Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/708
KARAR NO : 2021/699

DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 01/12/2020
KARAR TARİHİ : 21/09/2021

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı taraf vekili duruşmada tekrar ettiği dava dilekçesi ile özetle; …Şirketinin (…), 1990 yılında Uluslararası Nakliye sektöründe hizmet vermeye başlayan, kurulduğu yıllardan günümüze kara, deniz, hava ve demiryolu taşımacılığında uzmanlaşmış profesyonel kadroları ile müşterilerine bir bütün olarak nakliye, gümrükleme, sigorta aracılık hizmetleri, depolama, yurt içi ve yurt dışı dağıtım ve danışmanlık hizmetleri sunan bir şirket olduğunu, müvekkili olan davacı şirket … ile davalı şirket ….. arasında … tarihli İhracat Taşıma Sözleşmesi imzalandığını, bu sözleşmeye göre ……’de bulunan dava dışı …A.Ş.’den dört aracıyla yükleme yaparak …, … / … adresine malları ulaştırma yükümlülüğü altına girdiğini, bunun karşılığında müvekkili …’ın her araç için 2.400,00 EURO olmak üzere toplamda 9.600,00 EURO bedelli çek düzenleyeceğini, müvekkili … ‘ın sözleşme gereği …Bankası A.Ş.’ nin … düzenleme tarihli … Serî nolu ve 9.600,00 EURO bedelli çeki düzenleyerek davalı …’ye verdiğini, bu sözleşme karşılığında … … plakalı araçlarla taşıma işini başlatmış iki aracın boşaltma adresine gecikmeli de olsa ulaştığını ancak iki aracın halen boşaltma adresine ulaşmadığını, …’nin sözleşme gereği araçlara ilişkin bilgi verme yükümlülüğü olmasına rağmen hiçbir şekilde bilgi vermediğini, … tarihinde yüklemesi yapılan araçların 24.10.2020 tarihinde … limanına iniş yaptığını ve aynı gün gümrük işlemlerinin tamamlandığını, millileştirmesi yapılan bu yüklerin hiçbir sebep yokken limanda bekletilmiş olduğunu ve boşaltma adresine en kısa sürede gönderilmesi gerekirken gönderilmediğini, buna ilişkili olarak müvekkili … tarafından şirkete ihtarname çekildiğini ancak davalı … tarafından ihtara cevap verilmediğini, herhangi bir bilgilendirme de yapılmadığını, bu ihtarnameye karşın 2 aracın teslimatının gecikmeli de olsa yapıldığını , ancak diğer 2 aracın (…) teslimatının halen yapılmadığını, bu gecikmelerden kaynaklı olarak sözleşmede belirtilen ceza koşulu gereği müvekkili şirketin davalı …’den alacaklı konuma geçtiğini, bu sebeplerle …’nin bu sözleşme gereği düzenlenen çekin bankaya ibrazıyla banka tarafından davalı …’ye bedelin ödenmesi veya karşılıksızdır işlemine konu olması durumunda kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takibe maruz kalması ve icra ceza mahkemesinde sanık konumuna gelebilecek olmasının, …’ı zor durum altına düşüreceğini, bu sebeple ihtiyati tedbir talepli iş bu davanın açıldığını, bu olaylardan sonra davalı şirket tarafından yapılan bilgilendirmede taşımaların … tarafından değil …’nin anlaştığı dava dışı başka bir şirket (… Şan. Ve Tic. Ltd. Şti.) tarafından gerçekleştirildiğinin anlaşıldığını, bu şirketin de davalıdan olan alacağı için hukuken hakkı olmamasına rağmen hapis hakkını kullandığını …’nin kendisine borcunu ödemesi halinde malları teslim edeceğini belirten bir ihtarnameyi … şirketine gönderdiğini, Müvekkili … ‘ın iş bu şirkete de malların teslim edilmesi gerektiği yönünde ihtarname çekmiş olduğunu ancak hiçbir olumlu sonuç alamadığını, Müvekkili … ile yükün göndericisi (…) şirket arasında diyaloğunu bozan bu olayın iş hacminin düşmesine de yol açmış olduğunu, bu konu hakkında da her türlü talep ve dava hakları saklı kalarak öncelikli olarak iş bu iş için düzenlenen çekin ödemesinin ilk öncelikle ihtiyaten durdurulmasını ve nihai olarak kısmen bedelsiz kaldığının tespiti talepli olarak bu davayı açma zorunluluğunun hasıl olduğunu, sözleşmeyi gereği şekilde yerine getirmemesi neticesinde müvekkili tarafından …’nin lehtarı olarak düzenlenen çekin kısmen karşılıksız kaldığını, bu bedelsizliğin tespit edilmesi ve bu süreçte bankaya yazılacak müzekkere ile ödemenin ve karşılıksızdır işleminin yapılmaması için ihtiyati tedbir kararı alınması gerektiğini, bedelsizlik mahkemece tespit edilene kadar çekin muhatabı bankaya yazılacak müzekkere ile ödemenin ve karşılıksızdır işleminin yapılmamasını ve çekin davalı lehdar tarafından cirolanması halinde bu durumun diğer hamilleri de kötüniyetli kılacağından ihtiyati tedbirin bütün hamilleri kapsar şekilde alınmasını talep ettiklerini, mahkemece re’sen dikkate alınacak diğer sebeplerle, fazlaya, ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, davanın kabulü ile davalının lehtarı bulunduğu …Bankası A.Ş:’ nin … düzenleme tarihli ve … Seri nolu çekin kısmen(4.800,00 euro) karşılıksız kaldığının, bu çekten dolayı davalıya müvekkilinin borcu bulunmadığının tespitine, senedin iptaline ve ayrıca dava konusu çekin muhatabı bulunan bankaya müzekkere yazılarak ödemesinin durdurulmasına, karşılıksızdır işleminin yapılmamasına ve icra takibine konu edilmemesine ve mahkeme masrafları ile vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalıya dava dilekçesi usulüne uygun olarak tebliğ edilmiş, davalı duruşmalara katılmadığı gibi herhangi bir cevap da vermediğinden HMK.nın 128.Maddesi uyarınca davayı inkar ettiği kabul edilerek yargılamaya devam olunmuştur.
DELİLLER VE GEREKÇE:
İhracat Taşıma Antlaşmaşı: taraflar arasında imzalanan … tarihli ihracat taşıma antlaşması incelendiğinde; yükleme yeri ……, alıcı …, boşaltma adresi …, çıkış gümrük idaresi İzmirGümrük Müdürlüğü, … yükleme tarihli, … trafik plaka no’lu araçlar ile taşınmak üzere her – biri için 2.400,-EURO navlun karşılığı (2.400,-EURO x 4 araç -) 9.600,-EURO çek verileceği, taşıma şartları başlığı altında; serbest süre yüklemede 48 saat, boşaltmada 72 saat olmak üzere, sürenin aşılması durumunda günlük 150,-EURO, gecikme halinde günlük 150,-Euro bekleme faturası kesileceği, araçların günlük konum bilgilerinin iletileceği ve gümrük işlemleri tamamlandıktan sonra araçların ivedilikle boşaltma adresine gönderileceği hususu kararlaştırılmıştır.
Bilirkişi raporu : Emekli Bakanlık Başmüfettişi (Uluslararası Ticaret/Taşımacılık) 24/05/2021 tarihli raporunda; “Davanın taraflarınca davacı ……Ltd. Şti. antetli kağıdına “İhracat Taşıma Antlaşması” başlığı altında kaşe ve imzalı olarak … tarihli metin muhteviyatında; yükleme yeri ….., alıcı … …-…, boşaltma adresi …, çıkış gümrük idaresi İzmir Gümrük Müdürlüğü, 20.10.2020 yükleme tarihli, … trafik plaka no’luaraçlar ile taşınmak üzere her biri için 2.400,-EURO navlun karşılığı “2.400,-EURO x 4 araç =) 9.600,-EURO çek verilecektir.” ibaresinin yer aldığını, Taşıma şartlarının; serbest süre yüklemede 48 saat, boşaltmada 72 saat olmak üzere, sürenin aşılması durumunda günlük 150,-EURO, gecikme halinde günlük 150,-Euro bekleme faturası kesileceği, araçların günlük konum bilgileri iletileceği ve gümrük işlemleri tamamlandıktan sonra araçlar ivedilikle boşaltma adresine gönderileceği hususu dercedilmek suretiyle kararlaştırıldığını, hareket gümrük idaresi sıfatıyla İzmir Gümrük Müdürlüğünce mühür ve imzalı … tarih, … no’lu çıkış gümrük beyannamesine göre, … Plaka no’lu araçta yüklü vaziyette 32 kap içerisinde 5.400,-kg/brüt ağırlıkta olan ihraç eşyanın …/MC02020 tarih sayılı ticari faturasına göre 48.200,-Euro tutarında “tek kullanımlık ameliyat önlüğü” olduğu, …. Tarım Dış Tk. Ltd. Şti. …, gönderen … ….Ltd.Şti. alıcı (gönderilen ) ……… olarak kaydedildiğini, … gümrük idaresince işlem gören kayıtlara göre, eşyanın AT Onayı’na bağlı olarak 26.10.2020 tarihinde varış yerinin … /… olarak ifade edildiğini, … plaka no’lu araç ile ilgili olarak davacı … …Ltd. Şti. alt CMR antetli kağıt üzerine tanzim edilen … no’lu Uluslararası Hamule Senedine göre, gönderen ……A.Ş., alıcı …….. olduğu, taşıyıcı bölümü ….Ltd. Şti. tarafından kaşelendiği ve eşyanın … tarihinde İzmir’den yurt dışı edildiğini, her iki eşyanın da … (satıcının işyerinde) emtia teslim şekli üzerinden satış işlemi gerçekleştirildiğini, ancak 24.10.2020 tarihinde … limanına iniş yapan (…… plaka no’lu) üç araçla ilgili olarak ise gümrük işlemleri bitmiş olmasına rağmen araçların boşaltma adresine zamanında gönderilmediğinin anlaşıldığını, taşımanın ve dava dışı gönderilene eşya tesliminin geciktiği, yükün boşaltma adresine zamanında ulaştırılmadığı iddiası taşıyan … plaka no’lu araçların İzmir gümrük çıkış ve … gümrük varış kayıtlarına ilişkin herhangi bir delil/vesaik ibraz edilmediğini, davacı ……Ltd. Şti.’nin işbu taşıma ile ilgili olarak keşideci sıfatıyla lehdarı davalı ….Ltd. Şti. adına …Bankası A.Ş.nce verilme tanzim yeri İzmir olan … tarih, … Seri no’lu 9.600/-Euro tutarında kambiyo senedi (çek) tanzim ettiğini, dava dışı … ….Ltd. Şti. ‘nin Akdeniz-Mersin tarafından keşideci suratıyla Mersin.. Noterliği marifetiyle muhataptan davacı … …. Ltd. Şti. davalı … ..Ltd.Şti. ve eşyanın dava dışı göndereni … …AŞ.’ne gönderdiği … tarih, … yevmiye no’lu ihtarname kapsamında; cari hesap dökümünden kaynaklanan bakiye alacağı muaccel hale geldiğinden bahisle, üç aracın teslimini gerçekleştirmeme hakkını hapis hakkı olarak kullandığını bildirdiğini, CMR m.36 hükmüne göre, taşıma işine katılmış olan ilk, son ve zarar verici olayın gerçekleşmesi esnasında taşımayı yapan taşıyıcılara karşı yöneltilebilecek şekilde getirilen sınırlama dışında kalan müteakip taşıyıcıların, CMR m.34 mucibince rücu borçlusu olarak kabul edilmeleri gerektiğini, sorumluluğu paylaştırmanın mümkün olmadığı durumlarda, her bir taşıyıcı taşıma ücretinden (navlundan) kendisine düşen pay ile orantılı olarak sorumlu olacağını, (CMR m.37/l-b.) eşyanın dava dışı gönderilene tesliminde özenli bir taşıyıcıya tanınabilecek makul süre içinde, teslim etmekle yükümlük kavramı aşıldığı şeklinde bir değerlendirmeye varıldığını, (TTKm.873) eşyanın tahliye adresine teslimde gecikme yaşandığı, gecikme halinin, özen borcunun ağırlaştırılmış bir kusur sorumluluk hali olarak değerlendirildiğini, eşyanın gerekli özenle taşınması durumunda bile, ortaya çıkan gecikmenin engellenebileceği kabul edildiği taktirde, taşıyıcının sorumluluktan kurtulamayacağını, (CMRm.18/1-4) taşıyıcının sorumluluğunun doğumu bakımından gerekli olan tek koşulun gecikmenin varlığı değil, gecikme hali ile birlikte eşyada bir zarar ve ziyamın bundan meydana gelmiş olmasının icap ettiğini (CMR m. 23/5) CMR m.17 hükmü İcabı, eşyanın geç tesliminden doğan “dolaylı malvarlığı” zararı, zıyaa ve hasardan bağımsız doğrudan gecikmeye bağlı zarar olarak kabul edildiğini, bu madde hükmüne göre akit/asıl taşıyıcı davalı … …Ltd. Şti. ile müteakip taşıyıcı …….Ltd. Şti’nin ( sorumluluk üstlendikleri … plaka no’lu araç ile ilgili taşımadan ötürü) taşıma ücretini (2.400,-Euro) geçmemek üzere tazminat ödemekle yükümlü olduğunu, haliyle davacının navlun bedelini talep edebileceği, bahse konu çek tutarının bir kısmının bedelsiz kaldığını, istirdatı talep edilebileceğini, aynı şekilde … plaka no’lu taşımadan dolayı da akit/asıl taşıyıcı sıfatıyla davalı …..Ltd. Şti.’nin ve müteakip taşıyıcı ……Ltd. Şti.’nin 2.400,-Euro navlun bedelini geçmemek üzere sorumluluk taşıdığını, tazminatı ödeyen taşıyıcının rücu hakkına sahip olduğunu, rücu hakkına sahip taşıyıcı aleyhine verilen hükmün müteakip taşıyıcılara etkisinin söz konusu olduğunu, … hükümleri taşıyana eşya üzerinde (TTK m.891 hükmü gibi) hapis hakkı tanımadığı, müteakip taşıyıcının”kasdi kötü hareket veya kasta eşdeğer kusur” haline ilişkin düzenlemeler (CMR m. 29) ile taşıma şartları arasında gecikmeden dolayı kabul edilen günlük 150,-Euro üzerinden faturalandırma yapılmasına dair cezaî şarta bağlı düzenlemenin CMR m.40.41/l.hükmü uyarınca geçersiz sayılması icap ettiği, her iki duruma ilişkin hukuki değerlendirmelerin Mahkemenin takdirlerinde olduğu “mütalaa edilmiştir.
Dava; uluslararası karayolu taşımacılığı hizmetine ilişkin navlun bedeline mahsuben bir adet kambiyo senedinden kaynaklanan menfi tespit davasıdır.
Dava sırasında dava konusu çek bedelinin ödenmesi nedeniyle davaya İİK’nun 72/6 maddesi uyarınca istirdat davası olarak devam edilmiştir.
Somut olayda; davacı ile davalı arasında, dava dışı gönderen …A.Ş.’ye ait yükün, …’da bulunan alıcı …’ye … trafik plakalı araçlar ile taşınması hususunda … tarihli ihracat taşıma sözleşmesi imzalandığı, yükleme tarihinin 20.10.2020, yükleme süresinin 48 saat, boşaltma süresinin 72 saat olarak kararlaştırıldığı, her bir araç için navlun bedelinin 2.400,-EURO olarak belirlendiği, toplam 9.600,00 Euro navlun bedeline karşılık davacı tarafından davalıya çek verileceğinin öngörüldüğü, davacı ……Ltd. Şti.’nin bu taşıma ile ilgili olarak keşideci sıfatıyla …Bankası A.Ş.’deki çek hesabına ait olan, … keşide tarihli, … seri numaralı 9.600-Euro bedelli çeki tanzim ederek lehtar olan davalı ….Ltd. Şti.’ne verdiği, davalı taşıyıcının taşıma işini dava dışı fiili taşıyıcılar … … Ltd. Şti. ile … …. Ve Tic. Ltd. Şti’ne yaptırdığı, 4 araçla yapılan taşımalardan ikisinin gerçekleştirilerek, yükün alıcıya teslim edilmesine rağmen diğer iki araçla taşınan yükün alıcıya teslim edilmediği, teslim edilmeme nedeninin dava dışı fiili taşıyıcı ……Ltd. Şti.’nin, davalı ile aralarındaki cari hesap dökümünden kaynaklanan bakiye alacağının muaccel hale geldiğinden bahisle, yük üzerinde hapis hakkı kullanmasından kaynaklandığı, davacının, navlun bedeline ilişkin olarak verilen 9600 Euro bedelli çekin, 4800 Euro’luk kısmı nedeniyle davalı asıl taşıyana borçlu olmadığının tespitini eldeki dava ile talep ettiği, dava sırasında üçüncü kişinin çeki ibraz etmesi üzerine davacı tarafça çek bedelinin tamamı ödendiğinden davanın istirdat davasına dönüştüğü, taşımanın karayolu ile gerçekleştirilmesi, emtianın teslim alındığı yerin (Torbalı-İzmir/Türkiye) ile teslim edileceği yerin (…) olmak üzere iki ayrı devlet sınırları içerisinde bulunması, bu devletlerin her ikisinin de CMR Konvansiyonuna taraf olması gözetildiğinde uyuşmazlığın … hükümlerine göre çözümlenmesi gerektiği, CMR m.17 hükmü gereğince, taşıyıcının sorumluluğunın eşyanın teslim alması ile başlayıp, taşıma senedinin teslimi ve eşyanın mülkiyet hakkının doğru kimseye (gönderilene) geçmesi ile sona ereceği, yine CMR m.17 hükmü uyarınca eşyanın geç tesliminden doğan “dolaylı malvarlığı” zararının, ziyaa ve hasardan bağımsız doğrudan gecikmeye bağlı zarar olarak kabul edildiği, eşyanın dava dışı gönderilene tesliminde özenli bir taşıyıcıya tanınabilecek makul sürenin aşıldığı, CM’ 17. madde hükmüne göre akit/asıl taşıyıcı davalı ….Ltd. Şti. ile dava dışı fiili taşıyıcıların gecikme nedeniyle navlun bedeli ile sınırlı olarak davacıya karşı sorumlu oldukları, … hükümlerinin taşıyana eşya üzerinde hapis hakkı tanımadığı, bu nedenle yükün tesliminde yaşanan gecikmeden davalı asıl taşıyanın davacıya karşı sorumlu olduğu, teslim edilmeyen yüke ilişkin navlun bedelinin 4800 Euro olduğu, davacı vekilinin dava sırasında çek bedelinin ödenmesi nedeniyle 4800 Euro’nun fiili ödeme tarihindeki kurdan TL karşılığının davacıdan istirdadını talep etmekte haklı olduğu anlaşılmakla davacının davasının kabulüne karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davacının istirdat davasının KABULÜ ile, 4800,00 Euro’nun fiili ödeme tarihindeki Merkez Bankası efektif satış kuruna göre TL karşılığının davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Kabul edilen miktar üzerinden hesaplanmış olan 3.087,98 TL nispi harca, peşin alınan 767,39 TL harcın mahsubu ile bakiye 2.320,59 TL karar ve ilam harcının davalı taraftan alınarak HAZİNE’ YE GELİR KAYDINA.
3-Dava tamamen kabul edildiğinden davacı tarafın yaptığı ve karşıladığı 7,80 TL vekalet suret harcı, 54,40 TL başvuru harcı, 767,39 TL peşin harç, 94,50 TL davetiye ve posta gideri, 700,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 1.624,09 TL yargılama giderinin davalı taraftan alınarak davacı tarafa verilmesine.
4-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, hüküm tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Kanunu ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre takdir ve hesaplanmış olan; 6.641,58 TL vekalet ücretinin davalı taraftan alınarak davacı tarafa verilmesine.
5-HMK.nun 333.maddesi uyarınca davacı tarafından yatırılan gider avansının sarf edilmeyen kısmının karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
ilişkin, davacı vekilinin yüzüne karşı, davalının yokluğunda, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde, mahkememize veya bulunduğu yerde varsa Asliye Ticaret Mahkemesi’ne, yoksa Asliye Hukuk Mahkemesine verilecek istinaf dilekçesi ile, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde, istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup, usulen anlatıldı. 21/09/2021

Katip …
e-imza

Hakim…
e-imza