Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İZMİR
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2016/294
KARAR NO : 2021/514

DAVA : Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 10/03/2016
KARAR TARİHİ : 22/06/2021

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,

GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili, dava dilekçesi ve duruşmalarda özetle; taraflar arasında 03/06/2015 tarihinde akdedilen sözleşme ile … Dijital Baskı Makinesini davalıdan satın aldığını, satış sözleşmesine konu makine bedelinin 29.000 Dolar (76.000-TL) olarak kararlaştırıldığını, müvekkilinin makine bedelinden 31.000 TL nakit olarak 45.000 TL sıralı çekler teslim ettiğini, sözleşmenin ifa yerinin müvekkili şirketin merkezinin bulunduğu Torbalı adresi olduğunu, sözleşmeye göre 05/08/2015 tarihine kadar makinenin müvekkilinin adresinde teslimi yapılacağını, süresinde teslim edilmemesi halinde gecikilen her gün için 500,00 TL cezai şart ödeneceğinin kararlaştırıldığını, makine süresinde teslim edilmeyerek 09/10/2015 tarihinde müvekkiline ait fabrikada teslim edildiğini, makinenin ise biraz çalıştıktan sonra bozulduğunu, makinenin ayıplı çıktığını, müvekkilinin davalıyı aradığını ve durumunu bildirdiğini, makinenin yetkili tamir servisi kendileri olduğunu söyleyerek tamir ekibini gönderdiklerini ancak tamirden sonra tekrar bozulduğunu, yeniden tamir edildiğini, teslim tarihinden sonra bugüne kadar toplam 25 gün dışında makinenin çalışmadığını, 8 defadan fazla tamir edildiğini, müvekkili şirketin satın aldığı bu makine ile yapmak zorunda olduğu Türkiye ve yurt dışından sözleşmeye dayalı çok miktarda sipariş aldığını, ancak makine çalışmadığından siparişlerini yetiştiremediğini, ve imzalamış olduğu sözleşmeler nedeniyle yüklü miktarda cezai şart ödemek zorunda kaldığını, hatta bazı işleri yüksek ücretle yaptırmak zorunda kaldığını, en son olarak tamir etmeleri için davalı taraf arandığında tamir etmeyeceklerini beyan ettiklerini, bir daha telefonlarına ulaşamadıklarını, telefonlarına cevap vermediklerini, müvekkili şirketin bunun üzerine Karşıyaka …. Noterliğinden ihtarname keşide ettiklerini, ihtarnameye tebliğ almalarına rağmen sözleşmeye aykırılığın giderilmediğini, çalışmayan makinenin yeni bir makine ile değiştirilmediğini, müvekkilinin çok ciddi zarara uğradığını, 51.000 Dolar değerinde yeni bir makine satın aldığını, Torbalı Sulh Hukuk Mahkemesinden makinenin bozuk olup olmadığının tespitinin talep edildiğini, yapılan tespitte makinenin arızalı olduğunun. çalışmadığının tespitinin yapıldığını, müvekkilinin toplamda 46.000 TL ödeme yaptığını, ayrıca 10/03/2016 tarihli 5000,00 TL çek, 10/04/2016 tarihli 5000,00 TL bedelli çek, 10/05/2016 tarihli 5.000,00 TL bedelli çek, 31/05/2016 tarihli 6.000,00 TL bedelli çek, 10/06/2016 tarihli 6.000,00 TL bedelli çek, 10/07/2016 tarihli 6000.00 TL bedelli çeklerin tahsili için davalı tarafından takasa konulduğunu, söz konusu çeklerin davalı tarafından tahsil edildiğinde müvekkilinin bir daha bu meblağı geri almasının mümkün olmayacağını, bu nedenle henüz ödenmeyen 6 adet çek için bankadan tahsil edilmemesi yönünde ödemeden men talimatı verilmesini ve çeklerin icra takibine konulmaması yönünde ihtiyati tedbir kararı verilmesini, çeklerin bedelsiz kaldığının tespiti ile karşı tarafa müvekkili şirketin çekleri nedeniyle borçlu olmadığının tespitine ve çeklerin iptaline, müvekkilinin davalıya ödemiş olduğu 31.000,00 TL nakit ödeme ve …bank … Şubesi 10/12/2015 tarihli 5000,00 TL bedelli çek, 10/01/2016 tarihli 5000,00 TL bedelli çek, 10/02/2016 tarihli 5000,00 TL bedelli çeklerle ödemiş olduğu toplam 46.000,00 TL ‘nin ödeme tarihinden itibaren işletilecek faiziyle birlikte davalıdan tahsiline, makinenin süresinde teslim edilmemesi nedeniyle fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla 1.000,00 TL tazminatın faiziyle birlikte davalıdan alınarak müvekkiline verilmesine, sözleşmeye uygun ifada bulunmaması , makinenin bozuk olması nedeniyle uğranılan zararın giderilmesi için fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 10.000,00 TL maddi, 10.000,00 TL manevi tazminatın faiziyle birlikte davalıdan alınarak müvekkiline verilmesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya tahmiline karar verilmesini talep ve dava ettiği görülmüştür.
CEVAP : Davalı şirket yetkilisi tarafından sunulan cevap dilekçesinde özetle; davacının 03/06/2015 tarihinde satın almış olduğu baskı makinesinin sözleşmesini İzmir/Torbalı’da hazırladıklarını, internet ortamında firmalarına gönderildiğini ve sözleşmenin İstanbul’da firmalarında imzalandığını, bu nedenle mahkemenin yetkisine itiraz ettiğini, davacının satın aldığı makinenin daha önce bir tarihte Türkiye’ye getirildiğini fakat gümrükteki aksaklıklar nedeniyle gümrükten çekilemediğini, bu süre içerisinde davacıya peşinatı iade teklifi yapıldığını, ancak makine bedelinin piyasa fiyatlarının çok altında olması nedeniyle bunu telafi edebilecekleri ima edilerek bu tekliflerinin reddedildiğini, gümrük işlemleri tamamlandıktan sonra makinenin çalışır durumda ve operatöre gerekli olan eğitim verilerek teslim edildiğini, makinenin kapasitesi ve bakımları kullanıcı operatöre detaylarıyla anlatıldığını, makinenin kurulumundan bir ay sonra davacı ile görüşüldüğünü kalan ödemenin istenildiğini, davacının da makinede bir problem olmadığı için ödemeyi ve çekleri hazırladığını, davalı satıcı firmanın davacı alıcı firmaya sürekli olarak bu makinenin baskı kapasitesinin işlerine uymadığını kapasitesi yüksek bir makine getirme teklifinde bulunduğunu, ancak fiyatı yüksek olduğundan dolayı bu teklifin kabul edilmediğini, bu nedenle makineye çok yük bindirildiğini, davacının noterden göndermiş olduğu ihtarname üzerine görüşme yapıldığı, davacıyı İstanbul’a davet ettiklerini fakat makineyi dahi görmeye gelmediğini, makineni çalıştığını ancak yavaş çalıştığını, fabrikanın kapasitesini kaldıramadığını, davacı şirkette eğitim verdikleri operatörün işten ayrıldığını, gerekli bilgileri de yeni gelen operatöre davacı şirketin bildirmediğini, makineyi kapasitesinden fazla çalıştırdıkları için kafa kartına zarar verdiklerini, başlangıçta firmaya makinenin tam kapasiteli 8 saat çalışabileceği ve günlük 50-100 m² arası basabileceklerini, İzmir ‘de çalışan başka bir firmanını dükkanında anlattıklarını, davacının makineyi 30.000,00 TL peşinle aldığını ve gerisini çekle ödediğini, çeklerin vadelerinin bile gelmediğini, gümrükteki aksamayı bile bile makineyi alarak kurdurduğunu, gecikme için mürekkep hediye edildiğini, 7-8 ay sonra kapasitesi arttığından yeni makine almak yerine başka bir firmadan almış oldukları ikinci el 51.000 dolarlık makine bedelini kendi firmasından çıkartmaya çalıştığını, bu nedenlerle açılan davanın reddine karar verilmesini talep ettiği görülmüştür.
DELİLLER :Davacı iddiasını ispata yönelik olarak; sözleşme, sevk irsaliyesi, ihtarname, tanık beyanları, fotoğraflar, yapılan ürünler katalogları, … dijital baskı Makinesi (epso kafa), yeni makine alım sözleşmesi ve ödeme belgeleri, bilirkişi incelemesi, ödeme belgeleri, banka kayıtları, telefon arama kaydı, arıza kaydı ve tamir kayıtları, ticari kayıt ve defterler, kargo kayıtları, başka firmalara ücret karşılığı baskı yaptırılması nedeniyle ödenen ücret ve belgeler, sözleşmelerin feshedildiğine dair kayıtları, müvekkilin ödemek zorunda kaldığı cezai şartlara ilişkin belgeler, müvekkilin uğradığı zararlara ilişkin her tür belge, faturalar, çek asılları ve fotokopileri, başka firmalara baskı yaptırdığına dair kayıt ve belgeler, Torbalı Sulh Hukuk Mahkemesinin … D.İş sayılı tespit dosyası, bilirkişi raporuna dayandığı görülmüştür.
Torbalı Sulh Hukuk Mahkemesinin … D.İş sayılı dosyası incelendiğinde davacı tarafından davalı aleyhine … dijital baskı makinesinin arızalı olup olmadığı hususunda tespit yapılmasının talep edildiği, Mahkeme tarafından 25.03.2016 tarihinde yapılan keşif neticesinde makine mühendisi bilirkişi … tarafından düzenlenen 01.03.2016 tarihli bilirkişi raporunda özetle; davacı tarafça satın alınan makinenin verimli çalışmadığı, makinenin gizli ayıplı olduğu, tespit tarihinde makinenin bir kafasının servis tarafından sökülmüş olduğu ve makinenin halen çalışmadığı, sözleşme gereğince makinenin 65 gün geç teslim edildiği ve gecikme cezasının 32.500,00 TL olduğu, karşı tarafın ayıplı olan makineyi geri alarak makine bedeli olan 29.000 USD ile gecikme cezası tutarı olan 32.500,00 TL tutarın ödenmesinden sorumlu olduğu kanaatine varıldığı belirtilmiştir.
Davacı vekili 28/03/2016 tarihli dilekçe ile dava konusu çeklerden …’a ait olan 10/03/2016 tarihli 5.000 TL bedelli çekin ödenmesi sebebiyle söz konusu çek yönünden davaya istirdat davası olarak devam edeceklerini beyan ettiği görülmüştür.
Mahkememizce mahallinde 21/10/2016 günü keşif yapıldığı, bilirkişi olarak makine mühendisi bilirkişi …., hukukçu bilirkişi … ve SMMM bilirkişi …’ın seçildiği, bilirkişi heyeti tarafından düzenlenen 11/04/2017 havale tarihli düzenlenen raporda; davacının davalıdan satın aldığı makinedeki gizli ayıp nedeniyle davacının makineyi kullanamama durumunun sürekli bir hal aldığı ve makinenin onarımı konusunda bugüne kadar yapılan girişimlerin neticesiz kaldığı dikkate alındığında, davacının TBK m. 227/1 hükmünün 1 bendi gereğince, satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme hakkının olduğu ve buna bağlı olarak TBK m.229/1 hükmünün 1.bendine göre davalıya ödediği satış bedelinin faiziyle birlikte iadesini talep edebileceği sonucuna ulaşmak mümkün olup konuyla alakalı takdirin Mahkemeye ait olduğu, bu kapsamda dava tarafları arasında akdedilen 03/06/2015 tarihli sözleşme gereğince davacının davalıya 31.000,00 TL tutarında nakdi ödeme yaptığı gibi davacı tarafından davalıya 6 adedi 5.000,00 TL ve 3 adedi 6.000,00 TL bedelli olmak üzere toplam 48.000,00 TL bedelli 9 adet çek verildiği, davacının ayıplı makineyi davalıya iade etmek suretiyle davalıya nakden ödediği 31.000,00 TL (ticari defter incelemelerinden anlaşıldığı üzere 1.000,00 TL si için ödeme tarihi olan 12/06/2015ve 30.000,00 TL ‘si için ödeme tarihi olan 19/06/2015 tarihinden itibaren faiziyle birlikte ) istirdatını davalıdan talep edebileceği gibi mal bedeli karşılığında davalıya vermiş olduğu 6 adedi 5000,00 TL ve 3 adedi 6000,00 TL bedelli olmak üzere toplam 48.000,00 TL bedelli 9 adet çekten dolayı davalıya borçlu olmadığı ve davacının beyan ve taleplerine göre bu çeklerden bir kısmının bedellerinin davalıya ödenmiş olduğu anlaşılmakla davacının beyanına göre bedelleri henüz ödenmemiş olan … … Şubesine ait … nolu 10/04/2016 tarihli 5.000,00 TL bedelli, … nolu 10/05/2016 tarih 5.000,00 TL bedelli ve … Bank … Şubesinin … nolu 31/05/2016 tarihli 6.000,00 TL bedelli ve … nolu 10/06/2016 tarihli 6.000,00 TL bedelli ve … nolu 10/07/2016 tarih 6.000,00 TL bedelli olmak üzere toplam 28.000,00 TL bedelli 6 adet çek nedeniyle davacının davalıya borçlu olmadığından menfi tespit taleplerinin isabetli olduğu ve yine davacının beyanına göre davalıya bedellerinin ödendiği belirtilen … … Şubesinin … nolu 10/12/2015 tarih 5.000,00 TL bedelli … nolu 10/01/2016 tarih 5.000,00 TL bedelli ve … nolu 10/02/2016 tarih 5.000,00 TL bedelli ve ayrıca davacı vekilinin 28/03/2016 havale tarihli dilekçesinden anlaşıldığı üzere davanın açılmasından sonra (mahkeme tarafından verilen ihtiyati tedbir kararından önce) olmak üzere toplam 20.000,00 TL çek bedelinin de ödeme tarihlerinden itibaren faiziyle birlikte davalıdan istirdadının mümkün olabileceği sonuçlarına ulaşmanın mümkün olduğu, konuyla ilgili nihai kararın Mahkemeye ait olduğu, diğer taraftan davacının makinenin süresinde teslim edilmemesi nedeniyle fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydı ile 1.000,00 TL tazminatın faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesi talebine ilişkin olarak dava tarafları arasında akdedilen 03/06/2015 tarihli sözleşmede davalının makineyi 05/08/2015 tarihine kadar teslim edeceği ve makinenin geç teslimi durumunda günlük 500,00 TL tazminat bedeli ödeneceği kararlaştırılmış olup, bu haliyle makinenin geç teslim edilmesi durumunda ödenmesi kararlaştırılan bu tutarın TBK m.179/2 hükmünde yer alan “Ceza , borcun “ifaya ekli cezai şart” niteliğinde olduğu ve TBK m. 179/2 hükmünde yer alan “Ceza, borcun belirlenen zaman veya yerde ifa edilmemesi durumu için kararlaştırılmışsa alacaklı hakkından açıkça feragat etmiş ve ya ifayı çekincesiz olarak kabul etmiş olmadıkça, asıl borçla birlikte cezanın ifasını da isteyebilir” hükmü uyarınca davacının bu cezai şartı davalıdan talep edebilmesi için makinenin tesliminde bu hususta çekince (ihtirazi kayıt) ileri sürmüş olması gerektiği halde davacının makineyi gecikmeli olsa bile çekince ileri sürmeksizin teslim aldığı ve bu sebeple davalıdan gecikme nedeniyle cezai şart talep edemeyeceği sonuçlarına varılmış olup, konuyla ilgili nihai takdirin Mahkemeye ait olduğu, öte yandan davacının davalının sözleşmeye uygun ifada bulunmaması, makinenin bozuk olması nedeniyle uğranılan zararların giderilmesi için fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kadı ile 10.000,00 TL maddi, 10.000,00 TL manevi tazminatın faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesi talebine ilişkin olarak, satış sözleşmesinde ayıplı mal teslimi nedeniyle sözleşmeden dönmenin sonuçlarına ilişkin TBK. M.229/1 hükmünün 3.bendine göre sözleşmeden dönen alıcının ayıplı maldan doğan doğrudan zararının giderilmesini talep hakkı olduğu gibi, aynı hükmün ikinci fıkrası uyarınca, satıcı, kendisine hiçbir kusur yüklenemeyeceğini ispat etmedikçe, alıcının diğer zararlarını da gidermekle yükümlü olup, dava konusu olayda davacının iddiasına göre davalıdan satın alınan dijital baskı makinesinin ayıplı olması nedeniyle davacı şirketin başka firmalara baskı yaptırmak zorunda kaldığı ve ayrıca bazı malları yapamadığı için cezai şartlar ödediği ve iş kaybına da uğradığı ileri sürülmüş ise de davacının dosyaya sunduğu delillerden hareketle varlığı iddia edilen bu zararlar hakkında sağlıklı bir değerlendirme yapılamadığı ve dolayısıyla davacının talep ettiği bu zararların mevcut dosya kapsamına göre ispata muhtaç olduğu, diğer yandan davacının manevi tazminat talepleri konusundaki nihai değerlendirmenin Mahkemenin takdirinde olduğu rapor edilmiştir.
Tarafların itirazlarını karşılar mahiyette dosya kapsamına uygun denetime elverişli ek rapor aldırılması hususunda dosya önceki bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, bilirkişi heyeti tarafından düzenlenen 22/02/2018 tarihli ek raporda; baskı işinin dışarıda yaptırılması sebebi ile firmanın bu fatura bedelini karşı tarafa yansıtması sebebiyle herhangi bir zararının oluşmadığı, elde edeceği kar miktarının azalması konusunda ise firmanın düzenlediği faturalara ilişkin dosya kapsamında herhangi bir itiraza rastlanmamış olup, fatura düzenlenen firmaların bedeli kabul ettikleri anlamına geldiği, firmanın elde edeceği kar oranında azalma olmadığı kanaatine varıldığı, dava konusu makinenin gizli ayıplı bir makine olduğu, davacının davalıdan satın aldığı makinedeki gizli ayıp nedeniyle davacının makineyi kullanmama durumunun sürekli bir hal aldığı ve makinenin onarımı konusunda bugüne kadar yapılan girişimlerin neticesiz kaldığı dikkate alındığında davacının TBK m.227/1 hükmünün 1.bendinde satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme hakkının olduğu ve buna bağlı olarak TBK m.229/1 hükmünün 1.bendine göre davalıya ödediği satış bedelinin faiziyle birlikte iadesini talep edebileceği, sonucuna ulaşmanın mümkün olduğu, konuyla ilgili nihai takdirin Mahkemeye ait olduğu, bu kapsamda dava tarafları arasında akdedilen 03/06/2015 tarihli sözleşme gereğince davacının davalıya 31.000,00 TL tutarında nakdi ödeme yaptığı gibi ayrıca davacı tarafından davalıya 6 adedi 5.000,00 TL ve 3 adedi de 6.000,00 TL bedelli olmak üzere toplam 48.000,00 TL bedelli 9 adet çekten dolayı davalıya borçlu olmadığı ve davacının beyan ve taleplerine göre bu çeklerden bir kısmının bedellerinin davalıya ödenmiş olduğu anlaşılmakla davacının beyanına göre bedelleri henüz ödenmemiş olan … … Şubesine ait … nolu 10/04/2016 tarihli 5.000,00 TL bedelli , … nolu 10/05/2016 tarih 5.000,00 TL bedelli ve … Bank … Şubesinin … nolu 31/05/2016 tarihli 6.000,00 TL bedelli ve … nolu 10/06/2016 tarihli 6.000,00 TL bedelli ve … nolu 10/07/2016 tarih 6.000,00 TL bedelli olmak üzere toplam 28.000,00 TL bedelli 6 adet çek nedeniyle davacının davalıya borçlu olmadığından menfi tespit taleplerinin isabetli olduğu ve yine davacının beyanına göre davalıya bedellerinin ödendiği belirtilen … … Şubesinin … nolu 10/12/2015 tarih 5.000,00 TL bedelli … nolu 10/01/2016 tarih 5.000,00 TL bedelli ve … nolu 10/02/2016 tarih 5.000,00 TL bedelli ve ayrıca davacı vekilinin 28/03/2016 havale tarihli dilekçesinden anlaşılacağı üzere davanın açılmasından sonra toplam 20.000,00 TL çek bedelinin de ödeme tarihlerinden itibaren faiziyle birlikte davalıdan istirdadının mümkün olabileceği sonuçlarına ulaşmanın mümkün olduğu, nihai takdirin Mahkemeye ait olduğunu, diğer taraftan davacının makinenin süresinde teslim edilmemesi nedeniyle fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydı ile 1.000,00 TL tazminatın faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesi talebine ilişkin olarak, dava tarafları arasında akdedilen 03/06/2015 tarihli sözleşmede davalının makineyi 05/08/2015 tarihine kadar teslim edeceği ve makinenin geç teslimi durumunda günlük 500,00 TL tazminat bedeli ödeneceği kararlaştırılmış olup, bu haliyle makinenin geç teslim edilmesi durumunda ödenmesi kararlaştırılan bu tutarın TBK m.179/2 hükmü anlamında “ifaya ekli cezai şart ” niteliğinde olduğu ve TBK m.179/2 hükmünde yer alan “Ceza, borcun belirlenen zaman veya yerde ifa edilmemesi durumu için kararlaştırılmışsa alacaklı hakkından açıkça feragat etmiş veya ifayı çekincesiz olarak kabul etmiş olmadıkça asıl borçla birlikte cezanın ifasını da isteyebilir” hükmü uyarınca davacının bu cezai şartı davalıdan talep edebilmesi için makinenin tesliminde bu hususta çekince ileri sürmüş olması gerektiği halde, davacının makineyi gecikmeli olsa bile çekince ileri sürmeksizin teslim aldığı ve bu sebeple davalıdan gecikme nedeniyle cezai şart talep edemeyeceği sonuçlarına varılmış olup konuyla ilgili nihai takdirin Mahkemeye ait olduğu, davacının davalının sözleşmeye uygun ifada bulunmaması , makinenin bozuk olması nedeniyle uğranılan zararların giderilmesi için fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydı ile 10.000,00 TL maddi 10.000,00 TL manevi tazminatın faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesi talebine ilişkin olarak, satış sözleşmesinde ayıplı mal teslimi nedeniyle sözleşmeden dönmenin sonuçlarına ilişkin TBK m. 229/1 hükmünün 3.bendine göre, sözleşmeden dönen alıcının , ayıplı maldan doğan doğrudan zararının giderilmesini talep hakkı olduğu gibi , aynı hükmün ikinci fıkrası uyarınca satıcı , kendisine hiçbir kusur yüklenemeyeceğini ispat etmedikçe alıcının diğer zararlarını da gidermekle yükümlü olup, dava konusu olayda, davacının iddiasına göre davalıdan satın alınan dijital baskı makinesinin ayıplı olması nedeniyle, davacı şirketin başka firmalara baskı yaptırmak zorunda kaldığı ve ayrıca bazı malları yapamadığı için cezai şartlar ödediği ve iş kaybına da uğradığı ileri sürülmüş ise de davacının dosyaya sunduğu delillerden hareketle varlığı iddia edilen bu zararlar hakkında sağlıklı bir değerlendirme yapılamadığı ve dolayısıyla davacının talep ettiği bu zararların mevcut dosya kapsamına göre ispata muhtaç olduğu, diğer yandan davacının manevi tazminat talepleri konusundaki nihai değerlendirmenin mahkemeye ait olduğu rapor edilmiştir.
Davacı vekilinin rapor ve ek rapora ilişkin esasa itirazları da dikkate alınarak, özellikle davacı vekilinin dilekçesinde beyan ettiği üzere, davacı şirkete ait defter ve kayıtların SMMM bilirkişisince detaylı bir şekilde yeniden incelenerek, itirazları karşılar mahiyette, dosya kapsamına uygun ek rapor tanzimi hususunda dava dosyası önceki bilirkişi heyetine yeniden tevdi edilmiş, bilirkişi heyeti tarafından düzenlenen 19/09/2019 havale tarihli 2.ek raporda ; itirazların değerlendirilmesi sonucunda önceki raporda varılan sonuçlara nazaran herhangi bir değişiklik yapılmasına gerek olmadığı rapor edilmiştir.
Davacı vekilinin itirazı da dikkate alınarak, tarafların iddia ve savunmaları doğrultusunda, davacı defter ve kayıtları ile dosya üzerinde inceleme yapılarak, davalı tarafından davacıya satılan makinenin zamanında teslim edilip edilmediği, teslim edilen makinenin ayıplı olup olmadığı, bu ayıbın niteliği, davacının ayıp nedeni ile satım bedeline mahsuben verdiği tutarın istirdatının gerekip gerekmediği, yine satım bedeline mahsuben verilen çeklerin bedelsiz kalıp kalmadıkları, anılan çekler nedeni ile davacının davalıya borcunun bulunup bulunmadığı, bu nedenle davacı zararının oluşup oluşmadığı, oluşmuş ise ne miktarda oluştuğu hususunda dosyanın konusunda uzman SMMM bilirkişisi …, makine bilirkişisi … ile nitelikli hesap uzmanı Dr. …’den rapor alınması hususunda ara karar kurulduğu, ancak verilen kesin süre içerisinde davacı vekili tarafından delil gider avansı yatırılmadığından dosya heyete tevdi edilmeyerek rapor alınmamıştır.
Dava değeri 46.000,00 TL gösterilerek dava açılmış ise de, davacının talep ettiği alacak miktarı, tazminat miktarları ve borçlu olunmadığının tespiti istenen çek bedelleri miktarları dahil olmak üzere, dava değerinin toplam 100.000,00 TL olduğu anlaşılmakla, davacı vekiline 100.000,00 TL dava değeri üzerinden eksik 922,18 TL peşin harcı yatırmak üzere Harçlar Kanununun 30.maddesine göre süre verildiği, davacı vekilinin eksik harcı ikmal ettiği görülmüştür.
Davacı vekilinin 19/04/2021 tarihli dilekçe ile dava konusu çeklerden …’a ait olan 10/04/2016 tarihli 5.000 TL bedelli çekin ödenmesi sebebiyle söz konusu çek yönünden davaya istirdat davası olarak devam edeceklerini beyan ettiği görülmüştür.
Davacı vekili 22/06/2021 tarihli duruşmada, dava konusu çeklerden …’a ait olan 10/05/2016 tarihli 5.000 TL bedelli çekin ödenmesi sebebiyle söz konusu çek yönünden davaya istirdat davası olarak devam edeceklerini imzası tahtında beyan ettiği görülmüştür.
DEĞERLENDİRME :Dava; ticari satımdan kaynaklı borçlu olmadığının tespiti, istirdat, malın zamanında teslim edilmemesi nedeni ile tahakkuk ettiği ileri sürülen cezai şart ile yine ayıplı teslimden kaynaklı maddi ve manevi zararın tazmini istemine ilişkindir.
Her ne kadar davalı şirket temsilcisi tarafından mahkememizin yetkisine itiraz edilmiş ise de, yetki itirazında yetkili mahkemenin tam olarak ifade edilmediği, esasen satım sözleşmesinin ifa yerinin Torbalı olduğu, sözleşmenin ifa yeri Torbalı ilçesinin ticari davalar bakımından mahkememiz yargı alanına girdiği anlaşıldığından yetki itirazının reddine karar verilmiştir.
Yapılan yargılama, toplanan kanıtlar ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde;
Davacı şirket ile davalı şirket arasında yapılan 03/06/2015 tarihli sözleşmeye göre, davacının davalıdan 29.000,00 USD karşılığı (kur 2,621) 76.000,00 TL bedelle … dijital baskı makinesini satın aldığı, sözleşme gereğince davacının davalıya 1.000,00 TL kapora verdiği, 30.000,00 TL tutarında nakit ödeme yaptığı, ayrıca davalıya toplam 45.000,00 TL tutarında 9 adet 5.000,00 TL bedelli çekle ödeme yapacağı, ödemeler karşılığında davalı tarafından 05/08/2015 tarihinde İzmir Torbalı’da bulunan davacının adresine makinenin teslimatının yapılacağı, doğal afetlerden dolayı oluşabilecek gecikmelerden davalının sorumlu olmadığı, kurulum ve teknik desteğin davalıya ait olduğu, makinenin geç teslim edilmesi durumunda günlük 500,00 TL tazminat bedelinin davacıya ödeneceğinin belirtildiği,
Davacı tarafça sözleşme kapsamında davalıya … … şubesine ait … nolu 10.12.2015 tarihli 5.000,00 TL bedelli çek, … … şubesine ait … nolu 10.01.2016 tarihli 5.000,00 TL bedelli çek, … … şubesine ait … nolu 10.02.2016 tarihli 5.000,00 TL bedelli çek, … … şubesine ait … nolu 10.03.2016 tarihli 5.000,00 TL bedelli çek, … … şubesine ait … nolu 10.04.2016 tarihli 5.000,00 TL bedelli çek ve … … şubesine ait … nolu 10.05.2016 tarihli 5.000,00 TL bedelli çekler ile … Bank … şubesine ait … nolu 31.05.2016 tarihli 6.000,00 TL bedelli çek, … Bank … şubesine ait … nolu 30.06.2016 tarihli 6.000,00 TL bedelli çek ve … Bank … şubesine ait … nolu 31.07.2016 tarihli 6.000,00 TL bedelli olmak üzere toplam 48.000,00 TL bedelli 9 adet çek verildiği, dava konusu dijital baskı makinesinin 09/05/2015 tarihinde davacıya teslim edildiği,
Davacı tarafça davalı şirketten satın aldığı … dijital baskı makinesinin ayıplı olduğu, buna bağlı olarak makinenin bedeli karşılığında davalı şirkete vermiş olduğu çeklerin bedelsiz kaldığının tespiti ile çekler nedeniyle borçlu olmadığının tespiti ve çeklerinin iptali, davalıya ödenen nakit para ve çekler sebebiyle ödenen toplam paranın istirdadı, makinenin süresinde teslim edilmemesi nedeniyle cezai şart ile ayrıca ayıplı mal teslimi nedeniyle uğradığı maddi ve manevi zararlarının tazmininin talep edildiği,
Davalı taraf ise dava konusu makinenin gümrükteki aksaklıklardan ötürü gümrükten çekilemediğini, davacıya peşinat iadesinin teklif edildiğini, ancak davacı tarafın makine bedelinin piyasa fiyatlarının çok altında olduğundan teklifi reddettiğini, makinenin davacıya çalışır durumda ve kullanıcıya gerekli eğitim verilerek teslim edildiğini, davacının aldığı makinenin kapasitesini bilerek ucuz olduğu için aldığını, davacının daha önce eğitim verilen operatör (kullanıcının) işten ayrılması üzerine yeni kullanıcıya gerekli bilgilerin verilmemesi üzerine davacının makineden şikâyetçi olmaya başladığını, davacı firmanın işleri arttıkça makineyi kapasitesinin üzerinde çalıştırarak makiye zarar verdiğini ileri sürdüğü,
Taraflar arasındaki uyuşmazlğın davalı tarafından davacıya satılan makinenin zamanında teslim edilip edilmediği, teslim edilen makinenin ayıplı olup olmadığı, bu ayıbın niteliği, davacının ayıp nedeni ile satım bedeline mahsuben verdiği tutarın istirdatının gerekip gerekmediği, yine satım bedeline mahsuben verilen çeklerin bedelsiz kalıp kalmadıkları, anılan çekler nedeni ile davacının davalıya borcunun bulunup bulunmadığı, cezai şartın tahsili koşulları ile ileri sürülen diğer zarar kalemleri ile manevi tazminat koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediği noktasında toplandığı görülmüştür.
Mahkememizce yapılan keşif neticesinde düzenlenen 11/04/2017 havale tarihli kök bilirkişi raporunda dava konusu makinede renk kayması ve renk karıştırma arızasının olduğu, makinenin kumandasını sağlayan 2 kafasının olduğu, ancak makinenin arızalanması üzerine davalı tarafça arızalanan kafanın yerine yenisinin takılmadığından keşif sırasında makine üzerinde tek kafa bulunduğu, makinenin tek kafa ile çalışmasının 2 kafalı çalışmasına göre performansını yarıya düşürdüğü, makinenin defalarca arızalanıp tamir ve bakımının yapılmasına rağmen makinenin asıl arızası olan renk kaydırma ve renk karıştırma durumunun ortadan kalkmadığı, makinenin kullanımında personel hatasının bulunmadığı, söz konusu makinenin çalışmasında sürekliliğin olmadığı ve gizli ayıplı olduğunun rapor edildiği,
Davacının makinedeki gizli ayıp nedeniyle makineyi kullanamama durumunun sürekli bir hal aldığını, Karşıyaka …. Noterliğinin …Yevmiye numaralı 09/02/2016 tarihli ihtarnamesiyle davalıya bildirdiği, böylece davacının TBK’nın 223. maddesi uyarınca makinedeki ayıba ilişkin ihbar yükümlülüğünü yerine getirdiğinden TBK’nın 227. maddesinde seçimlik hakları kullanabileceği, davacının seçimlik haklardan satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme ve TBK’nın 229/1 maddesi uyarınca davalıya ödediği satış bedelini faiziyle birlikte iadesini talep ettiği, bu kapsamda davacının ayıplı makineyi davalıya iade etmesi karşılında davalıya nakden ödediği 31.000,00 TL nakit para ile … … şubesine ait … nolu 10.12.2015 tarihli 5.000,00 TL bedelli çek , … … şubesine ait … nolu 10.01.2016 tarihli 5.000,00 TL bedelli çek, … … şubesine ait … nolu 10.02.2016 tarihli 5.000,00 TL bedelli çek, … … şubesine ait … nolu 10.03.2016 tarihli 5.000,00 TL bedelli çek ve … … şubesine ait … nolu 10.05.2016 tarihli 5.000,00 TL bedelli çeklerle ödediği 25.000 TL olmak üzere toplam 56.000,00 TL satış bedelinin taraflar arasındaki sözleşmenin karşılıklı iki tarafa borç yüklediğinden makinenin fiilen teslim edileceği tarihten itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiş, makinenin ayıplı olması sebebiyle bedelsiz kalan ve henüz ödenmeyen davacı tarafından davalıya verilen … … şubesine ait … nolu 10.04.2016 tarihli 5.000,00 TL bedelli çek, … bank … şubesine ait … nolu 31.05.2016 tarihli 6.000,00 TL bedelli çek, … bank … şubesine ait … nolu 30.06.2016 tarihli 6.000,00 TL bedelli çek ve … bank … şubesine ait … nolu 31.07.2016 tarihli 6.000,00 TL bedelli çekler nedeniyle borçlu olmadığının tespitine karar verilmiş,
Davacı taraf dava konusu makinenin süresinde teslim edilmemesi nedeniyle fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 1.000,00 TL cezai şart tazminatı isteminde bulunmuş ise de; taraflar arasında akdedilen 03/06/2015 tarihli sözleşmede davalının makineyi 05/08/2015 tarihine kadar teslim edeceği ve makinenin geç teslimi durumunda günlük 500,00 TL tazminat bedeli ödeneceği kararlaştırıldığı, bu haliyle makinenin geç teslim edilmesi durumunda ödenmesi kararlaştırılan bu tutarın TBK’nın 179/2 maddesinde yer alan “ifaya ekli cezai şart” niteliğinde olduğu, TBK’nın 179/2 maddesine göre ceza, borcun belirlenen zaman veya yerde ifa edilmemesi durumu için kararlaştırılmışsa alacaklı hakkından açıkça feragat etmiş veya ifayı çekincesiz olarak kabul etmiş olmadıkça, asıl borçla birlikte cezanın ifasını da isteyebilir hükmü uyarınca davacının bu cezai şartı davalıdan talep edebilmesi için makinenin tesliminde bu hususta çekince (ihtirazi kayıt) ileri sürmüş olması gerektiği, ancak dosya kapsamından davacının makineyi gecikmeli olsa bile çekince ileri sürmeksizin teslim aldığı anlaşıldığından davalıdan gecikme nedeniyle cezai şart talep edemeyeceğinden davacının cezai şart tazminatı isteminin reddine karar verilmiş,
Davacı taraf davaya konu makinenin ayıplı olması ve davalının sözleşmeye uygun ifada bulunmaması sebebiyle başka firmalara baskı yaptırmak zorunda kaldığı ve ayrıca bazı malları yapamadığı için cezai şartlar ödediği ve iş kaybına da uğradığı ileri sürülerek uğradığı zararların giderilmesi için davalıdan maddi tazminat talebinde bulunmuş ise de; davacının dosyada mevcut kök rapor ve ek raporlardaki tespitlere göre baskı işinin dışarıda yaptırılması sebebiyle davacının bu fatura bedelini karşı tarafa yansıttığından herhangi bir zararının oluşmadığı, elde edeceği kâr miktarının azalması konusunda ise davacının düzenlediği faturalara ilişkin dosya kapsamında herhangi bir itiraza rastlanmadığı, bunun fatura düzenlenen firmaların bedeli kabul ettiği anlamına geldiği, davacının elde edeceği kâr oranında azalma olmadığı, alış faturası KDV’si satış faturası KDV’sine yansıtıldığı için KDV yönünden de zararının söz konusu olmadığının belirtildiği, bu kapsamda davacının uğradığını beyan ettiği maddi zararları ispat edemediğinden maddi tazminat isteğinin reddine karar verilmiş,
Davacı tarafça ayıplı teslimden kaynaklanan manevi zararların giderilmesi için manevi tazminat talebinde bulunmuş ise de;
Yargıtay …HD’nin 02/03/2020 tarih … Esas ve … Karar sayılı kararında ” tüzel kişinin ekonomik faaliyetini yürütürken kazandığı saygınlık, onun kişisel değerleri içinde yer alır. Ticari şeref ve haysiyetin çiğnenmesi, onun ekonomik yaşam içindeki yerini ve durumunu sarsabilir. Ekonomik itibar da tüzel kişinin şeref ve haysiyetinin bir görüntüsüdür. Tüzel kişinin ekonomik faaliyetleri de toplum tarafından değerlendirilmektedir ve kişilik haklarından olan onur ve saygınlığı onun korunan değerlerinin başında gelir. Bu sebeple tüzel kişi onur ve saygınlığından vazgeçemeyeceği gibi, bu değerlerini hukuka ve ahlaka aykırı olarak da sınırlayamaz. Bir tüzel kişinin kişisel haklarından olan ( adı, şerefi, onuru ve itibarı gibi) varlıklarına yapılan saldırının; bu manevi değerlerinde bir eksilmeye ( manevi zarara) sebep olacağının kabul edildiğinin belirtildiği, davaya konu olayda somut olayın niteliği ve olayın gelişim şekli bir bütün olarak değerlendirildiğinde, davacı şirketin tüzel kişiliğine yönelik ticari itibarını zedeler nitelikte bir saldırı ya da manevi tazminatı gerektirir bir husus bulunduğunun davacı tarafça ispatlanamadığından davacının manevi tazminat istemine reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi HMK 294/4 mad. gereğince bir ay içinde açıklandığı üzere;
Davanın KISMEN KABULÜ ve KISMEN REDDİ ile ,
1-Davacının ayıplı … Dijital baskı makinasını davalıya İADE ETMESİ KARŞILIĞINDA ödenen 56.000 TL satış bedelinin makinanın fiilen teslim edileceği tarihden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Davacının … … şubesine ait … nolu 10.04.2016 tarihli 5.000,00 TL bedelli çek, … bank … şubesine ait … nolu 31.05.2016 tarihli 6.000,00 TL bedelli çek, … bank … şubesine ait … nolu 30.06.2016 tarihli 6.000,00 TL bedelli çek ve … bank … şubesine ait … nolu 31.07.2016 tarihli 6.000,00 TL bedelli çek nedeniyle borçlu olmadığının TESPİTİNE,
3-Davacının 1.000,00 TL cezai şart tazminat isteminin REDDİNE,
4- Davacının 10.000,00 TL maddi tazminat isteminin REDDİNE,
5 -Davacının 10.000,00 TL manevi tazminat isteminin REDDİNE,
6-Menfi tespit, istirdat,cezai şart ve maddi tazminat davası yönünden alınması gereken 5.396,49‬-TL karar ve ilam harcından davacı tarafça peşin yatırılan 1.536,97‬-TL’nin mahsubu ile bakiye 3.859,52‬-TL ‘nin davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
7-Manevi tazminat davası yönünden alınması gereken 59,30 TL karar ve ilam harcından davacı tarafça peşin yatırılan 170,77 TL ‘nin mahsubu ile bakiye 111,47 TL ‘nin karar kesinleştiğinde istem halinde davacı tarafa iadesine,
8-Davacı tarafça yapılan 29,20 TL başvuru harcı, 1.707,75‬-TL peşin harç ve tamamlama harcı, 4,30-TL vekalet harcı, 2.417,00-TL tebligat, posta gideri ve bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 4.158,25-TL’nin davanın kabul oranı nazara alınarak 3.285,01-TL’sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiye yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
9-Menfi tespit, istirdat, cezai şart ve maddi tazminat davası yönünden dava kısmen kabul edildiğinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesap edilen 11.070‬-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
10-Menfi tespit, istirdat, cezai şart ve maddi tazminat davası yönünden dava kısmen reddedildiğinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesap edilen 4.080,00-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
11-Reddedilen manevi tazminat davası yönünden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesap edilen 4.080,00-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
12-Taraflarca peşin yatırılan gider avansından arta kalan kısmının karar kesinleştiğinde yatıran taraflara iadesine,
Dair davacı vekilinin yüzüne karşı kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içinde İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkca okunup usulen anlatıldı. 22/06/2021

Katip …
e -imzalıdır

Hakim …
e -imzalıdır

Bu belge 5070 sayılı yasa hükümlerine göre elektronik olarak imzalanmıştır