Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/174
KARAR NO : 20251/894

DAVA : Tazminat (Rücuen Tazminat)
DAVA TARİHİ : 20/04/2016
KARAR TARİHİ : 02/12/2021

Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Rücuen Tazminat) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı … Şti vekilinin 20.04.2016 tarihli dava dilekçesi ile; müvekkili ile davalı … ile yapılan anlaşma kapsamında, Bornova Anadolu Lisesi eski binaların onarımı için açılan ihale ile ……kayıt numarasıyla işin alındığını, kesinleşen iade kararıyla 24.08.2015 tarihinde Bornova Anadolu Lisesi eski binaların onarım işine ait alt sözleşmenin imzalandığını, sözleşme uyarınca 28.08.2015 tarihinde yer teslim edildiğini, 26.10.2015 tarihinde işin bitim tarihi olarak belirlendiğini, işin bedelinin 302.500 TL olarak kararlaştırıldığını, keşif bedeli belirlenirken sözleşme ve yapım işleri genel şartnamesinde mahal listesi ve diğer ihale dökümanlarında öngörülmeyen zorunlu işlerin gündeme geldiğini, bu yapılan işler karşılığı 37.887,00 TL’lik alacağının doğduğu, bu işlerin idarenin iznine ihtiyaç ve onay duyulmaksızın acilen yapılması gereken işlerden olduğunu belirterek 37.887,00 TL’nin davalı idareden yasal faiziyle tahsilini talep etmiştir.
Davalı … vekilinin 16.06.2016 tarihli cevap dilekçesi ile; Davacının üzerine aldığı işin anahtar teslimi götürü bedel sözleşme hükümlerine tabi olduğu, yüklenicinin kabul ettiği 302.500,00 TL karşılığında sözleşmenin 6.1 maddesine göre işi yapmayı taahhüt ettiği, Anahtar teslimi götürü bedel teklifte uygulama projeleri ve mahal listesinde bulunan her imalat kalemini içerdiği, bu durumda sözleşmeye göre işi alan müteahhitin yapılması gereken işin mütemmim cüzü olduğu bu işleri yapmak için ilave bedel talep edemeyeceği, sözleşmenin 5.1 maddesinde ihale mevzuatının genel anlamda bütün kurallarının geçerli olacağının yer aldığı, 4735 sayılı kamu ihale sözleşmeleri kanunu m.5 ile yapım işleri genel şartnamesi ve ihale dökümanlarında yer aldığı üzere tip sözleşme hükümlerine göre işin yapılması gerektiği, idarenin tek taraflı şartları değiştirme ve düzenleme yetkisinin bulunmadığını, tacirin işi bütünüyle öngörmesi gerektiğini, davacı yüklenicinin hakedişleri ihtirazi kayıt koyulmaksızın tahsil ettiğini, dava dilekçesindeki fazlaya ilişkin hakların saklı tutulmasının mümkün olmadığını, faiz talebinin yerinde olmadığını belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Davacı vekilinin 12.07.2016 tarihli replik dilekçesinde; dava dilekçesindeki taleplerini tekrar ederek talebini yenilemiştir.
Davalı vekilinin 19.08.2016 tarihli düplik dilekçesinde; eski beyanları tekrar ederek davanın reddini talep etmiştir.
Dava; anahtar teslimi götürü bedel sözleşme hükümlerine göre yapılan işlerden kaynaklandığı belirtilen fazla iş bedelinin tahsili için açılan alacak davasıdır.
Tarafların delilleri toplanmış ve değerlendirilmiştir.
İzmir 2. İdare Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyası, ihale şartnamesi, 24.08.2015 tarihli sözleşme, işin yapımına ilişkin tüm evrak, belge ve kayıtlar incelenerek bilirkişi incelemesi yapılmıştır.
İzmir 2. İdare Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyası incelendiğinde; Davacı … Şti’nin İzmir Valiliği aleyhine sözleşmeden doğan alacağının tahsili için 02.02.2016 tarihinde açtığı davada Mahkeme tarafından yapılan yargılamada … Esas – … Karar sayılı kararla davanın adli yargının görev alanına girdiğinden bahisle görevsizlik kararı verildiği ve bu kararın 31.03.2016 tarihinde kesinleştiği belirlenmiştir.
Tarafların delilleri kapsamında 03.11.2016 tarihinde yapılan keşif ile bu keşfe istinaden alınan 03.10.2017 tarihli bilirkişi raporunda yapılan değerlendirmede; davacı …. Şti’nin 24.08.2015 tarihinde “Bornova Anadolu Lisesi Eski Binaların Onarım İşi”ne ait sözleşme imzalandığı, anahtar teslim götürü bedelli olarak yapılan ihalede 28.08.2015 tarihinde yer tesliminin yapıldığı, işin bitim tarihinin 26.10.2015 şeklinde onaylandığı, davacı firmanın idareye sunduğu 28.09.2015 tarihli dilekçeyle ihale konusu işe ait birinci hakedişin düzenlenmesini talep ettiği ve bu tarihte taraflar arasında hakedişin ihtirazsız olarak tanzim edilip imzalandığı, ödemenin yapıldığı, davacının 20.10.2015 tarihli idareye sunduğu dilekçeyle yapılan imalatların ihale dökümanında yer almamasına rağmen yapıldığını, bedelin ödenmesini talep ettiği, 26.10.2015 tarihinde geçici kabulün yapılmasını talep ettiği, sözleşme konusu işin Kontrollük Teşkilatı tarafından yapılan incelemede 04.11.2015 tarihinde geçici kabul teklif belgesinin düzenlendiği, geçici kabul heyeti tarafından 24.11.2015 tarihinde geçici kabul tutanağının düzenlendiği, sözleşme bedeli olan 302.500,00 TL tutarındaki ikinci ve son hakedişin hazırlanarak imzalandığı, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu m. 19 kapsamında işin ihale edildiği 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu m. 6 ile anahtar teslimi götürü bedel ve birim fiyat sözleşme usullerinde götürü bedel usulünün kabul edilerek ihalenin yapıldığı ve sözleşmenin bu şekilde kurulduğu, YİGŞ m. 12’ye göre idarenin sözleşmede belirtilen niteliğe uygun şekilde işte değişiklikler yapabileceğini, YİGŞ m. 21’e göre yapım sözleşmelerinde öngörülmeyen durumlar nedeniyle bir iş artışı olması halinde sözleşmeye esas proje kapsamında kalması ve idareyi külfete sokmaksızın teknik ve ekonomik olarak asıl işten ayrılmasının mümkün olmaması hallerinde anahtar teslimi götürü bedelli işlerde sözleşme bedelinin %10’una, birim fiyat teklifi alınan ihalelerde ise %20’isine kadar aynı yükleniciye iş yaptırılabileceği, davacının da sözleşmede kararlaştırılmayan bazı işlerin yaptırıldığını iddia ettiği, B ve C bloğun çatısına yapılmış olan ilave profil ve profillerinin boyanması işlerinin ancak yapıldığı iddia olunan işin çatı kaplamasının kaldırılması suretiyle tespit edilebileceği, bu işin yapılmasında davacının ilave imalatlar için herhangi bir keşif artışı ve olurun alınmamış olması nedeniyle bahse konu imalatların değerlendirilemediği, B ve C bloklar tretuvar altına malzeme serilmesi işinin de anahtar teslim olarak ihalesi yapılmış olan dava konusu sözleşmede mevcut betonun altına yaptığını iddia ettiği ilave imalatların yapılmamasının sözleşmedeki imalatların yapılmasına engel olmadığı, tretuvar altına şap atılmasının da şap imalatının zorunlu olmadığı, H blokta temizlik odasına kapı ve seramik yapılması işlerinin de idare tarafından yüklenici firmaya yazılı talimat veya şantiye defterine kontrollük teşkilatı tarafından yazılmış iş emri bulunmadığından söz konusu işin yüklenici tarafından ilave olarak yapılan seramik ve kapı imalatı bedelinin belirlendiği, H blokta yapılan lambri nedeniyle iş iskelesi ödenmesi bedelinin de 2.534,92 TL olduğu, tarafların defter ve kayıtlarının incelenmesiyle davacının düzenlediği faturaların (02.10.2015 tarihli 259.632,60 TL bedelli birinci hakediş bedeli, 27.11.2015 tarihli 86.427,40 TL bedelli ikinci hakediş bedeli toplamı-302.500,00 TL+KDV=346.060,00 TL) faturaların defterinde kayıtlı olduğu, ayrıca ilgili ayların BS formalarının da vergi dairesine beyan edildiği, ticari defterlerin açılış-kapanış tasdiklerinin zamanında yapıldığı, davacının faturalarının defterlerde kayıt durumu ve cari hesaba ilişkin incelemelerinde davalı idarenin mevzuata uygun olarak 10.496,39 TL damga vergisi kesintisi yaptıktan sonra davalıya 335.563,61 TL ödeme yaptığı ve davacının defter ve kayıtlarında başka bir alacağının bulunmadığı, davacının talebi olan 37.887,00 TL bedel için herhangi bir fatura düzenlemediği, söz konusu işin olağan koşullarda götürü bedel üzerinden kararlaştırılması ve hakediş belgelerini ihtirazi kayıt ileri sürmeden imzalamış olması nedeniyle ilave işlerin bedelini talep edemeyeceği, ancak Yargıtay 15. Hukuk Dairesinin kararlarında davacının hakedişe Yapım İşleri Genel Şartnamesinde belirtilen usulde sözleşme dışı yaptığı işler nedeniyle YİGŞ m. 39 ve 40’daki ihtirazi kayıt konulmasını aramadığı, dolayısıyla davalı idarenin cevabının aksine davacının bu bedeli talep edebileceği, kamu ihale mevzuatına göre sözleşme dışı yapılan işler bulunması halinde YİGŞ m.21’e göre %10 fazla imalatın sözleşme fiyatlarıyla, %10’u aşan imalatın da işin yapıldığı tarihteki rayiç fiyatlara göre belirlenmesi gerektiği, davacı yüklenicinin yaptığı ve ilave işlerin, H blokta temizlik odasına kapı ve seramik yapılması işlerinin; Yargıtay 15. Hukuk Dairesinin yerleşmiş kararına ve YİGŞ m.21’de yer aldığı üzere 2015 yılındaki rayiçlere göre idareden talep edebileceği rayiç bedelin de 1.239,52 TL olduğu, H blokta yapılan lambri nedeniyle iş iskelesi ödenmesi talebi; 2015 yılındaki rayiçlere göre bu imalat için 3.677,00 TL fazla imalat bedelinin davalı idareden talep edebileceği belirtilmiştir.
Bu rapora karşı davacı vekilinin 30.10.2017 tarihli beyanında; bilirkişilerin davalı tarafın itirazı olmamasına rağmen B ve C blokların çatısına yapılan imalatı (yani profil ve profillerin korozyona karşı boyanması işlerinin) işinin değerlendirilmediği, çatı saçak altının sökülerek hazır edilebileceği, yine B ve C blokta tretuvar altına malzeme serilmesi işinin de zaruri olmadığının tespitinin doğru olmadığını, zira kırılan eski yapının yıkıntıları/ enkazı/ molozu üzerine dolgu yapılamayacağını, tretuvar betonunun dökülmeden önce dolgu pozlarında mevcut olup bu pozlara göre işlem yapılması gerektiğinden işçiliğin artacağı, B ve C blokta tretuvar altına malzeme serilmesi işinde de şap atılmaksızın bu işin yapılmasının mümkün olmadığını, tesviye şapının zaruri olduğunu belirterek bilirkişi raporuna itiraz etmiştir.
Bu rapora karşı davalı … Valiliğinin 30.11.2017 tarihli itiraz dilekçesinde; H blok wc içerisinde bulunan temizlik odasının seramik kaplama ve kapı bedelinin 1.239,52 TL olduğu, ancak bunun ayrı bir mahal olarak değerlendirilemeyeceği, davacı şirketin eksik olan mahal listesinde ve uygulama projesinde yer almayan işleri tespit edip itiraz etmesi gerektiği, ancak herhangi bir itirazının olmadığı, ayrıca davacının anahtar teslimli götürür bedelli işlerde mahal listesi ve uygulama projesini denetlenmesi ve buna göre teklif verdiğinin kabul edildiği, temizlik odası seramik kaplama işinin ihale öncesi tespit edildiğini, H blok çatı ahşap saçakların lambri çakılması ve verniklenmesi işinin 3.677,00 TL’ye mal olabileceği belirtilmiş olmakla birlikte bu işin de ihale bedeli içerisinde yer aldığı, bu işler için ayrı bir iskele bedelinin öngörülmediğini, iskele kurmadan lambirlerin yerde verniklenebileceği ve çatı üzerinde ters tavan olarak çakılabileceğinin öngörüldüğünü, iskele kurulmasının zorunlu olmadığını, davacının iskele kurmayı tercih etmiş ise idarenin sorumluluğunun bulunmadığını, sözleşme eki mahal listesi ve uygulama projesinde yer alan işlerin ayrı bir iş olarak nitelendirilemeyeceğini, 4734 Sayılı. Kamu ihale Kanunu ve 4735 Sayılı. Kamu İhaleleri Sözleşmeleri Kanununa göre anahtar teslimi götürü bedel yapılan ihalelerde ekli mahal listesi ve proje kapsamında bulunan imalatlar için ayrı bir bedel ödenmediği, davacının talep ettiği bedellerin hepsini ekli mahal listelerinde ve proje kapsamında bulunan imalatlar olduğunu belirterek bilirkişi raporuna itiraz etmiş ve yeni bir bilirkişi raporu alınmasını talep etmiştir.
Bilirkişilerden alınan 06.03.2018 tarihli ek raporda; davalı vekilinin H blok wc içerisinde bulunan temizlik odası seramik kaplama ve kapı işini anahtar teslim işlerde geçerli olan imalat listelerinde ve uygulama projesinde yer aldığı itirazının sözleşmenin eki olan 7. maddesinde sadece wc’lerin yenileneceğinin yer almasına rağmen temizlik odasının da bu listede bulunmaması nedeniyle bedelin ilave edildiğini, yine bu işin yürütülebilmesi için iş iskelesinin kurulması gerektiği, davalının belirttiği üzere saçak altlarına tersten lambri çakılması tehlikeli olduğundan yaklaşık maliyet hazırlanırken iş ihalesine iskelenin ilave edilmesi gerektiği, davacı vekilinin bilirkişi raporlarına itirazında da Bornova Anadolu Lisesi Eski Binaları Onarım İşi Yapılacak Olan İşler Mahal Listesinin B ve C bloklar başlıklı 4. maddesinde bu blokların çatı imalatlarının tamamlandığı, davacını iddia ettiği imalatların ise çatı panellerinin altında kaldığı, bu iddiaları ispatlayacak herhangi bir belge bulunmadığı, bu nedenle fazladan ilave ettiği profilleri ataşman, tutanak ve fotoğrafının yer almadığının tespit edildiğini, B ve C blokta tretuvar altına malzeme serilmesi ile ilgili olarak ise projede tretuvarların yıkılarak altına çelik hasır konularak 10 cm kalınlığında BS 25 beton döküleceğinin belirtildiği, tretuvar yapılacak alanda yeniden beton dökülecek olması nedeniyle ilave imalatların sözleşmedeki imalatlara engel olmadığı, B ve C blokta tretuvar altına malzeme serilmesiyle ilgili tesviye şapı atılmasının ise zorunlu unsur olmadığı, bunun yerine helikopter uygulaması ile de bu işlemin yapılabileceği, sonuç olarak kök rapor ile aynı sonucun bulunduğu, H blok temizlik odası kapı ve seramik takılması işi için 2015 yılı rayiçlerine göre 1.239,52 TL talep edebileceği, yine H blok lambri nedeniyle iş iskelesi bedeli 2015 rayiçlerine göre 3.677,00 TL isteyebileceği belirtilmiştir.
Mahkememizce asıl ve ek bilirkişi raporları yeterli olup, yeni bir bilirkişi raporu alınmasına gerek görülmemiştir.
Buna göre davacı … Şti ile davalı … arasında Bornova Anadolu Lisesi Eski Binaları Onarım İşi Yapılacak Olan İşlerine ilişkin 24.08.2015 tarihli sözleşmenin imzalandığı anahtar teslim götürü bedeli olarak işin yapılmasının kararlaştırıldığı, işin 60 gün süreyle yapılmasının sözleşmede yer almasıyla 26.10.2015 tarihinde işin teslim edildiği, iş karşılığı 302.500,00 TL 2. ve son hakediş hazırlanarak ihtilafsız olarak imzalandığı, yapılan işin 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu m.19 ve 4735 Sayılı Kamu İhaleleri Sözleşmeleri Kanunu m. 6 gereğince anahtar teslimi götürü bedel olarak anlaşma yapıldığı, bu sözleşme hükmünde işin tamamının teklif edilen bedel üzerinden yapılmasının kararlaştırıldığı, Yapım İşleri Genel Şartları (YİGŞ) m. 12 ‘ye göre işin tamamlanmasının fiilen imkansız olduğu hallerde teknik nedenlere göre değişiklikler yapılabileceği, yine YİGŞ m. 21’e göre iş artışının zorunlu olması halinde sözleşme bedelinin %10’una kadar işlerin yükleniciye yaptırılabileceği, davacının iddiasında bir takım imalatların da yapıldığını belirttiği anlaşılmıştır.
Taraflar arasında hakediş bedel gelirinin ihtirazı kayıt ileri sürülmeksizin imzalanması halinde ilave iş bedeli talep edilemeyeceği belirtilmiş ise de, ilave işler için YİGŞ m.39 ve 40’a göre bu bedelleri talep etmeye engel olmadığı tespit edildiğinden ilave işlerin bedelleri davalıdan tahsil edilmesi gerekmektedir.
Somut olayda davacının yaptığı işlerin ilave iş olup olmadığı ve yapılıp yapılmadığı konularındaki incelemeye göre;
– B ve C bloğun çatısına yapılan ilave profil ve profillerin boyanması işlerinin davacı tarafça yapıldığını iddia etmesine rağmen ataşman, tutanak ve fotoğraflarla tespit edilmediği, bu işlerin yapıldığı iddiasının soyut olarak kaldığı, iddianın ispatlanamadığı, aynı zamanda bu işin yapılması için idareden herhangi bir olur aldığına ilişkin belgede bulunmadığı tespit edildiğinden bu yöndeki talebinin reddi gerekmektedir.
– Davacının B ve C blokta tretuvar altına malzeme serilmesi ve işleminin ise sözleşmeye ekli mahal listesinin 1. maddesinde bu tretuvarın altına asıl çelik konularak 10 cm kalınlığında ve BS 25 beton atılarak yapılacağı, beton yüzeyin helikopter mastar ile sıkıştırılıp düzeltileceği şartının bulunduğu, bu işlemin yapılmış olmasına rağmen sözleşmede yer almayan beton bloğunun altına baypas malzemesi serilmesi işleminin gerekli olmadığı, davacının iddia ettiği üzere işlem yapılması zorunlu olmadığından bu talebinin yerinde olmadığı belirlenmiştir.
– Davacının B ve C bloklarda tretuvar altına şap atılması işleminin de zorunlu olmayıp tretuvarın altının helikopter mastar uygulaması yapılmadığından şap atılarak düzgün hale getirilmesinde şap imalatının zorunlu olmadığı anlaşılmış olmakla bu yöndeki talebinin de yerinde olmadığı belirlenmiştir.
– Ancak bilirkişi raporunda yer alan H blokta temizlik odasına kapı ve seramik yapılması işinin sözleşmede yer alan wc dışında kalan alana ilişkin olması nedeniyle yapılan işin 2015 yılı rayiç bedelinin 1.239,52 TL’nin davalı idareden tahsiline karar vermek gerekmiştir.
– Yine H blokta yapılan lambri nedeniyle iş iskelesi bedelinin de çalışmaların emniyetli şekilde yürütülebilmesi amacıyla zorunlu olup, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Y.21.050 pozları mevcut yüksekliğe göre birim fiyatlarının belirlenmesi gerektiğinden, iş iskelesinin kullanılması gerektiği, davalının iddia ettiği gibi çatı üzerinden ters tavan olarak çakılması işleminin tehlikeli bir uygulama olacağı tespit edilmiştir.
Buna göre yapılan tespit ve değerlendirmelerle; bilirkişi raporunda yer aldığı üzere, iş iskelesi bedeli olan 3.677,00 TL’ye mal olduğu anlaşılmış olup, Yargıtay 15. Hukuk Dairesinin Yerleşmiş Kararlarına göre Yapım İşleri Genel Şartnamesinde sözleşme fiyatları ile %10’u aşmayan fazla imalatın sözleşme fiyatı ile %10’u aşan imalatın ise yürürlükte bulunan mali piyasa rayiçlerine göre hesaplanması gerektiği, dava konusu olayda davacının sözleşme kapsamında belirtilen imalatlarla ilgili ilave işlerin %10’a kadar olan kısmının bedelinin YİGŞ m.21’e göre sözleşme fiyatından, bunu aşan miktarın ise rayiç bedelden istemesinin mümkün olduğu, bilirkişilerin yapmış olduğu tespite göre H blokta yapılan temizlik odası seramik döşemesi için 1.239,52 TL ve H blokta ahşap çatı saçak altı lambri kaplaması işi için kullanılan iş iskelesi bedelinin 3.677,00 TL’den davacının talep ettiği, 2.904,00 TL’nin davalıdan tahsiline, diğer taleplerinin reddine karar verilmiştir.
Mahkememizce verilen 2016/518 Esas – 2018/456 Karar sayılı 19.04.2018 tarihli karar taraf vekillerince istinaf edilmesiyle, İzmir BAM 22. HD’nin 2020/296 Esas – 2021/155 Karar sayılı 16.02.2021 tarihli kararıyla kaldırılmıştır. Kaldırma gerekçesinde; “… İstinaf kanun yolu başvurusuna konu edilen karar hakkında; HMK’nın 355. maddesindeki düzenleme uyarınca, istinaf dilekçesinde belirtilen nedenler ve kamu düzenine ilişkin aykırılık bulunup bulunmadığı yönü gözetilerek inceleme yapılmıştır.
Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanmakta olup, sözleşme dışı işlerden kaynaklanan imalât bedeli alacağının tahsili istemine ilişkindir.
Davacı yüklenici, ihale konusu işi süresi içinde bitirebilmek için ihale aşamasında öngörülmeyen ancak uygulama aşamasında karşılaşmış olduğu bir kısım imalatları da tamamladığını belirterek ilave işlere ait bedellerin ödenmesini talep etmektedir.
Sözleşme dışı fazla imalât; işin devamı sırasında iş sahibinin talimatı ya da talimatı olmaksızın işin gereği olarak yüklenici tarafından yapılan ve iş sahibi yararına olan iş ve imalâtlar olarak tanımlanmaktadır.
Taraflar arasında 24.08.2015 günlü ”Bornova Anadolu Lisesi Eski Binaların Onarımı İşi’’ne ilişkin %31,06 tenzilatla ”302.500,00 TL + KDV” Anahtar Teslim Götürü Bedel sözleşme imzalanmıştır. Yanlar arasında “eser” sözleşmesi ilişkisi bulunduğu anlaşılmaktadır. Davacı yüklenici, davalı iş sahibidir.
Somut olayda uyuşmazlığa konu 24.08.2015 günlü sözleşme götürü bedelle yapılmış olup; sözleşmenin 8. maddesinde sözleşmenin ekleri sayılmış, 8.2.1. maddesinde ihale dokümanını oluşturan Yapım İşleri Genel Şartnamesi birinci sırada sözleşmenin eki olarak kabul edilmiştir. Yapım İşleri Genel Şartnamesi 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 193. maddesi uyarınca delil sözleşmesi niteliğinde olup, taraflarca ileri sürülmese dahi mahkemece ve kanun yolu incelemesinde re’sen gözetilmesi gerekir.
Taraflar arasındaki sözleşmenin 27. maddesinde sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işlere ilişkin hususlarda ve 28. maddesinde sözleşme ve eklerinde birim fiyatı bulunmayan yeni iş kalemlerinin bedelinin hesaplanmasında Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümlerinin uygulanacağı kararlaştırılmıştır.
Yanlar arasında imzalanan sözleşme, anahtar teslim götürü bedelli olup, sözleşmenin eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 21. ve 22. maddelerinde sözleşme dışı imalât ya da iş değişikliği halinde sözleşmenin birim fiyatlı ya da götürü bedelli olmasına göre fazla imalâtın hesaplanma yöntemi belirlenmiştir. Davacı yüklenicinin sözleşme dışı ilave iş bedeli alacağının sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin (YİGŞ) 21. ve 22. maddelerine göre hesaplanması gerekir. Sözleşmenin eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 21. maddesinde “Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesi” başlığı altında sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin şartları sıralanmıştır. Buna göre, sözleşme dışı ilave işlerin, sözleşme ve eklerindeki hükümler çerçevesinde yaptırılabilmesi için,
a-Yapım sözleşmelerinde öngörülmeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması,
b-Artışa konu olan işin, sözleşmeye esas projenin içinde kalması,
c-İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik ve ekonomik olarak mümkün olmaması,
d-İlave işlerin, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin %10’u, birim fiyat teklif alınarak ihale edilen yapım sözleşmelerinde ise %20’si kapsamında kalması şarttır.
Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 22. maddesi uyarınca şartnamenin 21. maddesinde anlamını bulan sözleşme dışı ilave işlerin bedelleri, 22. maddede gösterilen usuller dairesinde belirlenecektir. Bunun yanında, aynı düzenleme ile 21. maddede gösterilen şartları sağlamasa bile işin yürütülmesi sırasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği işlerin bedellerinin de 22. maddede gösterilen usullere göre hesaplanması gerektiği kabul edilmiştir. Buna göre, sözleşmenin eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 22. maddesi uyarınca, gerek 21. madde kapsamında kalan ve bu hükümde gösterilen şartları sağlayan sözleşme dışı ilave işler bedelinin belirlenmesinde, gerekse bu hükümde gösterilen şartları sağlamayan ancak işin yürütülmesi sırasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği işlerin bedellerinin hesaplanmasında sırasıyla,
a-Yüklenicinin birim fiyatlarının/teklifinin tespitinde kullanarak teklifinin ekinde idareye verdiği ve yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kalemlerine ait analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler,
b-İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine benzerlik gösteren iş kalemlerine ait analizler,
c-Yeni iş kaleminin yapılması sırasında tutulacak puantajla tespit edilecek malzeme miktarları ile işçi ve makinaların çalışma saatleri esas alınarak oluşturulacak analizler uygulanacaktır.
Bu analizlerin belirlenmesinde ise, yine sırasıyla;
a-Yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçleri
b-İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler,
c-İdarece kabul edilmek şartıyla uygulama ayına ait Ticaret ve Sanayi Odalarınca onaylanmış mahalli rayiçler kullanılacaktır.
Somut olayda, yukarıda sözü edilen Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 21. ve 22. maddelerinin dikkate alınması, yukarıda açıklanan ilkeler doğrultusunda sözleşme dışı imalâtların bedellerinin şartnamenin 21. ve 22. maddesi hükümlerine göre hesaplanması zorunludur. Bu hükümlere göre sözleşme dışı ilave iş yapılması halinde öncelikle bu işlerin ne miktar iş artışına yol açtığının belirlenmesi ve %10 kapsamında kalan iş artışı bedelinin sözleşme fiyatlarıyla, % 10’u aşan kısım yönünden ise iş sahibinin yararına olan imalatların bedelinin işin yapıldığı tarihteki mahalli serbest piyasa rayiçleriyle hesaplanması gerekir.
28.09.2017 tarihli bilirkişi heyeti raporunda; H blokta mahal listesinde ve sözleşme eki projelerde detayları verilen işler haricinde davacı yüklenici tarafından temizlik odasının duvar seramikleri döşenerek kapısı takıldığından bahisle ilave imalatların bedeli talep edilmiş olup raporda kapı bedeli olarak 414,00 TL ve seramik bedeli olarak m²’si 29,91 TL olmak üzere 825,52 TL belirlenmiş; ayrıca H blokta sözleşme eki mahal listesinde saçak altına lambiri kaplama yapılacağı belirtilmiş olup söz konusu imalatın yapılabilmesi için iş iskelesi kurulmasına ihtiyaç duyulduğu ancak iş iskelesinin ihale dosyasında dahil edilmediği, bu nedenle ihale yılı için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın belirlediği değer (3.677,00 TL) üzerinden tenzilat oranı dikkate alınarak iskele bedeli olarak 2.534,92 TL belirlenmiş ve mahkemece davacının iş iskelesi yönünden dava dilekçesindeki talebi 2.904,00 TL olmakla taleple bağlı kalınarak 2.904,00 TL iş iskelesi bedeli, 414,00 TL H blok temizlik odası kapı bedeli ve 825,52 TL temizlik odası seramik bedeli olmak üzere 4.143,52 TL üzerinden davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Ancak; B ve C blokta 50*50 ebatta yatayda profil montajı öngörülmüşken mevcut kiremitlerin kaldırılması ile mevcut betonarme çatı yüzeyi mastarında olmadığı ve yer yer 20 cm’ye varan kot farklarının bulunması nedeni ile sadece yatay yönde aşık profillerle düzgün bir çatı makası oluşturmak mümkün olmadığından dikey yönde de çatı makası oluşturmanın zorunlu olması nedeni ile yüklenici tarafından ek profil imalatı yapmak zorunda kalındığı, bu nedenle 7.311,00 TL ve profillerin korozyona karşı boyanma zorunluluğu nedeni ile 10.743,00 TL ilave iş bedeli talep edilmiş olup yapıldığı iddia edilen imalatların çatı panellerinin altında kalması, çatı kaplamanın tamamen sökülmesi halinde ilave imalatların yapılıp yapılmadığının tespit edileceğinin belirlendiği ve yüklenici tarafından mahkemece belirlenecek olan gün ve saatte çatı saçak alnının taraflarınca sökülerek hazır hale getirileceğinin belirtilmesine rağmen bu konuda inceleme yapılmadan hüküm kurulmuştur.
Mahkemece mahallinde yeniden keşif icra edilerek “Bornova Anadolu Lisesi Eski Binaların Onarımı işi” kapsamında B ve C bloğun çatısına ilave profil ve boyama işinin yapılıp yapılmadığı, varsa yapılmasının zorunlu ve idare yararına olup olmadığı hususu değerlendirilerek; yukarıda sözü edilen Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 21. ve 22. maddelerinin dikkate alınması, yukarıda açıklanan ilkeler doğrultusunda sözleşme dışı imalâtların bedellerinin şartnamenin 21. ve 22. maddesi hükümlerine göre hesaplanması zorunludur. Bu hükümlere göre sözleşme dışı ilave iş yapılması halinde öncelikle bu işlerin ne miktar iş artışına yol açtığının belirlenmesi ve %10 kapsamında kalan iş artışı bedelinin sözleşme fiyatlarıyla, % 10’u aşan kısım yönünden ise iş sahibinin yararına olan imalatların bedelinin işin yapıldığı tarihteki mahalli serbest piyasa rayiçleriyle hesaplanması gerekirken yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması isabetsizdir.
Ayrıca; bilindiği üzere, davanın açılması harca tabi usuli bir işlemdir. Davanın açılması nedeniyle alınacak yargı harçlarının türü, ödeme yeri, zamanı ve usulü, 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 16 ve devamı maddeleri ile bağlı tarifede gösterilmiştir. Harcın eksik yatırılması halinde yapılacak işlemler ve izlenecek yol ile harcın yatırılmaması ve yaptırımı aynı Kanun’un 27. ve 32. maddelerinde belirtilmiştir. 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 27. maddesinin son fıkrası hükmüne göre, harç peşin veya süresinde ödenmemiş ise, müteakip işlemlere ancak harç ödendikten sonra devam olunacağı vurgulanmış ve 30. maddesinde, yargılama sırasında tespit olunan değerin dava dilekçesinde bildirilen değerden fazla olduğu anlaşılırsa yalnız o oturum için yargılamaya devam olunacağı, takip eden oturum gününe kadar noksan değer üzerinden harç tamamlanmadıkça davaya devam olunamayacağı, HMK’nın 150/5. maddesinde gösterilen süre içerisinde dosyanın işleme konulmasının eksik harcın ödenmesine bağlı olduğu açıklanmıştır.
Başvuru harcı ile karar ve ilam harcına ilişkin açıklanan hükümler, 6100 sayılı HMK’nın 114/(2). fıkrasında, “Diğer kanunlarda yer alan dava şartlarına ilişkin hükümler saklıdır.” şeklindeki düzenleme gereğince dava şartı niteliğindedir.
Yine yukarıda da açıklandığı üzere, 492 Sayılı Harçlar Kanununda, harcın alınması veya tamamlanması tarafların isteklerine bırakılmayıp, anılan hususun (istinaf edenin sıfatına bakılmaksızın) mahkemece kendiliğinden gözetileceği düzenlenmiş ve buyurucu nitelikteki 492 Sayılı Harçlar Kanunun 32. maddesinde yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemlerin yapılamayacağı öngörülmüştür.
Davacı tarafından 37.887,00 TL’nin tahsili istemi ile açılan davada başlangıçta peşin nispi harç yatırılması gerekirken maktu harç yatırıldığı görülmüştür. Davalının harçtan muaf olması davacının nispi harç yatırmasına engel değildir. Harç tamamlanmadan müteakip işlemler yapılamayacağından mahkemece, eksik harcın yatırılması için davacıya süre verilmeli, bu sürede eksik harcın tamamlanmaması halinde, HMK’nın 150. maddesine göre dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilmesi, eksik harcın ikmali halinde ise davaya devam edilmesi gerekirken anılan husus gözardı edilerek işin esası bakımından hüküm kurulmuş olması dairemizce doğru görülmemiştir.
6100 sayılı HMK’nın 353/(1)-a-4. maddesindeki “Diğer dava şartlarına aykırılık bulunması” düzenlemesi ile 6100 sayılı HMK’nın 353/(1)-a-6. maddesinde,; “Mahkemece, uyuşmazlığın çözümünde etkili olabilecek ölçüde önemli delillerin toplanmamış veya değerlendirilmemiş olması ya da talebin önemli bir kısmı hakkında karar verilmemiş olması” halinde, HMK’nın 353/(1)-a bendi uyarınca bölge adliye mahkemesinin, esası incelemeden kararın kaldırılmasına ve davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren mahkemeye gönderilmesine duruşma yapmadan kesin olarak karar vereceği yönünde düzenleme getirilmiştir.
Bu durumda, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-a-4 ve 353/1-a-6 maddeleri uyarınca istinaf başvurusunun kabulüne ve ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerekmiştir…” gerekçesiyle mahkememiz kararı kaldırılmıştır. Kaldırma kararına istinaden dosya …Esas sırasına kaydedilmiş ve yargılamaya devam edilerek keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmıştır.
Dosyadaki tüm deliller ve tarafların defter ve kayıtları incelenerek ve BAM kararı da dikkate alınarak Bilirkişiler İnşaat … ve SMMM … tarafından inceleme yapılarak “Bornova Anadolu Lisesi Eski Binaların Onarımı İşi” kapsamında B ve C bloğun çatısına ilave profil ve boyama işinin yapılıp yapılmadığı, varsa yapılmasının zorunlu ve idare yararına olup olmadığı hususlarının değerlendirilmesine, Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 21. ve 22. maddelerinin dikkate alınması, sözleşme dışı imalâtların bedellerinin şartnamenin 21. ve 22. maddesi hükümlerine göre hesaplanmasına, sözleşme dışı ilave iş yapılması halinde öncelikle bu işlerin ne miktar iş artışına yol açtığının belirlenmesine ve %10 kapsamında kalan iş artışı bedelinin sözleşme fiyatlarıyla, % 10’u aşan kısım yönünden ise iş sahibinin yararına olan imalatların bedelinin işin yapıldığı tarihteki mahalli serbest piyasa rayiçleriyle hesaplanmasına ilişkin 03.06.2021 tarihinde yapılan keşif ile 06.09.2021 tarihli rapor alınmıştır. Bu raporda; Bornova Anadolu Lisesi Eski Binaların Onarımı İşinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu m. 19’a göre açık ihale usulüyle 302.500 TL bedelle davacı … Şti’ne ihale edildiği ve 24.08.2015’de sözleşme imzalandığı, anahtar teslimi götürü bedel üzerinden sözleşmenin yapıldığı, sözleşmenin 8.2.1’inci maddesinde ihale dokümanını oluşturan belgelerin YİGŞ, idari şartname, sözleşme, uygulama projesi, mahal listesi, özel teknik şartname, genel teknik şartname hükümlerine göre yapılması gerektiğinin belirtildiği, davacı yüklenicinin ihale aşamasında ön görülmeyen, uygulama aşamasında karşılaştığı imalatları tamamlayarak ilave işlere ait bedellerin ödenmesini talep ettiği, Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Projelerin Uygulaması” başlıklı 12. Maddesinde; “Sözleşme konusu işler, İdare tarafından yükleniciye verilen veya yüklenici tarafından hazırlanıp İdarece onaylanan uygulama projelerine uygun olarak yapılır. Projelerin zemine uygulanması sırasında meydana gelen haftaların sorumluluğu ve hataların neden olduğu zararlar ve giderler yükleniciye ait olup, bunun sonucu olarak meydana gelen hatalı işin bedeli de Yükleniciye ödenmez. İdare, sözleşme konusu işlerle ilgili proje vb. teknik belgelerde, değişiklik yapılmaksızın işin tamamlanmasının fiilen imkânsız olduğu hallerde, işin sözleşmede belirtilen niteliğine uygun bir şekilde tamamlanmasını sağlayacak şekilde gerekli değişiklikleri yapmaya yetkilidir. Uygulama Projelerinde değişiklik yapılması, 22 nci maddede yer alan esaslar göz önünde bulundurularak hesaplanacak bedel karşılığında, yükleniciden de istenebilir. Yüklenici, işlerin devamı sırasında gerekli görülecek bu değişikliklere uygun olarak işe devam etmek zorundadır. Proje değişiklikleri, ilk projeye göre hazırlanmış malzemenin terk edilmesini veya değiştirilmesini veya başka yerde kullanılmasını gerektirirse, bu yüzden doğacak fazla işçilik ve giderleri idare yükleniciye öder. Proje değişiklikleri işin süresini etkileyecek nitelikte ise yüklenicinin bu husustaki süre talebi de idare tarafından dikkate alınır. İdarenin veya yapı denetim görevlisinin yazılı bir tebliği olmaksızın yüklenici, projelerde herhangi bir değişiklik yaptığı takdirde sorumluluk kendisine ait olup bu gibi değişiklikler nedeniyle bir hak iddiasında bulunamaz. İşlerin devamı sırasında yüklenici, proje uygulaması konusunda kendisine yapılan tebliğin sözleşme hükümlerine aykırı olduğu veya bildirim konusunun fen ve sanat kurallarına Uygun olmadığı görüşüne varırsa, bu husustaki karşı görüşlerini 14 üncü madde hükümlerine göre idareye bildirmek zorundadır. Aksi halde aynı maddenin diğer hükümlerine göre işlem yapılır” hükmünün bulunduğu, yine Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “İşlerin Denetimi” başlıklı 14 Maddesinde “Sözleşmeye bağlanan her türlü yapım işleri, idare tarafından görevlendirilen yapı denetim görevlisinin denetimi altında, yüklenici tarafından yönetilir ve gerçekleştirilir. Herhangi bir işin, yapı denetim görevlisinin denetimi altında yapılmış olması yüklenicinin, üstlenmiş olduğu işi bütünüyle projelerine, sözleşme ve şartnamelerine, fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapmak hususundaki vükümlülüklerini ve sorumluluğunu ortadan kaldırmaz, yüklenici üstlendiği işleri sorumlu bir meslek adamı olarak fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapmayı kabul etmiş olduğundan, kendisine verileri projeye ve/veya teknik belgelere göre işi yapmakla, bu projenin ve/veya teknik belgelerin iş yerinin gereklerine, fen ve sanat kurallarına uygun olduğunu, ayrıca işin yapılacağı yere, kullanılacak her türlü malzemenin nitelik bakımından yeterliliğini incelemiş, kabul etmiş ve bu suretle işin teknik sorumluluğunu üstlenmiş sayılır. Bununla birlikte yüklenici, kendisine verilen Projelerin ve/veya şartnamelerin, teslim edilen işyerinin veya malzemenin veyahut talimatın, sözleşme ve eklerinde bulunan hükümlere aykırı olduğunu veya fen ve sanat kurallarına uymadığı hususundaki karşı görüşlerini teslim ediliş veya talimat alış tarihinden başlayarak on beş gün içinde (özelliği bakımından incelenmesi uzun sürebilecek işlerde, yüklenicinin isteği halinde bu süre idarece artırılabilir) idareye yazı ile bildirmek zorundadır. Bu sürenin aşılması halinde yüklenicinin itiraz hakkı kalmaz. Yüklenicinin iddia ve itirazlarına rağmen, idare işi kendi istediği gibi yaptırdığı takdirde yüklenici, bu uygulamanın sonunda doğabilecek sorumluluktan kurtulur. Yüklenici ile yapı denetim görevlisi arasında anlaşmazlık olursa, bu anlaşmazlık 51 nci madde hükümlerine göre idarece karara bağlanır.” hükmünün bulunduğu, davacı yüklenicinin 28.09.2015 tarihli dilekçeyle 1 nolu hak edişinin düzenlenmesi gerektiğini ve idarenin aynı tarihte hakkedişi tanzim ederek taraflarca imzalandığını, yüklenicinin 20.10.2015 tarihinde ihale dokümanında yer almayan imalatların yapıldığını ve bu imalat bedellerinin kendisine ödenmesini talep ettiğini, davalı idarenin cevap vermediği, yüklenici firmanın YİGŞ m. 14’e göre belirtildiği süre içerisinde ihale dokümanında olmayan imalatların olduğunu idareye bildirmediğini, 26.10.2015 tarihinde dava konusu işi tamamladığını ve geçici kabulü istediğini, 04.11.2015 tarihinde geçici kabul belgesinin düzenlendiğini ve 24.11.2015 tarihinde geçici kabulün yapıldığını, taraflarca itirazsız olarak imzalandığı ve yüklenici firmaya ödeme yapıldığını, yine Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Sözleşme Kapsamında Yaptırılabilecek İlave İşler, İş Eksilişi Ve İşin Tasfiyesi” başlık 21. Maddesinde “Yapım sözleşmelerinde, öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan işin; a) Sözleşmeye esas proje içinde kalması, b)İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması, şartlarıyla, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin %10’una, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen yapım işleri sözleşmelerinde ise %20’sine kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilir. Sözleşmede bulunmayan ve ihale tarihi itibarıyla fiyatı tespit edilemeyen işlerin yaptırılması suretiyle iş artışı yapılmasının öngörülmesi halinde, iş artışının yasal sınırlar içerisinde olup olmadığının tespiti için, iş artışının uygulandığı aya ait rayiçler/fiyatlar üzerinden 22 nci maddeye göre belirlenen yeni birim fiyat ile hesaplanan toplam iş artış tutarı, 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Yapım İşlerinde Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslara göre uygulama ayı fiyat farkı katsayısına (Pn) bölünerek ihale tarihi itibarıyla hesaplanır. Fiyat farkı verilmesi öngörülmeyen işlerde, iş artışının yasal sırlar içerisinde olup olmadığına dair hesaplamada uygulama ayı ile ihale tarihinin içinde bulunduğu aya ait Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksleri oranı esas alınır. Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınarak ihale edilen işlerde iş eksilişinin gerekli olduğu durumlarda, iş eksilişinin ihale tarihi itibarıyla tutan, altıncı fıkradaki esaslar doğrultusunda hesaplanır.” hükmünün bulunduğu, yine Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Sözleşmede Bulunmayan Veya Fiyatı Belirli Olmayan İşlerin Fiyatının Tespiti” başlıklı 22. Maddesinde “12 üncü maddenin 4 üncü fıkrasında belirtilen proje değişikliği şartlarının gerçekleştiği hallerde, işin yürütülmesi aşamasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale dokümanında ve/veya teklif kapsamında fiyalı verilmemiş yeni iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının bedelleri ile 21 inci maddeye göre sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedelleri, ikinci fıkrada belirlilen usuller çerçevesinde yüklenici ile birlikte tespit edilir. Bu şekilde hesaplanacak ilave işlerin bedelleri: birim fiyat sözleşmelerde yeni birim fiyatlar üzerinden, anahtar teslim götürü bedel sözleşmelerde ise yeni birim fiyatlar üzerinden hesaplanacak artış tutarına göre belirlenecek ilerleme yüzdeleri esas alınarak yükleniciye ödenir.” hükmünün bulunduğu, Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Sözleşme ve Eklerine Uymayan İşler” başlıklı 23. Maddesinde “Yüklenici projelerde kendiliğinden hiç bir değişiklik yapamaz. Proje ve şartnamelere uymayan, eksik ve kusurlu oldukları tespit edilen işleri yüklenici, yapı denetim görevlisinin talimatı ile belirlenen süre içinde bedelsiz olarak değiştirmek veya yıkıp yeniden yapmak zorundadır. Bundan dolayı bir gecikme olursa sorumluluğu yükleniciye aittir. Bununla birlikte, yüklenici tarafından proje ve şartnameden farklı olarak yapılmış olan işlerin, fen ve sanat kurallarına ve istenen özelliklere uygun oldukları idarece tespit edilirse, bu işler yeni durumları ile de kabul edilebilir. Ancak bu takdirde yüklenici, daha büyük boyutta veya fazla miktarda malzeme kullandığını ve daha fazla emek harcadığını öne sürerek fazla bedel isteyemez. Bu gibi hallerde hakediş raporlarına, proje ve şartnamelerde gösterilen veya yazılı talimatla bildirilen boyutlara göre hesaplanmış miktarlar yazılır. Bu şekilde yapılan işlerin boyutları, emeğin değeri ve malzemesi daha az ise bedeli de ona göre ödenir.” hükmünün yer aldığı, buna göre davacının B, C ve H blokları için yaptığını iddia ettiği işlerin incelenmesinde B ve C blok mevcut tretuvarlarının kırılarak altının çelik hasır konulması ve üzerinin betonlanması işinde işin mahal listesinin tarif edildiğini, bu iş yapılırken şartnamede ön görülmeyen blokaj malzemesi ve blokaj üzeri bypass malzemesi serilmesi ve sıkılaştırılması işleminin YİGŞ m. 14’e göre yazılı süre içerisinde idareye başvurularak talepte bulunulmadığı, fen ve sanat kurallarına göre blokaj ve blokajın bypass malzemesi serilmesinde herhangi bir zorunluluk bulunmadığını, B ve C bloklarına ilişkin tretuvarlarının büyük olmasından dolayı helikopter ve master uygulaması yapılamayacağını, ancak YİGŞ m. 14’e göre davacının idareye başvurmadığını, yine okulun birinci katında bulunan tüm WC’lerin kırılarak yenilenmesiyle ve tabanlar ve duvarların iki katlı bordürlü seramik ile kaplanmasında herhangi bir ödeme pursantaj tablosunda yer almamasına rağmen bir adet alüminyum kapı ve duvar seramik döşemesinin yüklenici tarafından yapıldığını, YİGŞ m. 14’e göre yasal süresi içerisinde idareye başvurulmadığını, ilave seramik ve kapı bedelinin ödenmesine gerek olmadığını, saçaklar altında lambidi kaplanması ve cilalı vernik yapılması işinin de yüklenici tarafından H blokta ahşap çatı lambiri kaplama işinin yapılmasının öngörüldüğünü, bu iş için iş iskelesine ihtiyaç duyulduğu belirtilmekle birlikte YİGŞ m. 14’e göre idareye başvuru yapılmadığı, B ve C blok ön ve arka cephedeki 1. ve 2. kademe çatıların üzerine 50×50 üzerine profil monte edilmesi galvaniz saç kaplanması, ön saçak alnı ve arka sıva gibi kaplamalarının yapılması işleminde de 20 cm kadar kod farklılıklarının bulunduğundan bahisle istenen ilave bedelin YİGŞ m. 14’e göre idareye başvuru yapılmadığı, buna göre herhangi bir olur ve keşif artışı yapılmadığından teknik raporda yer alan raporda işin götürü bedel üzerinden yapıldığı, herhangi bir artış talep etmesinin mümkün olmadığını, yüklenicinin işi yaparken taleplerini idareye bildirdiğini, idarenin bu istekleri karşılanamayacağını sözlü olarak ilettiği ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşme Kanunu, YİGŞ, ihale dokümanını oluşturan belgelerde işin 6.1.’de yer alan götürü bedel üzerinden yapıldığından 302.500 TL ile imzalanarak 26.10.2015 tarihinde tamamlandığı, hak ediş raporlarında da bu şekilde kabul edildiği, itiraz edilmediğinden herhangi bir ilave talep etmesinin mümkün olmadığı belirtilmiştir.
Bu rapora karşı davacı vekili 21.10.2021 tarihli beyan dilekçesinde; Yargıtay 15 HD’nin YİGŞ’te belirtilen usulde ihtirazı kayıt bulunmasını aramadığını, herhangi bir olur ve keşif artışı yapılmamasının söz konusu olmadığını, zira işin fen ve sanat kurallarına göre tamamlanmasının bu iş için zorunlu olduğunu, ek imalatların sözleşme dışı ve zorunlu işler olduğunu, 28.09.2017 tarihli bilirkişi raporunda bu işlemlerin zorunlu işler olduğunun da kabul edildiğini, yeni bir bilirkişi raporu alınmasını istediklerini belirtmiştir.
Bu rapora karşı davalı vekili 20.10.2021 tarihli beyan dilekçesinde; bilirkişi raporundaki görüşlere katıldıklarını, davacının yapılan işlerle ilgili idareye başvuru yapmadığını belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Mahkememizce yapılan inceleme ve alınan bilirkişi raporları ile İzmir BAM 22 HD’nin kaldırma kararında yer alan gerekçelere istinaden yapılan incelemelerde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşme Kanunu, YİGŞ, ihale dokümanını oluşturan belgelerinde incelenmesiyle mahkememizce alınan 06.09.2021 tarihli son raporda YİGŞ m. 12’de yer aldığı üzere proje değişikliklerinde idarenin bu masrafları yükleniciye ödeyeceği, ancak bunun için bir talep olması gerektiği, yine YİGŞ m. 14’te yüklenicinin yapmış olduğu işlemleri yaparken fen ve sanat kurallarına göre hareket etmesi, kullanacağı malzemenin nitelik ve özelliklerin yeterliliğini tespit etmesi ve buna göre ihaleye girmesi, sözleşme ve ekinde bulunan hükümlere aykırı iş ve işlemlerde karşı görüşlerini 15 günlük süre içerisinde yazılı olarak idareye bildirmesi, aksi halde itiraz hakkının bulunmadığını hükmünün yer aldığını, yüklenicinin 28.09.2015 tarihli dilekçeyle 1 nolu hak edişinin düzenlenmesini estiği, idarenin aynı tarihte hak edişi tanzim ederek taraflarca imzalandığını, yüklenicinin 20.10.2015 tarihinde ihale dokümanında yer almayan imalatların yapıldığını ve bu imalat bedellerinin kendisine ödenmesini talep ettiği, ancak idarenin cevap vermediği, yine yüklenicinin YİGŞ m. 14’e göre ihale dokümanında olmayan imalatları olduğunu idareye bildirmediği, 26.10.2015 tarihinde dava konusu işi tamamladığı ve geçici kabulü istendiği, 04.11.2015 tarihinde geçici kabul belgesinin düzenlendiği ve 24.11.2015 tarihinde geçici kabulün yapıldığı, davacının daha sonradan şartnameye uymayan taleplerinin bilirkişi raporunda yer aldığı üzere istenmesinin mümkün olmadığı belirlendiğinden davacının davasının reddine karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan sebeplerle;
Davacının davasının reddine,
Harçlar Kanunu gereğince alınması gerekli 59,30 TL harçtan dava açılışında alınan 29,20 TL peşin harç ve 617,82 TL tamamlama harcının mahsubu ile fazla alınan 484,72 TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde iadesine,
Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
Davalı taraf kendisini vekille temsil ettirdiğinden red edilen miktar üzerinden AAÜT’nin 13/1. maddesine göre belirlenen 5.683,05 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile vekili yararına davalıya verilmesine,
HMK m. 333 gereği gider avansından artanın karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatırana iadesine,

Dair; taraf vekillerinin yüzüne karşı ve gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık yasal süresi içerisinde İstinaf yasa yolu açık olmak üzere karar verildi, açıkça okunup usulen anlatıldı. 02/12/2021

Katip …
E-İmzalıdır

Hakim …
E-İmzalıdır