şirketi nezdinde davacı … Atık Geri Dönüşüm Hurda Metal İnşaat Gıda ve Hayvancılık Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi ile imzalanan satış sözleşmesi kapsamında davacı şirkete satılan ve 24/04/2018 tarih … Seri numaralı faturaya konu … Motor, … Şasi numaralı ve … plakalı araca ait tüm kayıt ve evraklar celp edilerek dosya arasına alınmıştır.
11/03/2021 tarihli duruşmada beyanı alınan davacı tanığı …, davacı şirkette şoför olarak çalıştığını, davacı şirketin davalı … şirketinden 2018 model 3 adet araç aldığını, bu araçların içinde sadece … plakalı araçta problem yaşanmaya başlandığını, aracı rutin bakımları için servise götürdüğünde yapılan bakım sonrasında aracı teslim alıp çalıştırdığı zaman aracın motor yağını kontrol edin uyarısı verdiğini, 55.000 km bakımında aracın motor yağ kapağı değiştiğini, yapılan onarıma rağmen 89.000 – 90.000 km civarında iken araçta yine arıza meydana gelince motor yağ kapağının yeniden değiştiğini, son yapılan motor yağ kapağı değişikliğinden sonra aracı servisten aldığını, şirkete geldiğinde işe çıkacağı zaman aracın altından yağ sızdırdığını gördüğünü, davalı … şirketini aradıklarını, şirketin servis elemanı göndereceklerini söylediğini, bunun üzerine direkt olarak … firmasını aradıklarını, … firması araçla ilgilenilmesi için başvurularını … isimli firmaya yönlendirdiğini, … firmasının gönderdiği çekicinin şirkete gelerek dava konusu aracı teslim aldığını, aracın bir hafta boyunca … firmasında kaldığını ve aracın motor yağ kapağına ilişkin onarımı yapılarak davacı şirkete teslim edildiğini, aracın teslim edilmesinden sonra aracın 100.000 yada 125.000 km de iken yolda kaldığını, aracın turbosunın yandığını, … şirketi tarafından çekicinin geldiğini, aracı alıp götürdüğünü, sonrasında araçta oluşan turbo arızasının da … tarafından yapıldığını, 135.000 km de iken ise aracın 90 km hızı geçince titreme yapmaya başladığını, aracı 07/12/2020 tarihinde … şirketine götürdüğünü, … şirketinin aracı 14/12/2020 tarihinde kendisine teslim ettiğini, evrakta aracın 11/12/2020 tarihinde teslim edildiğinin yazmakta olduğunu, 14/12/2020 tarihinde aracı teslim aldıktan sonra yaklaşık olarak 10 km gittiğinde aracın yeniden arıza verdiğini, tekrar servise götürmesi üzerine serviste arızanın tekrar ettiği ve hali hazırda devam ettiğinin kendisine söylendiğini, arıza üzerine yeni kayıt açmalarını istediğini ancak arıza kaydının açık olduğunu belirterek açık olan kayıt üzerinden işlem yapacaklarını ve yeni kayıt açmayacaklarını söylediklerini, aracın arızalarının tüm bakım ve onarım işlemlerine rağmen giderilemediğini, sonuç olarak aracın 19/02/2021 tarihinde kendilerine teslim edildiğini, … şirketi tarafından aracın turbosu ve şanzımanı içindeki bir takım malzemelerin değiştirildiğini kendilerine söylendiğini, 19/02/2021 tarihli … şirketinde mühendis olarak çalışan ismini bilmediği şahıs ile aracı test etmek için yola çıktıklarını, aracın 90 km hızı geçtiğinde eskisine nazaran daha az ses çıkardığını ancak yine de düşük bir ses bulunduğunu konuştuklarını, mühendisin bu durumun normal olduğunu kendisine söylediğini, mühendise aracın sürekli çalışan bir araç olduğunu söylediğini, mühendisin buna karşılık yeniden aynı arıza oluşursa aracın kendilerine götürmelerini söylediğini, aracı sürekli olarak kullanan şoförün kendisi olduğunu, araca her seferinde korkarak bindiğini, aracın sıkıntılarının halen devam etmekte olduğunu belirtmiştir.
11/03/2021 tarihli duruşmada dinlenilen davacı tanığı … ise, davacı şirkette şoför olarak çalıştığını, 2018 yılında davacı şirketin davalı … şirketinden 3 adet araç aldığını, şirketin 3 tane şoförü olduğunu, alınan üç araçtan ikisinde herhangi bir sıkıntı yaşamadıklarını ancak sadece bir tanesinde sıkıntılar yaşandığını, … plakalı araçta aracın alt kısmında yağ kaçağı olduğunu, bu hususun araç 55.000 km de iken meydana geldiğini, davacı şirketin araçtaki hasara ilişkin olarak davalı … şirketine bildirimde bulunduğunu, … şirketi tarafından araçtaki durumun normal olduğunun davacı şirkete bildirildiğini, sonrada yağ kaçağı arızasının devam ettiğini, bunun üzerine aracı servise gönderdiklerini, araç servisten geldikten sonra aynı arızanın devam ettiğini, aracı servisten alıp şirkete getirmek istediklerinde aracı şirkete kadar getiremediklerini, çünkü aracın yolda kaldığını, sonra çekicinin gelerek aracı aldığını ve aracın 1 hafta boyunca serviste kaldığını, aracı servisten almaya gidip teslim aldıklarında aracın uyarı lambalarının yandığını gördüklerini, bu hususun bir çok kez tekrarlandığını, en son yaklaşık bir ay kadar önce aracı teslim almadan aracın 45 gün kadar serviste kaldığını, davalı şirketin aracı onarmadığını ve aracın iş kapsamında sürekli olarak kullanıldığı için aracı teslim aldıklarını, davacı şirket tarafından dava konusu aracın serviste kaldığı sürelerde davalı şirketten ikame araç talep edildiğini, ancak araç davalı olduğu için davalı şirket tarafından ikame araç verilemeyeceğinin belirtildiğini, dava açılmadan önce hangi sebeple verilmediğini bilmediğini beyan etmiştir.
Dava konusu aracın mahiyeti ve tarafların iddia ve savunmalarının sağlıklı bir şekilde değerlendirilebilmesi açısından aracın fiziken görülmesi gerektiği kanaatiyle araç üzerinde keşif icrasına karar verilmiş olup, mahkememiz ara kararı uyarınca keşif icra edilmiş ve keşfin icrası akabinde dosyanın otomotiv alanında uzman bilirkişi, makine mühendisi bilirkişi ve sigortacı bilirkişiden oluşan bilirkişi heyetine tevdi ile dosya kapsamı, tarafların iddia ve savunmaları, dava dilekçesine ekli bilgi ve belgeler, dava konusu araca ait fatura, araca ait servis kayıt açılış ve kapanış formları, yetkili servis kayıtları ve iş emirleri, tescil belgesi, ihtarname ve ihtarnamenin muhataplara tebliğini gösterir tebligat evrakları, davacı şirkete ait dava konusu edilen araç, keşif, tanık beyanları ve sair deliller birlikte değerlendirilerek, dava konusu aracın ayıplı olup olmadığı, ayıplı ise araçta bulunan ayıbın açık ayıp ya da gizli ayıp mahiyetinde olup olmadığı, ayıbın hangi sebepten kaynaklandığı, araçta oluşan hasarın üretimden mi yoksa kullanımdan mı kaynaklandığı, araçtaki ayıbın tamir suretiyle giderilip giderilemeyeceği, araçta yapılan onarım işlemlerinin araçta bulunan ayıpla doğru orantılı ve ayıbı gidermeye yönelik olup olmadığı, onarım sürelerinin makul olup olmadığı, araçtaki ayıbın aracın kullanımını önemli ölçüde etkiler mahiyette bulunup bulunmadığı, araçta bulunan ayıbın onarım maliyetinin ne kadar olduğu, aracın satış, dava ve keşif tarihi itibariyle rayiç değerinin ne kadar olduğu, aracın onarım bedeli ile aracın misli ile değiştirilmesi talebinin orantılı olup olmadığı, ayıp sebebiyle aracın ayıpsız misli ile değiştirilmesi talebinin makul olup olmadığı, onarım süresinde ikame araç bedelinin piyasa koşulları çerçevesinde ne kadar olacağı hususlarının ve sair hususların belirlenerek düzenlenecek raporun mahkememize sunulması istenilmiş, otomotiv alanında uzman bilirkişi, makine mühendisi bilirkişi ve sigortacı bilirkişiden oluşan bilirkişi heyetinin 20/05/2021 havale tarihli raporlarında sonuç olarak, aracın garanti sürecinde “Yağ kaçağı” şikayeti ile 3, kez motor ön kapağının değiştiğini, mevcut durumda anılı kapak üzerinde geçmişindeki yağ kaçak izlerinin görüldüğünü, mevcut durumda bir kapak cıvatası etrafında terleme şeklinde sızıntı olduğunu, arıza nedeniyle aracın şanzımanın açılıp içinde senkromeç dişlisinin değiştirmiş olduğunu (servis beyanına göre), anılı arızaların kullanım kaynaklı olmadığını, kullanımdan yada periyodik bakım eksikliğinden kaynaklanmadığını, üretim kaynaklı olduğunu, satın alınma sırasında olmadığını, sonradan belli km geçince ortaya çıktığını, satın alınma sırasında basit kontrol ile veya bir profesyonel kişi (tamirci/usta/teknisyen/servis) tarafından da tespit edilecek bir husus olmadığını, çünkü belli km’ler sonrası ortaya çıktığını, bu açıdan değerlendirildiğinde, mevcut anılı arızaların üretimden kaynaklı ayıp olduğunu, bu ayıplar teknik bakımdan değerlendirildiğinde gizli ayıp niteliğinde olduğunu mütalaa etmişlerdir.
Taraf vekillerinin itirazları üzerine dosyanın 20/05/2021 havale tarihli raporu tanzim eden bilirkişi heyetine tevdi ile taraf vekillerinin beyan ve itirazları değerlendirilmesi ve 11/03/2021 tarihli duruşmanın 5 numaralı ara kararında tespit ve belirlemesi istenilen tüm hususların ayrı ayrı ve açık bir şekilde belirtilmesi suretiyle düzenlenecek ek raporun mahkememize sunulması istenilmiş, otomotiv alanında uzman bilirkişi, makine mühendisi bilirkişi ve sigortacı bilirkişiden oluşan bilirkişi heyetinin 02/08/2021 havale tarihli ek raporlarında sonuç olarak, davaya konu aracın üretimden kaynaklı gizli ayıplı olduğunu, satın alınma sırasında yapılacak kontroller ile anlaşılamayacağını, sonradan ortaya çıktığını, kullanım hatası olmadığını, davaya konu aracın satın alma 25.04.2018 tarihi itibarıyla fatura bedelinin 93.555,50-TL olduğunu, söz konusu değeri tespite konu aracın 30.06.2020 dava tarihi itibarıyla ikinci el piyasa rayicinin 150.000,00-TL mertebesinde olduğunu, söz konusu değeri tespite konu aracın 19.03.2021 keşif tarihi itibarıyla ikinci el piyasa rayicinin 190.000,00-TL mertebesinde olduğunu, … firmasının web sayfasından alınan güncel 2021 yılı Temmuz ayı sıfır satış bedeli (2021 model) Tek kabin (orta şase) 2.0 L EcoBlue 170 PS 6 ileri manuel, Euro 6.2 için tavsiye edilen anahtar teslimi bedeli 252.600,00-TL, kampanyalı anahtar teslimi bedeli 250.100,00-TL olduğunu, Tek kabin (orta şase, kasalı) 2.0 L EcoBlue 170 PS 6 ileri manuel, Euro 6.2 için tavsiye edilen anahtar teslimi bedeli 266.100,00-TL, kampanyalı anahtar teslimi bedeli 263.400,00-TL olduğunu, aracın dava tarihindeki (30.06.2020) sıfır satış bedeli hususunda İzmir’deki yetkili satıcı bayilerden sağlıklı bilgi alınamadığını mütalaa etmişlerdir.
Mahkememizce dava konusu aracın muadili bir aracın satış bilgi ve belgelerinin temini amacıyla yazılan müzekkere cevaplarında yer alan veriler ile taraf vekillerinin itirazları doğrultusunda ek rapor alınması gerektiği kanaatiyle dosyanın 20/05/2021 havale tarihli rapor ile 02/08/2021 havale tarihli ek raporu tanzim eden bilirkişi heyetine tevdi ile … Otomotiv Anonim Şirketine, … Otomotiv Anonim Şirketine, … Motorlu Araçlar Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketine, … Otomotiv Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketine ve … Otomotiv Servis ve Anonim Şirketine yazılan müzekkereler kapsamında dosya muhteviyatına kazandırılan bilgi ve belgeler dikkate alınarak, taraf vekillerinin beyan ve itirazları değerlendirilmesi ve 11/03/2021 tarihli duruşmanın 5 numaralı ara kararında tespit ve belirlemesi istenilen tüm hususların ayrı ayrı ve açık bir şekilde belirtilmesi suretiyle düzenlenecek ek raporun mahkememize sunulması istenilmiş, otomotiv alanında uzman bilirkişi, makine mühendisi bilirkişi ve sigortacı bilirkişiden oluşan bilirkişi heyetinin 31/12/2021 havale tarihli ek raporlarında sonuç olarak, davaya konu … Transit 350 M Tek kabin (orta şase, kasalı) 2.0 L EcoBlue 170 PS 6 ileri manuel aracın 18.04.2019 tarihinde 55.343 km’de yağ kaçağı şikâyeti ile motor ön kapağının değiştiği, 30.07.2019 tarihinde 67.967 km’de yağ kaçağı şikâyeti ile motor ön kapağının kontrolü yapıldığı, diferansiyel kapağının sökülüp silikonlandığı, 15.01.2020 tarihinde 91.577 km’de yağ kaçağı şikâyeti ile motor ön kapağının 2.ci kez değiştiği,17.01.2020 tarihinde 91.650 km’de yağ kaçağı şikâyeti ile motor ön 3.cü kez değiştiği, 30.07.2019, 13.11.2020 ve 11.12.2020 tarihinde yağ kaçağı şikâyetlerinin olduğu, 30.07.2019 tarihinde 80.333 km’de far anahtarı ve sağ ön amortisör değiştiği, 14.03.2020 tarihinde 93.600 km’de “turbo motoru değiştiği, 132.647 km’de 11.12.2020 tarihli işlemde “90 km’de giderken gelen ıslık sesi, yağ kaçağı ve sabah sesli çalışma” şikâyetleri ile ilgili olarak aracın şanzımanın değişip test edileceğinin iş emrine yazılı olduğu, iş emrinde ise şanzıman ile ilgili yapılan bir işlem olmadığı, keşif ve araç incelemesi esnasında servis teknik elemanınca “aracın şanzımanının açılıp içinde vites geçişlerini kolaylaştıran senkromeç dişli değişimi yapıldığının” beyan edildiği, bu iş emrinin tarafımıza inceleme sırasında verilmediği, netice olarak, yukarıda açıklanan gerekçelerle ve “Motor ön kapağının 3 kez değişmesi, motor ön kapağından sürekli yağ kaçırması, diferansiyel kapağının sökülüp silikonlanması, sürekli motordan yağ kaçaklarının olması, far anahtarı ve sağ ön amortisör değişmesi, turbo motoru değişmesi, davacıya haber verilmeden “aracın şanzımanının açılıp içinde vites geçişlerini kolaylaştıran senkromeç dişli değişimi yapılması” nedenleriyle, davaya konu aracın; (Teknik illiyet bakımından) üretimden kaynaklı gizli ayıplı olduğu, satın alınma sırasında yapılacak kontroller ile anlaşılamayacağı, sonradan ortaya çıktığı, kullanım hatası olmadığı” yönünde görüş kanaat ve tespitine varıldığı, davaya konu aracın; satın alma 25.04 2018 tarihi itibarıyla sıfır fatura bedelinin 93.555,50-TL olduğu, söz konusu değeri tespite konu aracın 30.06.2020 dava tarihi itibarıyla ikinci el piyasa rayicinin 150.000,00-TL mertebesinde olduğu, dava tarihi itibarıyla sıfır değerinin ortalama 165.000,00-TL olduğu, söz konusu değeri tespite konu aracın 19.03.2021 keşif tarihi itibariyle ikinci el piyasa rayicinin 190.000,00-TL mertebesinde olduğu, ayıbın hangi sebepten kaynaklandığı ile ilgili olarak motordaki yağ kaçakları, Turbo arızası ve sebebinin hatalı kullanım veya eksik periyodik bakım olmadığı, bu yönde olduğuna dair yetkili servisinde iş emri ve raporlarında tespit olmadığı, anılı parçalarda üretimden kaynaklı ayıptan kaynaklı olduğu, satın alınma sırasında alıcı ya da tamirci tarafından yapılacak kontrolle anlaşılamayacağı, belli bir km sonrası ortaya çıktığı, bu nedenle teknik bakımından bu ayıbın gizli ayıp niteliğinde olduğu, yukarıda listelene şikayet/arıza ve ayıpların ÜRETİM KAYNAKLI OLDUĞU, motor ön kısmından yağ kaçırmasının süreklilik arz ettiği, Turbo ve şanzımanında da üretim kaynaklı ayıp/arıza olduğu, araçtaki ayıbın üretimden mi yoksa kullanımdan mı kaynaklandığı ile ilgili olarak şikayet/arıza ve ayıpların üretim kaynaklı olduğu, motor ön kısmından yağ kaçırmasının turbo ve şanzıman ÜRETİM KAYNAKLI AYIP/ARIZA OLDUĞU, KULLANIM KAYNAKLI OLMADIĞI, inceleme neticesinde kullanım kaynaklı olduğuna dair bir belirti, iz, rapor tespit bulunmadığı, tamir suretiyle giderilip giderilemeyeceği ile ilgili olarak araçta son keşif ve inceleme esnasında araçta anormal motor ve şanzıman sesi olmadığı, turboda ses olmadığı, şanzıman vites geçişlerinde bir problem olmadığı, üç adet ön kapak değişimi sonrası yağ kaçağının çok az miktarda olduğu, terleme şeklinde olduğu, mevcut dürumda ayıbın giderilmiş olduğu, ancak, ileriki süreçte tekrarlanmayacağının garanti olmadığı, ileride tekrar edip etmeyeceğinin bilinemeyeceği, araçta yapılan onarım işlemlerinin araçta bulunan ayıpla doğru orantılı ve ayıbı gidermeye yönelik olup olmadığı ile ilgili olarak araçta yapılan onarım işlemlerinin araçta bulunan ayıpla doğru orantılı ve ayıbı gidermeye yönelik olduğu, onarım sürelerinin makul olup olmadığı ile ilgili olarak 09.02.2020 tarihli işlemin fatura tarihinin aynı gün olduğu, (1 gün), 132.647 km’deki işlem iş emrinin 07.12.2020 tarihinde açıldığı, teslim tarihinin 11.12.2020 tarihi olduğu, (4 gün) 07.04.2020 tarihli işlemin fatura tarihinin aynı gün olduğu, (1 gün), 14.03.2020 tarihli işlemin fatura tarihinin 19.03.2020 tarihi olduğu, (5 gün), 17.01.2020 tarihli işlemin fatura tarihinin 24.03.2020 tarihi olduğu, (7 gün), 15.01.2020 tarihli işlemin fatura tarihinin 16.01.2020 tarihi olduğu, (2 gün), 25.10.2019 tarihli işlemin fatura tarihinin 02.11.2019 tarihi olduğu, (8 gün), 30.07.2019 tarihli işlemin fatura tarihinin 31.07.2019 tarihi olduğu, (2 gün), 20.05.2019 tarihli işlemin fatura tarihinin aynı gün olduğu, (1 gün), 18.04.2019 tarihli işlemin fatura tarihinin aynı gün olduğu, (1 gün), 13.12.2018 tarihli işlemin fatura tarihinin aynı gün olduğu, (1 gün), 02.05.2018 tarihli işlemin fatura tarihinin aynı gün olduğu, (1 gün), 13.11.2020 tarihli işlemin, teslim tarihinin aynı gün olduğu, (1 gün), 10.02.2020 tarihli işlemin, teslim tarihinin aynı gün olduğu, (1 gün), onarım sürelerinin buna göre makul olduğu, araçtaki ayıbın araçtaki kullanımı etkiler mahiyette olup olmadığı, ile ilgili olarak yağ kaçağı sonucunda kullanıcı dikkatli olmazsa motorun yatak sarmasına neden olabileceği, bu husus kullanıcıyı tedirgin edeceği, 3 kez motor kapağı değişimi sonrasında hali hazırda az miktarda da olsa anılı kapakta yağ sızıntısının olduğu, terleme olduğu, sızan yağın bölgede kurumaya yüz tuttuğu, şanzıman içinde senkromeç değiştiği bilgisinin verildiği, bu parçalarda ileride aynı arızaların oluşması durumunda, araçtaki kullanımı etkiler mahiyette olacağı, araçtaki ayıbin onarım maliyetinin ne olduğu ile ilgili olarak yapılan onarımların garantı kapsamında olduğu, dosya içeriğinde garanti kapsamında yapılan bu onarımların bedeline ilişkin fatura bilgi belge bulunmadığı, araçta yapılan onarım işlemlerinin garanti kapsamında yapılmış ve fatura ve iş emirlerinde fiyatlandırılmamış olduğu, bu nedenle dosya içeriğinde bu bedellerin belli olmadığı, bununla beraber, tecrübelerimiz ve piyasa değerlendirmesi neticesinde, iş emirlerinde garanti kapsamında karşılanan onarım işlemlerinin toplam maliyetinin kabaca aracın satış bedelinin ‘020”’sini geçmeyecek oranda olduğu, aracın onarım sürelerinin makul olduğunu, süreleri topladığımızda toplam onarım süresinin 37 gün olduğunu, davaya konu ticari kamyonetin yukarıdaki onarım süreçlerinde günlük ikame araç bedelinin (yapılan piyasa araştırması neticesinde) ortalama 200,00-TL olduğunu, 37 günden ve 200,00-TL günlük bedelden toplam ikame bedelinin 7.400,00-TL olacağını mütalaa etmişlerdir.
Ankara Bölge Adliye Mahkemesinin 2018/1109 Esas 2021/125 Karar sayılı ilamında aynen; ”…Sıfır km satın alınan bir aracın gizli ayıplı olması nedeniyle motorunun değiştirilmesi, davacı yanın tahsis veya kullanım amacı bakımından beklediği faydayı ortadan kaldıran veya azaltan, ikinci el satış aşamasında değerini düşürücü nitelikte bir durum olup, bunun gizli ayıp niteliği ile alıcının araca duyduğu güvenin sarsılması nedeniyle araçtan beklediği yararı, konforu ve performansı sağlayamayacağı gözetilerek, mahkemece davacının onarım hakkını kullandığından bahisle misli ile değişim talebi yerinde görülmeyerek, davacı yanın aracı bu haliyle kullanması ve kabule zorlanması beklenemez. Öyle ise davacının aracın misli ile değişim talebi kabul edilmelidir…” gerekçelerine yer verilmiştir.
Dosyada mevcut bilgi ve belgeler ile yargılama sırasında icra edilen keşif ve keşif akabinde alınan bilirkişi heyeti raporları çerçevesinde, dava konusu aracın üretimden kaynaklı olarak ayıplı olduğu, ayıpların kullanımdan kaynaklanmadığı, ayıbın birden fazla kez gerçekleştirilen servis onarım işlemlerine rağmen giderilemediği, ayıpta bulunan gizli ayıbın onarılamaması ve ayıbın mevcudiyetinin alıcının araca duyduğu güvenin sarsılması nedeniyle araçtan beklediği yararı, konforu ve performansı sağlayamayacağı nitelikte bulunduğu gözetilerek, aracın ayıpsız misli ile değiştirilmesi talebinin kabulüne karar vermek gerekmiştir.
6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 231. maddesinde; “satıcı daha uzun bir süre için üstlenmiş olmadıkça, satılanın ayıbından doğan sorumluluğa ilişkin her türlü dava, satılandaki ayıp daha sonra ortaya çıksa bile, satılanın alıcıya devrinden başlayarak iki yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. Alıcının satılanın kendisine devrinden başlayarak iki yıl içinde bildirdiği ayıptan doğan def’i hakkı, bu sürenin geçmiş olmasıyla ortadan kalkmaz.
Satıcı, satılanı ayıplı olarak devretmekte ağır kusurlu ise, iki yıllık zamanaşımı süresinden yararlanamaz.” hükmü düzenlenmiştir.
Satıcının alıcıya garanti vermiş olması hali hiçbir surette 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 223. maddesinde yer alan ayıp ihbar sürelerini asla ortadan kaldırmaz. Türk Borçlar Kanunu’nun 223. maddesinde belirtilen ihbar süreleri hak düşürücü süre niteliğindedir. İğfal (ağır kusur) halinde ise zamanaşımından söz edilemeyeceği 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 231/son. maddesinde hükme bağlanmıştır. Türk Borçlar Kanunu’nun 231/son madde hükmüne dayanılabilmesi için alıcının, satıcının hilesi veya kandırması sebebiyle zamanında dava açmasının önlenmesi gerekir. Başka bir anlatımla malın sonradan ayıplı olduğunun saptanması ve bunun gizli ayıp niteliğinde olduğunun belirlenmesi tek başına iğfal olarak değerlendirilemez.
Öncelikle ayıp ihbarı bakımından Yargıtay yerleşik içtihatlarından da anlaşılacağı üzere aracın ayıp niteliğinde olduğu iddia edilen arızaya ilişkin olarak yetkili servise götürülmesi, hukuki olarak ayıp ihbarı olarak değerlendirilmektedir (Yargıtay 19 Hukuk Dairesi, 11.05.2015 tarih, 2015/5501 Esas, 2015/6929 Karar).
Davalılar vekilinin zamanaşımı itirazının, bilirkişi heyetinin kök ve ek raporlarından anlaşılacağı üzere dava konusu araçta üretimden kaynaklı olarak gizli ayıp bulunduğu, gizli ayıp bulunan araç açısından davacı şirket tarafından makul süre içerisinde 05/02/2020 tarihinde davalı … Motorlu Taşıtlar Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketine ayıp bildiriminde bulunduğu, dava konusu aracın 24/04/2018 tarihinde satın alındığı ve davacı şirkete devredildiği gözetildiğinde alıcının satılanın kendisine devrinden başlayarak iki yıl içinde bildirdiği ayıptan doğan def’i hakkının bu sürenin geçmiş olmasıyla ortadan kalkmayacağı da dikkate alındığında, bu kapsamda davanın zamanaşımı süresi içerisinde ikmal edildiği anlaşılmakla reddine karar verilerek yargılamaya devam olunmuştur.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 13. Hukuk Dairesinin 2019/192 Esas 2020/1014 Karar sayılı ilamında aynen”….Davaya konu araç garanti belgeli olduğundan ve garanti belgesi davalı … A.Ş. tarafından düzenlendiğinden, bu davalıda satıma konu araçta ortaya çıkacak ayıplardan alıcıya karşı satıcı ile birlikte müteselsilen sorumludur. Bu nedenle bu davalının husumete ilişkin istinaf sebebi yerinde değildir…” ibarelerine yer verilerek, garanti belgesi tanzim eden üreticinin araçtaki ayıplardan alıcıya karşı satıcı ile birlikte sorumlu olduğu belirtilmiştir.
Her ne kadar davalılar vekilince davalı … Otomotiv Anonim Şirketinin pasif husumet ehliyetinin bulunmadığı yönündeki itirazının, davalı … Otomotiv Anonim Şirketinin dava konusu aracın üreticisi olduğu ve garanti belgesi davalı … Otomotiv Anonim Şirketi tarafından düzenlendiğinden, bu davalının da satıma konu araçta ortaya çıkacak ayıplardan alıcıya karşı satıcı ile birlikte müteselsilen sorumlu olduğu anlaşılmakla reddine karar verilmiştir.
Tüm dosya kapsamı, tarafların iddia ve savunmaları, İzmir Arabuluculuk Bürosunun …/… Dosya …/… Arabuluculuk numaralı Arabuluculuk Son Anlaşamama Tutanağı, … Otomotiv Sanayi Anonim Şirketi nezdinde davacı … Atık Geri Dönüşüm Hurda Metal İnşaat Gıda ve Hayvancılık Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi ile imzalanan satış sözleşmesi kapsamında davacı şirkete satılan ve 24/04/2018 tarih … Seri numaralı faturaya konu … Motor, … Şasi numaralı ve … plakalı araca ait tüm kayıt ve evraklar, dava konusu araca ait fatura, araca ait servis kayıt açılış ve kapanış formları, yetkili servis kayıtları ve iş emirleri, davalı … Motorlu Taşıtlar Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketine ait davacı … Atık Geri Dönüşüm Hurda Metal İnşaat Gıda ve Hayvancılık Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’ne ait … plakalı araca ilişkin olarak düzenlenen servis işlemlerini gösterir iş emirleri, teslim formları ile tamirat işlerini gösterir tüm evrak ve kayıtlar, dava konusu araca ait garanti belgesi, Karşıyaka … Noterliğine ait 05/02/2020 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarnamenin onaylı sureti ile ihtarnamenin muhataba tebliğine ilişkin tebligat evraklar, İzmir … Noterliğine ait dava konusu araca ait satış sözleşmesinin onaylı sureti, dava konusu … plakalı araca ait trafik tescil ve ruhsat belgeleri, keşif tutanağı, tanık beyanları, otomotiv alanında uzman bilirkişi, makine mühendisi bilirkişi ve sigortacı bilirkişiden oluşan bilirkişi heyetinin 20/05/2021 havale tarihli raporu, otomotiv alanında uzman bilirkişi, makine mühendisi bilirkişi ve sigortacı bilirkişiden oluşan bilirkişi heyetinin 02/08/2021 havale tarihli ek raporu, otomotiv alanında uzman bilirkişi, makine mühendisi bilirkişi ve sigortacı bilirkişiden oluşan bilirkişi heyetinin 31/01/2022 havale tarihli 2. ek raporu ve sair deliller birlikte değerlendirildiğinde; davaya konu uyuşmazlığın davacı ile davalı … Motorlu Taşıtlar Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi arasında imzalanan Sıfır Araç Satış Sözleşmesi kapsamında davacı tarafından satın alınan … marka, ticari adı Transit, cinsi kamyonet, … motor, … şase numaralı, 2018 model aracın gizli ayıplı olduğu iddiası ile öncelikle ayıpsız misli ile değiştirilmesi, mümkün olmadığı takdirde satılanın iadesi ile satış bedelinin ticari işlerde uygulanan avans faizi ve emsal araç fiyatlarında meydana gelen artış bedelinin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili taleplerine ilişkin olduğu, aracın 2018 … Yeni Transit 350 M Tek Kabin Pikap 170 PS Ecoblue Euro6 model olduğu, aracın motor numarasının …, şasi numarasının … olduğu ve renginin beyaz olduğu, aracın 93.555,50-TL bedel ile davacı şirket tarafından satın alındığı, aracın sahibinin … Atık Geri Dönüşüm Hurda Metal İnşaat Gıda Ve Hayvancılık Sanayi Ticaret Limited Şirketi olduğu, tescil tarihinin 26/04/2018 olduğu, aracın garanti belgesinin davalı … Otomotiv Sanayi Anonim Şirketi tarafından 3 yıl geçerli olarak düzenlenmiş olduğu, davaya konu … Transit 350 M Tek kabin (orta şase, kasalı) 2.0 L EcoBlue 170 PS 6 ileri manuel aracın 18.04.2019 tarihinde 55.343 km’de yağ kaçağı şikâyeti ile motor ön kapağının değiştiği, 30.07.2019 tarihinde 67.967 km’de yağ kaçağı şikâyeti ile motor ön kapağının kontrolü yapıldığı, diferansiyel kapağının sökülüp silikonlandığı, 15.01.2020 tarihinde 91.577 km’de yağ kaçağı şikâyeti ile motor ön kapağının 2.ci kez değiştiği,17.01.2020 tarihinde 91.650 km’de yağ kaçağı şikâyeti ile motor ön 3.cü kez değiştiği, 30.07.2019, 13.11.2020 ve 11.12.2020 tarihinde yağ kaçağı şikâyetlerinin olduğu, 30.07.2019 tarihinde 80.333 km’de far anahtarı ve sağ ön amortisör değiştiği, 14.03.2020 tarihinde 93.600 km’de “turbo motoru değiştiği, bu kapsamda dava konusu aracın üretimden kaynaklı olarak ayıplı olduğu, ayıpların kullanımdan kaynaklanmadığı, ayıbın birden fazla kez gerçekleştirilen servis onarım işlemlerine rağmen giderilemediği, ayıpta bulunan gizli ayıbın onarılamaması ve ayıbın mevcudiyetinin alıcının araca duyduğu güvenin sarsılması nedeniyle araçtan beklediği yararı, konforu ve performansı sağlayamayacağı nitelikte bulunduğu anlaşılmakla, açılan davanın kabulüne karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
Açılan davanın KABULÜ İLE,
1-Dava konusu aracın ayıpsız misli ile değiştirilmesi talebinin KABULÜNE, davacı … Atık Geri Dönüşüm Hurda Metal İnşaat Gıda ve Hayvancılık Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi ile davalı … Motorlu Taşıtlar Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi arasında imzalanan Sıfır Araç Satış Sözleşmesi kapsamında davacı tarafından satın alınan … Transit 350M Tek Kabin Pikap, 170PS Ecoblue Euro 6, … motor, … şase numaralı, 2018 model, Buz Beyazı renkli aracın AYIPSIZ MİSLİ İLE DEĞİŞTİRİLMESİNE, hükmün uygulanması sırasında 2004 sayılı İcra İflas Kanunu’nun 24. maddesinin nazara alınmasına,
2-Davaya konu … Transit 350M Tek Kabin Pikap, 170PS Ecoblue Euro 6, … motor, … şase numaralı, 2018 model, Buz Beyazı renkli aracın takyidatlarından ari şekilde davalı … Motorlu Taşıtlar Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketine iadesine, değişim yükümlülüğünün iadeden sonra başlamasına,
3-492 sayılı Harçlar Kanunu gereğince karar tarihi itibariyle alınması gereken 11.271,15-TL karar ve ilam harcından, davanın açılışı sırasında peşin olarak yatırılan 170,78-TL harç ile 2.677,25-TL tamamlama harcının mahsubu ile bakiye 8.423,12-TL karar ve ilam harcının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile Hazineye irat kaydına,
4-Davacı tarafından yapılan 49,50-TL elektronik tebligat, 126,00-TL tebligat, 441,00-TL posta masrafı, 419,90-TL keşif harcı, 1.000,00-TL bilirkişi ücreti, 170,78-TL peşin harç, 54,40-TL başvurma harcı ve 2.677,25-TL tamamlama harcı olmak üzere toplam 4.938,83-TL yargılama giderinin davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacının kendisini vekille temsil ettirdiği göz önünde bulundurularak karar tarihi itibariyle yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi hükümleri uyarınca 19.625,00-TL nispi vekalet ücretinin davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine,
6-7155 sayılı Abonelik Sözleşmesinden Kaynaklanan Para Alacaklarına İlişkin Takibin Başlatılması Usulü Hakkında Kanun’un 23/14. maddesi gereğince ileride haksız çıkacak taraftan tahsil olunmak üzere Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanan 1.360,00-TL zorunlu arabuluculuk yargılama giderinin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile Hazineye irat kaydına,
7-6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 333. maddesi gereğince kullanılmayan gider avansının talep halinde ve karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
Dair, davacı vekili ile davalılar vekilinin yüzüne karşı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 345. maddesi gereğince gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki haftalık kesin süre içerisinde mahkememize veya mahkememize gönderilmek üzere bulunulan yer ya da başka bir yer Asliye Ticaret Mahkemesine verilecek bir dilekçe ile başvurmak ve istinaf harç ve masraflarını karşılamak koşulu ile İzmir Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.08/03/2022

Katip …
(E-İMZA)

Hakim …
(E-İMZA)

Bu belge 5070 sayılı kanun kapsamında DYS üzerinde hazırlanmış ve e-imza ile imzalanmıştır.