Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/594
KARAR NO : 2022/381

DAVA : Menfi Tespit
DAVA TARİHİ : 17/12/2009
KARAR TARİHİ : 26/04/2022

Mahkememizde görülen davanın yapılan açık yargılaması sonucunda;
İDDİA ;
Davacılar vekili dava dilekçesi ile özetle; müvekkilinin, yaşadığı nakit sorunu nedeniyle davalıdan 500.000,00-TL para aldığını, bu paraya karşılık davalıya 530.000,00-TL borçlandığını, buna ilişkin 27/06/2008 tarihli protokolün imzalandığını, ayrıca bu borca karşılık 599.500,00-TL’lik müşteri çeklerini verdiğini; bu çeklerden 10/08/2008 tarihli, 100.000,00-TL bedelli ve 09/10/2008 tarihli, 200.000,00-TL bedelli olanların ödenemediğini, fakat müvekkilinin bu tarihlerden sonraki günlerde muhtelif ödemeler yaptığını, buna rağmen davalının bahsi geçen senetleri icraya koyarak mükerrer tahsilat yapmaya çalıştığını; davalıya verilen çeklerden 299.500,00-TL’lik kısmının davalı tarafça tahsil edildiğini, kalan 230.500,00-TL’lik bakiye borca yönelik ise müvekkili tarafından toplam 196.157,00-TL’lik kısmi senet, çek cirosu ve nakit olarak kısmi ödemelerin yapıldığını, bu ödemeler sonucunda müvekkilinin davalıya 34.343,00-TL’lik borcunun kaldığını belirterek, davalı tarafından yapılan takiplerden dolayı müvekkillerinin sadece 34.343,00-TL borçlu olduklarının ve 265.657,00-TL borçlu olmadıklarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
CEVAP ;
Davalı vekili cevap dilekçesi ile özetle; taraflar arasındaki 27/06/2008 tarihli protokolün, mal varlığına rağmen kredi çekemeyen ve müvekkiline 530.000,00-TL borçlu olan davacının, verdiği müşteri çekleri ile tüm banka faizlerinin ve kredi borcunun davacı tarafından ödenmesi koşulu ile kredi çekilmesine yönelik olduğunu, davacı tarafından 599.500,00-TL tutarlı 11 adet çekin bankaya verildiğini ve kredi çekildiğini, davacının müvekkiline borçlu olduğu 27/06/2008 keşide tarihli, 530.000,00-TL bedelli çekin davacıya bu tarihte iade edildiğini, bankaya verilmiş olan çeklerden 10/08/2008 tarihli, 100.000,00-TL bedelli ve 09/10/2009 tarihli, 200.000,00-TL bedelli olanlarının karşılıksız çıktığını, bu çeklerden 200.000,00-TL bedelli çekin İzmir 12. İcra Müdürlüğü’nün …. sayılı takip dosyası ile işleme konduğunu ve davacının icra dairesine verdiği dilekçede “borca ve takibe itirazlarının olmadığını, itiraz ve dava haklarından feragat ettiğini, teminatın iadesine muvafakat ettiğini” bildirdiğini, davacının müvekkiline olan borçlarına karşılık olarak bugüne kadar toplam 395.657,80-TL ödeme yaptığını, davacının bankaya ibraz için verdiği 11 adet çek dışında müşterilerine ait senet, çek veya nakit olarak toplamda 96.167,00-TL’lik müvekkiline ödeme yapıldığını ve bu ödemelerin banka faizlerine karşılık olarak alındığını ve bankaya yatırdıklarını, takip konusu yapılan çeklerin davacının borçları olarak kaldığını, açıklanan bu nedenlerle de çekler hakkında yasal takip yapıldığını, müvekkili tarafından kullanılan kredi karşılığı olarak davacının ödemelerini yapmaması sebebiyle borcun takibe düşmemesi ve daha fazla faiz ödenmemesi için tüm bakiye borcun 12/01/2010 tarihinde kapatılmak zorunda kalındığını, müvekkili tarafından 01/07/2008 tarihi itibariyle 27/06/2008 tarihli protokole istinaden 114.200,90-TL’lik banka faizinin ödenmek zorunda kalındığını belirterek, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
GEREKÇE ;
Dava; İİK’nın 72. maddesine dayalı menfi tespit davasıdır.
Dava dilekçesinde dava değeri olarak 265.657,00-TL gösterilmiş ise de; “sonuç” kısmında “davaya konu İzmir 12. İcra Müdürlüğü’nün …. sayılı dosyasında 200.000,00-TL asıl alacak miktarlı ve 9. İcra Müdürlüğü’nün … sayılı dosyasında 100.000,00-TL asıl alacak miktarlı icra takiplerinden dolayı 265.657,00-TL borçlu olmadığının tespiti” istenmiştir. Menfi tespit isteğinin içeriğinde asıl alacağın yanı sıra fer’ilerden dolayı da borçsuzluk iddiası yer aldığından, eksik kalan harç yargılama sırasında davacılar vekili tarafından tamamlanmıştır.
Davaya konu İzmir 12. İcra Müdürlüğü’nün … sayılı dosyası incelendiğinde; davalı alacaklı tarafından davacı borçlular hakkında 200.000,00-TL’si asıl alacak, 5.477,78 TL’si işlemiş faiz, 20.000,00 TL’si karşılıksız çek tazminatı, 39,20 TL’si ihtiyati haciz gideri, 140,00 TL’si ihtiyati haciz vekalet ücreti olmak üzere toplam 225.656,98-TL’nin tahsili amacıyla 19/11/2008 tarihinde 09/10/2008 tarihli 200.000,00-TL bedelli çeke dayalı olarak başlatıldığı görülmüştür.
Davaya konu İzmir 9. İcra Müdürlüğü’nün … sayılı dosyası incelendiğinde; davalı alacaklı tarafından davacı borçlular hakkında 100.000,00-TL asıl alacak ve 13.425,00-TL işlemiş faiz toplamı olan 113.425,00 TL alacağın tahsili amacıyla 05/02/2009 tarihinde 10/08/2008 tarihli çeke dayalı olarak başlatılmış kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile icra takibi olduğu görülmüştür.
Mahkememizce, davacının yaptığı ödemeler konusunda bilirkişi raporları aldırılmıştır.
İlk bilirkişi …. 23/09/2011 havale tarihli raporunda; davaya konu 27/06/2008 tarihli protokole göre davalının alacağı olan 530.000,00-TL için davacılar tarafından 11 adet toplam 599.500,00-TL’lik çek verildiğini belirtmiştir.
Mali müşavir … 19/07/2013 tarihli raporunda özetle; dosyada bulunan bilgi ve belgelere göre taraflar arasındaki ticari ilişki sebebi ile davaya konu 9. İcra Müdürlüğü’nün … sayılı dosyasına konu 100.000,00-TL bedelli çek dolayısıyla davacılarının borçlu olduğunu, 200.000,00-TL ile ilgili olarak herhangi bir borcun bulunmadığını belirtmiştir.
Bilirkişi … ek raporunda; dava tarihinden sonra icra dairesinde satılan taşınmaz ile ödenen para dava tarihinden sonra olduğu için dikkate alınmadığını belirtmiştir.
Aynı bilirkişi akdi faiz üzerinden hesaplama yaparak ve % 5 çek tazminatını dikkate alarak hazırladığı ikinci ek raporunda özetle; dava tarihi itibari ile davacıların İzmir 12. İcra Müdürlüğü’nün … ve 9. İcra Müdürlüğü’nün … sayılı dosyalarında dava tarihi itibari ile çeklerin 135.191,57-TL’lik asıl alacak kısmından borçlu olmadıklarını; 3. ek raporunda ise özetle; protokolün 4. ve 5. maddelerine göre vadelerinde ödenmeyen çekler için vade farkı uygulanması gerektiğini, protokole konu çeklerden 66.979,92-TL’lik kısmı için protokol gereğince borçsuz olunduğunu, davaya konu iki çek dışındaki diğer çeklerin ödendiğini, borçsuz olunan 66.979,92-TL’nin ödenmiş olması sebebiyle öncelikle ilk takip olan davaya konu İzmir 12. İcra Müdürlüğü’nün …. sayılı dosyasından BK’nın 86. maddesi de dikkate alınarak düşülmesi gerektiğini, bunun dışında bu takip dosyasındaki çek tarihinden önce davacılar tarafından ayrıca 46.157,80-TL’lik de ödemenin yapıldığını, aynı şekilde düşüm yapıldığında 12. İcra Müdürlüğü’nün dosyasına konu 200.000,00-TL bedelli çekten dolayı 86.862,28-TL borç kaldığını, temerrüt tarihinden sonra çeşitli tarihlerde toplam 50.000,00-TL ödemelerin bulunduğunu, buna göre BK’nın 84. maddesi dikkate alındığında 12. İcra Müdürlüğü’nün dosyasında davacıların borcunun bulunmadığını, diğer dava konusu çekle ilgili olarak borcun devam ettiğini, yapılan ödemelere göre 42.143,30-TL’lik 12. İcra Müdürlüğü’ndeki dosyada fazla ödemenin bulunduğunu belirtmiştir.
Mahkememizce, yeniden bilirkişi incelemesi yapılmasına gerek duyulmamış ve dosyada bulunan deliller, bilirkişi raporlarındaki tespitler ve yasal hükümler re’sen değerlendirilerek; “özellikle protokoldeki vade farkı ile ilgili olan faiz oranının BK’nın 120. maddesine aykırı olduğu, bu durumda yasanın vermiş olduğu yetkiye dayanarak sözleşmeye müdahale edilerek vade farkı dolayısıyla uygulanması gereken faiz oranının BK’nın 120. maddesi gereğince protokol tarafların tacir olmamaları ve davanın ticari ödünçten kaynaklanmaması sebebiyle yasal faizin iki katı olan % 18 faiz oranının dikkate alınması gerektiği, davaya konu protokoldeki borç miktarı (530.000,00-TL) ile verilen çekler toplamı (599.500,00-TL) hesaba koyulduğunda bilirkişi raporlarında da belirtildiği gibi bu çeklerin 66.979,92-TL’lik kısmından davacıların sorumlu olmadığı, mali müşavir bilirkişi …’ın sunmuş olduğu kök raporunun 6. sayfasında çeklerin ödeme durumu ve ödeme tarihlerinin gösterildiği, buna göre dava ve takip tarihi itibari ile davaya konu iki çek dışındaki bütün çeklerin ödendiği, davaya konu 10/08/2008 tarihli, 100.000,00-TL bedelli ve 09/10/2008 tarihli, 200.000,00-TL bedelli çeklerle ilgili olarak ise; bu çeklerin tarihinden önceki diğer çeklerin ödenmesinden sonraki ödeme miktarları olan takip tarihinden önceye rastlayan 46.157,80-TL’nin daha önce ödenmiş olan çeklerin masraf ve vade farkı olarak belirlenen 2.237,88-TL’nin protokol gereği verilen çeklerin takip dışında tahsil masrafı ve ödeme tarihine kadarki faizlerinin belirlenen 530.000,00-TL borca eklenmesi gerekeceği, bu nedenle de ödenen 46.157,80-TL’den 2.237,88-TL’nin düşülmesinin gerektiği, bu durumda davacıların bakiye 43.919,91-TL ödemesinin olduğu, takipten ve takibe konu çeklerin tarihlerinden önce ödenen 46.157,80-TL’den bu tarih itibari ile protokol hükümleri gereği alacaklının hak ettiği 2.237,88-TL düşüldüğünde ilk icra takibine konu çek bedelinden düşülecek rakamın 43.919,91-TL olduğu, bu ödemenin ilk takibe konu 200.000,00-TL bedelli çek bakımından henüz temerrüt gerçekleşmeden yapılmış olduğu, asıl alacak miktarı olan 200.000,00-TL’den düşüldüğünde geriye 156.080,09-TL’nin kaldığı, ayrıca protokoldeki borcu aşan 69.500,00-TL’lik çek bedelinden de sorumlu olunmadığı, bu miktar da düşüldüğünde çek tarihinde 12. İcra Müdürlüğü’nün dosyasına konu 200.000,00-TL’lik çekin istenilebilir bedelinin 86.580,09-TL olarak kaldığı, bu bedelle ilgili olarak temerrüt ve takip tarihinden sonra yapılan ödemelerin bu kez dikkate alınması gerektiği, buna göre vade tarihi olan 09/10/2008 tarihi ile icra takip tarihi olan 13/11/2008 tarihi arasında ana para 86.580,09-TL ile 35 gün fark ve BK’nın 120. maddesine göre belirlenen % 18 faiz oranı üzerinden hesaplama yapıldığında takip tarihi itibari ile 1.494,40-TL çek alacaklısının vade farkı alacağının bulunduğu, ayrıca dava tarihi itibari ile icra dosyasında yapılan 1.162,04-TL masraf, 39,20-TL ihtiyati haciz masrafı, 4.339,00-TL çek tazminatı, 140.000,00-TL ihtiyati haciz vekalet ücreti toplamı 93.747,73-TL’ye ulaşan ilk ödeme tarihi itibariyle alacak üzerinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre hesaplanan 8.898,58-TL icra vekalet ücreti ve ilk ödeme tarihi olan 17/02/2009 tarihine kadar ki takip tarihine kadar vade farkının (13/11/2008 – 17/02/2009 =96 gün, faiz oranı % 18, ana para 86.580,09-TL, buna göre 96 x 18 x 86.580,09-TL / 36500 = 4.098,91-TL) 4.098,91-TL olduğu, 17/02/2009 tarihli raporlarda belirtilen 20.000,00-TL’lik ödemenin BK’nın hükümleri dikkate alınarak öncelikle fer’ilerden düşülmesi gerektiğinden 20.000,00-TL’den 8.899,58-TL icra vekalet ücreti, 1.490,40-TL takipten önceki işlemiş faiz, 1.201,24-TL icra dosyasındaki ve ihtiyati haciz sırasındaki masraf, 140,0-TL ihtiyati haciz masrafı ve 4.098,91-TL ödeme tarihine kadar ki vade farkı toplamı olan 15.834,13-TL düşüldüğünde ana paradan düşülmesi gereken 4.165,87-TL kısmi ödeme kaldığı, bundan da bilirkişinin belirlemiş olduğu % 5 çek tazminatı çek miktarı olan 4.379,00-TL mahsup edildiğinde geriye 163,13-TL ödeme kaldığı, bu miktar 36.580,09-TL asıl alacaktan düşüldüğünde ödeme tarihi olan 17/02/2009 tarihi itibari ile 12. İcra Müdürlüğü’nün takip dosyasında ana para ve dosya borcunun 86.416,94-TL kaldığı, bundan sonra 15/04/2009 tarihinde 15.000,00-TL ödeme yapıldığı, 17/02/2009 ile 15/04/2009 tarihi arasında 57 gün için 18 x 57 x 86.416,94 / 36500 = 2.429,14-TL takip sırasındaki vade alacağının doğduğu, BK hükümlerine göre ödemeden bu fer’i alacak düşüldüğünde asıl alacaktan düşülmesi gereken ödemenin 12.570,86-TL kaldığı, buna göre 86.416,94 – 12.570,86 = 73.846,08-TL asıl alacağın 15/04/2009 tarihi itibari ile kaldığı, bundan sonra ayrıca 25/04/2009 tarihinde 15.000,00-TL’lik kısmi ödeme yapıldığı, anlatılan hesap yöntemleri ile 10 günlük vade farkının 364,17-TL olduğu, ödemeden öncelikle bu fer’i düşüldükten sonra kalan miktar olan 15.000,00 – 364,17 = 14.635,83-TL son hesapta belirlenen 73.846,08-TL asıl alacaktan düşüldüğünde 25/04/2009 tarihi itibari ile asıl alacak borcunun 59.210,25-TL kaldığı, dava tarihi itibari ile davaya konu İzmir 12. İcra Müdürlüğü’nün …. sayılı dosyası bakımından dosya borcunun 25/04/2009 tarihi ile (son ödeme) dava tarihi olan 17/07/2009 tarihi arasında asıl alacak miktarı üzerinden protokol hükümleri ve BK’nın 120. maddesine göre hesaplanan işlemiş faizin 6.891,10-TL olduğu, buna göre dava tarihinde 12. İcra Müdürlüğü’nün dosyasındaki davalı alacağının 59.210,25-TL asıl alacak ile 6.891,10-TL işlemiş faiz miktarından oluştuğu, ödeme iddiası yargılamanın her aşamasında ileri sürülebileceğinden davadan sonra 25/03/2011 tarihinde ihale sonucu dosyaya giren ve davalıya ödenen 133.737,40-TL ödeme dikkate alınarak ihale bedelinin icra dosyasına girdiği 19/04/2011 günü itibari ile borç miktarı dikkate alınıp, ödemelerin düşülmesi gerektiği, yapılan hesaplamada dava tarihi olan 17/12/2009 ile paranın icra dosyasına girdiği 19/04/2011 tarihi arasındaki 488 gün için açıklanan yöntemlerle hesaplanan 14.249,39-TL işlemiş faizin bulunduğu, buna göre toplam alacağın 80.350,74-TL olduğu, 133.737,40-TL ödeme bu borçtan düşüldüğünde fazladan 53.386,66-TL’nin kaldığı, her menfi tespit davasının özünde istirdadı içerdiği, davaya konu İzmir 12. İcra Müdürlüğü’nün …. sayılı dosyasında davacıların istirdata konu olan 53.386,66-TL ödemesinin kaldığı, davaya konu 9. İcra Müdürlüğü’nün …. sayılı dosyası ile ilgili olarak bilirkişi raporlarındaki tespitler mahkememizce değerlendirildiğinde bu dosya ile ilgili herhangi bir ödemenin bulunmadığı ve davacının bu dosya ile ilgili olarak dava tarihi itibari ile 100.000,00-TL asıl alacak borcu ile 34.894,27-TL faiz ve fer’i alacak borcunun bulunduğu, özetlenen bilirkişi raporlarındaki tespitler, dosyada bulunan tartışmasız deliller ve yasa hükümleri olaya uygulanmak suretiyle gerekçemizde hesap yöntemleri ile açıkça gösterilen hesaplamalarla da ortaya konulduğu üzere davacının dava tarihi itibari ile borçsuzluğunu iddia ettiği çekler ve bu çeklerin takibe konulduğu icra takip dosyalarındaki borç durumlarının dava tarihi itibari ile değerlendirilerek davacının 12. İcra Müdürlüğü’nün … sayılı dosyasındaki borç durumunun yukarıda özetlendiği şekilde olduğu, borcu aşan yargılama sırasında ödemelerin bulunduğu ve her menfi tespit davası özünde istirdat davasını da içerdiğinden istirdada konu miktar belirlenerek bu dosya ile ilgili ve dava konusu diğer icra dosyası ile ilgili olarak da dava tarihi ve karar tarihi itibari ile borcun devam ettiğinin anlaşıldığı” gerekçeleriyle; “1-Davacıların davasının KISMEN KABULÜ İLE; A) İzmir 12. İcra Müdürlüğü’nün … sayılı takip dosyası ile ilgili olarak dava tarihi itibari ile davacının davalıya 241.231,18-TL borçlu olmadığının tespitine, Menfi tespit davası özünde davadan sonradaki ödemeler durumunda yasa gereği istirdada dönüştürüldüğünden dosya borcunu aşan 53.386,66-TL’nin ödeme tarihi olan 19/04/2011 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan istirdadı ile davacılara verilmesine, B) Davaya konu İzmir 9. İcra Müdürlüğü’nün …. sayılı dosyası ile ilgili olarak davanın REDDİNE, C) Şartlar oluşmadığından kötü niyet tazminat taleplerinin REDDİNE” ilişkin 16/10/2014 tarihli,… Esas ve … Karar sayılı karar verilmiştir.
Verilen bu karar taraf vekillerince temyiz edilmekle Yargıtay 19. Hukuk Dairesi’nin 08/02/2017 tarihli, … Esas ve … Karar sayılı kararı ile; “davacı tarafın 27/06/2008 tarihli “Protokol” kapsamında borçlarına karşılık verilen kambiyo senetlerinin ödendiğini, bu çerçevede borçlarının kalmadığını ileri sürdüğü, davalı tarafın da 27/06/2008 tarihli protokolü kabul ederek ödeme yapılmadığını bildirdiği, bu durumda uyuşmazlığın protokol kapsamında değerlendirilip çözümlenmesi gerekip, konu teknik incelemeyi gerektirdiğinden protokol hükümlerine göre ödemeler de dikkate alınarak varsa alacağın tespiti konusunda uzman bilirkişi aracılığı ile inceleme yapılıp, davacının buna göre borçlu olmadığı miktarın belirlenmesi gerektiği” gerekçeleriyle taraflar yararına bozulmuştur.
Mahkememizce usul ve yasaya uygun bulunan bozma kararına uyulmuştur.
Taraflar arasında düzenlenen 27/06/2008 tarihli protokolde; “1-….’ın, … ‘a 530.000,00 YTL borçlu olduğu, 2-..’ın 530.000,00 YTL borcuna karşılık …’a protokolde listesi yapılan ve ekine fotokopileri eklenen toplam 599.500,00 TL tutarında 11 adet çek verdiği, bütün çeklerin arkalarının …. tarafından ciro edileceği, 3-Çeklerin vadelerine göre … Bankası faiz oranları uygulanarak vade farklarının hesap edileceği, 4-Bütün çekler tahsil edildikten sonra vade farklarının hesap edilerek toplam tahsil edilen tutar içerisinden … tarafından kesileceği, 5-Bütün çekler tahsil edildikten sonra 599.500,00 YTL’den ana para borç 530.000,00 YTL hesaplanan vade farkları ve çeklerin tahsil masrafları düşüldükten sonra fark kalması halinde, çıkan fark tutarını … ‘ın, ..’a ödeyeceği, 6-Çeklerin ödemelerinde problem olması (karşılıksız çıkmaları) durumunda bütün sorumluluğun …’a ait olacağı ve kanuni takibat yapılma mecburiyetinde kalınması halinde …’ın hiçbir itirazının olmayacağı” hususları karara bağlanmıştır. Protokolde 599.000,00 YTL bedelli toplam 11 adet çekin dökümü de yapılmıştır.
Davacılar vekili; “bu protokol gereğince müvekkillerinin borçlarına karşılık verdikleri çeklerin ödendiğini” ileri sürmüş; davalı vekili ise; “ödeme yapılmadığını” savunmuştur.
Mahkememizce, uyulan bozma kararı çerçevesinde taraflar arasında imzalanan 27/06/2008 tarihli protokol hükümlerine göre ödeme yapılıp yapılmadığı ve varsa ödemeler düşüldükten sonra davacılar borcunun bulunup bulunmadığı konusunda bankacı ve mali müşavir bilirkişiden rapor aldırılmıştır.
Bu bilirkişiler 09/04/2018 havale tarihli kök raporlarında özetle; davacının, protokolde yazılı çeklerden 8 adetini gününde, 1 adetini gecikmeli olarak ödediğini, toplam 299.500,00 TL ödemede bulunduğunu, 10/08/2008 tarihli 100.000,00 TL bedelli ve 09/10/2008 tarihli 200.000,00 TL bedelli çeklerin gününde ödenmediğini, davacının bu çeklere karşılık 46.157,80 TL kısmi ödeme yaptığını, bu miktar dikkate alınmadan 200.000,00 TL bedelli çekle ilgili olarak İzmir 12. İcra Müdürlüğü’nün … sayılı dosyasında 14/11/2008 tarihinde, 100.000,00 TL bedelli çekle ilgili olarak İzmir 9. İcra Müdürlüğü’nün … sayılı dosyasında 09/02/2009 tarihinde davacı aleyhinde icra takipleri başlatıldığını, takip sonrası davacı tarafından 50.000,00 TL ödeme yapıldığını, protokol çerçevesinde yapılan ödemeler dikkate alındığında İzmir 12. İcra Müdürlüğü’nün … sayılı dosyasında takip tarihi itibariyle davalı alacağının; 85.658,70 TL’si asıl alacak, 4.282,93 TL’si çek tazminatı, 2.689,47 TL’si işemiş faiz, 140,00 TL’si ihtiyati haciz vekalet ücreti, 39,20 TL’si ihtiyati haciz masrafı olmak üzere toplam 92.810,30 TL olduğunu, dava tarihi itibariyle davalı alacağının; 53.233,05 TL’si asıl alacak ve 7.055,94 TL’si işlemiş faiz olmak üzere toplam 60.288,99 TL olduğunu; İzmir 9. İcra Müdürlüğü’nün …. sayılı dosyasında takip tarihi itibariyle davalı alacağının; 100.000,00 TL’si asıl alacak ve 12.931,53 TL’si işlemiş faiz olmak üzere toplam 112.931,53 TL olduğunu, dava tarihi itibariyle davalı alacağının; 100.000,00 TL’si asıl alacak ve 31.243,87 TL’si işlemiş faiz olmak üzere toplam 131.243,87 TL olduğunu bildirmişlerdir.
Mahkememizce; “10/08/2008 tarihli 100.000,00 TL bedelli çekle ilgili olarak davacı taraf ödeme savunmasında bulunmuş ve dosyaya tahsilat makbuzu sunmuş ise de; çek aslının davalı elinde olması ve bu çekin takibe konu edilmiş bulunması, diğer yandan davalının 31/05/2012 tarihli duruşmada çekle ilgili ödeme yapılmadığı konusunda yemin yapmış olması karşısında davacılar vekilinin bu çekle ilgili ödeme savunmasının dikkate alınmadığı, davacı tarafın, takip konusu miktara itiraz etmiş olması nedeniyle mahkememizce, bu çeklerin ödemeleri düşüldükten sonra varsa davacılar borcunun takip tarihine göre belirlendiği, bu çerçevede yapılan değerlendirme sonucunda; davacılar hakkında başlatılan her iki icra takibi yönünden de istenen ihtiyati haciz giderleri ile tahsil harcının takip giderlerinden olduğu, bu nedenle de icra müdürlüğü tarafından dikkate alınması gerektiği, yine her iki takip dosyasında da takipten sonra yapılan ödemelerin icra müdürlüğü tarafından dikkate alınması gerektiği gözetilerek, davacıların itiraz ettikleri İzmir 12. İcra Müdürlüğü’nün …. sayılı takip dosyasında; dava dilekçesinde kabul ettikleri borç miktarı olan 34.343,00TL de dahil olmak üzere davacıların davalıya icra takip tarihi itibari ile 85.658,70 TL’si asıl alacak, 4.282,93 TL’si çek tazminatı ve 2.689,47 TL’si işlemiş faiz olmak üzere toplam 92.631,10 TL borçlarının olduğu, 133.025,88 TL borçlu olmadıkları, İzmir 9. İcra Müdürlüğü’nün … sayılı takip dosyasında ise; davacıların davalıya icra takip tarihi itibari ile 100.000,00 TL’si asıl alacak ve 12.931,53 TL’si işlemiş faiz olmak üzere toplam 112.931,53 TL borçlu oldukları, 493,47 TL borçlu olmadıkları” gerekçesiyle; “1-Davanın KISMEN KABULÜ İLE; a-İzmir 12. İcra Müdürlüğü’nün … sayılı takip dosyasında; dava dilekçesinde kabul ettikleri borç miktarı olan 34.343,00 TL de dahil olmak üzere davacıların davalıya icra takip tarihi itibari ile 85.658,70 TL’si asıl alacak, 4.282,93 TL’si çek tazminatı ve 2.689,47 TL’si işlemiş faiz olmak üzere toplam 92.631,10 TL borçlu olduğunun, 133.025,88 TL borçlu olmadığının tespitine, Fazlaya ilişkin isteğin reddine, b-İzmir 9. İcra Müdürlüğü’nün …. sayılı takip dosyasında; davacıların davalıya icra takip tarihi itibari ile 100.000,00 TL’si asıl alacak ve 12.931,53 TL’si işlemiş faiz olmak üzere toplam 112.931,53 TL borçlu olduğunun, 493,47 TL borçlu olmadığının tespitine, c-Her iki icra dosyası yönünden de; icra dosya kapsamında istenen ihtiyati haciz giderleri ile tahsil harcı takip giderlerinden olup, icra müdürlüğü tarafından dikkate alınacağından, bu kalemler yönünden mahkememizce bir karar verilmesine yer olmadığına, d-Her iki takip dosyasında da takipten sonra yapılan ödemelerin icra müdürlüğü tarafından dikkate alınmasına, e-Koşulları bulunmayan tazminat isteklerinin reddine” ilişkin 27/11/2018 tarihli, … Esas ve …. Karar sayılı karar verilmiştir.
Verilen bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmekle Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 27/01/2021 tarihli, …. Esas ve … Karar sayılı kararı ile; “Menfi tespit davalarında tarafların alacak, borç ve haklılık durumunun dava tarihi dikkate alınarak belirlenmesi gerektiği, mahkemece icra takip tarihleri dikkate alınarak hüküm kurulmasının doğru görülmediği, bu nedenle her bir icra takibi için icra takibinden önce ve icra takibinden sonra dava tarihinden önce yapılan ödemeler değerlendirilerek gerektiğinde bilirkişiden ek rapor almak suretiyle dava tarihi itibariyle tarafların haklılık durumunun tespit edilerek bir karar verilmesi gerektiği” gerekçesiyle bozulmuştur.
Bozma kararından sonra yapılan yargılamada tarafların bozma kararına karşı beyanları alınmış ve mahkememizce usul ve yasaya uygun bulunan bozma kararına uyulmasına karar verilmiştir.
Bilirkişiler 11/02/2022 tarihli ek raporlarında özetle; İzmir 12. İcra Müdürlüğü’nün … sayılı dosyasındaki alacakla ilgili olarak; kök raporda açıklandığı üzere 200.000,00-TL bedelli çekle ilgili olarak takibin 14/11/2008 tarihli ve ilk takip olması nedeniyle sonradan yapılan ödemelerin öncelikle bu çek bedeline mahsup edilerek hesaplama yapıldığını; 200.000.00-TL çek bedeli, 46.157,80-TL takip öncesi yapılan tahsılat, 153.842,20-TL kalan anapara tutarı, 68.183,50-TL borcun üstünde vade farkı için verilen taahhüt, 85.658,70-TL takibe intikal etmesi gereken asıl alacağın belirlendiğini ve 14/11/2018 takip tarihi itibariyle; 85.658,70-TL asıl alacak, 4.282,93-TL çek tazminatı, 2.689,47-TL işlemiş faiz, 140,00-TL ihtiyati haciz vekalet ücreti, 39,20-TL ihtiyati haciz masrafı, 92.810,30-TL toplam alacağın tespit edildiğini; BK’nın 84. maddesine göre tahsilatların öncelikle faiz ve masraflara mahsup edildiğini, takip sonrası 17/12/2009 dava tarihine kadar 17/02/2009 tarihinde 20.000,00 TL bedelli senetle, 15/04/2009 tarihinde 15.000,00 TL bedelli çekle, 25/04/2009 tarihinde 15.000,00 TL bedelli çekle ödeme yapıldığını; 17/12/2009 dava tarihi itibariyle 53.233,05-TL asıl alacak ve 7.055,94-TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 60.288,99-TL borçtan; İzmir 9. İcra Müdürlüğü’nün …. sayılı dosyasındaki alacakla ilgili olarak; 09/02/2009 takip tarihi itibariyle 100.000,00-TL asıl alacak, 12.931,53-TL işlemiş faiz toplamı 112.931,53-TL; 17/12/2009 dava tarihi itibariyle 100.000,00-TL asıl alacak, 31.243,87-TL işlemiş faiz toplamı 131.243,87-TL borçtan davacının sorumlu olduğunun değerlendirildiğini; takip dosyalarındaki icra harç ve avukatlık ücreti ile ilgili hesaplamalar uzmanlık alanları dışında olduğundan hesaplanmadığını, bu tutarların da alacağa ilave edilmesi gerektiğini; kök raporda belirtildiği üzere dava tarihi sonrası İzmir 12. İcra Müdürlüğü’nün … sayılı dosyasında yapılan takiple ilgili olarak davacının maliki bulunduğu taşınmazın Karşıyaka 4. İcra Müdürlüğü’nün …. sayılı talimat dosyasından 25/03/2011 tarihinde yapılan ihale sonucunda 157.000,00-TL bedelle …’a ihale olduğunu, yasal kesintiler yapıldıktan sonra 151.771,50-TL’nin dosyaya gönderildiğini, cezaevi ve tahsil harçlarının kesilmesi sonrasında 133.737,40-TL’nin 25/03/2011 tarihinde alacaklı davalıya ödendiğini ve icra dosyasında dikkate alınması gerektiğini bildirmişlerdir.
11/02/2022 tarihli ek rapor somut olaya, bozma kararına uygun ve hüküm kurmaya elverişli bulunmuştur.
Toplanan deliller, aldırılan 11/02/2022 tarihli ek bilirkişi raporu ve tüm dosya içeriğine göre; taraflar arasında 27/06/2008 tarihli protokolün imzalandığı, bu protokol ile “1-….’ın, ….’a 530.000,00 YTL borçlu olduğu, 2-…’ın 530.000,00 YTL borcuna karşılık …’a protokolde listesi yapılan ve ekine fotokopileri eklenen toplam 599.500,00 TL tutarında 11 adet çek verdiği, bütün çeklerin arkalarının …. tarafından ciro edileceği, 3-Çeklerin vadelerine göre … Bankası faiz oranları uygulanarak vade farklarının hesap edileceği, 4-Bütün çekler tahsil edildikten sonra vade farklarının hesap edilerek toplam tahsil edilen tutar içerisinden … tarafından kesileceği, 5-Bütün çekler tahsil edildikten sonra 599.500,00 YTL’den ana para borç 530.000,00 YTL hesaplanan vade farkları ve çeklerin tahsil masrafları düşüldükten sonra fark kalması halinde, çıkan fark tutarını …’ın, …’a ödeyeceği, 6-Çeklerin ödemelerinde problem olması (karşılıksız çıkmaları) durumunda bütün sorumluluğun …’a ait olacağı ve kanuni takibat yapılma mecburiyetinde kalınması halinde …’ın hiçbir itirazının olmayacağı” hususlarının karara bağlandığı; eldeki davada davacı tarafın “bu protokol kapsamında borçlarına karşılık verilen kambiyo senetlerinin ödendiğini, bu çerçevede borçlarının kalmadığını” ileri sürdüğü, davalı tarafın da 27/06/2008 tarihli protokolü kabul ederek “ödeme yapılmadığını” savunduğu, uyuşmazlığın protokol kapsamında değerlendirilmesi gerektiği; 10/08/2008 tarihli 100.000,00 TL bedelli çekle ilgili olarak davacı taraf ödeme savunmasında bulunmuş ve dosyaya tahsilat makbuzu sunmuş ise de; çek aslının davalı elinde olması ve bu çekin takibe konu edilmiş bulunması, diğer yandan davalının 31/05/2012 tarihli duruşmada çekle ilgili “ödeme yapılmadığı” konusunda yemin yapmış olması karşısında davacılar vekilinin bu çekle ilgili ödeme savunmasının dikkate alınmadığı; davanın menfi tespit davası olması nedeniyle tarafların alacak, borç ve haklılık durumunun da dava tarihi dikkate alınarak belirlenmesi gerektiği, mahkememizce her bir icra takibi yönünden icra takibinden önce ve icra takibinden sonra dava tarihinden önce yapılan ödemelerin değerlendirildiği, bu konuda aldırılan ve mahkememizce de benimsenen ek bilirkişi raporuna göre; İzmir 12. İcra Müdürlüğü’nün … sayılı dosyası nedeniyle davacıların dava tarihi itibariyle davalıya 53.233,05-TL’si asıl alacak ve 7.055,94-TL’si işlemiş faiz olmak üzere toplam 60.288,99-TL borcunun bulunduğu; İzmir 9. İcra Müdürlüğü’nün … sayılı dosyası nedeniyle ise davacıların dava tarihi itibariyle davalıya 100.000,00-TL’si asıl alacak ve 31.243,87-TL’si işlemiş faiz olmak üzere toplam 131.243,87-TL borcunun bulunduğu; davacının sahibi olduğu taşınmazın dava tarihinden sonra İzmir 12. İcra Müdürlüğü’nün …. sayılı takibin kapsamında Karşıyaka 4. İcra Müdürlüğü’nün …. sayılı talimat dosyasında 25/03/2011 tarihinde yapılan ihale sonucunda 157.000,00-TL bedelle satıldığı, böylece bu miktar yönünden menfi tespit davasının istirdat davasına dönüştüğü anlaşıldığından; davanın kısmen kabulü ile; İzmir 12. İcra Müdürlüğü’nün …. sayılı takip dosyasında dava dilekçesinde kabul ettikleri borç miktarı olan 34.343,00 TL de dahil olmak üzere davacıların davalıya dava tarihi itibariyle 165.367,99 TL borçlu olmadıklarının tespitine, bu miktar içerisinde kalıp da dava açıldıktan sonra ödenen 157.000,00 TL’nin davalıdan istirdadına; İzmir 9. İcra Müdürlüğü’nün … sayılı takip dosyasına ilişkin menfi tespit isteğinin reddine; koşulları oluşmayan tazminat isteğinin reddine karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM ; Yukarıda yazılı bulunan gerekçeye göre;
1-Davanın KISMEN KABULÜ İLE;
a-İzmir 12. İcra Müdürlüğü’nün … sayılı takip dosyasında; dava dilekçesinde kabul ettikleri borç miktarı olan 34.343,00 TL de dahil olmak üzere davacıların davalıya dava tarihi itibariyle 165.367,99 TL borçlu olmadıklarının tespitine, bu miktar içerisinde kalıp da dava açıldıktan sonra ödenen 157.000,00 TL’nin davalıdan istirdadına,
Fazlaya ilişkin isteğin reddine,
b-İzmir 9. İcra Müdürlüğü’nün …. sayılı takip dosyasına ilişkin menfi tespit isteğinin reddine,
2-Koşulları bulunmayan tazminat isteklerinin reddine,
3-Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken ‭11.296,29 TL harçtan peşin olarak alınan 3.586,40 TL harcın ve 2.638,50 TL tamamlama harcının düşülmesi ile 5.071,39‬ TL bakiye harç kalmış ise de; bozma öncesi karardan sonra 04/04/2016 tarihli …. harç numarası ile 10.253,60 TL kalan karar harcının davalıdan tahsili için harç tahsil yazısı yazıldığından, bu konuda yeniden karar verilmesine yer olmadığına, fazla alınan ‭5.182,21 TL harcın ödeme belgesi davalı tarafından sunulduğu takdirde davalı tarafa iadesine,
4-Davacı tarafın yatırmış olduğu 15,60 TL’si başvurma harcı, 3.586,40 TL’si peşin harç ve 2.638,50 TL’si tamamlama harcı olmak üzere toplam ‭6.240,5‬0 TL’nin davalıdan alınarak, davacılara verilmesine,
5-Davacı tarafın bozma öncesi yapmış olduğu 2.197,10 TL yargılama giderinin ve bozma kararı sonrası yapılan 205,30 TL posta-tebligat gideri ve 800,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam ‭3.202,4‬0 TL yargılama giderinin davanın kabul ve red oranına göre takdiren ‭1.993,45 TL’sinin davalıdan alınarak davacılara verilmesine, kalan kısmının davacılar üzerinde bırakılmasına,
6-Karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT’ye göre takdir ve tayin edilen 19.659,96 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak, davacılara verilmesine,
7-Karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT’ye göre takdir ve tayin edilen 13.477,46 TL vekalet ücretinin davacılardan alınarak, davalıya verilmesine,
8-Davacı tarafça yatırılan gider avansından kullanılmayan kısmın karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
Dair; taraf vekillerinin yüzlerine karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde Yargıtay nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere karar verildi. 26/04/2022

Katip …
E-imza

Hakim …
E-imza