Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/314
KARAR NO : 2022/232

DAVA : Tespit
DAVA TARİHİ : 06/05/2021
KARAR TARİHİ : 02/03/2022

Mahkememizde görülmekte olan davanın yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı … İnşaat Ltd. Şti. vekilinin 06.05.2021 harç tarihli ihtiyati tedbir talepli dava dilekçesinde; Müvekkili firma ile … A.Ş. arasında 17.06.2020 tarihinde ihalesi yapılan İzmir İli, Merkez-1 Bölge Muhtelif Yollarda Asfalt Kaplaması İşi için ile ilgili olarak 18 farklı iş kaleminden toplam 41.659.420-TL bedelli sözleşme yapıldığını, sözleşmenin 10. maddesi gereğince müvekkili tarafından … Bankası A.Ş. Başkent Ticari Şubesinin 09.02.2020 tarih … numaralı 2.500.000-TL bedelli teminat mektubunun davalıya teslim edildiğini, İzmir İli, Kemalpaşa – Bornova- Konak- Gaziemir – Bayraklı İlçelerinde sözleşme Teknik Şartnamesine göre asfalt imalatı işyerinin teslim tarihinden itibaren 420 günde yapılıp idareye teslim edilmesinin ve sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesinde belirlenen kesintilerde yapılarak 30 günlük tahakkuktan sonra 15 gün içinde ödeneceğinin kararlaştırıldığını, 06.08.2021 tarihinde yer tesliminin yapıldığını, müvekkiline davalının bir kez 1.555.368,78-TL hak ediş düzenlediğini, bu hak ediş alacağına mahsuben 596.600-TL ödeme yaptığını, hak ediş kapsamında müvekkilinin 959.368,78-TL bakiye alacağının bulunduğunu, Ekim/2020’nin 5. gününe kadar düzenlenmesi gereken 2. hak edişin düzenlenmediği ve ödenmediğini, 27.01.2020 tarihinde ihtarat gönderildiğini, müvekkilinin halen 5.000.000-TL alacağının bulunduğunu, İzmir’de deprem ve pandemi koşullarının bulunması nedeniyle müvekkili tarafından yaklaşık 10.000.000-TL yatırım yapılarak asfalt plent makinasının işletmeye alınabilmesi için gerekli ruhsat işlemlerine başlandığını, ancak buna rağmen süre uzatımının verilmediğini, idareye 04.05.2021 tarihinde ihtarat gönderildiğini, sözleşmenin feshedildiğini müvekkiline bildirildiğini ve kesin teminatların irat kaydedilmesine ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu m. 25/f ve 26 gereğince işlem yapılacağının bildirildiğini, feshin usule ve hukuka aykırı olduğunu, yargı yolunun adli yargı, görevli mahkemenin ticaret mahkemesi olmasına rağmen arabuluculuk başvurusu yapmadıklarını, zira davanın tespit talebi içerdiğini, esasa ilişkin olarak ise davalının haksız muaraza çıkardığını, sözleşmenin geçerli ve ayakta olduğunun tespitini talep ettiklerini, hak edişleri ödemeyen müvekkili firmanın inşaatı durdurma / yavaşlatma / sözleşmeyi feshetme hakkı olduğu halde yapmadığını, davalının sözleşmeyi feshetmesinin haklı sebebe dayanmadığını, sözleşmenin uzatılmadığını, davalının sözleşme gereği müvekkile temin etmesi gereken asfalt malzemesini temin etmediğinden iş programının gerisinde kalındığını, sorumluluğun müvekkiline yükletilmesinin mümkün olmadığını, asfaltın 21.000 tonluk kısmının temin edilip, 64.000 tonluk kısmının müvekkiline teslim edilmediğini, YİGŞ m. 29/4 gereğince bu sürenin ilave süre olarak sözleşmeye eklenmesi gerektiğini, sözleşmenin erken feshinin geçersiz olduğunu, İzmir ilinde deprem ve sel felaketlerinin gerçekleştiğini, Covid-19 tedbirleri kapsamında işlerin aksadığını, bu nedenle HMK m. 389 gereğince müvekkilinin telafisi mümkün olmayan zararlara uğramaması için … Bankası A.Ş. Başkent Ticari Şubesinin 09.02.2020 tarih … numaralı 2.500.000-TL bedelli teminat mektubunun paraya çevrilmesinin engellenmesi yönünden tedbir kararı verilmesi ve muarazanın giderilmesi, sözleşmenin feshinin geçersizliğinin tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı …San. A.Ş.10.11.2021 tarihli cevap dilekçesinde; Davacı tarafın davalı şirket tarafından hukuka uygun olarak tesis edilen fesih işlemi hakkında geçersizlik ve tespit talepleri haksız ve hukuk dayanaktan yoksun olduğunu, taraflar arasındaki ticari ilişkiden kaynaklı her iki tarafın da tacir olduğu ve Ticaret Mahkemelerinin görevli olduğunu ve uyuşmazlığın ve davanın arabuluculuğa tabi olduğunu, arabuluculuk yoluna gidilmeksizin doğrudan dava açıldığından davanın dava şartı yokluğundan reddi gerektiğini, …’nce 27.08.2019 tarihinde ihale edilerek müvekkil … A.Ş.’nin uhdesinde kalan ve 18.09.2019 tarihinde sözleşmesi imzalanan …/… ihale kayıt numaralı “İl Sınırları İçindeki Ulaşım Yollarında Asfalt Kaplaması, Yol Ve İnşaat Bakım Onarım Ve Yenileme Yapılması İşi”nin yer teslimi 20.09.2019 tarihinde yapıldığını ve sözleşmeye göre iş bitim tarihinin 04.08.2022 olduğunu, davalı şirket tarafından bu iş kapsamında Alt Yüklenici seçilmesi ve çalıştırılması için 17.06.2020 tarihinde …/… İhale Kayıt Numaralı “İzmir İli Merkez 1. Bölge Muhtelif Yollarda Asfalt Kaplama Yapılması İşi” 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 19. maddesine göre Açık İhale Usulü ile ihale edilmiş ve en avantajlı teklifi veren … İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin uhdesinde kalmış olup 29.07.2020 tarihinde sözleşmesinin imzalandığını, bu sözleşme uyarınca 06.08.2020 tarihinde yer teslimi yapılarak işe başlanmış olup sözleşmeye göre iş bitim tarihinin 29.09.2021 olduğunu, davacı tarafça yüklenilen iş devam ederken davalı müvekkil şirket bünyesinde yapılan işi denetimi için oluşturulan Kontrol teşkilatının yaptığı teftiş ve denetimler üzerine hazırladığı 11.08.2020 tarih ve Asf/1332, 01.09.2020 tarih ve Asf/1442, 11.12.2020 tarih ve Asf/2092, 22.03.2021 tarih ve Asf/631, 04.03.2021 tarih ve Asf/529 15.04.2021 tarih ve Asf/861 sayılı yazıları ile alt yüklenicinin sözleşme gereği sahada bulundurması gereken ekiplerin sahada bulunmadığı ve bu çalışma temposu ile iş programının gerisinde kalınacağının öngörüldüğünü, çalışmaların iş programına uygun hale getirilebilmesi için ekip sayılarının arttırılması gerektiği hususların davacı alt yüklenici firmaya belirtilen muhtelif zamanlarda tebliğ edildiğini, tespitlere göre iş programı uyarınca 30.04.2021 tarihine kadar gerçekleştirilmesi gereken imalat tutarı 26.483.488,43 TL iken Alt Yüklenici tarafından 04.05.2021 tarih ve 3 nolu hakkediş itibari ile gerçekleşen imalat tutarı 5.248.385,27 TL olmuş, bu haliyle işin belirlenen sürede bitirilebilmesinin imkansız hale geldiğini, davalı şirket kontrol teşkilatının 15.04.2021 tarih ve Asf/861 sayılı yazısı ile davacı yüklenici firmaya “14.03.2021 tarihinde sahada yapılan kontrollerde sözleşme gereği gerekli ekiplerin sahada olmadığı görülmüş, iş programına uyulabilmesi adına ekip ve ekipman sayılarının sahada bulundurulması, 10 iş günü içerisinde iş programını tamamlayacak şekilde 4 adet finişerli ekiple çalışmadığınız takdirde ihalenin fesih işlemleri başlatılacaktır.” denilerek davacı 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “İdarenin Sözleşmeyi Feshetmesi” başlıklı 20. maddesine göre belirlenen “a) Yüklenicinin taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi üzerine, ihale dokümanında belirlenen oranda gecikme cezası uygulanmak üzere, idarenin en az on gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi,
b) Sözleşmenin uygulanması sırasında yüklenicinin 25 inci maddede sayılan yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun tespit edilmesi, Hallerinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir” hükmü uyarınca sözleşmenin feshinin usulüne uygun olarak 10 günlük süre verildiğini, eksiklikleri giderilmemesi halinde sözleşmenin başkaca bir ihtara gerek kalmaksızın feshedileceği hususunun bildirildiğini, tebliğinden sonra davalı şirket kontrol teşkilatı tarafından 15.04.2021, 16.04.2021, 17.04.2021 ve 03.05.2021 tarihlerinde sahada yapılan kontrollerde Özel idari Şartnamenin 9. Maddesi gereği 4 (Dört) adet Sıcak Asfalt Ekibini oluşturulmadığı ve bu ekiplerin çalışabilmesi için gerekli olan makine, teçhizat ve ekipmanı bulundurulmadığı ve sahada çalışmadığı hususları tespit edilerek Sözleşme eki Özel İdari Şartnamenin 12. Maddesine istinaden cezai işlem uygulandığını ve bu durumun tutanak altına alındığını, davacı alt yüklenici firmanın yüklenmiş olduğu işi sözleşme şartlarına uygun şekilde ve belirlenen sürede yerine getiremeyeceği anlaşılmakla anılı sözleşmenin 25. Maddesi ve Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 47.(2.a.) maddesi ile 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunun 20.(a) maddesi ve 22. Maddelerine istinaden …/… ihale kayıt numaralı “İl Sınırları İçindeki Ulaşım Yollarında Asfalt Kaplaması, Yol Ve İnşaat Bakım Onarım Ve Yenileme Yapılması İşi” nin feshedilmesi ve Kesin Teminatının İrat kaydedilmesine karar verilmiştir. Yine 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 25.(f) maddesine ve 26. Maddesine göre davacı firma hakkında ihalelerden 1 yıl süreyle yasaklama kararı verildiğini ve bu hususun İzmir … Noterliği’nin 04.05.2021 tarih, … yevmiye numarası ile davacı tarafa bildirildiğini ve yasaya uygun şekilde Resmi Gazetede yayımlandığını, iş süresinin 14 ay olduğunu ve sözleşme imzalandığı tarihten işin fesih tarihine kadar 9 ayda toplam sözleşme bedelinin %12,5’luk bir bölümü dahi gerçekleştirilememiş iken geriye kalan 5 aylık sürede alt yüklenicinin işi tamamlamasının mümkün görülmediğini, davacıya alt yüklenici olarak ihale edilen işte davalı şirketin yüklenici olarak …’nden ihale ile yüklenmiş olduğu bir iş olduğunu ve davalı şirketin idareye karşı sorumluluğunun da bulunduğunu, davacı tarafa işlerin yapılması için sözleşmesinde belirtilen miktardan daha fazla malzeme verildiğini, ancak ihalede idare malı malzemenin önce verileceği ile ilgili bir hüküm bulunmadığını, idare tarafından temin edilerek verilmesi gereken malzemelerin onaylı iş programına uygun olarak alt yükleniciye teslim edildiğini, eksik kalan malzemelerin ise alt yüklenicinin düzenli olarak çalışmaması nedeniyle teslim edilemediğini, davacı alt yüklenicinin yer teslim tarihi olan 06.08.2020 tarihi ile fesih tarihi olan 30.04.2021 tarihleri arasında onaylı iş programına göre gerçekleştirmesi gereken imalat tutarı 26.483.468,27 TL olduğunu, gerçekleştirilen toplam imalat tutarının 5.248.385,55 TL olduğunu, idarece eksik verildiği iddia edilen malzemenin imalat tutarının ise 625.401 TL olduğunu, toplam gerçekleşen imalat tutarı 5.873.786,55 TL olacağını, imalat tutarı ile iş programına göre gerçekleşmesi gereken tutar arasındaki farkın kapanmasının mümkün görülmediğini ve alt yüklenicinin iş programının çok gerisinde kaldığını, davacının davasının hukuki dayanaktan yoksun olduğunu belirterek davacının davasının reddini talep etmiştir.
Dava; Eser sözleşmesine dayalı olarak davalı tarafa verilen 2.500.000-TL bedelli teminat mektubunun nakde çevrilmesinin önlenmesi ve taraflar arasında yapılmış olan 17.06.2020 tarihli sözleşmenin feshinin geçersizliğinin tespitine ilişkin olduğu belirlenmiştir.
Davacının dosyaya ibraz etmiş olduğu deliller, 17.06.2020 tarihli sözleşme, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu, yapım işleri genel şartnamesi, ihtarname ve e-posta kayıtları incelenmiştir.
Davacı, dava dilekçesinde gerek konu ve gerekse netice ve talep kısmında sözleşme konusu olan İzmir İli, Merkez-1 Bölge Muhtelif Yollarda Asfalt Kaplaması İşiyle ilgili muarazanın giderilmesi, usulsüz ve erken feshin geçersizliğinin tespiti ile sözleşmenin ayakta olduğunun tedbiren tespiti ve sözleşmenin feshinden doğan olumsuz sonuçların önlenmesi, bu kapsamda davalı idareye sunulan teminat mektubunun paraya çevrilmesinin önlenmesi yönünde talepte bulunulmuştur.
Davacı taraf dava dilekçesinde davanın niteliği gere muarazanın meni ve tedbir talepli tespit davası niteliği taşıdığından ve ticari bir dava niteliği bulunmadığından görevli mahkemenin Asliye Hukuk Mahkemesi olduğundan bahisle arabuluculuğa başvurmadığını belirtmiştir. Davanın görevli mahkemenin Asliye Hukuk Mahkemesi olduğunu belirtmesine rağmen davayı Asliye Ticaret Mahkemesinde açmış olup, arabuluculuk şartının ileri sürdüğü iddiaya binaen yerine getirilmediğini beyan etmiştir.
Sözleşmenin feshinin iptali davasında incelenmesi gereken sözleşmenin niteliği olup, TBK’da yer aldığı üzere (m. 1) sözleşme tarafların iradelerinin karşılıklı ve birbirine uygun olarak açıklamalarıyla kurulan bir akit olup, sözleşmenin kurulmasında temel prensip karşılıklı olarak tarafların birbirleriyle anlaşması ve irada birliğini ortaya koymasıdır. Sözleşmeyi yapan tarafların bu sözleşmede hata / hile / ikrah gibi iradeyi ortadan kaldıran filler bulunması halinde sözleşmedeki irade bozukluklarına istinaden sözleşmeyle bağlı olmadığı ya da sözleşmeyi şartların gerçekleşmesi ve diğer tarafın edimini yerine getirmemiş olması ya da gecikmesi halinde feshetme hakkı bulunmaktadır. Eğer sözleşmeyi fesheden tarafın bu sözleşmeyi sona erdirdiğini bildiren iradesini karşı tarafa ulaştırmasıyla hukuki sonuçları doğacaktır. Ancak, bu sözleşmenin feshinden dolayı haklı / haksız olmasına istinaden karşı tarafın da uğradığı zararları talep etme hakkı bulunmaktadır. Sözleşmenin feshi nedeniyle doğan menfi zararların talep edilme imkânı bulunmaktadır. Davacı taraf böyle bir zarar talebinde bulunmamakla sözleşmenin feshinin geçersizliğini tespitini istemektedir. Mevcut durumda bu talebin yargılamayla değerlendirilmesi gerektiği tespit edilmiştir. Davacının bu talebe istinaden dava dilekçesinde … Bankası A.Ş. Başkent Ticari Şubesinin 09.02.2020 tarih … numaralı 2.500.000-TL bedelli teminat mektubunun paraya çevrilmesine ilişkin tedbir talebi ise asıl davaya bağlı olarak dinlenebilecek olan bir talep olmakta olup, davacı asıl davasında bir alacak veya zararın tahsilini talep etmemektedir.
Dosyanın tetkiki ile davalı tarafın göndermiş olduğu 04.05.2021 tarihli ihtarnamenin incelenmesinde de, sözleşmenin 26. maddesinde yer aldığı üzere 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu m. 20/a ve 22 gereğince ve Yapım İşleri Genel Şartnamesi m. 47/2-a’ya göre feshedildiğini bildirdiği ve buna göre sözleşmeyi fesh ettiği belirlenmiştir.
Davacı taraf davanın niteliği olarak tespit davası olduğunu belirtmiş olmakla birlikte tespit davası HMK m. 106 gereğince bir hakkın veya hukuki ilişkinin varlığının ya da yokluğunun belirlenmesine ilişkin olup, davacının bu tip bir davayı açmakta hukuki yararının bulunması gerekmektedir. Tespit davası, eda davasının öncüsü durumunda olmalıdır. Henüz şartları oluşmayan ve bu nedenle açılamayan eda davasının ileride hukuki ilişkinin belli edilmesi amacıyla açılan dava türüdür. Bu davada bir hak veya hukuki ilişkinin bulunduğunun belirlenmesi ve bu davayı açmakta hukuki yarar bulunması şartının gerçekleşmesi gerekir. Hukuki yarar bulunmadığı takdirde bu davanın da dinlenmesi mümkün değildir. Tespit davası özellikle eda davasında belirlenebilecek olan hukuki ilişkiler yönünden açılmasında hukuki yarar bulunmamaktadır. Zira eda davasında zaten bu durum tespit edilecektir. Bu nedenle açılan müspet tespit davasının dinlenmesi mümkün değildir.
HÜKÜM: Yukarıda Açıklanan Sebeplerle;
Davacının davasının REDDİNE,
Harçlar Kanunu gereğince alınması gerekli 80,70 TL harçtan dava açılışında alınan 59,30 TL peşin harcın mahsubu ile eksik alınan 21,40 TL harcın davacıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
HMK m. 333 gereği gider avansından artanın karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatırana iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı ve gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık yasal süresi içerisinde İstinaf yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 02.03.2022

Başkan …
E-İmzalıdır

Üye …
E-İmzalıdır

Üye …
E-İmzalıdır

Katip …
E-İmzalıdır