Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
6. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/606 Esas
KARAR NO : 2021/380

DAVA : Menfi Tespit (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 15/03/2019
KARAR TARİHİ : 02/07/2021

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirketin uzun yıllardır … şirketi ile bayilik sözleşmesi akdetmekte ve bayi olarak davalı … tarafından üretilen ürünleri satmakta olduğunu, bayilik sözleşmesi gereği davalı …’a yaptığı satım anlaşmalarının bağlantısını tamamlamak ve sürekli satış yapmakta olduğundan vadeli çekler ile ön ödemeler yaptığını, müvekkili tarafından uzun yıllardır yapılan bayilik sözleşmesinin gereği olarak 06.07.2018 tarihinde davalı … şirketine çekler verildiğini, bu çeklerin bir kısmının ödendiğini, yalnızca …bank … hesap numarasından verilen … çek numaralı, 15.02.2019 vadeli 300.000,00 TL ve … Bankası … Şubesi … hesap numarasından verilen … çek numaralı 15.02.2019 vadeli 300.000,00 TL bedelli çekin vadesinin geldiğini ancak karşılığında mal verilemeyeceğinden dolayı ödenemeyeceği bildirildiğinden çekler iade edilerek yerine 15.05.2019 vadeli çekler verildiğini, değişim yapılan çeklerden kaynaklı davaya konu verilen keşidecisi müvekkili ve lehdarı da davalı … şirketi olan …bank … Şubesi … hesap numaralı … çek numaralı 15.05.2019 vadeli 300.000,00 TL bedelli, keşidecisi müvekkili, lehdarı … şirketi olan … Bankası … şubesinin … hesap numaralı … çek numaralı 15.05.2019 vadeli 300.000,00 TL bedelli yeni çeklerin verildiğini, müvekkilinin halen 996.120,06 TL alacağı mal bulunduğunu, mevcut alacağı maldan kaynaklı olarak müvekkilinin mevcut dava konusu çeklerin ödenmemesi halinde bile 396.120,06 TL alacağı kaldığını, davaya konu çeklerin davalı banka elinde tahsil cirosu ile bulunduğunu, tahsil cirosu olmasına rağmen davalı bankanın çekleri elinde davalı … ile anlaşmaya konu tuttuğunu ve davalı … tarafı çekleri iade etmesine rağmen iade etmediğini, müvekkilinin bayilik sözleşmesine binaen davalıyla birlikte … İnşaat Tic AŞ ünvanlı şirketle mal verilmesi hususunda anlaşma yaptığını, mevcut şirkete taahüt edilen malların teslim edilmemesinden dolayı bu müşteri tarafından 20.11.2018 tarihinde ihtarname çekildiğini, inşaat sektöründe yoğunlaşmış olan yaşanan krizden kaynaklı davalı … şirketinin üretim yapmakta zorlandığını beyan etmekle bağlantı olan … şirketine malı teslim edeceğini deklere ettiğini ve buna dair ihtarname keşide ettiğini, davalı tarafından bundan sonra mal üretim ve temin etmede sıkıntı yaşayacağını beyan ettiğini, müvekkilin mevcut ödenmiş olan çekler için malın teslim edilmesini ve vadesi gelmemiş olan iki adet toplam 600.000,00 TL çekin kendisine iade edilmesini talep ettiğini, davalı tarafın ilk etapta mevcut çekler mukabili müvekkile mal veremeyeceğini beyan etmiş olmakla çekleri iade edeceğini kabul ettiğini fakat davalı … şirketinin ekonomik sıkıntılar sebebiyle çekleri kredi teminatı olarak davalı ….A..Ş. … şubesinde bulunduğunu ve geri alınarak iade edileceğini beyan ettiğini, müvekkilin bugüne kadar beklediğini, davalı …’un kendi söylemi ile davalı banka ile yapılandırma ve çeklerin iadesi konusunda anlaşamamış olmakla çekleri iade edemeyeceğini ve ödenmesi gerektiğini beyan ettiğini, davalı bankanın diğer davalı ile yaptığı kredi sözleşmesi gereği olarak dava konusu …bank … hesap numarasından verilen … çek numaralı 15.02.2019 vadeli 300.000,00 TL ve … Bankası … Şubesi … hesap numarasından verilen … çek numaralı 15.02.2019 vadeli 300.000,00 TL bedelli çekleri iade etmeyeceğini beyan ettiğini ancak müvekkilinin çekler karşılığı mal alamayacak olmasından dolayı ödeme yapamayacağını beyan etmesi üzerine durumu bildiğini bildirerek keşidecisi müvekkili ve lehdarı da davalı … şirketi olan 15.05.2019 tarihli dava konusu çekleri aldığını ve daha önceki çekleri iade ettiğini, davalının durumunu ve çeklerin bedelsiz olduğunu bilebilecek durumda olduğunu, müvekkilinin mal alamadığnı ve ilk verilen çeklerin vadesinde ödenmeyeceği beyanına dayalı olarak çeklerin değişmesiyle de durumu bildiğini davalı bankanın açık olarak ortaya koyduğunu kaldı ki davalı … tarafından çeklerin bağlantı çeki olduğu ve karşılığı malın temin edilemeyeceğinden müvekkiline iade edilmesi gerektiğini bankaya bildirildiğini ancak davalı bankanın davalı … şirketinin çeklerin iadesi talebini kabul etmediğini bu durumda teminatta bulunan çeklerin bedelsiz olduğunu üçüncü kişi olan davalı … Bank tarafından bilindiğini buna rağmen karşılığını alamayacağı çeklerin bedelini müvekkili tarafından ödenme zorunda kalınacağını bildirerek müvekili tarafından davalı … şirketine alacağı malların ön ödemesi olarak verilen ve bu şirketçe de diğer davalı bankaya tahsil olarak ciro mukabili verilen …bank … Şubesi … hesap numaralı … çek numaralı 15.05.2019 vadeli 300.000,00 TL bedelli, keşidecisi müvekkili lehdarı … şirketi olan … Bankası … şubesinin … hesap numaralı … çek numaralı 15.05.2019 vadeli 300.000,00 TL bedelli yeni çeklerden dolayı borçlu olmadığnın tespitine dava sonuna kadar çeklerin bedelsiz olmasına rağmen ödenmesine engel olmakla maksatlı olarak teminatsız ya da teminat mukabilinde ödemeyasağı ve tahsili ile icraya konulmasına engel olacak mahiyette ihtiyati tedbir konulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı … İşletmeleri San ve Tic. A.Ş vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili şirket ile davacı şirket arasındaki bayilik sözleşmesine dayanan ticari ilişkinin uzun yıllardır devam ettiğini, davacı şirketin ticari ilişki kapsamında müvekkili şirkete ileri vadeli çekler verdiğini ve avans ödemesi de gerçekleştirdiğini, çekin taraflar arasındaki asıl borçtan mücerret tahsil ve ciro kabiliyeti olan bir kıymetli evrak olduğunu, müvekkili şirketin de ödeme ve ciro yasağı olmayan ileri vadeli çekleri kendi ticari ilişkileri kapsamında yasal hakkı olarak üçüncü kişilere, bankalara ve finans şirketlerine teminat ya da ödeme olarak cirolandırdığını, dolayısıyla davaya konu edilen lehdarı müvekkili şirket olan …bank … Şubesi … çek numaralı 15.05.2019 vade tarihli 300.000 TL bedelli çek ile yine lehdarı müvekkili şirket olan … Bankası … Şubesi … çek numaralı 15.05.2019 vade tarihli 300.000 TL bedelli iki adet çekin müvekkili şirketin kendi ticari ilişkileri kapsamında üçüncü kişilere teminat ya da ödeme olarak ciro edildiği için davacı tarafa müvekkili şirketçe iadesinin mümkün olmadığını, müvekkili şirketin davacı taraf ile arasındaki bayilik sözleşmesinin geçerliliğini koruduğunu, davaya konu edilen çek bedelleri kapsamında davacı tarafça sipariş edilen ürünlerin teslimi sektördeki durgunluk ve birtakım çeşitli gerekçelerle gecikmiş olduğunu, davacı taraftan alınan davaya konu çek bedelleri ile müvekkil şirketçe hammadde alımı gerçekleştirildiğini, kısmi üretim ve teslimatın da gerçekleşmiş olduğunu, müvekkili şirketin ticari ilişkisi ve üretimi piyasada hala devam etmekte olup davacı taraf ile arasındaki cari hesabın da halen açık olduğunu, bu sebeple hukuki dayanaktan yoksun işbu davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı …. AŞ vekili 24/04/2019 tarihli dilekçesinde özetle; çeklere özgü bir devir işlemi olan cironun amacı ve işlemi yönünden temlik ve tahsil cirosu olarak ikili ayrıma tabi tutulduğunu, somut uyuşmazlıkta müvekkili bankanın diğer davalı şirketten dava konusu çekleri diğer davalının bankadan kullandığı kredi nedeniyle oluşan alacağına mahsuben devralmasının söz konusu olduğunu, müvekkili bankanın diğer davalı şirketten alacaklı konumunda bulunduğunu ve bu alacağına mahsuben çekleri devralmış olduğunu, bankanın uyuşmazlığa konu çek bedelinin davalı şirket hesabına tahsilat yapmak üzere iktisap etmediğini, kredi alacağına mahsuben çeklerin temlik cirosu ile devraldığını, çeklerin iyi niyetli hak sahibi son hamil müvekkili bankaya kredi kullandırımı nedeniyle temlik cirosu ile tevdi edildiğini, davacı ile diğer davalı arasında sürekli ticari ilişki bulunduğunun davacı tarafından ikrar edildiğini, söz konusu çeklerin davacının bile bile zararına iktisap edilmediği bizzat davacı beyanları ile ispatlandığını bildirerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkememizce dava konusu çeklerin bedeli hesapta mevcut ise davalılar tarafından ibraz edilmesi halinde çek bedelleri bloke edilmek kaydıyla davalılara ödenmesinin ihtiyati tedbiren durdurulmasına, ihtiyati tedbir kararının davalılar dışındaki 3.kişileri bağlamamasına yönelik ihtiyati tedbir kararı verilmiştir.
Dosyaya ibraz edilen 2017 yılı yetkili satıcılık sözleşmesi başlıklı sözleşmenin taraflarının davacı ile davalı … İşletmeleri San ve Tic. A.Ş arasında … şirketi tarafından üretilen sözleşme konusu ürünlerin tespit edilen bölgede yetkili satıcı tarafından yeniden satılması amacıyla … şirketinden satın alınmasına ilişkin düzenlendiği, sözleşmenin 12.maddesinde ödeme ve vade farkı başlığında alımların peşin veya vadeli olarak yapılacağı hususunun düzenlendiği belirlenmiştir.
Dava konusu çeklerde keşidecinin davacı şirket, lehtarın … A.Ş olduğu, çek arkasında “… A.Ş emrine ödeyiniz” kaydıyla … … İşletmeleri San ve Tic. A.Ş’nin cirosunun bulunduğu belirlenmiştir.
Dinlenen davacı tanığı … beyanında ; davacı … şirketinde çalıştığını, şerkiten davalı … şirketi ile ticari ilişkisi olduğunu, verilen çekler karşılığında mal alındığını, bu şeklide davalı … şirketine 4 adet çek verildiğini, 2 çekin karşılığı olan malın verildiğini, diğer 2 çek bedeli malın verilmediğini, çeklerin bankaya verildiğini, … şirketinin çekleri 3 ay sonraya ertelediği, bu arada malları teslim ederiz dediklerini, … şirketinin yeni 2 çek verdiğini, önceki iki çekin geri alındığını, yeni verilen 2 çekin …’a verildiğini, …’ın ilk çeklerin geri verilmesi sırasında davalı … şirketinin üretim yapmadığını mallarını teslim alamadıklarını bildiğini beyan etmiştir.
Davalı tanığı … beyanında ; davalı … şirketinde 2015-2019 yılları arasında çalıştığını, davalı … şirketinin aldığı çekleri tahsil ya da teminat için bankaya ya da tedarikçilere verdiğini, çeklerin bir kısmının nakit ihtiyacını karşılamak için Factoring şirketlerine verildiğini, bankaya verilen çeklerin teminat için verildiğini, … şirketinin çalıştığı bankalar arasında …’ın da olduğunu, dava konusu çeklerin teminat için mi ya da tahsil veya rehin için mi verildiğini bilmediğini bildirmiştir.
… A.Ş’den dosyaya gelen 25/12/2019 tarihli yazı cevabında …bank … Şubesi … çek no.lu 15/05/2019 tarihli 300.000,00-TL bedelli, … Bankası … Şubesi … çek no.lu 15/05/2019 tarihli 300.000,00-TL bedelli çekin … İşletmeleri San ve Tic. A.Ş tarafından 22/09/2019 tarihinde tahsil hesabına alınmak üzere bankaya ibraz edildiği bildirilmiştir.
Davacı, davalı şirket ve davalı banka kayıtları üzerinde yaptırılan bilirkişi incelemesi sonunda dosyaya verilen 22/12/2020 tarihli bilirkişi raporunda davacı tarafa defter kayıtlarına göre dava konusu çeklerin alındığı tarihte davalı şirketten 1.717.503,28-TL alacaklı olduğu, 06/07/2018 tarihinde dava konusu çeklerle dahil verilen toplam 1.950.000,00-TL bedelli çeklerden sonra alacak bedelinin 3.667.503,28-TL olduğu, 2019 yılına ait kayıtlar incelendiğinde dava tarihi olan 15/03/2019 tarihi itibariyle davalıdan olan alacak miktarının 816.528,88-TL olarak görüldüğünü, davalı tarafa ait kayıtlar incelendiğinde dava konusu çekler de dahil 06/07/2018 tarihinde hesabın ters bakiyede olduğu, -1.743.298,11-TL davacıdan fazla alacak tahsilatı yapıldığı, 06/07/2018 tarihinde alınan 1.450.000,00-TL çek ile fazla alacak tahsilatının 3.693.298,11-TL olduğu, 2019 yılı kayıtları incelendiğinde dava tarihi itibariyle davalı tarafa ait kayıtlara göre davacıya -825.346,15-TL fazla mahsup edilen alacak dolayısıyla davacıya borçlu olduğunun anlaşıldığını, 16/05/2019 kayıt tarihinde 2 adet toplam 600.000,00-TL lik çek bedelinin alacak bedelinden düşüldüğü, bu işlemler sonunda davacıdan fazladan mahsubu yapılan alacak bedelini 225.346,15-TL olduğunun anlaşıldığını, davalı defterlerinde dava tarihinden sonra 16/05/2019 tarihinde toplam 600.000,00-TL karşılıksız kalan çek iade kaydı düşülmüş olmakla birlikte bu kaydın davacı taraf defter kayıtlarında gözükmediğini, iki taraf ticari defter kayıtlarının da usulüne uygun olduğu, taraflar arasında uyumsuz olan bu kaydın defter tarihinde usulüne uygun olarak konulmadıkça dikkate alınamayabileceğini, ancak taraf beyanlarına göre bu kayıtların fiilen dava konusu çeklerin iadesi olmadığı, dava konusu çeklerin davalı banka yedinde olduğu, bu kayıtların dava konusu çeklere karşılık davalının davacıya vermiş olduğu 15/05/2019 tarihli çeklere dair kayıtlar olduğu, çeklerin mal alınmadan avans olarak verilmiş olduğu, karşılığında dava tarihi itibariyle mal alınmamış gözüktüğü, davalı firmanın bankadan kullandığı kredisine tahsilinde mahsup edilmek üzere temlik cirosu ile devredildiği görüş ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
Dosyaya toplanan tüm deliller ve tüm dosya kapsamından somut olayda, davacı tarafça davalılar aleyhine davalı … şirketinin bayilik sözleşmesi gereği davalı … şirketine verilen …bank … Şubesine ait 15/02/2019 tarihli 300.000,00-TL bedelli ve … Bankası … Şubesine ait 15/02/2019 tarihli 300.000,00-TL bedelli çekler karşılığında mal verilemeyeceği bildirilerek söz konusu çeklerin davalı … şirketince iade edilerek yerine 15/05/2019 tarihli …bank … Şubesine ait … çek no.lu 300.000,00-TL bedelli ve … Bankası … Şubesine ait … çek no.lu 300.000,00-TL bedelli çeklerin verildiği, ancak çekler karşılığı malların verilmediği, çeklerin davalı …A.Ş de tahsil cirosu ile bulunduğundan bahisle dava konusu çekler nedeniyle davalılara borçlu olmadığının tespitine yönelik iş bu davanın açıldığı, dava konusu çeklerde keşidecinin davacı şirket, lehtarın davalı … İşletmeleri San ve Tic. A.Ş olduğu, çek arkasındaki cironun temlik cirosu olduğu, cironun tahsil cirosu olabilmesi için bunu açıklayan bir kayıt olması gerektiği, ancak çek arkasındaki ciroların … A.Ş emrine ödeyiniz kaydı ile temlik cirosu olduğu nazara alındığında davalı bankanın çekleri kötüniyetli olarak iktisap ettiği hususunun sübut bulmadığı, dava konusu çekler karşılığı davalı … İşletlemeleri San ve Tic. A.Ş tarafından davacı tarafa mal verilmediği incelenen taraf kayıtlarında bilirkişi raporuyla tespit edilmiş olduğu anlaşılarak davanın davalı … şirketi yönünden kabulüne, davalı …AŞ hakkındaki davanın sübut bulmadığından reddine, mahkememizce verilen ihtiyati tedbir kararının davalı …AŞ yönünden kaldırılmasına ve İİK’nun 72/4.maddesi gereğince tazminata ilişkin aşağıdaki karar verilmiştir.
KARAR ; Yukarıda açıklanan nedenlerle ;
1-Davalı … İşletmeleri San ve Tic Aş hakkındaki davanın kabulü ile dava konusu …bank … Şubesi ‘ne ait … hesap nolu … çek nolu keşidecisi … … San ve Tic Limited Şirketi , lehtarı … İşletmeleri San Tic AŞ olan 15.05.2019 tarihli 300.000,00 TL bedelli çek ile … Bankası … şubesine ait … hesap nolu … çek nolu keşidecisi … … San ve Tic Ltd Şti olan, lehtarı … İşletmeleri San Tic AŞ olan 15.05.2019 tarihli 300.000,00 TL bedelli çekler nedeniyle davacı tarafın davalı … İşletmeleri San ve Tic AŞ’ye borçlu olmadığının tespitine,
2-Davalı … hakkındaki davanın reddine,
3-Mahkememizce verilen 05.04.2019 tarihli ihtiyati tedbir kararının davalı … AŞ yönünden kaldırılmasına, bu hususta ilgili bankalara yazı yazılmasına,
4-Davalı …AŞ. lehine İİK 72/4 Maddesi gereğince belirlenen %20 oranında 120.000,00 TL tazminatın davacı taraftan tahsiliyle davalı … AŞ’ye verilmesine,
5-Alınması gerekli 40.986,00-TL harçtan peşin alınan 10.246,50-TL nin mahsubu ile bakiye 30.739,50-TL’nin davalı … İşletmeleri San ve Tic. A.Ş’den tahsili ile Hazineye gelir kaydına,
6-HUAK 18/A mad gereğince zorunlu Arabuluculuk kapsamında suçüstü ödeneğinden ödenen 1.320,00 TL Arabuluculuk ücretinin 6831 sayılı yasa hükümlerine göre davalı … İşletmeleri San ve Tic. A.Ş’den tahsili ile Hazineye gelir kaydına,
7-Davacı tarafça peşin yatırılan 10.246,50-TL’nin davalı … İşletmeleri San ve Tic. A.Ş’den tahsili ile davacı tarafa verilmesine,
8-Davacı taraf lehine Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen 47.050,00 TL’nin davalı … İşletmeleri San ve Tic. A.Ş’den tahsili ile davacı tarafa verilmesine,
9- Davalı …Ş lehine Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen 47.050,00 TL’nin davacı taraftan tahsili ile davalı …Ş’ne verilmesine,
10-Davacı tarafça yapılan ilk dava gideri 50,80 TL, davalı …Ş’ye gönderilen tebligatlar dışında kalan 18 e-tebligat gideri 91,00 TL, 13 normal tebligat gideri 241,00- TL, 5 müzekkere gideri 95,20 TL, dosya fotokopi ücreti 51,50 TL, 2 bilirkişi ücreti 800,00 TL ki toplam 1.329,20-TL’nin davalı … İşletmeleri San ve Tic. A.Ş’den tahsili ile davacı tarafa verilmesine,
11-Taraflarca yatırılan gider avansı bakiyesinin karar kesinleştiğinde ilgili taraflara iadesine,
Dair davacı vekili ile davalı … vekilinin yüzüne karşı , davalı … vekilinin yokluğunda verilen karar tebliğden itibaren iki haftalık süre içinde İzmir Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İstinaf yolu açık olmak üzere oy birliğiyle verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.02/07/2021

Başkan …
e-imzalıdır

Üye …
e-imzalıdır

Üye …
e-imzalıdır

Katip …
e-imzalıdır