Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
6. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/729 Esas
KARAR NO : 2022/930

DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 28/12/2020
KARAR TARİHİ : 23/12/2022

Yukarıda tarafları yazılı olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının mahkememizde yapılan yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirket, Muhasebe ve Aracılık sözleşmesi ile Muhasebe ve Mali Müşavirlik hizmetlerini yapan … TC Numaralı … Mahallesi … Sokak No:… … Blok Kat:… D:… … Apartmanı Bayraklı İzmir adresinde faaliyet gösteren İzmir Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler odasına kayıtlı bulunan … ile çalıştığını, müvekkili şirketin defter,kayıt ve belgeleri üzerinde yapılacak inceleme, kayıt ve bazı yasal işlemler için, 25.08.2017 ile 30 Ekim 2020 tarihlerini kapsayan dönemlere ilişkin müvekkili şirkete ait tüm alış-satış faturaları, tutulması zorunlu olan ticari defterler, tüm SGK işyeri dosyaları ve personel özlük dosyaları adı geçen mali müşavirin bürosunda bulunduğunu, İzmir’de 30.10.2020 tarihinde meydana gelen deprem neticesinde; Mali müşavir …’un bürosunun ağır hasara uğramış olduğu ,binada oluşan ağır hasar nedeniyle yetkili resmi makamlarca binaya girişlerin kesin bir şekilde yasaklandığı, söz konusu bürodan hiçbir defter ve belgenin kurtarılmasına imkan kalmadan binanın yıkıldığı ve müvekkili şirkete ait tüm defter ve belgelerin de göçük altında kaldığı ve zayi olduğu Mali Müşavir … tarafından 17.12.2020 tarihli elektronik posta ile müvekkiline bildirildiği, müvekkil şirketin 25.08.2017-30.10.2020 dönemleri arasındaki;
-2017-2018-2019-2020 yıllarına ait YEVMİYE DEFTERİ
-2017-2018-2019-2020 yıllarına ait DEFTERİ KEBİR
-2017-2018-2019-2020 yıllarına ait ENVANTER DEFTERİ
-2017-2018-2019-2020 yıllarına ait YÖNETİM KURULU KARAR DEFTERİ
-2017 YILI TASDİKLİ GENEL KURUL KARAR VE MÜZAKERE DEFTERİ
-2017 YILI TASDİKLİ ORTAKLAR PAY DEFTERİ
-25.08.2017-30.10.2020 arası döneme ilişkin ALIŞ BELGELERİ (DOSYA HALİNDE)
-25.08.2017-30.10.2020 arası döneme ilişkin SATIŞ BELGELERİ (DOSYA HALİNDE)
-25.08.2017-30.10.2020 arası döneme ilişkin DİĞER SAİR BELGELER(DOSYA HALİNDE)
-25.08.2017-30.10.2020 arası döneme ilişkin TAHSİLAT VE TEDİYE BELGELERİ
-25.08.2017-30.10.2020 arası döneme ilişkin SGK DOSYALARI,
-25.08.2017-30.10.2020 arası döneme ilişkin PERSONEL ÖZLÜK DOSYALARI için zayi belgesi almak için işbu müracaatın yapılması zorunlu olduğunu, müvekkili şirketin 2017-2018-2019-2020 Yıllarına ait ve yukarıda ayrıntısı yazılı bulunan; tüm ticari defterler,alış-satış faturaları, tahsilat ve tediye belgeleri, SGK ve personel özlük dosyaları ile diğer sair belgelerin zayi olduğuna dair zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE & NETİCE VE KANAAT
Dava, 6102 Sayılı TTK nun 82/7 maddesi uyarıca defter zayi nedeniyle zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
6102 sayılı TTK’nın 82/7. Maddesinde “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgeler yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde ziyaa uğrarsa tacir ziyaı öğrendiği tarihten itibaren 15 gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir.Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir” şeklinde yasal düzenleme yer almaktadır.
Mahkememizce davacı vekili tarafından bildirilen deliller toplanarak dosya arasına alınmıştır.
Mahkememizce deliller toplanılmış, … Matbacılık, İzmir Bornova SGK’ya, İzmir …. Noterliğine, İzmir Ticaret Sicili, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, İzmir Vergi Dairesi Müdürlüğüne yazılan yazı cevaplarından, davacının vadesi geçmiş borcunun bulunmadığı anlaşılmıştır.
İzmir Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne yazılan müzekkereye 08/02/2021 tarihinde cevap verildiği, yazı cevabında dava konusu davacıya ait işyerine ait yıkım kararı gönderildiği anlaşılmıştır.
Toplanan deliller ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde, davaya konu davacının muhasebecisinde bulunan 2017-2018-2019-2020 yıllarına ait yevmiye defteri, 2017-2018-2019-2020 yıllarına ait defteri kebir, 2017-2018-2019-2020 yıllarına ait envanter defteri, 2017-2018-2019-2020 yıllarına ait yönetim kurulu karar defteri, 2017 yılı tasdikli genel kurul karar ve müzakere defteri, 2017 yılı tasdikli ortaklar pay defteri, 25.08.2017-30.10.2020 arası döneme ilişkin alış belgeleri (dosya halinde), 25.08.2017-30.10.2020 arası döneme ilişkin satış belgeleri (dosya halinde), 25.08.2017-30.10.2020 arası döneme ilişkin diğer sair belgeler(dosya halinde),25.08.2017-30.10.2020 arası döneme ilişkin tahsilat ve tediye belgeleri, 25.08.2017-30.10.2020 arası döneme ilişkin sgk dosyaları, 25.08.2017-30.10.2020 arası döneme ilişkin personel özlük dosyaların İzmir ilinde 30/10/2020 tarihinde meydana gelen depremde zayi olduğu, İzmir Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün cevabi yazısında 06/11/2020 tarihinde binaya girmenin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile belediye ekipleri hasar raporlarına nazaran sakıncalarına ilişkin olarak bilgilendirildiği, bu nedenle TTK 82/7 maddesindeki zayi koşullarının oluştuğu kanaatine varılmakla davanın kısmen kabulüne karar verilmekle,
İzmir …. Noterliği’nce tasdik edilen 2017 yılı/dönemi defterlerinden yevmiye defteri, envanter defteri, defter-i kebir, genel kurul toplantı ve müzakere defteri, ortaklar pay defteri, yönetim kurulu karar defteri, 2018 yılı/dönemi defterlerinden; Yevmiye defteri, envanter defteri, defter-i kebir, yönetim kurulu karar defteri,2019 yılı/dönemi defterlerinden; Yevmiye defteri, envanter defteri, defter-i kebir, yönetim kurulu karar defteri,2020 yılı/dönemi defterlerinden; Yevmiye defteri, envanter defteri, defter-i kebir, yönetim kurulu karar defteri Şeklinde tasnifi ve dökümü yapılan evrakın noter tasdikine tâbi olması itibari ile davanın zikredilen evrak bakımından kabulü ile mezkûr evrakın ayrı ayrı zayi olduğunun tespitine;
Hakkında zayi belgesi verilmesi talep edilen diğer bilcümle evrak yönünden yapılan değerlendirmede;
Hukukumuzda zayi talebine konu evrak hhakında dar yorum değil geniş yorum ile saklama/muhafaza külfet ve mükellefiyeti olan hemen her belge hakkında zayii kararı verilebilceği kabul edilmektedir.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi ilamları muvacehesinde zayii müessesesi tetkik edildiğinde;
Esas No: 2012/7395 -Karar No: 2013/5927
“Tacir, işletmesiyle ilgili olarak gönderilmiş bulunan her türlü belgenin, karbonlu kopya, mikrofiş, bilgisayar kaydı veya benzer şekildeki bir kopyasını, yazılı, görsel veya elektronik ortamda saklamakla yükümlüdür.” hükmünü haiz olup, tacirin saklamakla yükümlü olduğu belgeler sınırlı sayıda gösterilmemiştir.
İsteme konu belgelerin TTK’nun 66. maddesi kapsamında tacirin saklamakla yükümlü olduğu belgelerden olup olmadığı değerlendirilmeksizin sadece tasdike tabi ticari defter ve kağıtlardan olmadığı gerekçesiyle talebin reddi doğru değildir.”
“Tacir, işletmesiyle ilgili olarak gönderilmiş bulunan her türlü belgenin, karbonlu kopya, mikrofiş, bilgisayar kaydı veya benzer şekildeki bir kopyasını, yazılı, görsel veya elektronik ortamda saklamakla yükümlüdür.” hükmünü haiz olup, tacirin saklamakla yükümlü olduğu belgeler sınırlı sayıda gösterilmemiştir.
İsteme konu belgelerin TTK’nun 66. maddesi kapsamında tacirin saklamakla yükümlü olduğu belgelerden olup olmadığı değerlendirilmeksizin sadece tasdike tabi ticari defter ve kağıtlardan olmadığı gerekçesiyle talebin reddi doğru değildir.”
Esas No: 2010/4830-Karar No: 2011/15704
“Dava, TTK.nun 68 nci maddesi hükmüne dayalı zayi belgesi verilmesi istemine ilişkin olup, mahkeme kararında denetlemeye elverişli yasal dayanakları da gösterilmeden müstahsil makbuzlarının TTK. nun 68 nci maddesi kapsamında sayılan defter ve belgelerden olmadığı sonucuna varılması doğru görülmemiş, kararın davacı yararına bozulması gerekmiştir”
Ancak davanın talep ve muhtevasının çokça da genişlemesinin yanı sıra hukuken infazı kabil olmayacak, tereddüt hasıl edebilecek , keza maddi hadise ve fiili hayatın gerçekleri ile akışında karar ihdasına yer olmayan ya da 3.kişilerce kullanımı halinde dahi bağlayıcılığı,geçerliliği olmayacak evrak bakımından da tatbikat talep ve dava hakkını sınırlama istikametinde fikir serd etmiştir.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, Esas No: 2007/14903 -Karar No: 2009/3716
“Dava, 1986 yılında basılmış boş fatura ve irsaliyelerin çalındığı iddiasına dayalı zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
Mahkemece, çalınma iddiasının TTK’nun 68/4 ncü maddesiyle sayılan olaylardan olmadığı gerekçesiyle de dava reddedilmiştir. Oysa, anılan maddede yazılı “afet” kavramına davacıya kusur izafe edilemeyecek olan ve irade dışında meydana gelen olayların girebileceği gözetilmelidir. Madde de yer alan “gibi” sözcüğü, madde de sayılan olayların sınırlayıcı olmadığını göstermektedir. Bu yöndeki temyiz itirazı doğrudur. Diğer yandan, anılan belgeler evin depo olarak kullanılan garajındaki kerestelerin arasından çalındığı iddia edildiğine göre, tacirin bu defterleri muhafazada kusurlu olduğu da açık olup, muhafazada kusur işlenen defter ve belgeler için zayii belgesi istenemez Davanın mahkemenin kabulü çerçevesinde öncelikle bu nedenle reddi gerekirdi.
Ne var ki, zayi belgesi istemine konu edilen belgeler, boş fatura ve irsaliyeler olup, bunların ele geçirilip doldurulmasının önlenmesi amacıyla bu davanın açıldığı ileri sürülmüştür. Zayii belgesi verilmesi istenebilecek belgelerden olmayan boş fatura ve irsaliyelerin bu davaya konu edilemeyeceği gerekçesiyle davanın reddi gerekirken, aynı sonuca yazılı bir kısım yanlış gerekçelere dayalı olarak varılması isabetsiz ise de, sonucu itibariyle doğru olan kararın değişik gerekçe ile onanması gerekmiştir.”
Bu itibarla diğer talep konusu evrakın da zayiinin tespiti ile iptalin de hukuken ve fiilen fayda bulunmakla tatbikatımız muhafaza zarureti olmayan yahut kanunda tahdidi olarak zikredilmeyen evrak bakımından da dava ve talep hakkının bulunduğuna hükmetmiştir.
Açıklanan gerekçelerle 2 hukuki görüş ve uygulaması arasında bir yol izlenilerek;
*a-
Şirket esas ve feri ticari defterleri açısından noter tasdiki görmüş olanlar yönünden dava kabul edilmiş, diğerleri yönünden de red edilmiştir.
*b-
-25.08.2017-30.10.2020 arası döneme ilişkin ALIŞ BELGELERİ (DOSYA HALİNDE)
-25.08.2017-30.10.2020 arası döneme ilişkin SATIŞ BELGELERİ (DOSYA HALİNDE)
-25.08.2017-30.10.2020 arası döneme ilişkin DİĞER SAİR BELGELER(DOSYA HALİNDE)
-25.08.2017-30.10.2020 arası döneme ilişkin TAHSİLAT VE TEDİYE BELGELERİ ,
Şeklinde tasnifi yapılan evrakın ise ” boş fatura ve irsaliyelerin bu davaya konu edilemeyeceği” şeklinde açıklanan hukuki yarar ve dava mevzuu olma anlamında madid şartlara uygun olmadığı gibi ferdi, müstakil hususiyetleri anlamında bir kısım faturalar açsıından sadece 2019 ve 2020 yılı seri no lara dair matbu evrak listesinin delil olduğu(… Matbacılık cevabi yazısı), bir kısım faturalar yönünden ise örnek fatura da ibraz ile 2017-2018-2019 yıllarına ait seri no lara dair matbu evrak listesinin(… Matbaacılık cevabi yazısı) ve neticeten bunların da boş olması münasebeti ile bunlar yönünden de red kararı verilmiştir.
*c-
-25.08.2017-30.10.2020 arası döneme ilişkin SGK DOSYALARI,
-25.08.2017-30.10.2020 arası döneme ilişkin PERSONEL ÖZLÜK DOSYALARI,
Hakkındaki talep ise dava açısından ehemmiyet arz eden ve geniş yorumun olduğu evrak cümlesinden olup bunlar yönünden de talep ve dava konusu belgelerin TTK 64/1 kapsamındaki belgelerden olmamasına müteveccih red kararı verilmiştir.
Belirtildiği üzere tasdike tâbi olmayıp muhafazasının elzem olduğu ve kanuni mükellefiyet ve mesuliyet ihdas eden evrak olduğu açık olan işbu belgeler açısından sgk müstenidat evrakına göre kayıtdışı istihdama dair idari tahkikatın mevcut olduğu;
Hadisenin ve vakanın konusu itibari ile mevcut kayıtlı işçiler açısından verilecek iptal kararının tarafları etkilemeyeceği, zira mezkûr dari soruşturma ve işlemlerin kayıtlı olmayan şahısların istihdamı kaynaklı olup zayii kararının kayıtlı kişilerin belgelerinin ipatli ile kayıtsız hiçkimsenin olmadığı gibi bir hukuki netice çıkarmayacağı gibi,
Kişilerin sosyal güvenlik haklarına temas eden, icabında farklı ihtilaflarda delil olarak kullanılabilecek, esasen şekli anlamda kesin hüküm olup maddi anlamda gerçekliğin yerine geçmeyecek olsa da farklı ihtilaflar ve meselelere sebebiyet verecek tarzda bir karar ittihaz ve istihsali uygun olmadığından ,
Davacı şirketin bilumum sgk ve personel özlük dosyası hakkında,
İlgili evrakın ticari muamelelere konu olup olmadığının belli olmadığı, konu edilmiş ise zaten ticari defter ve sair evraka yansımış olacağı
Hiç kullanılmayan evrakın TTK 64-85. Maddeleri hükümleri bağlamında zayi ile yokluğunun tespitinde hukuki yarar olmadığı ve,
Esasen talep ve dava konusu belgelerin TTK 64/1 kapsamındaki belgelerden olmaması, TTK 82/1-7 maddeleri mucibince de zayi belgesi talebine konu olacak evrakın tahdidi olarak belirlenmiş olması,
Gerekçeleri ile red kararı verilmiştir.
Neticeten;
Dava konusu evrakın muayyen olmaması, ispat anlamında matbu-seri form ya da yapılmış işlemlere dair olup olmadığının anlaşılamaması, ilgili evrakın ticari muamelelere konu olup olmadığının belli olmadığı, konu edilmiş ise zaten ticari defter ve sair evraka yansımış olacağı, hiç kullanılmayan evrakın TTK 64-85. Maddeleri hükümleri bağlamında zayi ile yokluğunun tespitinde hukuki yarar olmadığı ve esasen talep ve dava konusu belgelerin TTK 64/1 kapsamındaki belgelerden olmaması, TTK 82/1-7 maddeleri mucibince de zayi belgesi talebine konu olacak evrakın tahdidi olarak belirlenmiş olması münasebeti ile;
Yine hüküm ksımında belirtilmeyen ancak gerekçede ilgili fasıllarda izah edilen sebepler dairesinde;
Diğer talep ve dava konusu belgeler yönünden ayrı ayrı reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm tesisi cihetine gidilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda yazılı bulunan gerekçeye göre;
1- Davacının davasının KISMEN KABULÜ ile;
-2017-2018-2019-2020 yıllarına ait yevmiye defteri
-2017-2018-2019-2020 yıllarına ait defteri kebir
-2017-2018-2019-2020 yıllarına ait envanter defteri
-2017-2018-2019-2020 yıllarına ait yönetim kurulu karar defteri
-2017 yılı tasdikli genel kurul karar ve müzakere defteri
-2017 yılı tasdikli ortaklar pay defteri
-25.08.2017-30.10.2020 arası döneme ilişkin alış belgeleri (dosya halinde)
-25.08.2017-30.10.2020 arası döneme ilişkin satış belgeleri (dosya halinde)
-25.08.2017-30.10.2020 arası döneme ilişkin diğer sair belgeler(dosya halinde)
-25.08.2017-30.10.2020 arası döneme ilişkin tahsilat ve tediye belgeleri
-25.08.2017-30.10.2020 arası döneme ilişkin sgk dosyaları,
-25.08.2017-30.10.2020 arası döneme ilişkin personel özlük dosyaları,
Hakkında ayrı ayrı zayi belgesi verilmesi talep edilmiş ise de;
a-) İzmir …. Noterliği’nce tasdik edilen;
i-2017 yılı/dönemi defterlerinden;
Yevmiye defteri, envanter defteri, defter-i kebir, genel kurul toplantı ve müzakere defteri, ortaklar pay defteri, yönetim kurulu karar defteri
ii-2018 yılı/dönemi defterlerinden;
Yevmiye defteri, envanter defteri, defter-i kebir, yönetim kurulu karar defteri,
iii-2019 yılı/dönemi defterlerinden;
Yevmiye defteri, envanter defteri, defter-i kebir, yönetim kurulu karar defteri,
iv-2019 yılı/dönemi defterlerinden;
Yevmiye defteri, envanter defteri, defter-i kebir, yönetim kurulu karar defteri,
Şeklinde tasnifi ve dökümü yapılan evrakın noter tasdikine tâbi olması itibari ile davanın zikredilen evrak bakımından kabulü ile mezkûr evrakın ayrı ayrı ZAYİ OLDUĞUNUN TESPİTİNE,
b-) Hakkında zayi belgesi verilmesi talep edilen diğer bilcümle evrak yönünden yapılan değerlendirmede;
Dava konusu evrakın muayyen olmaması, ispat anlamında matbu-seri form ya da yapılmış işlemlere dair olup olmadığının anlaşılamaması,
İlgili evrakın ticari muamelelere konu olup olmadığının belli olmadığı, konu edilmiş ise zaten ticari defter ve sair evraka yansımış olacağı
Hiç kullanılmayan evrakın TTK 64-85. Maddeleri hükümleri bağlamında zayi ile yokluğunun tespitinde hukuki yarar olmadığı ve,
Esasen talep ve dava konusu belgelerin TTK 64/1 kapsamındaki belgelerden olmaması, TTK 82/1-7 maddeleri mucibince de zayi belgesi talebine konu olacak evrakın tahdidi olarak belirlenmiş olması,
Münasebeti ile,
Diğer talep ve dava konusu belgeler yönünden AYRI AYRI REDDİNE,
3-Alınması gereken 80,70 TL harçtan peşin alınan 54,40 TL’nin mahsubu ile eksik kalan 26,30 TL nin davacıdan tahsili ile hazineye irad kaydına,
4-Yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Artan gider avansının karar kesinleştiğinde re’sen davacıya iadesine,
Dair ; davacı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 6100 s. HMK’nın 341. v.d.maddeleri gereğince ( 2 ) hafta içerisinde,İzmir Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi Başkanlığına sunulmak üzere Mahkememize verilecek dilekçe ile istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 23/12/2022

Katip …
e-imza

Hakim …
e-imza

TAVZİH ŞERHİ

Her ne kadar hüküm kısmının ;
iv-2019 yılı/dönemi defterlerinden;
Yevmiye defteri, envanter defteri, defter-i kebir, yönetim kurulu karar defteri,
Şeklinde tasnifi ve dökümü yapılan evrakın noter tasdikine tâbi olması itibari ile davanın zikredilen evrak bakımından kabulü ile mezkûr evrakın ayrı ayrı ZAYİ OLDUĞUNUN TESPİTİNE,
İbaresinin 2020 yılına dair olacağı ve 2019 yılının sehven kaldığı anlaşılmış,sehven ve zuhulen yazıldığı anlaşılmakla;
“iv-2020 yılı/dönemi defterlerinden;
Yevmiye defteri, envanter defteri, defter-i kebir, yönetim kurulu karar defteri,
Şeklinde tasnifi ve dökümü yapılan evrakın noter tasdikine tâbi olması itibari ile davanın zikredilen evrak bakımından kabulü ile mezkûr evrakın ayrı ayrı ZAYİ OLDUĞUNUN TESPİTİNE,”
Şeklinde tavzih babında iş bu metin tanzim edilmiş ve kararın tavzihine dair karar verilmiştir.

Katip …
e-imza

Hakim …
e-imza