Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/936
KARAR NO : 2021/720

DAVA : Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 09/08/2018
KARAR TARİHİ : 12/10/2021

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ;
DAVA : Davacı vekili, dava dilekçesi ve duruşmalarda özetle; davacı şirketle ile davalı arasında tanzim ve imza olunan 15.08.2014 tarihli sözleşme gereği davalının, “… Mh.3 km …/Yozgat” adresindeki sözleşme konusu (…) işletmede, sözleşme konusu (…, vs.) ürünleri satın almayı, satmayı, diğer rakip ürünleri bulundurmamayı (… vb.) ve bunlara ilişkin her türlü malzemeyi satın almamayı, bulundurmamayı, tanıtımını üstlenmemeyi, iş bu sözleşme hükümlerinden her hangi birisine aykırı hareket ettiği taktirde, davacıdan satın olduğu 15.200-TL tutarındaki katkıyı iade ile birlikte 10.000 USD cezai şartın davacıya nakten ve def’aten ödemeyi kabul ve taahhüt ettiğini, sözleşme doğrultusunda davalıya 15.200,00-TL katkı sağlandığını, davalı tarafından 15.200,00-TL katkının davacı şirketten alındığını, davalının tanzim ettiği “teslim alındı” tutanağının, davalı tarafından davacının bayisi … Ltd.Şti. adına fatura tanzim edilmek suretiyle sabit olduğunu, davacının sözleşmeden doğan yükümlülüklerini eksiksiz ifa ettiğini, davalı işletmede diğer rakip ürünleri (… vb.) ve bunlara ilişkin her türlü malzemenin satıldığı, rakip firma markasının tanıtımının yapıldığı, sözleşmenin davalı tarafından ihlal edildiği, … Sulh Hukuk Mahkemesinin … D.İş sayılı dosyasıyla ve bilirkişi incelemesi ile bu durumun tespit edildiğini, sözleşme hükümlerini ihlal eden davalıdan 10.000 USD cezai şart, 15.200,00-TL katkının faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalıya tahmiline karar verilmesi dava ve talep ettiği görülmüştür.
CEVAP : Dava dilekçesi ve eklerinin davalı tarafa usulüne uygun şekilde tebliğ edilmiş olmasına rağmen, davalının davaya cevap vermediği görülmüştür.
DELİLLER :Davacı iddiasını ispata yönelik olarak; satın alma sözleşmesi, tespit dosyası, teslim alındı tutanağı, hizmet bedeli faturası, ticari defter, belge ve kayıtlar, bilirkişi ve sair delillere dayandığı görülmüştür.
… SHM’nin … D. İş sayılı dosyasının incelendiğinde; Davacı …Ş. tarafından, davalı … hakkında tespit talebinde bulunulduğu, yapılan tespit sonucunda SMMM Bilirkişi … tarafından rapor düzenlendiği, düzenlenen raporda; davalı …’un iş yerinde bulunan buzdolabı içerisinde … ve … marka biraların haricinde, … ürünü olmayan … marka biranın da bulundurulduğunun tespit edildiği şeklinde rapor düzenlendiği görülmüştür.
Dava dilekçesine ekli satış sözleşmesi ve hizmet bedel faturasındaki imzaya ve sözleşmeye itirazı olup olmadığı, sözleşmedeki imzanın kendisine ya da vekaleten yetki verdiği …’a ait olup olmadığı hususunda Kayseri ATM’ye talimat yazıldığı, ancak talimatın, muhattabın adresinde bulunamaması sebebiyle bila ikmal iade edildiği görülmüştür.
Davalının 2017-2018 tarihleri itibariyle tacir olup olmadığının tespiti hususunda, sözleşmede belirtilen … Mah. … KM …/YOZGAT adresi itibariyle ilgili vegi dairesi ile ticaret sicil müdürlüğüne, halen davalının adreste faaliyetine devam edip etmediği hususunun bildirilmesi için müzekkere yazıldığı, Yozgat Ticaret Sicil Müdürlüğünün cevabi yazısında, davalı …’un oda ve ticaret sicil kaydının olmadığı, … Vergi Dairesinin cevabi yazısında ise davalı …’un 2. Sınıf tüccar olarak 05/12/2012 tarihinde başlayıp, halen devam ettiğinin belirtildiği görülmüştür.
Davacı tarafın talep ettiği belge ve kayıtların dosyaya teminine müteakiben, taraflar arasında satın alma sözleşmesi bulunup bulunmadığı, işbu sözleşme kapsamında davacının, davalıya katkıda bulunup bulunmadığı, ne miktarda katkıda bulunduğu, davalının sözleşmeye aykırı eylemde bulunup bulunmadığı, bulunmuş ise davacı tarafça davalıya verilen katkı payının iadesi gerekip gerekmediği, sözleşmede kararlaştırılan cezai şartın davalıdan istenip istenemeyeceğinin tespiti hususunda dava dosyası SMMM Bilirkişi …’e tevdi edilmiş, bilirkişi tarafından yapılan inceleme sonucunda dosyaya sunulan 16/06/2020 tarihli kök rapor, 04/09/2020 tarihli ek rapor ve 11/01/2021 tarihli ikinci ek raporda; davalıya ait işletmenin unvanı, …/… olup, faaliyet konusu Gazino İşletmeciliği olduğu, işyeri adresinin … Mahallesi … Km …/YOZGAT adresi olup, İKİNCİ sınıf işletme olarak, 05/12/2012 tarihinde faaliyetine başladığı ve … Vergi Dairesi Müdürlüğüne kayıt yaptırdığı, faaliyetine Gazino ve Gece Kulübü işletmecisi olarak devam etmekte olduğu anlaşılmaktadır. Taraflar arasında 15.08.2014 tarihli “Satın Alma Sözleşmesi” akdedilmiştir. Sözleşmede; dağıtıcı firma, ….ŞTİ. ile … / … arasında akdedilen 15.08.2014 tarihli SATIN ALMA SÖZLEŞMESİ gereği, sözleşmenin 1.maddesine göre; yeniden satıcı, sözleşme süresince sözleşme konusu ürünleri, yalnızca … Paz. A.Ş.’nin malları satın alma görevi verdiği DAĞITICI’dan satın almayı, diğer rakip ürünleri satın almamayı, bulundurmamayı, tanıtımını üstlenmemeyi, reklam niteliği taşıyan mamul ve malzemelerini bulundurmamayı ve … Paz.A.Ş.’nin pazarladığı mamullerin satışını, iş bu sözleşme hükümlerine uygun şekilde yapmayı kabul ve taahhüt ettiğini, 9.Maddesi gereği; YENİDEN SATICI, işletmekte olduğu işyerinde … Paz.A.Ş.’nin pazarlama, dağıtım ve satışını gerçekleştirdiği bira ürünlerinden; … fıçı biradan aylık satın alınacak asgari tutarın 8300 litre, yıllık alınacak asgari tutarın 10.000 litre, sözleşme süresince alınacak miktarın 20.000 Litre( yirmi bin litre) miktarındaki ürünü satın almayı taahhüt ettiği, İşbu Sözleşmenin 19.08.2014-15.08.2016 tarihleri arası 2 yıl süre ile geçerli olacağı, ancak; 13. Maddede belirtilen ve yukarıdaki tarihler arası, alınması taahhüt edilen asgari alımın gerçekleştirilememesi halinde, asgari taahhüt edilen alımın gerçekleştirileceği tarihe kadar sözleşmenin geçerli olacağı, bu durumun 5 yılı geçemeyeceğinin hüküm altına alındığı, Sözleşmenin 11. Maddesi gereği; yeniden satıcının sözleşme süresi içinde, iş bu sözleşme hükümlerinden her hangi birine aykırı hareket etmesi halinde; Yeniden Satıcının, … Pazarlama A.Ş.den almış olduğu tüm yardım ve sabit yatırımların bedelini, bankalarca uygulanacak en yüksek kredi faizi ile birlikte … Pazarlama A.Ş.ye iade etmeyi ve ayrıca ceza-i şart olarak 10.000 USD karşılığı Türk Lirasını bankalarca uygulanan en yükse kredi faizi ile birlikte hiçbir ihtara hacet kalmaksızın, … Pazarlama A.Ş. ne nakten ve defaten ödemeyi kabul ve taahhüt etmiştir. … Sulh Hukuk Mahkemesinin … D.İş sayılı dosyasına Bilirkişi SMMM. … tarafından verilen 23.12.2017 tarihli Bilirkişi raporunda; Rapor içerisinde yer alan resimlerden de görüleceği üzere, davalının işyerinde bulunan buzdolabı içerisinde … ürünü olmayan, … marka biranın bulundurulduğunun tespit edildiği, bu yönde sözleşmenin ihlal edildiği, davalının; akdedilen sözleşmenin 1. maddesine uymadığı, rakip firma ürünlerini bulundurduğu, dağıtıcı firma, ….ŞTİ.nin (Dava dışı), davalı … ile olan ticari çalışmadan dolayı; Davacı veya Dağıtıcı firmaca, davalıdan her hangi bir cari hesap borcu talep edilmemiştir. Fatura ve Teslim Alındı Tutanağı ile tevsik edilen katkı payının, 15.200,00 TL olduğu ve sözleşmenin 1.maddesi gereği bu bedelin davalı tarafından davacıya iadesinin gerektiği, tarafların tacir olduğu ve ihtilafın ticari işten kaynaklandığı dikkate alınarak 15.200,00 TL katkı bedeli için dava tarihinden itibaren ticari avans faizi talep edilebileceği, dava dosyasında gönderilen, davalıya ait; … Vergi Dairesi Müdürlüğünün yazısı ekinde yer alan, 2017 yılı ve 2018 yıllarına ait, Yıllık Gelir Vergisi Beyannameleri incelenmiş, davalının 2017 yılında 133.170,77-TL zarar beyan ettiği, 2018 yılında ise 292.221,50-TL zarar beyan ettiği tespit edilmiştir. 2017-2018 yılları arası menfi zarar artışı 159.050,73-TL olup, zarar artış oranı 4219’dur. Davacı tarafça talep edilen 10.000-USD ceza-i şartın, bu günkü TCMB döviz alış kuru üzerinden 68.220,00-TL’sına tekabül etmekte) olduğu, bu günkü ekonomik şartlar göz önüne alındığında, ceza-i şartın tahsilinin, zarar eden davalının ekonomik mahvına sebebiyet vereceği şeklinde rapor edildiği görülmüştür.
Davalının ticari defter ve kayıtlarının incelenerek rapor hazırlanması için davalının adresi itibariyle Kayseri ATM’ye talimat yazıldığı, ancak davalı tarafın defter ve kayıtlarını sunmaması nedeniyle talimatın bila ikmal iade edildiği görülmüştür.
DEĞERLENDİRME : Dava, taraflar arasındaki satın alma sözleşmesinden kaynaklanan cezai şart ve katkı payı alacağının tahsili davasıdır.
Yapılan yargılama, toplanan kanıtlar ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde;
Davacı şirket ile tacir olan davalı arasında imzalanan 15.08.2014 tarihli başlangıç tarihli satın alma sözleşmesi ile davalı tarafın, sözleşmenin 1. maddesi uyarınca diğer rakip ürünleri ve bunlara ilişkin her türlü malzemeyi satın almamayı, bulundurmamayı, tanıtımını üstlenmemeyi ve davacı … AŞ’nin pazarladığı malüllerin satışını yapmayı, sözleşme hükümlerinden herhangi birine aykırı hareket ettiği takdirde davacı şirketten almış olduğu 15.200,00 -TL tutarındaki karşılıksız katkıyı iade ile birlikte 10.000,00 USD- cezai şartı davacı şirkete nakten ve def’aten ödemeyi kabul ve taahhüt ettiği, … Sulh Hukuk Mahkemesinin … D.İş sayılı dosyasıyla ve bilirkişi incelemesi ile davalının işyerinde rakip markayı taşıyan ürünlerin satışının yapıldığı, davalı tarafın bu şekilde yukarıda belirtilen sözleşme hükümlerine aykırı davrandığı, sözleşmenin 11.maddesine göre sözleşmeye aykırılık halinde hiçbir ihtara gerek olmaksızın davacının verilen katkı payını ve kararlaştırılan cezai şartı talep edebileceği, katkı payının ödendiği hususunda taraflar arasında ihtilaf bulunmadığı anlaşılmakla davacının davasının kabulüne karar verilmiş, Yargıtay 11.HD’nin 2020/2531 Esas ve 2020/5524 Karar sayılı kararında da vurgulandığı üzere, davalının davaya cevap vermediği ve yargılamanın herhangi bir aşamasında da sözleşmede kararlaştırılan ceza-i şart tutarının ekonomik mahvına sebep olacağını savunmadığı gibi buna dair ticari defter ve kayıtlarını bilirkişi incelemesine de sunmadığı, bu nedenle Mahkememizce tacir olan davalı hakkında 6098 sayılı yasanın 182/son maddesi uyarınca cezai şarttan takdiri indirim yapılmamış ve aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi HMK 294/4 mad. gereğince bir ay içinde açıklandığı üzere;
1-Davacı tarafından davalı aleyhine açılan davanın KABULÜNE,
2-Cezai şart alacağı olan 10.000,00 USD’nin dava tarihi olan 09/08/2018 tarihinden itibaren 3095 sayılı Yasanın 4/a maddesine göre devlet bankalarının USD cinsi para ile açılmış bir yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek faiz oranı üzerinden işletilecek faizi ile birlikte, fiili ödeme tarihindeki Merkez Bankası Efektif Satış Kuru üzerinden TL karşılığının davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
3-Katkı payı alacağı olan 15.200,00 TL’nin dava tarihi olan 09/08/2018 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4- Delil tespiti giderlerinin yargılama giderleri içerisinde değerlendirilmesine,
5-Alınması gereken 4.732,85-TL karar ve ilam harcından davacı tarafça peşin yatırılan 1.164,69 TL’nin mahsubu ile bakiye 3.568,16-TL’nin davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
6-Davacı tarafça yapılan 35,90 TL başvuru harcı, 1.164,69-TL peşin harç, 5,20 TL vekalet harcı, 507,60-TL tebligat, posta gideri, 700,00 TL bilirkişi ücreti, 842,60 TL delil tespiti masrafı olmak üzere toplam 3.255,99 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesap edilen 9.807,05-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
8-Davacı tarafça peşin yatırılan gider avansından arta kalan kısmın karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
Dair davacı vekilinin yüzüne karşı kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içinde İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkca okunup usulen anlatıldı. 12/10/2021

Katip …

Hakim …