Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/31
KARAR NO : 2022/622

DAVA : Tazminat (Kara Taşımacılığı Kaynaklı)
DAVA TARİHİ : 31/12/2018
KARAR TARİHİ : 16/06/2022

Mahkememizde görülmekte olan davanın yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı … A.Ş vekili 31.12.2018 harç tarihli İzmir 6. Asliye Ticaret Mahkemesine açmış olduğu davada dava dilekçesiyle; Müvekkili şirketin sahip olduğu BRC Global GAP ISO sertifikaları ile yaş sebze, meyve üreticisi ve tedarikçisi olduğunu, müvekkilinin İsrail’de bulunan müşterisi … Ltd. firmasına 3 konteynır toplam 55710 kg ağırlığında 63 palet 36.211,50 USD değerinde fresh domates niteliğindeki ürünü tedarik ederek ihraç etme işinin üstlenildiğini, davalı … AŞ ile anlaşıldığını, diğer davalı … AŞ nin de ara taşıyıcı olduğunu, 18.08.2018 tarihinde Frisia Bonn isimli gemiye … AŞ ye ait CRXU692868-5, CRXU692968-1 ve TRKU110043-1 nolu konteynırlar la yüklendiğini, konteynır içerisinde +6 derecede taşınması gerektiğinin bildirildiğini, 20.08.2018 tarihinde Haifa/İsrail limanına ulaşan geminin gemideki yüklerin 21.08.2018 tarihinde gönderilen firmaya teslim edildiğini, 22.08.2018 tarihinde yapılan incelemede taşımanın +6 derece yerine +18 ile +11.5 derece arasında gerçekleştirildiğinin tespit edildiğini, ürünlerin salça haline geldiğini, ancak zayi olunan ürünlerin kabul edilmeyince imha edildiğini, müvekkilinin 36.211,50 USD ihracat bedeli zararının oluştuğunu belirterek bu zararın 3095 sayılı kanun m.4/a da ki faiz oranı ile davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
İzmir 6. Asliye Ticaret Mahkemesi 02.01.2019 tarihli 2018/688 esas 2019/7 karar sayılı karar ile görevsizlik kararı verilerek dosyanın mahkememize gönderilmesine karar vermiş ve bu karar taraflarca istinaf edilmemesi üzerine 20.02.2019 tarihinde kararın kesinleşmesi ve davacı tarafın süresinde verdiği tahrik dilekçesi ile dosya mahkememize gönderilerek 2019/31 Esası almıştır.
Davalı … A.Ş. vekili 31.05.2019 ve 10.07.2019 tarihli cevap dilekçesiyle; müvekkilinin pasif husumetinin bulunmadığını, davanın zaman aşımına uğradığını, müvekkilinin sadece konteynır tedarik ettiğini, taşıma ile alakasının bulunmadığını, bu nedenle müvekkil yönünden davanın reddinin gerektiğini, usulüne uygun tespit ve ihbar yapılmadığını, TTK m. 1185’e uygun hasar tespiti olmadığını, ekspertiz raporunun taşıma tamamlandıktan çok sonra hazırlandığını, hasarın deniz taşımasında meydana geldiğinin ispat edilemediğini, taşımaya ilişkin taşıma senedinde “Shippers Load Stow And Count” (Yükleme, İstif Ve Sayım İşlemleri Yükletene Aittir) ibaresinin bulunduğunu, taşımaya konu emtiadaki hasar yükleme ve istif işlemlerinin satıcı firma tarafından gerektiği gibi yapılmadığını, yetersiz yükleme ve istiften doğan zararın sorumlusunun konteynıra yükleme yapan tarafta olduğunu, dava değerinin doğru belirtilmediğini, sovtaj bedelinin mahsup edilmesi gerektiğini belirterek davanın öncelikle pasif husumet eksikliği, olmadığı taktirde esastan reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı … A.Ş. vekili 16.07.2019 tarihli cevap dilekçesiyle; davacının aktif husumet şartlarının gerçekleşmediğini, ex gratia ödeme olduğunu, teslim şeklinin CIF teslim şekli olarak belirtildiğini, bu teslim şekline göre hasarın, yükün gemiye yüklenmesinden itibaren alıcıya geçtiğini, bu nedenle davacının hukuki yararının bulunmadığını, davacı Narseb’in aktif husumet ehliyetinin bulunmadığını, TTK m. 1185’e göre usulüne uygun ihbar yapılmadığını, müvekkilin taşımada meydana gelen hasarda sorumlu olmadığını, bu taşımada taşıma işleri komisyoncusu olarak görev yaptığını, müvekkilinin zilyetliğinde bulunmayan emtia için sorumlu olamayacağını, fiili taşıyan diğer davalı …’a emtiaya dair gerekli talimatları taşıma öncesinde verdiğini, müvekkilinin, emtiayı +6 derecede taşıması konusunda …’a talimat verdiğini, dava konusu talebin fahiş olduğunu, TTK m. 1186’ya göre sınırlı sorumluluk hükümlerinin uygulanması gerektiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Dava; davacı taşıtanın davalı asıl taşıyan ve alt / fiili taşıyana karşı açmış olduğu zarardan doğan tazminat davasıdır.
Tarafların delilleri toplanmış ve değerlendirilmiştir.
İhtarname, faturalar, konşimento, ekspertiz raporları, fotoğraflar, İstanbul 17 ATM’nin … Esas sayılı dosyası, bilirkişi raporları incelenmiştir.
İstanbul 17 ATM’nin … Esas sayılı dosyası incelendiğinde; Davacı … AŞ’nin Davalı … Konteyner AŞ aleyhine 36.211,50 USD asıl alacak ve işlemiş faiz ile birlikte 38.907,24‬ USD karşılığı 228.035.336 TL üzerinden………. gemisi ile 21.08.2018 tarihinde yapılan taşınmaya ilişkin olarak 11.10.2019 tarihinde belirsiz alacak davası açtığı bu davada … AŞ’nin depolama faaliyeti yürüten şirket olup, dava dışı satıcı … A.Ş nin İsrailde mukim dava dışı alıcı … Product. Ltd. şirketinin sipariş üzerine 3 konteyner 55.710 kg taze domates sattığını davalının taşıma işini yaptığını Narsebe ait emtianın Frisia Bonn gemisine CRXU692868-5, CRXU692968-1 ve TRKU110043-1 nolu konteynırlarla yüklendiğini taşımanın +6 derecede yapılması gerekirken +11,5 ile +18 arasında yapıldığını İzmir 5 ATM……….. e SAYILI dosya ile müvekkili aleyhine dava açıldığını bu taşıma ilişkisi TTK m. 1178 uyarınca taşıyanın sorumluluğu bulunduğunu, yine TTK m. 1188/3f gereğince rücu hakkı sahibi olarak taşıyana 1 yıllık hak düşürücü süreye dava açtıklarını davanın belirsiz alacak davası olarak görülmesi gerektiğini belirterek, davanın kabulünü talep ettiği, davalının 22.11.2019 tarihli cevap dilekçesinde Frisia Bonn gemisinin müvekkili ile bağlantısı olmadığını, pasif sıfat yokluğu nedeniyle davanın reddini istediklerini, usulüne uygun bir tespit yapılmadığını, emtianın deniz taşıması öncesinde ve sonrasında kara taşımasına tabi tutulduğunu, hasarın deniz taşıması sırasında meydana geldiğini ispatlanamadığını, belirterek davanın reddini ve davanın … AS firmasına ihbarını talep ettikleri, mahkemenin 22.02.2022 tarihine bırakılarak Songa Bonn isimli geminin donatanına tebligat yapılmasına karar verildiği ve Mahkememiz dosyasının bekletici mesele yapılmasına karar verildiği belirlenmiştir.
Davalı … A.Ş.’nin cevap dilekçesinde bildirmiş olduğu aktif husumet itirazı değerlendirildiğinde; davacı şirketin dava dışı alıcı/gönderilen … Ltd şirketine bu zarar nedeni ile ödeme yapıp yapmadığı, 36.211,50 USD yi iade edip etmediği ve bu zararın oluşup oluşmadığı değerlendirilmiş ve alınan rapora göre davacı firmanın bu zarar nedeni ile dava dışı gönderilen firmanın aldığı bedeli iade ettiği tespit edilememiştir.
Davalılardan … Taşımacılık A.Ş ‘nin cevap dilekçesinde, kendisinin gerçek taşıyan olmadığını belirtmiş olmakla birlikte, düzenlenen konşimentoda taşıyanın … Taşımacılık ve Denizcilik A.Ş olduğunu, taşıyan şirketin adresinin davalı şirket olan … Taşımacılık A.Ş ile aynı adresi kullandığı (Altunizade Mahallesi Fahrettin Kerim Gökay Cad. No:33 Üsküdar) belirlenmiş olmakla, davalının taşıyan olmadığı iddiası yerinde görülmediğinden reddedilmiştir.
Dosya üzerinde bilirkişiler İlker Özsöylemez, Tuğba Çağlayan Uçal ve Nil Kula Değirmenci’den aktif husumetin bu kapsamda oluşup oluşmadığı, ayrıca taşınmaya konu emtiada meydana gelen hasarın kapsamı, sebebi ile asıl ve fiili taşıyana rücu etmeye imkânının bulunup bulunmadığı konularında taşıma konusu emtiaya ait bayplan (istif planı) talep edilerek 13.12.2021 tarihli rapor alınmıştır. Bu raporda; taşımaya konu domates emtiasının 18.08.2018 tarihli CRXU692868-5, CRXU6929666-1, TRKU110043-1 numaralı 3 adet RH konteynerde toplamda 55.710,00 kg. (plastik kasalar içerisinde) ağırlığında 63 palet 36.211,50 USD değerinde “fresh domates” ürününü olarak yüklendiği, 20.08.2018 tarihinde İsrail/Haifa limanına vardığı, 21.08.2018 tarihinde alıcısına teslim edildiği, 22.08.2018 tarihinde eksper incelemesinin yapıldığı ve ürünün +6 C’de taşınması gerekirken +11,5 C ile +18 C gibi yüksek derecelerde sevkiyattan kaynaklı olarak üründe yumuşama ve olgunlaşma olduğunun belirlendiği, 19.10.2018 tarihli eksper raporunda tüm paletlerdeki domateslerin olgunlaşmış ve yumuşamış olduğunun tespit edildiği ve belirtilen aralıkta sıcaklığın muhafaza edilmediği, ürünlerin ancak %30 bedelle satılabileceğinin belirlendiği, konteynere ilişkin data logger kayıtlarının incelenmesiyle de çalıştığı sıcaklığı +6C olarak ayarlandığı, 2 gün süren deniz yolculuğunda konteyner içinden geçtikten sonra ölçülen “RetAir” sıcaklık kayıtlarının +6C’nin üzerinde olduğu, 18.08.2018’de saat 01:13’te +27C olduğu, en düşük sıcaklığın ise +11C olarak ölçüldüğü, ürünlerin taşımasında soğuk zincirin korunması gerektiği, aynı zamanda domateslerin ön soğutmaya tabi tutularak konteynere yüklenmesi gerektiği ve konteynerdeki ısının muhafaza edilmesinin şart olduğu, yapılan değerlendirmeye göre konteyner domates yüklemesinin doğru yapılıp yapılmadığı tespit bulunmadığı, soğutma sisteminin arızalı olduğunu gösterir herhangi bir kaydın bulunmadığı, eksper raporuyla ürüne ait fotoğraflar incelendiğinde domateslerin yumuşamış ve olgunlaşmış olduğu, 2 günlük deniz ve 1 günlük kara yolculuğu sonucunda 22.08.2018’de eksper incelemesinde yapılan tespitlere göre uygun sıcaklıkta transfer yapılmadığı, taşıyanın sorumlu olabileceği bir sebepten zararın meydana gelebileceği, taraflar arasında satış sözleşmesinin CIF olarak belirlendiği, bu incoterms’e göre alıcının geminin bordasına yükün yüklenmesinden sonra hasar ve yarardan hak ve sorumluluğunun doğduğu, satıcının ise gemi bordosuna kadar sorumluluğunun bulunduğu, satış konusu emtianın taşınmasına ilişkin taşıma sözleşmesine akdetme yükümlülüğünün sigorta ettiren üzerinde olduğunu, ancak dosyadaki belgelerden alıcı adına sigortanın yapıldığını gösterir bir kayıt yer almadığını, riske katlanma yükünün dava dışı alıcı da olduğunu, Yargıtay’ın yerleşmiş kararlarına göre satıcının satış bedelini tahsil edememesi halinde mallar üzerinde menfaatinin kabul edileceğini, dava dosyasında satıcının malın bedelini tamamını tahsil edip etmediği hususunda satıcının defterlerinin incelenmesinde davacının dava dışı alıcıya 36.211,50 USD bir ödeme yaptığına ilişkin kaydın bulunmadığını, böyle bir ödemenin malın satıcısı olan davacıdan beklenmediği, mal bedelini ödemekle yükümlü olanın alıcı olduğunu, davacının mal bedelini almış olduğunu ispat etmediğinden aktif husumetin bulunmadığı, davalıların taşıyan sıfatına haiz olup olmadığı yönünden yapılan incelemede de (1) nolu davalı … AŞ’nin taşıma işleri komisyoncusu olduğunu, (2) nolu davalı … AŞ’nin ise konteyner tedarikçisi olup, taşıyanın sorumluluk rejimine tabi olmadıklarını iddia ettikleri fakat yapılan incelemeye göre, (1) nolu davalının navlun faturası düzenlediği, TTK m. 921’e göre taşıma işleri komisyoncusunun taşımaya ilişkin bir ücret tahsil etmiş olması halinde taşıyanın hak ve yükümlülüklerine sahip olup, taşıyan olarak kabulünün gerektiği, (2) nolu davalının düzenlediği bir konşimentonun bulunduğunu, ancak TTK m. 1228’e göre konşimento düzenleyen davalının fiili taşıyan olarak taşıyanın sorumluluk rejimine tabi olduğunu, TTK m. 1178/2f uyarınca taşıyanın eşyanın ziya ve hasarından veya gecikmesinden sorumluluğunun bulunduğunu, dosyadaki eksper raporlarına göre domates emtiasının bozulmasında saklanan sıcaklık değişiminin davalı taşıyanın özen yükümlülüğünü ortadan kaldırmadığını ve TTK m. 1182/1f-f bendi gereğince eşyanın kendine özgü doğal cins ve niteliğinin zarar ile illiyet bağına haiz olması durumunda taşıyanın kusurunun bulunmadığı kabul edileceği istisnasına girilmediği, bu muafiyetten yararlanamadığı, eşyanın taşıyanın hakimiyetinde iken zararın meydana gelmiş olması gerektiği, bunun için TTK m. 1185/1 uyarınca en geç eşyanın gönderilene teslimi sırasında taşıyana yazılı olarak bildirilmesiyle ziya ve hasarın tespit edileceği, eşyanın gönderilene teslimi tarihinden itibaren aralıksız 3 gün içinde bu ihbarın yapılması gerektiği, TTK m. 1185/4 fıkrasına göre bu ihbar yapılmadığı takdirde bu zararın taşıyanın sorumlu olmadığı bir sebepten ileri gelmediğinin kabul edileceği hükmünün bulunduğu, somut olayda da taşıyana yapılmış bir ihbar bulunmadığı, böylece davalı tarafından taşıma senedinde yazılı olduğu şeklinde eşyanın teslim edildiğinin kabul edilmesi gerektiğini, bunun aksinin dosyadaki delillerle ispatlanamadığını, soğutma ünitesinin bozuk ya da devre dışı kaldığını gösteren bir kaydın bulunmadığını, davalıların sorumluluklarının davacı tarafın ihbar yükümlülüğüne uymaması nedeniyle davalılar lehine doğan sorumsuzluk karinesinin çürütülemediğini, aksinin mahkeme tarafından kabul edilmesi halinde zarar miktarının TTK m. 1186/1f’de yer alan taşıyanın sorumluluk sınırının altında kaldığı, %30 sovtaj bedeli düşüldükten sonra kalan zararın 25.348,05 USD olduğu, buna göre davacının öncelikle aktif husumet sıfatının bulunmadığı, her iki davalının da taşıyanın sorumluluk rejimine tabi olup, ihbar yükümlülüğüne uyulmamış olması nedeniyle taşıyanın sorumlu olabileceği bir sebepten zararın doğmadığı, bu konuda ihbar yükümlülüğünün yerine getirilmediği tespit edildiğinden davalılar lehine doğan karinenin çürütülemediği ve davanın reddi gerektiği belirtilmiştir.
Bu rapora karşı davacı vekili 31.12.2021 tarihli beyan dilekçesiyle; İstanbul 17 ATM’nin dosyası gelmeden inceleme yapıldığını, ürünlerin taşınması gereken +6C’de değil +11,5 / +18 C’de taşındığını belirterek bilirkişilerden ek rapor alınmasını belirtmiştir.
Bu rapora karşı 1 nolu davalı … AŞ vekili 24.12.2021 tarihli beyan dilekçesiyle; bilirkişi raporunda aktif husumetin gerçekleşmediğini, davacının defterlerinde yapılan incelemede davacının alıcıya ödeme yaptığına ilişkin bir kaydın bulunmadığını, bu nedenle zararının doğmadığını, ayrıca TTK m. 1185’e göre süresinde ihbar yapmadığından müvekkili lehine doğan karinenin çürümediğini belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Bu rapora karşı 2 nolu davalı … AŞ vekili 28.12.2021 tarihli beyan dilekçesiyle; davacının aktif husumet sıfatının bulunmadığını, davalıların sorumluluklarının TTK m. 1185’e göre gerçekleşmediğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Tarafların bilirkişi itirazları gözetilerek bilirkişilerden 05.04.2022 tarihli ek rapor alınmıştır. Bu raporda; tarafların itirazları ile İstanbul 17. Asliye Ticaret Mahkemesinin ………E sayılı dosyasının da incelenerek rapor düzenlenmesi talep etmiştir. Yapılan incelemede tarafların itirazı ve İstanbul 17. Asliye Ticaret Mahkemesi dosyası değerlendirildiğinde bu dosyada davacı … AŞ’nin davalı Tur Konteyner taşımacılık A.Ş. aleyhine rücuen belirsiz tazminat / alacak davası açtığı, somut olayda müvekkiline karşı İzmir 5. Asliye Ticaret Mahkemesinde açılan mahkememiz dosyasın da müvekkilinin sorumlu kılınması halinde davalı fiili taşıyan … Ltd. Şti’nin taşımadan sorumlu olduğu bahisle 36.211,50 USD’nin ödeme gününden itibaren işleyecek 3095 sayılı Kanun m. 4/a daki faizi ile tahsili ile talep ettiği ve bu davanın da İzmir 5. Asliye Ticaret Mahkemesinde açılan davayı bekletici mesele yaptığı, davalı Arkasın navlun ücretini içeren tek bir fatura düzenleyerek TTK m. 921 gereğince, taşıyanın hak ve yükümlülüklerine sahip olan taşıma işleri komisyoncusu olup, fatura düzenlemiş olması nedeniyle artık akdi taşıyan sıfatına sahip olduğu, yine davalı … AŞ’nin de TTK m. 1191/2f uyarınca fiili taşıyan olarak sorumlu olduğu, kök raporda belirtilen şekilde domates emtiasının bozulmasında temel sebebin sıcaklık değişimi olup, TTK m. 1178/1f gereğince, taşıyanın yüke özen borcunun bulunduğu, TTK m. 1182/1f uyarınca eşyanın kendisine özgü cins ve niteliğinin zarar ile ilyet bağı olması durumunda taşıyanın kusuru bulunmadığını kabul edileceğini, ancak somut olayda sıcaklık değişiminin zarara sebebiyet verdiği ve bu nedenle taşıyanların bu istisnadan yararlanamayacağı TTK m. 1185/1f uyarınca ziya ve hasarın gönderilene teslim sırasında, eğer zarar görünür değilse en geç 3 gün içinde bildirilmesi gerektiği, aksi halde TTK m. 1185/4f gereğince yükün gönderilene denizde taşıma senedinde olduğu gibi teslim edildiğinin kabul edileceğinin karine olarak yer aldığı davacının böyle bir ihbarının da bulunmadığı bu nedenle davalı lehine sorumsuzluk karinesinin doğduğu, bilirkişi raporunun teknik kısımda taşıyanın sorumlu olabileceği bir sebepten zararın doğduğunun ispatlanamadığı, davalının sorumluluklarının bulunduğuna ilişkin TTK m. 1185/4f da ki karinenin aksinin ispat edilemediğini, sıcaklığın data logger kayıtlarında 3 gün süren deniz yolculuğunda yükleyici tarafından ön soğutmaya tabi tutulup tutulmadığına ilişkin herhangi bir kaydın yer almadığından, soğuma sisteminin arızalı olduğuna ilişkin bir tutanak bulunmadığından ve kara yolunda 1 gün taşınmış olması ile uygun sıcaklıkta transfer edilip edilmediği, taşıyanın sorumlu olduğu bir sebepten dolayı bozulmanın meydana geldiği ispatlanamadığının belirlendiğini, emtianın CIF satış şekliyle satılıp satıcının yükün geminin bordosunu geçmesinden sonra hasar ve zararından sorumlu olmadığını, bu halde alıcının tüm risklere sahip olduğu, satıcı davacının riske katlama yükümlülüğün dava dışı alıcıda olduğundan, davacının zararının ispatlaması gerektiğini, ancak yapılan incelemelerde SMMM bilirkişi …’in raporunda davacının sattığı mal bedelinin tahsil ettiği fakat zarar nedeniyle bu mal bedelinin bir kısmının iade etmediği veya yerine yeni bir mal gönderilmediği, böylece zararın alıcının ukdesinde doğduğu, davacının aktif sıfatının bulunmadığı belirtilmiştir.
Bu rapora karşı davacı vekili 14.04.2022 tarihli beyan dilekçesinde; eski beyanlarını tekrar etmiştir.
Bu rapora karşı davalılar vekili ayrı ayrı beyan dilekçelerinde; müvekkillerinin sorumluluklarının bulunmadığını ve davanın reddini gerektiğini, belirtmişlerdir.
Toplanan tüm deliller ve yapılan incelemelere göre;
Davalılardan … AŞ nin düzenlemiş olduğu 29.08.2018 tarihli fatura ile davacı … AŞ ye 6.150 USD değerinde ihracat navlun faturası düzenlediği ve akdi taşıyan olduğu, taşımayı üstlendiği, bu faturada taşımanın tüm unsurlarının yer aldığı, bilahare bu taşımanın daha sonra alt taşıyıcı / fiili taşıyıcı olan diğer davalı … Line “… Taşımacılık Ve Denizcilik AŞ ye” 18.08.2018 tarihli seaway bill “deniz yük senedi” ile yüklendiği ve Mersin’den İsrailin Haifa limanına domates emtiasına ilişkin yükün taşınmasının kararlaştırıldığı, bedelin peşin tahsil edildiği, (1) nolu davalı … AŞ’nın düzenlediği navlun faturası ile TTK m. 921’e göre taşıma işleri komisyoncusunun taşımaya ilişkin bir ücret tahsil etmiş olması nedeniyle taşıyanın hak ve yükümlülüklerine sahip taşıyan olduğu, (2) nolu davalı … konteyner AŞ’nin de düzenlediği konşimento nedeniyle TTK m. 1228’e göre konşimento düzenleyen davalının fiili taşıyan olarak taşıyanın sorumluluk rejimine tabi olduğu belirlenmiştir. Yükün taşıma derecesinin +6 derece olarak konşimentoda yer aldığı Free in / liner out ve FCL/FCL kaydı ile yüklenen yükün, taşımaya konu domates emtiasının 18.08.2018 tarihli CRXU692868-5, CRXU6929666-1, TRKU110043-1 numaralı 3 adet RH konteynerde toplamda 55.710,00 kg. (plastik kasalar içerisinde) ağırlığında 63 palet 36.211,50 USD değerinde “fresh domates” ürününü olarak yüklenmiştir. 20.08.2018 tarihinde İsrail/Haifa limanına vardığı, 21.08.2018 tarihinde alıcısına teslim edildiği, 22.08.2018 tarihinde eksper incelemesinin yapıldığı ve ürünün +6 C’de taşınması gerekirken +11,5 C ile +18 C gibi yüksek derecelerde sevkiyattan kaynaklı olarak üründe yumuşama ve olgunlaşma olduğunun belirlenmiştir. 19.10.2018 tarihli eksper raporunda tüm paletlerdeki domateslerin olgunlaşmış ve yumuşamış olduğunun ve belirtilen aralıkta sıcaklığın muhafaza edilmediği ve ürünlerin ancak %30 bedelle satılabileceği belirlenmiştir. Konteynere ilişkin data logger kayıtlarının incelenmesine göre konteyner domates yüklemesinin doğru yapılıp yapılmadığına ilişkin bir tespit bulunmadığı, soğutma sisteminin arızalı olduğunu gösterir herhangi bir kaydın bulunmadığı, taraflar arasında satış sözleşmesinin CIF incelemesine bağlı olarak belirlendiği, bu incotermse göre geminin bordasına yükün yüklenmesinden sonra hasar ve yarardan alıncının hak ve sorumluluğu doğduğu, satıcının ise gemi bordosuna kadar sorumluluğunun bulunmaktadır. Satış konusu emtianın taşınmasına ilişkin taşıma sözleşmesine akdetme yükümlülüğünün sigorta ettiren üzerinde olduğunu, ancak dosyadaki belgelerden alıcı adına sigortanın yapıldığını gösterir bir kayıt yer almadığını, riske katlanma yükünün dava dışı alıcı da olduğundan Yargıtay’ın yerleşmiş kararlarına göre satıcının satış bedelini tahsil edememesi halinde mallar üzerinde menfaatinin kabul edileceği belirlenmiştir. Dava dosyasında satıcının malın bedelini tamamını tahsil edip etmediği hususunda satıcının defterlerinin incelenmesinde, satıcı davacının 36.211,50 USD domates bedeli tahsil ettiği, ancak zararın doğması ile birlikte bu domates bedellerini iade etmediği, bedelsiz ihracat yapmadığı, zarar bedelinin iade edilmediği, böylece aktif taraf sıfatının da bulunmadığı belirlenmiştir. Davalıların taşıyan sıfatına haiz olup olmadığı yönünden yapılan incelemede de TTK m. 1178/2f uyarınca taşıyanın eşyanın ziya ve hasarından veya gecikmesinden sorumluluğunun bulunduğu, TTK m. 1185/1 uyarınca en geç eşyanın gönderilene teslimi sırasında taşıyana yazılı olarak bildirilmesiyle veya hasar açıkça belli değilse, eşyanın gönderilene teslimi tarihinden itibaren aralıksız 3 gün içinde bu ihbarın yapılması gerektiği, TTK m. 1185/4 fıkrasına göre bu ihbar yapılmadığından zararın taşıyanın sorumlu olmadığı bir sebepten ileri geldiğinin kabul edileceğinden somut olayda da taşıyana yapılmış bir ihbar bulunmadığından, davalılar tarafından taşıma senedinde yazılı olduğu şekliyle eşyanın teslim edildiği, bunun aksinin davacı tarafından dosyadaki delillerle ispatlanamadığı anlaşılmıştır. TTK m. 1185/4f da yer alan karinenin aksinin ispat edilemediği, emtianın CIF satış şekliyle satılıp satıcının yükün geminin bordosunu geçmesinden sonra hasar ve zararından sorumlu olmadığından, alıcının tüm risklere katlanmak zorunda olduğu, davacının zararının ispatlaması gerektiği, ancak yapılan incelemelerde bunun aksinin ispatlanamadığı belirlenmiştir. Bilirkişi …’in raporunda davacının sattığı mal bedelinin tahsil ettiği fakat zarar nedeniyle bu mal bedelinin bir kısmının iade etmediği veya yerine yeni bir mal gönderilmediği, böylece zararın alıcının uhdesinde doğduğu, davacının aktif sıfatının da bulunmadığı belirlenmiş olup, davada hem aktif taraf sıfatı bulunmaması ve hem de esas yönünden dava ispatlanamamış olduğu tespit edilmiştir.
Milletlerarası Ticaret Odasının düzenlemiş olduğu incotermslerden CIF satış şekline göre malın satıldığı ve hasar ve yararın geminin güvertesini aştıktan sonra alıcıya geçtiği, ancak Yargıtay uygulamasında da yer aldığı üzere bu zararın satıcı üzerine doğduğu durumlarda (satıcının satış bedelini tahsil edememiş olması, malın bedelini iade etmiş olması veya bedelsiz ihracat yapmış olması hallerinde olduğu gibi) davacının aktif taraf sıfatının sağlanabileceği tespit edilmektedir. Mahkememizce yaptırılan bilirkişi incelemesinde Ramazan Küçükdemir’in müflis şirkete ait defter ve kayıtları incelemesi için görevlendirildiği, envanter defterinin bulunmadığı, 2018 yılı e-defter kayıtları üzerine yaptığı incelemede dava dışı alıcı …alacak ve borcunun bulunmadığını, taraflar arasında 3.427.499,72 TL’lik ticari ilişkinin bulunduğu, 36.211,50 USD zararın bu şirkette ödendiğine ilişkin bir kaydında defterlerinde yer almadığı belirtilmiştir.
Buna göre; davacının zararının doğduğunu ispatlaması halinde aktif taraf sıfatına sahip olacaktır, oysaki davacı taraf dosyaya zararının ispatlayacak belgeleri ibraz etmediği, yapılan bilirkişi incelemesinde de alacağın varlığının tespit edilemediği belirlenmiştir. Bu nedenle aktif taraf sıfatının bulunmadığı anlaşılmıştır.
Kaldı ki bilirkişi raporunda da belirlendiği üzere davalı taşıyanlara rücu edebilmesi için zararın meydana geldiğini TTK m. 1185/1-4f gereğince ziya ve hasarın en geç eşyanın gönderene teslimi sırasında yazılı olarak bildirilmesi ya da teslim tarihinden itibaren 3 gün içinde ihbarın yapılması gerektiği, buna aykırı davranışlarda ise zararın taşımadan meydana geldiğine ilişkin karinenin ortadan kalkarak hasar ve zararın taşıyanın eşyayı denizde taşıma senedinde olduğu gibi taşıyarak alıcısına teslim ettiğinin kabul edileceği, davacının da buna uygun olarak herhangi bir ihbarda bulunmadığından bu halde doğan zarardan davalıların sorumluluğunun bulunduğuna ilişkin bir tespit ve bilirkişi incelemesi veya süresinde yapılmış ve taşıyanların sorumluluğunu ispatlayacak bir eksper raporu ibraz edilmediğinden taşıyanlara rücu imkanı da bulunmadığı belirlenmiştir.
Bu nedenle davacının davası ispatlanmadığından da reddi gerekmektedir.
HÜKÜM: Yukarıda Açıklanan Sebeplerle;
Davacının, davasının aktif taraf sıfatı bulunmadığından reddine,
Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 80,70 TL harcın dava açılışında alınan 3.264,12 TL harcın mahsubu ile fazla alınan 3.183,42 TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatırana iadesine,
Yargılama giderlerinin davacının üzerine bırakılmasına,
Davalı … A.Ş. tarafından yargılama gideri olarak yapılan yazışma ve tebligat gideri 45,00 TL’nin davacıdan alınarak davalı … A.Ş.’ne verilmesine,
Davalılar kendilerini vekille temsil ettirdiğinden AAÜT’nin 7/2. maddesine göre belirlenen 5.100,00 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile vekili yararına davalılara verilmesine,
HMK m. 333 gereği gider avansından artanın karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatırana iadesine,

Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı ve gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık yasal süresi içerisinde İstinaf yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 16/06/2022

Katip …….
E-İmzalıdır

Hakim ……
E-İmzalıdır