Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/124
KARAR NO : 2021/332

DAVA : Menfi Tespit ve İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 17/02/2020
KARAR TARİHİ : 15/04/2021

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit ve İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ;
DAVA : Davacı vekili, dava dilekçesi ve duruşmalarda özetle; dava dışı … tarafından Türkiye … Bankasına ait 20.08.2014 tarihli ve 20.000,00-TL bedelli çekin, lehtarı müvekkili … olmak üzere keşide edildiğini, akabinde, söz konusu çekin müvekkili tarafından keşideci …’na iade edilerek bu çekin esasen tedavülden kaldırıldığını, çekin arkasındaki ciro silsilesinin de bunu açıkça gösterdiğini, öte yandan, davalı …’nun, çek tedavüle çıkıp ödenerek keşideciye (kendisine) döndükten sonra, söz konusu çeki davalı …’a (…) ciro ederek dava konusu çeki ikinci defa tedavüle soktuğunu, daha sonra davalı … (…)’in T.C…. Bankası A.Ş.’ye müracaat ederek, dava konusu çek ile ilgili olarak karşılıksız kaşesi vurdurmak suretiyle söz konusu çeki İzmir …. İcra Müdürlüğü’nün … E. sayılı dosyası vasıtasıyla takibe koyduğunu, ancak, dava konusu çek nedeniyle müvekkilinin hukuki sorumluluğunun olmadığını, müvekkilinin davalılara herhangi bir borcu olmadığını, bu nedenle Türkiye … Bankasına ait 20.08.2014 tarihli ve 20.000,00-TL bedelli çek nedeniyle müvekkilinin davalılara herhangi bir borcunun bulunmadığının tespitine ve İzmir …. İcra Müdürlüğü’nün … E. icra takibinin müvekkilim yönünden iptaline karar verilmesi gerektiğini, ayrıca Karşıyaka … İcra Müdürlüğü’nün … E. sayılı dosyasının alacaklısı … vefat etmiş olup, müvekkilinin muris …’un yasal mirasçılarından olduğunu, bu nedenle, söz konusu dosyada müvekkilinin alacaklı sıfatını kazandığını, davalı … tarafından İzmir …. İcra Müdürlüğü’nün … E. sayılı dosyasında, müvekkilinin Karşıyaka … İcra Müdürlüğü’nün … E. sayılı dosyasındaki alacağının haczedilmesi talep edilmiş olup, ilgili icra müdürlüğü tarafından müvekkilinin icra dosyasında alacağı hakkında haciz kararı tesis edildiğini, bu nedenle, müvekkilinin Karşıyaka …. İcra Müdürlüğü’nün … E. sayılı dosyasında mevcut olan 17.362,84-TL alacağı, haciz kararı nedeniyle İzmir …. İcra Müdürlüğü’nün … E. sayılı dosyasına gönderilmiş olup, akabinde anılan meblağın davalı …’a ödendiğini, ancak, yukarıda açıklandığı üzere, İzmir …. İcra Müdürlüğü’nün … E. sayılı dosyasına dayanak teşkil eden çek nedeniyle müvekkilinin hiçbir hukuki sorumluluğunun bulunmadığını belirterek, davanın dava dilekçesi doğrultusunda Türkiye … Bankası A.Ş.’ye ait 20.08.2014 keşide tarihli ve 20.000,00-TL bedelli (İzmir …. İcra Müdürlüğü’nün … E. sayılı dosyasına dayanak teşkil eden) çek nedeniyle müvekkilinin hukuki sorumluluğu ve borcunun bulunmadığının tespiti ile İzmir …. İcra Müdürlüğü’nün … E. sayılı icra takibinin müvekkili yönünden iptaline, 17.362,84-TL’nin ödeme tarihi olan 04.07.2019 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte istirdadı ile davalı …’dan (…) alınarak müvekkiline ödenmesine, %20 oranında kötüniyet tazminatı ile yargılama gideri ve avukat ücretinin davalıya yüklenmesine karar verilmesini dava ve talep ettiği görülmüştür.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesi ve duruşmalarda özetle; icra takibine ve işbu davaya konu olan 20.08.2014 keşide tarihli 20.000,00 TL’lik … Bankası çekin … tarafından … emrine keşide edildiğini ve uygun ciro silsilesi ile müvekkil …’a geldiğini, müvekkilinin çek bedelini tahsil amacıyla çeki muhatap bankaya ibraz ettiğini ve karşılıksız olduğunun anlaşıldığını, 13/11/2014 tarihinde ile Kambiyo Senetlerine Özgü haciz Yolu İle takip başlatıldığını, takibin kesinleştiğini ve haciz konulduğunu, dava açılmadan önce arabuluculuğa başvurulmadığından davanın usulden reddine karar verilmesi gerektiği, davanın İİK 72/7 maddesine göre süresinde açılmadığından reddinin gerektiği, davacının icta takibine itiraz etmediğinden takibin kesinleştiğini, ayrıca icra dosyasına gelen ödemeyi bizzat davacının yapmadığını, Karşıyaka … İcra Müdürlüğü’nün … E. sayılı dosyasındaki alacağın haczedilmesi sonucu ödemenin yapıldığını, dava konusu çekin borç nedeniyle davacı tarafından bizzat davalının kardeşi …’a verildiğini, davacı …’un ayakkabıcılar sitesinde ayakkabı imalatçısı olarak sigortalı işçi olarak başkalarının yanında çalıştığını, önceden tanıdığı müvekkilinin sigortalı çalışanı … gelerek kendisine ayakkabı imalatı ile ilgili dükkan açmak istediğini, kendisine makina ve malzeme alımında ayrıca dükkan kirası konusunda yardımcı olursa uygun fiyata ona da ayakkabı imal edebileceğini söylediğini, bunun üzerine müvekkil … ve…’ın kendi ticari itibarını kullanarak davacıya … sokak no:… … Mah. … İzmir adresindeki …’e ait işyerini kiralayabilmesi için yardımcı olduğunu, ayrıca imalat için makina ve ayakkabı ham maddesi tedarik ettiklerini, hatta işyerini kiralarken de ona maddi destek verdiklerini, işler kötü gidince 1 yıllık kira borcunu ve elektrik borcunu ödemeden iş yerini kapatıp gidince aracı olduğu için işyeri kirasını ve ödenmeyen elektrik faturalarını müvekkilinin ödemek zorunda kaldığını, ayrıca davacı malzemesini müvekkillerden aldığı müvekkiller adına üretmesi gereken ayakkabıları başkalarına satınca hem ayakkabı imalatı için alınan malzeme borcunu hem de ödenmeyen kira ve elektrik borcunu ödeyebilmek için takip müstenidatı çeki kendisi müvekkilin sigortalı personeli…’ a yanında dükkan komşusu … varken elden teslim ettiğini, şimdi de borcu ödememek için sanki hiç borcu yokmuş ve borçtan sorumlu değilmiş gibi davrandığını belirterek, davaya konu alacak tarafların tacir olmaları ve işin ticari iş olması nedeni ile öncelikle arabuluculuğa tabi olduğundan bu yola başvurmaksızın açılan bu davanın usulden reddine, davanın reddine, İzmir …. İcra Müdürlüğü’nün … İcra sayılı dosyası nezdindeki takibin aynen devamına, sayın mahkeme aksi kanaateyse 17.362,84 TL’nin istirdatı talep edilmiş olmakla tarafımıza ödenen 15.435,56 TL olup davanın kısmen reddine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep ettiği görülmüştür.
DELİLLER :Davacı iddiasını ispata yönelik olarak; çek aslı, İzmir …. İcra Müdürlüğü’nün … E. sayılı dosyası, Karşıyaka …. İcra Müdürlüğü’nün … E. sayılı dosyası, bilirkişi, yemin, tanık ve yasal delillere dayandığı görülmüştür.
Davalı vekili savunmasını ve iddialarını ispat yönünde; … Bankası – ….ı Şubesi -… keşide yerli – 20.02.2014 tarihli – …. çek numaralı – 20.000,00 TL bedelli çek, İzmir …. İcra Müdürlüğü’nün … İcra sayılı dosyası, Karşıyaka …. İcra Müdürlüğü’nün … İcra sayılı dosyası, bilirkişi, yemin, tanık ve sair delillere dayandığı görülmüştür.
İzmir …. İcra Müdürlüğü’nün … E. sayılı dosyası incelendiğinde ; alacaklı … tarafından borçlular … ve … aleyhine 20.08.2014 keşide tarihli 20.000 TL bedelli çeke dayalı olarak çekin karşılıksız çıkan 18.880,00 TL’si asıl alacak, 519,14 TL işlemiş faiz ve 2.000,00 TL çek tazminatı olmak üzere toplam 21.399,14 TL’nin tahsili için kambiyo senetlerine özgü takip başlatıldığı, ödeme emrinin borçlu …’a 18/02/2015 tarihinde tebliğ edildiği, icra müdürlüğü tarafından borçlu …’un mal varlıkları üzerine haciz konulduğu, Karşıyaka …. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyasından 17.362,84 TL’nin icra dosyasına yatırıldığı ve 04.07.2019 tarihinde alacaklıya ödendiği görülmüştür.
Karşıyaka …. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyası incelendiğinde; Alacaklı … tarafından T.C … Bakanlığı … Genel Müdürlüğü aleyhine İzmir … İş Mahkemesi’nin … Esas ve … K. Sayılı ilamına dayalı olarak başlatılan ilamlı takipte İzmir …. İcra Müdürlüğü’nün … E. Sayılı dosyasından talep edilen haciz üzerine ….06.2019 tarihinde dosya alacakları üzerine haciz konulduğu ve 17.362,84 TL’nin İzmir ….İcra Müdürlüğü’nün dosyasına gönderildiği görülmüştür.
DEĞERLENDİRME :Dava; kambiyo senedinden dolayı borçlu olmadığının tespiti ve istirdat istemine ilişkindir.
Yapılan yargılama, toplanan kanıtlar ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde;
Davacı taraf, İzmir …. İcra Müdürlüğünün … E. Sayılı takip dosyasında takibe dayanak 20.08.2014 keşide tarihli 20.000 TL bedelli çek nedeniyle davalıya borçlu olmadığını ve bu takip nedeniyle davalıya ödediği 17.362,84 TL’nin iadesini talep etmiştir.
Davalı taraf ise, düzgün ciro silsilesine göre yetkili hamil olduğundan davacıdan alacaklı olduğunu, istirdat davasının hak düşürücü süre içinde açılıp açılmadığını ve dava açılmadan önce arabuluculuğa başvuru yapılmadığını savunmuştur.
Yargıtay …. Hukuk Dairesi’nin … Esas ve …. Karar sayılı kararın da da belirtildiği üzere, 7155 sayılı Yasa’nın 20. maddesi ile TTK’nin 5. maddesine eklenen 5/A maddesi kapsamında istirdat davasında arabulucuya başvurmak dava şartı ise de arabuluculuk dava şartına tâbi olmayan menfi davası ile birlikte açıldığından eldeki davada istirdat davasının da arabulucuk dava şartına tâbi olmadığı anlaşılmştır.
İİK 72/7 mddesine göre borçlu olmadığı bir parayı tamamen ödemek mecburiyetinde kalan şahıs, ödediği tarihten itibaren bir sene içinde, umumi hükümler dairesinde mahkemeye başvurarak paranın geriye alınmasını isteyebilir düzenlemesinin bulunduğu, Karşıyaka …. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyasından 17.362,84 TL’nin icra dosyasına yatırıldığı ve 04.07.2019 tarihinde davalıya ödendiği, davanın 07.02.2020 tarihinde hak düşürücü süre içinde açıldığı görülmüştür.
İzmir …. İcra Müdürlüğünün … E. Sayılı takip dosyasına konu çek incelendiğinde çekin keşidecisinin … olduğu, lehdarın … olduğu, çekin arkası incelendiğinde …’un çeki …’na ciro ettiği, …’nun da çeki …’a ciro ettiği, … tarafından 20.08.2014 tarihinde çekin bankaya ibraz edildiğinde çekin karşılıksız çıktığı ve banka tarafından yasal yükümlülük gereği 1.120,00 TL ödeme yapıldığının görülmüştür.
Yargıtay … HD’nin … Esas ve … Karar sayılı kararında da belirtildiği üzere, çek keşideci tarafından lehtar lehine düzenlenip, keşide edildikten sonra, lehtar tarafından tekrar keşideciye ciro edilmesi halinde, keşidecinin TTK’nun 700/3. maddesi koşullarında yeniden çeki tedavüle çıkararak ciro etmesi durumunda, ikinci tedavülden önceki lehtarın sorumluluğu kalmadığından, lehtar hakkında takip yapılamaz. Bu durumda, keşideci ile takip alacaklısı hamil arasında sorumluluk vardır. Zira keşideci, çeki yeniden tedavüle çıkarmakla, lehtar adına keşide etmeden önceki durumuna döndüğünden lehtarın sorumluluk zinciri içinde yer alması mümkün değildir.
Somut olayda; takip dayanağı çekte ilk cironun …’a ait olduğu, bundan sonraki cironun … (keşideci) ait olduğu, daha sonra keşideci tarafından takip alacaklısı …’a ciro edildiği görülmekle, çek tedavüle çıktıktan sonra ödenerek keşideciye döndükten sonra tekrar tedavüle çıktığından ikinci tedavülden önceki lehtarın sorumluluğu açıklandığı üzere bulunmamakta, ancak keşideci ile takip alacaklısı hamil arasında sorumluluk bulunmaktadır. Zira keşideci çeki yeniden tedavüle sokmakla lehtar adına keşide etmeden önceki durumuna dönmüştür. Çek ilk kez tedavüle çıktığı sırada ciranta olarak çek arkasında unvan ve imzaları yer alan kişiler yönünden değil, keşideci ile hamil arasında bir sorumluluk olduğundan, alacaklı ciranta tarafından çek lehdarı (ilk ciranta) hakkında takip yapılamayacağından, davacının davasının kabulüne, davacının İzmir …. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı dosyasında takibe konu lehtarı …, keşidecisi …, keşide tarihi 20/08/2014, olan 20.000,00 TL bedelli çek nedeniyle borçlu olmadığının tespiti ile yalnızca davacı yönünden İzmir …. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı dosyasındaki takibin iptaline, davalı alacaklıya ödenen 17.362,84TL bedelin 04/07/2019 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan istirdadı ile davacıya ödenmesine karar verilmiş, davalının icra takibinde kötü niyetli olduğu ispatlanamadığından yasal koşulları oluşmadığından davacının kötüniyet tazminatı talebinin reddine karar verilmiş ve aşağıda yazılı hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi HMK 294/4 mad. gereğince bir ay içinde açıklandığı üzere;
Davacının davasının KABULÜNE,
Davacının İzmir …. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı dosyasında takibe konu lehtarı …, keşidecisi … , keşide tarihi 20/08/2014, olan 20.000,00 TL bedelli çek nedeniyle BORÇLU OLMADIĞININ TESPİTİ ile yalnızca davacı yönünden İzmir …. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı dosyasındaki takibin İPTALİNE,
İzmir …. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takip dosyasında davalı alacaklıya ödenen 17.362,84TL bedelin 04/07/2019 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan istirdadı ile davacıya ödenmesine,
Davacının kötüniyet tazminatı talebinin reddine,
Alınması gereken 1.366,20 TL karar ve ilam harcından peşin yatırılan 296,52 TL harcın mahsubu ile bakiye 1.069,68- TL harcın davalıdan alınarak hazineye irad kaydına,
Davacı tarafça yapılan 54,40 TL Başvuru harcı, 296,52-TL nispi harç, 7,80 TL vekalet harcı, 98,00 TL tebligat-posta gideri olmak üzere toplam 456,72-TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Asgari Ücret Tarifesine göre hesap edilen 4.080,00 -TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
HMK.nun 333.maddesi uyarınca taraflarca yatırılan gider avansının kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde yatıran taraflara iadesine,
Dair taraf vekillerinin yüzüne karşı kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içinde İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkca okunup usulen anlatıldı.15/04/2021

Katip …
e -imzalıdır

Hakim …
e -imzalıdır

Bu evrak 5070 sayılı Yasa gereğince elektronik olarak imzalanmıştır.