Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İZMİR
7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/633 Esas
KARAR NO : 2021/641

DAVA : Menfi Tespit (Ticari Satıma Konu Malın İadesi), Alacak (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 19/11/2020
KARAR TARİHİ : 09/09/2021

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Ticari Satıma Konu Malın İadesi), Alacak (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilim … sahibi … ile, … Teknolojileri arasında yapılan bir satış sözleşmesi ile 4.2.2020 tarihinde seri numarası … olan … Kaynak Makinasının KDV dahil 59.000 TL ye satışı konusunda fatura kesildiği, 5.2.2020 tarihli servis formunda belirtildiği üzere ” bir adet … Kaynak makinesi sorunsuz montaj ve kurulum yapıldığı, servis kurulumu notunda, makinanın sorunsuz olarak kurulduğu ancak sorunsuz çalışıp çalışmadığına dair bir not yer almadığı, … Kaynak Makinasının ödemeleri için 22.6.2020 tediye tarihli 22.410 TL, 23.7.2020 tediye tarihli 22.410 TL ve 24.8.2020 tediye tarihli 22.410 TL bedelli 3 adet bono düzenlendiği, makinanın kurulumunun ardından imalatlar yapılmaya başlanmış ve ilgili müşterilerine satışlar yapıldığı, makinanın hatalı imalat yaptığı ve ayıplı olduğu anlaşıldığı, İİK 72 vd maddeleri uyarınca menfi tespit taleplerinin kabulü ile, davalının lehtarı bulunduğu , 23.7.2020 tediye tarihli 22.410 TL ve 24.8.2020 tediye tarihli 22.410 TL bedelli bonoların karşılıksız kaldığının «bu bonodan dolayı davalıya müvekkilin borcu bulunmadığının» tesbitine, «senetlerin iptaline» ve ayrıca «dava konusu senetlerin protestosunun, dava sonuna kadar T.C. Merkez Bankasına bildirilmemesine» ve senetlerin icra takibine konu edildiği öğrenilmiş olduğundan İzmir … İcra Müdürlüğü … E sayılı icra takibinin iptaline, İİK 72 /2 uyarınca sayın mahkemenin belirleyeceği teminat mukabilinde icra takibinin durdurulması amacıyla ihtiyati tedbir kararı verilmesi, sözleşmenin feshi, seçimlik haklarımızın kullanımı, ödemesi yapılmış olan 22.6.2020 tediye tarihli 22410 TL bedelli senet bedelinin iadesi ve davalıdan satın alınmış olan ayıplı makineden sadır olan hatalı imalatlar sebebiyle müvekkilin uğradığı zararların fazlaya ilişkin hakkımız saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1000 TL tazmini , İcra takibine konu senetlere karşılık alınan, ayıplı ve çalışmaz durumda olan … kaynak Makinesi halen … Mh … skno: … …-İzmir adresinde bulunmakta olup sayın mahkeme tarafından bir tevdi yeri tayin edilerek ayıplı makinenin iadesine dair karar verilmesine, İzmir … Asliye Ticaret Mahkemesi … Diş sayılı dosyasında makinanın ayıplı olduğu tespit edildiği ve arabuluculuk görüşmeleri de yapıldığı halde davalı İcra takibine konu olan makinanın ayıplı olduğunu bile bile icra takibine konu ettikleri için İcra takibi haksız ve kötü niyetli olduğundan, dava sebebi ile müvekkilimizin uğradığı zararın da alacaklıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde; Davacının haksız olduğu, çünkü Satış Faturası 04/02/2020 tarihli olup, Yasal süresi içinde itiraz etmedikleri, ayrıca davacıya makinenin Kurulum ve Teslimi Tarihi 05/02/2020 olup;makinenin kurulumu test edilerek,eğitimi verilerek davacı tarafa teslim edildiği, davacının aylarca makineyi sorunsuz olarak çalıştırdığı, ancak bu makinenin tozsuz bir ortamda çalıştırılması kendisine bildirilmesine rağmen, iş yerinde hiçbir koruma önlemi olmadan çalıştırdığı için Haziran/2020 de makinenin Asansör bölümünde tozlanmadan dolayı arıza meydana geldiği, 15/06/2020 tarihinde müvekkil şirketin servis elemanı tarafından Asansör bölümünde temizlik yapılarak, makine çalıştırılıp teslim edildiği, 15/06/2020 tarihli Servis Formu bizzat davacı tarafından imzalandığı, bu nedenle de 22/06/2020 tarihli makineye ait senedini ödediği, bu olaylar ve belgeler karşısında davacı yasal süreler içinde itiraz etmeyip, ihbar mükellefiyetini de yerine getirmediğinden ;makineyi kabul etmiş sayıldığı, İşbu dava İcra Takibinden sonra açılmış bir “Menfi Tespit” davası olduğu, İcra İflas Kanununa göre ; hiçbir şekilde Tedbir niteliğinde karar verilemeyeceği, davacının bu yöndeki talebini kabul etmediklerini, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE:
Dava dilekçesi, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; dava menfi tespit, alacak talebine ilişkin olup,
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 4. maddesinde, bu kanundan doğan hukuk davalarının ticari dava sayıldığı, aynı Kanun’un 5. maddesinde de ticari davalara ticaret mahkemesinde bakılacağı hususları yer almaktadır.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 3. maddesi hükmüne göre bu Kanun’da düzenlenen hususlarla bir ticari işletmeyi ilgilendiren bütün işlem ve fiiller ticari işlerdendir. Bir işin ticari veya adi olması, farklı kuralların uygulanmasını gerektirir. Bir işin ticari olup olmadığını kanunda öngörülen kurallar uyarınca saptamak gerekir. Eğer iş ticari ise özel ticari kuralların uygulanması zorunlu olur. Ticari işletmeyi ilgilendiren bütün işler, yani, haklı veya haksız fiil yahut işletmeyi ilgilendiren her iş ayrık durumlar dışında, ticari iş sayılır. Bu işler, eğer bir ticari işletmeyi ilgilendirmiyorsa, ticari iş sayılmazlar. (ERİŞ Gönen, Gerekçeli- Açıklamalı-İçtihatlı 6335 Sayılı Kanunla Güncellenmiş Yeni TTK Hükümlerine Göre Ticari İşletme ve Şirketler Ticaret Sicili Yönetmeliği ve İlgili Tebliğler, Seçkin Yayınevi, 1. Baskı, Mart 2013, 1. Cilt, Sh, 323).
Ticari davalar ise aynı 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 4/1. maddesinde tanımlanmıştır. Bu maddeye göre, her iki tarafın da ticari işletmesiyle ilgili hususlardan doğan hukuk davaları ile ticari nitelikteki çekişmesiz yargı işleri ve tarafların tacir olup olmadıklarına bakılmaksızın Türk Medenî Kanunu’nun, rehin karşılığında ödünç verme işi ile uğraşanlar hakkındaki 962 ilâ 969 uncu maddelerinde, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun malvarlığının veya işletmenin devralınması ile işletmelerin birleşmesi ve şekil değiştirmesi hakkındaki 202 ve 203, rekabet yasağına ilişkin 444 ve 447, yayın sözleşmesine dair 487 ilâ 501, kredi mektubu ve kredi emrini düzenleyen 515 ilâ 519, komisyon sözleşmesine ilişkin 532 ilâ 545, ticari temsilciler, ticari vekiller ve diğer tacir yardımcıları için öngörülmüş bulunan 547 ilâ 554, havale hakkındaki 555 ilâ 560, saklama sözleşmelerini düzenleyen 561 ilâ 580. maddelerinde; fikrî mülkiyet hukukuna dair mevzuatta; borsa, sergi, panayır ve pazarlar ile antrepo ve ticarete özgü diğer yerlere ilişkin özel hükümlerde ve bankalara, diğer kredi kuruluşlarına, finansal kurumlara ve ödünç para verme işlerine ilişkin düzenlemelerde öngörülen hususlardan doğan hukuk davaları ticari dava sayılır. Bu maddeye göre bir davanın ticari dava sayılabilmesi için tarafların her ikisinin tacir olması ve uyuşmazlığın her iki tarafın ticari işletmesiyle ilgili hususlardan doğması veya ticari nitelikte çekişmesiz yargı işi olması veyahut da açılan davanın maddede altı bent halinde sayılan davalardan olması gerekir. Taraflardan biri tacir değilse veya tacir olmasına rağmen uyuşmazlığın ticari işletmeyle ilgisi yoksa ticari davanın varlığından söz edilemez.
Ticari davalar, mutlak ticari davalar, nispi ticari davalar ve yalnızca bir ticari işletmeyle ilgili olmasına rağmen ticari nitelikte kabul edilen davalar olmak üzere üç gruba ayrılır.
Mutlak ticari davalar, tarafların tacir olup olmadığına ve işin bir ticari işletmeyi ilgilendirip ilgilendirmediğine bakılmaksızın ticari sayılan davalardır. Mutlak ticari davalar, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 4/1. maddesinde bentler halinde sayılmıştır. Bunların yanında Kooperatifler Kanunu (m.99), İcra İflas Kanunu (m.154), Finansal Kiralama Kanunu (m.31), Ticari İşletme Rehni Kanunu (m.22) gibi bazı özel kanunlarda belirlenmiş ticari davalar da bulunmaktadır. Bu guruptaki davaların ticari dava sayılabilmesi için taraflarının tacir olması veya ticari işletmeleriyle ilgili olması gibi şartlar aranmaz. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 4/1. bendinde sınırlı olarak sayılan davalar arasında yer alması veya özel kanunlarda ticari dava olarak nitelendirilmesi yeterlidir. Bu davalar kanun gereği ticari dava sayılan davalardır.
Nispi ticari davalar, her iki tarafın ticari işletmesiyle ilgili olması halinde ticari nitelikte sayılan davalardır. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 4/1. maddesine göre, her iki tarafın ticari işletmesiyle ilgili hususlardan doğan ve iki tarafı da tacir olan hukuk davaları ticari dava sayılır. Bu hükme göre bir davanın ticari dava sayılabilmesi için, hem iki tarafın ticari işletmesini ilgilendirmesi hem de iki tarafın tacir olması gereklidir. Bu şartlar birlikte bulunmadıkça, uyuşmazlık konusunun ticari iş niteliğinde olması veya ticari iş karinesi sebebiyle diğer taraf için de ticari iş sayılması davanın ticari dava olması için yeterli değildir. Ticari iş karinesinin düzenlendiği 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 19/2. maddesi uyarınca, taraflardan biri için ticari iş sayılan bir işin diğeri için de ticari iş sayılması, davanın niteliğini ticari hale getirmez. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu, Kanun gereği ticari dava sayılan davalar haricinde, ticari davayı ticari iş esasına göre değil, ticari işletme esasına göre belirlemiştir. Hal böyle olunca, işin ticari nitelikte olması davayı ticari dava haline getirmez.
Üçüncü grup ticari davalar, yalnızca bir tarafın ticari işletmesini ilgilendiren havale, vedia ve fikri haklara ilişkin davalardır. Yukarıda açıklandığı üzere bir davanın ticari dava sayılması için kural olarak ya mutlak ticari davalar arasında yer alması ya da her iki tarafın ticari işletmesiyle ilgili bulunması gerekirken havale, vedia ve fikri haklara ilişkin davaların ticari nitelikte sayılması için yalnızca bir yanın ticari işletmesiyle ilgili olması 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda yeterli görülmüştür.
6335 sayılı Türk Ticaret Kanunu İle Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü Ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 2. maddesi ile değişik 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 5/1. maddesinde, aksine hüküm bulunmadıkça, dava olunan şeyin değerine veya tutarına bakılmaksızın, asliye ticaret mahkemesinin tüm ticarî davalar ile ticari nitelikteki çekişmesiz yargı işlerine bakmakla görevli olduğu belirtilmiştir.
Davaya konu uyuşmazlığın, menfi tespit, alacak talebine ilişkin olduğu, davacının gerçek kişi olduğu ve işletmesi bulunup bulunmadığının, işletmesinin ticari işletme vasfında olup olmadığının ve bu itibarla davacının tacir sayılıp sayılamayacağının tespiti için 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 11. maddesi ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 177. maddesi kapsamında esnaf işletmesi için ön görülen sınırı aşan düzeyde gelir sağlamayı hedef tutan faaliyetlerinin bulunup bulunmadığının belirlenmesi için İzmir Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne, İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odası’na, Gaziemir Vergi Dairesi Müdürlüğü’ne müzekkereler yazılmış, İzmir Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne yazılan müzekkereye gelen 23/12/2020 tarihli yazı cevabında, davacının tacir kaydına rastlanmdığının bildirildiği, İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği’ne yazılan müzekkereye gelen 21/12/2020 tarihli yazı cevabında, davacının kaydına rastlanılmadığının bildirildiği, Gaziemir Vergi Dairesi Müdürlüğü’nden gelen 24/12/2020 tarihli yazı cevabında, 01/01/2013 tarihinde … İzmir adresinde “el aletleri, takım tezgah uçları, testere ağızları, mengeneler, kıskaçlar, sıkıştırma anahtarları vb.. İmalatı” faaliyeti üzerine gerçek usuldeki mükellefiyet kaydının başladığı ve halen devam ettiği, mükellefin 2019- 2020 yıllarında işletme hesabı esasına göre defter tuttuğu ve 2019 yılı gelir vergisi beyannamesinde 72.530,41-TL zarar beyan edildiğinin tespit edildiğinin bildirildiği görülmüş verilen cevaplarda yer alan bilgi ve belgeler doğrultusunda davacının 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 11. maddesi ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 177. maddesi kapsamında kapsamında esnaf işletmesi için ön görülen sınırı aşan düzeyde gelir sağlamayı hedef tutan faaliyetlerinin ve ticari işletmesinin bulunmadığının belirlendiği, Mülga 6762 sayılı TTK’nun 1463.maddesine göre Bakanlar Kurulunca 18.06.2007 tarihinde kararlaştırılıp, 21.07.2007 tarih ve 26589 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 2007/12362 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında esnaf-tacir ayrımının nasıl yapılacağına dair Ticari işletme ile esnaf işletmesinin arasındaki sınırın Bakanlar Kurulunca çıkarılacak kararnamede gösterileceği üzere Tacir-esnaf ayırımı ise Vergi Usul Kanununa istinaden birinci sınıf tacir sayılan ve bilanço esasına göre defter tutanlar ile işletme hesabına göre defter tutan, gayri safi hasılatı çerçevesinde davacının tacir olmadığı, ekonomik faaliyeti sermayesinden çok bizzat bedeni çalışmasına dayandığı, bir sigortalı çalışanı bulunan işletmesinin esnaf kapsamında kaldığı, taraflar arasındaki işin her iki tarafın ticari işletmesini ilgilendirdiğinin kabulünün mümkün bulunmadığı anlaşılmaktadır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 2. maddesinde; ”Dava konusunun değer ve miktarına bakılmaksızın malvarlığı haklarına ilişkin davalarla, şahıs varlığına ilişkin davalarda görevli mahkeme, aksine bir düzenleme bulunmadıkça asliye hukuk mahkemesidir.
Bu Kanunda ve diğer kanunlarda aksine düzenleme bulunmadıkça, asliye hukuk mahkemesi diğer dava ve işler bakımından da görevlidir.” hükmü düzenlenmiştir.
Mahkemenin, davanın esası hakkında yargılama yapabilmesi (davayı esastan inceleyebilmesi) için varlığı veya yokluğu gerekli olan haller, dava (yargılama) şartlarıdır. Davanın esası hakkında inceleme yapılabilmesi için varlığı gerekli hallere, olumlu dava şartları (görev, hukuki yarar gibi); yokluğu gerekli hallere ise olumsuz dava şartları denilmektedir (kesin hüküm gibi). Dava şartları, dava açılabilmesi için değil, mahkemenin davanın esası hakkında inceleme yapabilmesi (davanın esasına girebilmesi) için gerekli olan da denir.
Dava şartlarından biri olmadan açılan dava da açılmış (var) sayılır, yani derdesttir. Ancak mahkeme, dava şartlarından birinin bulunmadığını tespit edince, davanın esası hakkında inceleme yapamaz; davayı dava şartı yokluğundan (usulden) reddetmekle yükümlüdür. Dava şartlarının bulunup bulunmadığı davada hakim tarafından kendiliğinden (re’sen) gözetilir; taraflar bir dava şartının noksan olduğu davanın görülmesine (esastan karara bağlanmasına) muvafakat etseler bile, hakim davayı usulden reddetmekle yükümlüdür.
Esasa ilişkin nihai karar ile taraflar arasındaki uyuşmazlık (esastan) sona erer ve hüküm kesinleşince (kesin hüküm ortaya çıkınca), artık o uyuşmazlık (dava konusu) hakkında, aynı taraflar arasında, aynı dava sebebine dayanarak yeni bir dava açılamaz; açılırsa, kesin hükümden dolayı reddedilir (HMK m.303) (Kuru, Baki: Hukuk Muhakemeleri Usulü, İstanbul 2001, Cilt:3, s.3005).
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 114/1-c. maddesinde mahkemenin görevli olması da dava şartları arasında sayılmıştır.
Yine 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 115. maddesinde ise; ”Mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını, davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır. Taraflar da dava şartı noksanlığını her zaman ileri sürebilirler.
Mahkeme, dava şartı noksanlığını tespit ederse davanın usulden reddine karar verir. Ancak, dava şartı noksanlığının giderilmesi mümkün ise bunun tamamlanması için kesin süre verir. Bu süre içinde dava şartı noksanlığı giderilmemişse davayı dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddeder.” hükmü yer almaktadır.
Davacı vekilince 08/03/2021 tarihli dilekçe ile davacının vefat ettiğinin bildirildiği, mirasçıları gösterir mirasçılık belgesinin dosyaya sunulduğu, 09/09/2021 tarihli son oturumda mirasçı …, …’in katılarak davaya devam ettiği görülmüştür.
Tüm dosya kapsamı, tarafların iddia ve savunmaları, davacının 6102 sayılı TTK 11. maddesi ve 213 s. Vergi Usul Kanunu’nun 177. mad. kapsamında kapsamında esnaf işletmesi için ön görülen sınırı aşan düzeyde gelir sağlamayı hedef tutan faaliyetlerinin bulunmadığı, tacir sıfatı olmadığı ve ekonomik faaliyeti sermayesinden çok bizzat bedeni çalışmasına dayandığı, bir sigortalı çalışanı bulunan işletmesinin esnaf kapsamında kaldığı, taraflar arasındaki işin her iki tarafın ticari işletmesini ilgilendirdiğinin kabulünün mümkün bulunmadığı ,uyuşmazlığın ticari olduğundan bahsedilemeyeceğinden mahkememizin iş bu dava açısından görevsiz olduğu, 6100 s. HMK. 2. maddesinde düzenlendiği üzere dava konusunun değer ve miktarına bakılmaksızın malvarlığı haklarına ilişkin davalarla, şahıs varlığına ilişkin davalarda görevli mahkemenin aksine bir düzenleme bulunmaması durumunda asliye hukuk mahkemesi olduğu, usul ekonomisi nazara alınarak 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 114/1-c. maddesi yollamasıyla 115/2. maddesi gereğince dava şartı yokluğu sebebiyle açılan davanın usulden reddine vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.(Yargıtay19 HD. 2011/15373E. 2012/7260K.)
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle:
1-HMK nun 114(1)/c maddesinin yollaması ile HMK nun 115(2) maddesi uyarınca davanın dava şartı yokluğu nedeni ile usulden REDDİNE,
2-HMK’nun 20 (1) maddesi uyarınca karar kesinleştiğinde ve yasal süre içinde istem halinde dosyanın görevli İZMİR ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ’ne GÖNDERİLMESİNE,
3-HMK’nun 331(2) maddesi uyarınca yargılama giderlerinin görevli mahkeme tarafından değerlendirilmesine,
4-HMK’nun 20(1) maddesi uyarınca kararın kesinleşmesinden sonra yasal süre içinde gönderme başvurusunun yapılmaması halinde davanın açılmamış sayılmasına karar verilmek üzere dosyanın ele alınmasına,
Dair, karar HMK 341vd maddeleri gereğince tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içerisinde Mahkememize veya aynı nitelikteki başka yer Mahkemesine verilecek dilekçe ile İzmir Bölge Adliye Mahkemeleri nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere davacı mirasçıları …, … ile davalı vekilinin yüzüne karşı açıkça okunup usulen anlatıldı. 09/09/2021

Katip …
(e-imzalıdır)

Hakim …
(e-imzalıdır)