Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
6. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/864 Esas
KARAR NO : 2021/488

DAVA : Banka Teminat Mektubunun İadesi Veya Hükümsüzlüğünün Tespiti
DAVA TARİHİ : 29/04/2019
KARAR TARİHİ : 23/09/2021

Mahkememizde görülmekte olan Banka Teminat Mektubunun İadesi Veya Hükümsüzlüğünün Tespiti davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde; Davalı kurum tarafından … İhale Kayıt numarası ile açılan Özel Güvenlik Hizmeti Alım İhalesine en düşük teklifin müvekkili firma tarafından verildiğini, taraflar arasında 09/10/2015 – 08/10/2017 tarihleri arasında geçerli olmak üzere Özel Güvenlik Hizmet Alım sözleşmesi düzenlendiğini, sözleşme gereğince … Bankası Zeytinburnu Şubesinin 28/08/2015 tarih ve … sayılı ve 1.200.000,00 TL bedelli teminat mektubunun müvekkili firma tarafından davalı kuruma verildiğini, sözleşme gereği işin süresi içinde eksiksiz bir şekilde ifa edilmiş olduğunu, süre sonunda Sosyal Güvenlik Kurumundan İş Bitirme Belgesi de alınarak davalı kurum ile müvekkili firma arasındaki hizmet ilişkisinin sona erdiğini, davalı kurumun teminat mektubunu iade etmediğini, 16/02/2018 tarihli dilekçe ile davalı kuruma başvurularak yasal şartları oluştuğu halde iade edilmeyen teminat mektubunun iadesini talep ettiklerini, aradan geçen uzun süre boyunca teminat mektubunun iade edilmediğini, davalı kurumun iade etmemekle birlikte davacı şirkete yazılı bir cevap dahi vermediğini, aradan geçen 1 yıllık sürede halen teminat mektubunun iade edilmediğini, bu süre zarfında müvekkili firma bankanın komisyonları ödemeye devam ettiğini ve teminat miktarlarınca bedeli kullanamayarak ekonomik zarara uğradığını, … Tarihli Hizmet Alımlarına Ait Tip Sözleşmenin 11.4. numaralı maddesine göre; “Yüklenicinin idareye herhangi bir borcunun bulunmaması, SGK’dan İlişiksiz Belgesinin alınması, İdareye ve SGK’ya olan borçları ve ücretin ödenmesi” halinde Kesin Teminatın İade edileceğinin belirtildiğini, bu şartların tamamının iş olmasına rağmen teminat mektubunun sözleşmeye aykırı olarak iade edilmediğini, 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 2.maddesinde asıl-alt işverenin işçilik alacaklarından müştereken-müteselsilen sorumlu olduklarının belirtildiğini, yasanın 112. Maddesinin 2.fıkrasında ise Kıdem Tazminatından münhasıran Asıl İşverenin (Davalı Kurum ) sorumlu olacağının belirtildiğini, İş Kanunu 112.maddeye ek fıkra eklenerek “4734 sayılı Kanunun 62. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca alt işverenler tarafından çalıştırılan işçilere, 11/9/2014 tarihinden sonra imzalanan ihale sözleşmeleri kapsamında, kamu kurum ve kuruluşlarına ait işyerlerinde 11/9/2014 tarihinden sonra geçen süreye ilişkin olarak kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan kıdem tazminatı ödemeleri için sözleşmesinde kıdem tazminatı ödemesinden ötürü alt işverene rücu edileceğine dair açık bir hükme yer verilmemişse alt işverenlere rücu edilmez.” şeklinde olduğunu, maddeye göre 11/09/2014 tarihinden sonraki alt işveren çalışmalarında, asıl işveren tarafından alt işverenin işçilerine ödenen kıdem tazminatları, alt işverene rücu edilemeyeceğini, yasal düzenlemeye göre, asıl işverenin alt işverene rücu edemeyeceği bir alacak kaleminden alt işverenin sorumlu olamayacağını, alt işverenin borcunu oluşturmayan bir alacak kaleminin de teminat mektubunun iadesinde engel teşkil etmeyeceğini, dava konusu olayda, kıdem tazminatlarının teminat mektubunun iadesine engel teşkil etmeyeceğinin sübuta ermiş olduğunu, davalı kurumun Kamu İktisadi Teşebbüsü olduğunu, Sözleşmenin 11.4 maddesinin; Sosyal Güvenlik Kurumundan İlişiksizdir Belgesi alınmalı ve Yüklenicinin ihale konusu işten dolayı herhangi bir borcu olmamalı şeklinde olduğunu, davalı kurumun teminat mektubunu iade etmeme gerekçesinin, müvekkili firmada daha önce çalışmış işçilerin kıdem tazminatlarına dair ikame ettikleri davalar olduğunu, yasal düzenlemeye göre Sözleşmenin 11.4. Maddesindeki teminat mektubunun iadesi şartlarının gerçekleştiğini, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı İzmir Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Çiğli Sosyal Güvenlik Merkezi’nin 03.01.2018 gün ve …. Sayılı ve teminat iadesi konulu yazısı ile İlişiksizdir Belgesi alındığını ve davacı kurum tarafından davalı kuruma gönderildiğini, davalı idarenin aradan geçen süreye rağmen hiçbir yazılı gerekçe sunmaksızın teminat mektubunu iade etmediğini, ihale konusu işin bitirildiğiri, ilişkisizdir belgesinin alındığını, ancak davalı kurum tarafından teminat mektubunun iade edilmediğini, kıdem tazminatı ödemelerinden münhasıran davalı kurumun sorumlu olduğunu, rücu davasının birlikte sorumluluk halinde açılan bir dava olduğunu, birlikte sorumlu olmayan hallerde bu davanın açılamayacağını, İş Kanununun 112/5 fıkrası davalı kurumun, müvekkili firmaya rücu davası açmasını net bir şekilde yasakladığını, özel yasa ve özel madde ile yasa koyucunun müvekkili firma ile davalı kurumun birlikte sorumlu olmadığını ifade ettiğini, davalı kurumun münhasıran sorumlu olduğunu, kıdem tazminatı borcunun davalı kuruma ait olduğundan, müvekkili firmanın davalı kuruma borcunun bulunmadığını, davalı kurumun ödediği yahut ilerde ödeyeceği muhtemel kıdem tazminatlarını teminat mektubunu iade edilmemesine gerekçe gösteremeyeceğini, müvekkili firmanın daha fazla zarara uğramaması adına davaya konu teminat mektubunun paraya çevrilmesinin önlenmesi için dava sonuçlanıncaya kadar İhtiyati Tedbir kararı verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde; Müvekkilinin İzmir Büyükşehir Belediyesi iştiraklerinden olduğunu ve kamu hizmeti sunduğunu, kamu hizmeti olarak raylı sistem toplu ulaşım hizmeti verildiğini, bu hizmeti yerine getirirken, bünyesinde bulunan merkez binası başta olmak üzere, tamir atölyesi, istasyon binaları ile taşıma işlevini yerine getiren trenlerin koruma ve güvenlik hizmetlerinin yapılması için ihale yoluyla bu hizmetleri almak için mevzuatlara uygun şekilde ihaleler açıldığını, bu bağlamda 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ve Hizmet İşleri Genel Şartnamesi kapsamında ihale açmak suretiyle “Birim fiyat/Götürü Bedel Hizmet Alımı Sözleşmesi” ile hizmet aldığını, bu ihalelerin 4734 sayılı ve 4735 sayılı yasa kapsamında gerçekleştiğini, bu süreç eksiksiz ve mevzuata uygun olarak sonuçlandığını, davacı firmanın dava dilekçesinde … ihale kayıt nolu hizmet alım ihalesi sebebi ile müvekkili şirkete herhangi bir borcu bulunmadığını ve vermiş olduğu teminat mektubunun iadesini talep ettiğini, bunun yanında hizmet alım süresince davacı şirketin işçileri tarafından müvekkili kuruma karşı, işçi alacakları olduğu iddiası ile çeşitli davalar açıldığını, söz konusu davaların bir kısmının karara çıktığını ve Yargıtay aşamasında iken bir kısmında ise halen yargılamanın devam ettiğini, bu hususun bizzat davacı firmanın dava dilekçesindeki beyanlarıyla sabit olduğunu, davacı şirketin 2015 yılından 2017 yılına kadar 24 ay hizmet verdiğinden bu süre içerisinde değişik dönemlerde işçilik alacağı hak ederek işten ayrılmış olan çalışanların dava açarak haklarını müvekkili kurumdan talep ettiklerini, dolayısıyla sadece 2015 ve 2016 yılı değil, daha önceki yıllardan devrolan ve davacının sorumluluğunda olan alacaklar için de dava açıldığını ve davacı firmanın sorumlu olduğu dönemlere ilişkin taleplerin mevcut olduğunu, davacı firmanın ihale bitimi nedeni ile doğan ve müvekkili şirket tarafından hak edişlere dâhil edilerek ödenen personel kıdem tazminatları ile diğer sosyal hakları çalışanlarına ödemeyerek yükümlülüğünü yerine getirmediğini, dolayısıyla yürüttüğü hizmet alım işinden dolayı müvekkili şirkete borcu kaldığını, öncelikle davacı firma tarafından dava konusu işle ilgili ilişiksizlik belgesi tanzimi için SGK başvurulduğu ve bu başvuru üzerine teminatın iade edilmesi gerektiğini iddia edilmişse de öncelikle işbu bahse konu dosyaların getirtilmesi ve bilirkişi incelemesinde dikkate alınması gerektiğini, salt Sosyal Güvenlik Kurumu yazısına istinaden teminatın iadesinin davacı firma lehine menfaat çıkarma amacı teşkil ettiğini, hakkaniyete ve hukuka aykırı olduğunu, davacı şirketin üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirmeksizin sözleşmeyi gerekçe göstererek teminatın iadesini talep etmesinin hakkaniyete aykırı olduğunu, davacı firmanın sorumlu olduğu işçi alacakları sebebi ile İzmir ve Karşıyaka İş Mahkemelerinde açıldığını ve halen açılmakta olan davalarda asıl işveren olarak müvekkili kurumun ödemek durumunda kaldığını ve kalacağı miktarın oldukça yüksek olduğunu, bu ödemelerin davacı firmanın teminatından alınmak istenmişse de tahsil edilemediğini, davaların miktar ve sayı olarak yüksek olması ve halen açılmakta olan davalar bulunması göz önünde bulundurulduğunda mevcut teminatın bu alacakların tamamını dahi karşılamıyor nitelikte olduğunu, şu an için tespit edilebilen işçi alacakları için toplamda davacı firma tarafın müvekkili şirkete ödemesi gerekecek olan risk tutarının oldukça yüksek olduğunu, ancak tüm bu hususlara rağmen davacı firmanın sorumlu olduğu işçilik alacaklarını ödemeyerek müvekkili şirkete yüklemesi ve işçileri mağdur etmesi söz konusu olduğundan, müvekkili şirketin teminat mektubunu nakde çevirerek işçi alacaklarını ödemesinin hem hukuken hem de toplumsal olarak bir zorunluluk olduğunu, bahse konu işçilerin iş mahkemesindeki alacak davalarının sonucuna göre ve davalı müvekkili şirkete karşı bu hizmet işinden dolayı hiçbir borcunun bulunmadığı tespit edildikten sonra teminatın iadesinin talep edilmesi gerektiğini, 6552 sayılı kanun ile kamu kurumlarına getirilen yükümlülüklerin alt işverenlerin işçiye karşı olan yükümlülüklerini ve sözleşmelerden kaynaklı yükümlülüklerini de ortadan kaldırmadığını, müvekkili kurumun kamu kurumu olmayıp özel hukuk tüzel kişisi olduğunu, davacı firmanın, müvekkili şirket ile aralarında yapılan sözleşme ve sözleşmenin eki şartnamelerde işçilik alacaklarından davacı şirketin sorumlu olacağı yönünde açık hükümler bulunmasına rağmen sorumluluktan kaçınma çabasında olduğunu, davacı şirketin personel alacaklarını ödeme yükümlülüğünü yerine getirmemesi nedeniyle davacı şirketin ihale edilen hizmet alım işinin eksiksiz şekilde sonlanmamış olması nedeni ile teminat mektubunun iade edilmediğini, davacı şirketin hizmet alım sözleşmeleri ile teknik şartnamelerinin VII-Yüklenicinin Sorumlulukları Bölümü Madde 29 “Yüklenici, tüm çalışan özel güvenliklerin her türlü yasal haklarından ve ödemelerinden birinci derecede sorumludur. Bu yönde … A.Ş.’ne gelecek ya da intikal edecek ödemeler doğrudan Yükleniciye rücu etmiş sayılır.” hükmünün amir olduğunu, işbu hüküm gereğince davacı şirketin işçilik alacaklarını ödeme yükümlülüğü bulunduğunu, davacı şirketin dava dilekçesindeki ifadelerinden müvekkili şirket bünyesinde bulunan teminatın işçilik alacaklarına yetmediğinin görüleceğini, davacı şirketin müvekkili davalı şirkete olan iş sözleşmelerinden doğan borçlarını ödemediğini, davanın reddine, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davacı şirkete yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davaya konu 28.08.2015 tarih … nolu teminat mektubunun … AŞ 2 yıllık toplam 340 güvenlik personeli hizmet alım işini taahhüt eden yüklenici … Güvenlik Hizmetleri AŞ’nın 4734 sayılı Kanun ve 4735 Sayılı Kanun ile ihale dökümanı ve sözleşme hükümlerini yerine getirmek üzere vermek zorunda kaldığı 1.200.000,00 TL’lik teminat tutarına ilişkin 31.12.2017 tarihine kadar geçerli olmak üzere düzenlendiği, … Bankası AŞ tarafından 27.08.2018 tarihinde teminat mektubunun vadesinin 01.04.2019 tarihine kadar uzatıldığı anlaşılmıştır.
İzmir … ATM’nin… Değişik İş Esas , … Değişik İş Karar sayılı kararında … Bankası Zeytinburnu Şubesi’nin 28.08.2015 tarih … sayılı 1.200.000,00 TL bedelli , 27.08.2018 tarihinde vadesi 01.04.2019 tarihine kadar uzatılan teminat mektubunun nakde çevrilmesinin önlenmesi yönünde ihtiyati tedbir kararı verildiği belirlenmiştir. Mahkememizin 04.07.2019 tarihli ara kararıyla ihtiyati tedbire yönelik davalı itirazının reddine karar verilmiştir.
… AŞ iki yıllık toplam 340 güvenlik personeli hizmet alımına ait – sözleşme tasarısı başlıklı (2015/74236 ihale kayıt nolu) sözleşme taraflarının idare sıfatıyla İzmir Banliyo Taşımacılığı Sistemi Ticaret AŞ ile yüklenici sıfatıyla Bengi Grup Güvenlik Hizmetleri AŞ olduğu, 11. Maddede teminata ilişkin hükümlerin belirtildiği, 11.4.1 maddesinde taahhüdün sözleşme ve ihale dökümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirildiği ve yüklenicinin bu işten dolayı ihaleye herhangi bir borcunun olmadığı tespit edildikten sonra Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan alınan ilişiksiz belgesinin idareye verilmesinin ardından kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların tamamının yükleniciye iade edileceğinin düzenlendiği, 29. Maddesinde “Yüklenici, tüm çalışan özel güvenliklerin her türlü yasal haklarından ve ödemelerinden birinci derecede sorumludur. Bu yönde … AŞ’ye gelecek ya da intikal edecek ödemeler doğrudan yükleniciye rücu etmiş sayılır.” düzenlemesinin bulunduğu belirlenmiştir.
Taraf delilleri dosyaya bildirilmiş, dava konusu teminat mektubunun iade koşullarının oluşup oluşmadığının değerlendirilmesi yönünden bilirkişi raporu alınmış, dosyaya verilen 07.06.2021 tarihli bilirkişi raporunda; Davalı kurum tarafından … İhale kayıt numarası ile ihale edilen Özel Güvenlik Hizmet işinin davacı şirket tarafından yüklenildiği ve 09.10.2015-08.10.2017 tarihleri arasında geçerli olmak üzere Özel Güvenlik Hizmet Alım sözleşmesinin düzenlendiği, sözleşme gereğince … Bankası Zeytinburnu Şubesinin 28.08.2015 tarih ve … sayılı ve 1.200.000,00 TL bedelli teminat mektubunun davacı firma tarafından davalı kuruma verildiği, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından 03.01.2018 tarih 14565116 sayılı yazı ile iadesi konusunda kurum açısından sakınca olmadığının bildirildiği, işin süre bitimi ile sona ermesi sonucu davacı tarafından 16.02.2018 tarihli dilekçe ile davalı kuruma teminat mektubunun iadesi konusunda başvuruda bulunulduğunun anlaşıldığı, buna göre; taraflar arasındaki Özel Güvenlik Hizmet Sözleşmesi işinin eksiksiz ifa edildiği konusunda taraflar arasında ihtilaf bulunmadığı, dava ve uyuşmazlık konusu teminat mektubu hangi konu için verilmişse ancak verildiği bu konu yönünden teminat oluşturması, taraflar arasında imzalanan sözleşme ve eki şartnamelerde ileride doğması muhtemel kıdem tazminatı ve benzeri işçilik alacaklarının güvenceye alınması için teminat mektubunun iade edilmeyeceği veya nakde çevrilerek alıkonulacağına ilişkin bir düzenleme yer almadığını, teminat mektubunun iade edilmemesi için gerekçe olarak sunulan tazminat ve sair işçilik alacaklarının ne zaman ve hangi miktarda ortaya çıkacağının belirsiz olması, diğer işçilik alacakları olan fazla mesai, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretlerinin davalı idarenin kontrol teşkilatı tarafından zamanında tespit edilerek hak edişlerden kesinti yapılması suretiyle ödenmesinin sağlanmasının mümkün bulunmadığı nedenleriyle teminat mektubunun ileride doğması muhtemel olan tazminat ve işçilik alacaklarının tahsilinde kullanılmak üzere davacıya iade edilmeyip, davalı tarafından teminata el konulmasının, ucu açık bir belirsizliğe neden olacağı ve taraflar arasında düzenlenen sözleşme hükümlerine uygun düşmeyeceği düşünülmekle birlikte; aksi kanaatle sonuçlanmış/kesinleşmiş/ödemesi tamamlanmış işçi alacak davaları açısından davacı firmanın davalı kuruma olan borçlarının tümüyle ödenmiş olduğunu ispatlamamış olduğu kabul edilerek davacının bu dosyalardan kaynaklanan sorumluluğuna ilişkin ödemeleri yapıncaya kadar davacı firmanın teminat mektubunun iade edilmesi talebinin reddine karar verilebileceği, kanaatiyle birlikte teminat mektubunun iade edilip edilmeyeceği, hükümsüz sayılıp sayılmayacağı, nakde çevrilip çevrilmeyeceği konusunun takdirinin mahkemeye ait olacağı kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
Alınan bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamının değerlendirilmesinde davanın taraflar arasındaki Özel Güvenlik Hizmet Alım Sözleşmesi gereğince davacı tarafından davalı tarafa verilen … Bankası Zeytinburnu Şubesi’nin 28.08.2015 tarih … sayılı 1.200.000,00 TL bedelli teminat mektubunun işin ifa edilmiş ve süre sonunda Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan iş bitirme belgesi alınarak hizmet ilişkisi sonlandırılmasına rağmen teminat mektubunun iade edilmemesinden bahisle dava konusu teminat mektubunun iadesine veya hükümsüzlüğünün tespitine yönelik olarak açıldığı, davalı taraf savunmasında hizmet alım süresince davacı şirketi işçileri tarafından müvekkili aleyhine işçi alacakları iddiasıyla açtıkları davaların bir kısmının sonuçlanıp bir kısmının derdest olduğunu bildirdiği, taraflar arasındaki sözleşmenin eki hizmet alım teknik şartnamesinin 29. Maddesinde yüklenicinin tüm çalışan özel güvenliklerin her türlü yasal haklarından ve ödemelerinden birinci derecede sorumlu olduğu bu yönde İzmir AŞ’ye gelecek ya da intikal edecek ödemelerin doğrudan yükleniciye rücu etmiş sayıldığı düzenlemesinin bulunduğu, taraflar arasındaki sözleşmenin 11.4.1 maddesinde taahhüdün sözleşme ve ihale dökümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirildiği ve yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığı tespit edildikten sonra, Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan alınan ilişiksiz belgesinin idareye verilmesinin ardından kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların iade edileceğinin düzenlendiği, söz konusu düzenlemede yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığının tespiti ve SGK’dan alınacak ilişiksiz belgesinden sonra teminatın iadesinin düzenlendiği, davaya dayanak sözleşme gereğince yüklenen işte çalışan işçiler tarafından davalı aleyhine açılmış derdest ve bir kısmı henüz kesinleşmemiş davalar bulunduğu, teminat mektubunun iadesi için SGK ilişiksiz belgesinin sunulmasının tek başına yeterli olmadığı, davacının davalıya sözleşme gereğince hiçbir borcunun bulunmadığının ispatlanmadığı, bu nedenle teminat mektubunun iadesi koşullarının oluşmadığı sonucuna incelenen tüm dosya kapsamıyla ulaşılarak davanın reddine ilişkin aşağıdaki karar verilmiştir.
KARAR: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın Reddine
2-Alınması gerekli 59,30 TL harcın peşin ve tamamlama harcı olarak yatırılan toplam 20.493,40 TL’den mahsubu ile bakiye 20.434,10 TL’nin karar kesinleşiğinde ve talep halinde davacı tarafa iadesine,
3-HUAK 18/A Maddesi gereğince zorunlu Ara buluculuk kapsamında 1.320,00 TL Arabuluculuk giderinin 6831 Sayılı Yasa hükümlerine göre davacı taraftan tahsili ile Hazineye gelir kaydına,
4-Davalı taraf lehine Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen 74.800,00 TL nispi vekalet ücretinin davacı taraftan tahsiliyle davalı tarafa verilmesine,
5-Davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
6-Taraflarca yatırılan gider avansı bakiyesinin karar kesinleştiğinde ilgili taraflara iadesine,
Dair davacı vekili ile davalı vekilinin yüzüne karşı verilen karar tebliğden itibaren iki haftalık süre içinde İzmir Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İstinaf yolu açık olmak üzere oy birliğiyle verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 23.09.2021

Başkan …
e-imzalıdır
Üye …
e-imzalıdır
Üye …
e-imzalıdır
Katip …
e-imzalıdır