Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/508 ESAS
KARAR NO : 2022/692 KARAR

DAVA : Alacak (Satım Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 26/11/2019
KARAR TARİHİ : 04/07/2022
GEREKÇELİ K.TARİHİ : 14/07/2022
Mahkememizde görülen Alacak (Satım Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davacı şirketle, davalı arasında tanzim ve imza olunan 01.04.2018 başlangıç tarihli Satın Alma Sözleşmesi ve 24.05.2018 tarihli Soğutucu Teslim Alındı Fişi ile Malzeme Teslim Protokolü gereğince davalının “… Mah. … Cad. No: … …….İSTANBUL” adresindeki “… Market-Gıda” isimli işletmede sözleşme süresi boyunca, kendisine teslim edilen soğutucu, ürün konumlandırma ve soğutma malzemelerinin daima temiz ve çalışır bulundurulmasından, işletmede konumlandırılmasından sorumlu olduğunu, teslim alındı fişinde açıkça belirtildiği gibi, … marka çift kapılı soğutucunun davalıya teslim edildiğini, davalının … A.Ş.’nin yazılı izni olmaksızın soğutucu dolabı işletmesinden kaldırır ve/veya … Aş.nin yazılı onayı olmaksızın yerini değiştirirse, aldığı davacı şirket tarafından davalıya 10.351 .-TL katkıda bulunulduğunu, davalının 10.351 .-TL katkıyı aldığı, davacı şirket (bayii … Ltd.Şti.) adına tanzim ettiği (kapalı) hizmet bedeli faturaları ve sair evrak ile de davacı şirket sözleşmeden doğan yükümlülüklerini eksiksiz ifa ettiğini, davalının ise işletmede , soğutucu dolabı yerinden kaldırdığı, bu ve diğer suretlerle sözleşme hükümlerini ihlal edildiğini, İstanbul Anadolu 13.Asliye Ticaret Mahkemesinin … D.İş sayılı dosyası ve bilirkişi incelemesi ile tespit olduğunu, taraflar arasındaki ihtilafın ticari nitelikte olduğundan mevzuat gereği Arabuluculuk kurumuna başvurulduğunu ancak sonuç alınamadığını, açıkladığı nedenlerle fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile 5.000,00.-USD cezai şartın dava tarihinden itibaren tahakkuk edecek en yüksek döviz mevduat faizi (fiili ödeme tarihindeki MB döviz satış kuru üzerinden TL karşılığı) ve 10.351,00.-TL katkı tutarının dava tarihinden itibaren tahakkuk edecek ticari avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, delil tespit giderleri, delil tespit avukatlık ücreti, dava yargılama gideri, harç, masraf ve dava vekalet ücretinin davalıya yüklenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili, cevap dilekçesinde özetle; “Davalının uzun yıllardan bu yana aynı iş yerinde kuruyemiş ile alkol ve tütün mamulleri perakende satış işi ile iştigal etmekte olduğunu, davalının davacı yan tarafından pazarlanmakta olan ürünleri iş yerini açtığı tarihten bu yana aralıksız olarak satmakta olduğunu, taraflar arasında 01.04.2018 tarihli “SATIN ALMA SÖZLEŞMESİ ” imzalandığını, davalı şirket ile davacı yan arasında ayrıca “MALZEME TESLİM PROTOKOLÜ” düzenlenmiş olduğunu, Ancak iş bu protokolde satın alma sözleşmesinden sonra ayrıca düzenlenmiş olup sözleşmenin bir eki niteliğinde olmayan bağımsız bir düzenleme halinde olduğunu, Taraflar arasında akledilen 01.04.2018 başlangıç tarihli satın alma sözleşmesinin açıkça hiç bir yerınde sözleşmenin soğutucu protokolüne aykırılıktan dolayı feshedilebileceğine ve davacı yan tarafından verilen katkının iade edileceğine dair bir düzenlemeye yer verilmemiş olduğunu, zaten protokolde satın alma sözleşmesinden sonra düzenlendiği için soğutucuya dair bir hükmün satın alma sözleşmesi içinde yer almasının mümkün olmadığını, taraflar arasında imzalanan Malzeme Teslim Protokolü nün 2. Sayfasının ilk paragrafında protokole aykırı davranılmasının yaptırımı hususunun düzenlendiğini, bu düzenlemeye göre soğutucuyu kaldıranın sorumluluğu satın alma sözleşmesindeki cezai şart ile sınırlı tutulduğunu, kabul anlamına gelmemek kaydı ile Satın alma sözleşmemizde tek taraflı olarak tayin edilen cezai şart miktarının 5.000.USD olduğu, soğutucu Teslim Protokolünün hiç bir maddesinde protokole aykırılık halinde dava konusu bir diğer alacak olan katkı bedelinin davacıya iade edileceğine dair düzenleme yapılmadığını, soğutucu dolap ile ilgili protokolün sözde ihlaline dayanılarak satın alma sözleşmesinin feshedilmesi ve yapılan katkı bedeli ve cezai şartın ödenmesi talebinin sözleşmeye ve mevzuata bağlı hiç bir yasal dayanağı bulunmamakta olduğunu, ayrıca davalı şirketin davacı yan tarafından soğutucunun iadesi esnasında uyarılmamış, bunun cezai şana bağlandığı kendisine söylenmemiş ve daha da önemlisi dolap iade alınırken davalı şirkete karşı ihtirazi kayıt da ileri sürülmemiş olduğunu, davalı şirketin talebi üzerine davacı yan çalışanlarının davalının iş yerine gelerek soğutucu dolabı alıp götürdüklerini, açıkladığı nedenlerle haksız ve yasal dayanaktan yoksun olarak açılan davanın reddine, yargılama giderleri ile ücreti vekaletin davacı yana yüklenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE:
Satın Alma Sözleşmesi: Davacı şirketle, davalı arasında imzalanan 01.04.2018 başlangıç tarihli Satın Alma Sözleşmesinin bulunduğu, sözleşmenin 10. Maddesinde “Yeniden Satıcının iş bu düzenlemeye veya iş bu sözleşme hükümlerinden herhangi birine aykırı hareket etmesi halinde Yeniden satıcı … Paz..A.Ş. den aldığı tüm yardım ve katkıların bedelini bankalarca uygulanan en yüksek kredi faizi ile birlikte … Paz.A.Ş. ‘e iade etmeyi ve ayrıca cezai şart olarak 5.000,00 A.B.D. Doları karşılığı Türk Lirasını bankalarca uygulanan en yüksek kredi faizi ile birlikte hiçbir ihtara hacet kalmaksızın … Paz.A.Ş. ‘e nakten ve defaten ödemeyi kabul ve taahhüt eder.” hükmünün yer aldığı anlaşılmaktadır.
24.05.2018 tarihli, 57470 no’lu Soğutucu “Teslim Alındı Fişi”: 1 sayfa halinde düzenlenen tutanakta emanet verilen malzemenin cinsi Marka; …, Soğutucu modeli Çift kapı Neo, Adet:1 Veriliş tarihi itibariyle rayiç değer 1.500 euro bilgilerinin yazılı olduğu ve davalı şirket tarafından kaşelenerek onaylanıp imzalandığı,
Malzeme Teslim Protokolü; tüm sayfaların davalı tarafça onaylanarak imza altına alındığı, düzenlenen tutanağın 2.sayfasında 1. Paragrafında;“müşteri ayrıca sözleşme süresi boyunca … paz.a.ş. ‘ nin yazılı talebi/izni olmaksızın malzemeleri işletmesinden kaldırır ve/veya … a.ş.’nin onayı olmaksızın yerini değiştirir ise … paz.a.ş.’ye satın alma sözleşmesinde düzenlenen cezai şart bedelini derhal ve nakden ödemeyi kabul, beyan ve taahhüt eder. bu halde dahi müşteri malzemeleri iade etmekle veya bedelini ödemekle yükümlüdür.” Hükmü mevcut olduğu tespit edilmiştir.
Tespit dosyası : İstanbul Anadolu 13.Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … D.İş no’lu dosyası incelendiğinde dosyaya 21.10.2019 düzenleme tarihli rapor sunan Bilirkişi Av. …’in raporunun sonuç bölümünde “Tüm delillerin ve hukuki durumun takdir ve değerlendirilmesi Sayın Mahkemeye ait olmak üzere, Keşif mahallinde yapılan incelemeler ve karşı taraf yetkilisinin de açık beyanı ile tespit edildiği üzere, delil tespiti isteyen …’a ait soğutucu dolabın … Gıda /… Mah. … Cad. No:…… Üsküdar adresinde bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.” Tespitlerinde bulunduğu anlaşılmıştır.
Bilirkişi Raporu : Bilirkişiler … ve … tarafından düzenlenen 01/11/2021 tarihli raporda özetle ; Davacı …Ş.’ e ait 2018 yılı ticari defterlerin usulüne uygun tutulduğu, defter kayıtlarının birbirini doğruladığı, defterlerin e-defter uygulamasına tabi olduğu, davacı şirketin ticari defterlerinin delil niteliğine haiz bulunduğu, taraflar arasında tanzim ve imza olunan toplam 3 sayfa halinde ve 19 maddeden müteşekkil 01.04.2018 başlangıç tarihli Satın Alma Sözleşmesinin davalı tarafından kaşe ve imzaları ile onaylanmış olup, sözleşme hükümleri tetkik edildiğinde; sözleşmenin 10. Maddesinde “Yeniden Satıcının iş bu düzenlemeye veya iş bu sözleşme hükümlerinden herhangi birine aykırı hareket etmesi halinde Yeniden satıcı … Paz..A.Ş. den aldığı tüm yardım ve katkıların bedelini bankalarca uygulanan en yüksek kredi faizi ile birlikte … Paz.A.Ş.‘e iade etmeyi ve ayrıca cezai şart olarak 5.000,00 ABD Doları karşılığı Türk Lirasını bankalarca uygulanan en yüksek kredi faizi ile birlikte hiçbir ihtara hacet kalmaksızın … Paz.A.Ş. ‘e nakten ve defaten ödemeyi kabul ve taahhüt eder hükmü havi olduğunun tespit edildiği, 24.05.2018 tarihli, 57470 no’lu Soğutucu “Teslim Alındı Fişi” tetkik edildiğinde; 1 sayfa halinde düzenlenen tutanakta emanet verilen malzemenin cinsi Marka; …, Soğutucu modeli Çift kapı Neo, Adet:1 Veriliş tarihi itibariyle rayiç değer 1.500 euro bilgilerinin yazılı olduğu ve davalı şirket tarafından kaşelenerek onaylanıp imzalandığı görülmüştür. Ayrıca 3 sayfa halinde düzenlenen ”Malzeme Teslim Protokolü” tetkik edildiğinde, tüm sayfaların davalı tarafça onaylanarak imza altına alındığı, düzenlenen tutanağın 2.sayfasında 1. Paragrafında;
“Müşteri ayrıca sözleşme süresi boyunca … Paz. A.Ş.‘ nin yazılı talebi/izni olmaksızın malzemeleri işletmesinden kaldırır ve/veya … A.Ş.’nin onayı olmaksızın yerini değiştirir ise … Paz. A.Ş.’ye satın alma sözleşmesinde düzenlenen cezai şart bedelini derhal ve nakden ödemeyi kabul, beyan ve taahhüt eder. bu halde dahi müşteri malzemeleri iade etmekle veya bedelini ödemekle yükümlüdür.” hükmünün mevcut olduğu,
Dava dosyası ekinde sunulan İstanbul Anadolu 13.Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … D.İş no’lu dosyası incelendiğinde dosyaya 21.10.2019 düzenleme tarihli rapor sunan Bilirkişi Av. …’in raporunun sonuç bölümünde “Tüm delillerin ve hukuki durumun takdir ve değerlendirilmesi Sayın Mahkemeye ait olmak üzere, Keşif mahallinde yapılan incelemeler ve karşı taraf yetkilisinin de açık beyanı ile tespit edildiği üzere, delil tespiti isteyen …’a ait soğutucu dolabın … Gıda /… Mah. … Cad. No:… Üsküdar adresinde bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.” Tespitlerinde bulunduğu, davalı tarafından davacı şirketin bayisi … Dağ. Tic. Ltd. Şti. ne düzenlenen 5 adet KDV dahil toplam 10.352,14 TL tutarındaki faturalar ile taraflar arasında düzenlenen sözleşme gereği “Katkı Payı” ödemesini davalı tarafa hesaba mahsuben ödenmiş olduğu, fatura bedellerinin davacı şirketin defter kayıtlarında kaydedildiği, davalının kendisine 24.05.2018 tarihli sözleşmenin Teslim Alındı Fişi olan malzeme protokolüyle teslim edilen … Marka Dolabı yaşadığı anlaşmazlıktan dolayı işyeri dışarısına çıkardığı, protokolde belirtilen 1500 Euro rayiç değerin, anılan tarihte piyasa rayiç değerleriyle uyumlu olduğu, dolabın dışarıya çıkarılmasının nedeni ile 01.04.2018 tarihli taraflar arasında imzalanın Sözleşmenin 9. Maddesine aykırı hareket ettiği, bu durumun 10. Maddede cezai şart gerektiği, 01.04.2018 tarihli Sözleşme maddelerinde ve 24.05.2018 tarihli Teslim Alındı Fişi olan Malzeme protokolünde Tütün Mamülleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğe göre aykırı bir madde içermediği, davalının beyanı esas alınmak kaydıyla soğutucuyu dışarıya çıkarmakla yönetmeliğe aykırı hareket ettiği, davalı taraf vekilinin itiraz konuları ve cezai şartın fahiş olduğu, iddiası, hakkaniyete uygun bir indirim talepleri konularının hukuki değerlendirme gerektiren hususlardan olması sebebiyle Mahkememizin takdirinde olduğu görüşü ile raporlarını düzenlemişlerdir.
Bilirkişi Ek Raporu : Bilirkişiler … ve … tarafından düzenlenen 09/05/2022 tarihli ek raporda özetle ; Kök raporda değişiklik gerektirecek bir husus bulunmadığı, nihai kararın takdirinin Mahkememize ait olduğu görüşü ile ek raporlarını düzenlemişlerdir.
Dava; satın alam sözleşmesinin ihlali nedeniyle katkı bedeli ve cezai şartın tahsiline ilişkin alacak davasıdır.
Davacının ticari defterleri üzerinde bilirkişi inceleme yaptırılmıştır. Davalı verilen kesin sürede defterlerini sunmamıştır.
Hükme esas alınan bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; Davacı …Ş.’ e ait 2018 yılı ticari defterlerin usulüne uygun tutulduğu, defter kayıtlarının birbirini doğruladığı, defterlerin e-defter uygulamasına tabi olduğu, davacı şirketin ticari defterlerin delil niteliğine haiz bulunduğu,
Taraflar arasında imzalanan 01.04.2018 başlangıç tarihli Satın Alma Sözleşmesinin davalı tarafından kaşe ve imzaları ile onayladığı, sözleşmenin 10. Maddesinde “Yeniden Satıcının iş bu düzenlemeye veya iş bu sözleşme hükümlerinden herhangi birine aykırı hareket etmesi halinde Yeniden satıcı … Paz..A.Ş. den aldığı tüm yardım ve katkıların bedelini bankalarca uygulanan en yüksek kredi faizi ile birlikte … Paz.A.Ş. ‘e iade etmeyi ve ayrıca cezai şart olarak 5.000,00 A.B.D. Doları karşılığı Türk Lirasını bankalarca uygulanan en yüksek kredi faizi ile birlikte hiçbir ihtara hacet kalmaksızın … Paz.A.Ş. ‘e nakten ve defaten ödemeyi kabul ve taahhüt eder hükmü havi olduğu, 24.05.2018 tarihli, ………. no’lu Soğutucu “Teslim Alındı Fişi”ne göre 1 sayfa halinde düzenlenen tutanakta emanet verilen malzemenin cinsi Marka; …, Soğutucu modeli Çift kapı Neo, Adet:1 Veriliş tarihi itibariyle rayiç değer 1.500 euro bilgilerinin yazılı olduğu ve davalı şirket tarafından kaşelenerek onaylanıp imzalandığı, Ayrıca ”Malzeme Teslim Protokolü”nü tüm sayfaların davalı tarafça onaylanarak imza altına alındığı, düzenlenen tutanağın 2.sayfasında 1. Paragrafında;“müşteri ayrıca sözleşme süresi boyunca … Paz. A.Ş.‘ nin yazılı talebi/izni olmaksızın malzemeleri işletmesinden kaldırır ve/veya … A.Ş.’nin onayı olmaksızın yerini değiştirir ise … Paz.A.Ş.’ye satın alma sözleşmesinde düzenlenen cezai şart bedelini derhal ve nakden ödemeyi kabul, beyan ve taahhüt eder. bu halde dahi müşteri malzemeleri iade etmekle veya bedelini ödemekle yükümlüdür.” hükmünün yer aldığı,
İstanbul Anadolu 13.Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … D.İş no’lu dosyası incelendiğinde dosyaya 21.10.2019 düzenleme tarihli rapor sunan Bilirkişi Av. …’in raporunun sonuç bölümünde “Tüm delillerin ve hukuki durumun takdir ve değerlendirilmesi Sayın Mahkemeye ait olmak üzere, Keşif mahallinde yapılan incelemeler ve karşı taraf yetkilisinin de açık beyanı ile tespit edildiği üzere, delil tespiti isteyen …’a ait soğutucu dolabın … Gıda /… Mah. … Cad. No:…. Üsküdar adresinde bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.” şeklinde tespit yapılmış olduğu, davalı tarafından davacı şirketin bayisi … Dağ.Tic.Ltd.Şti. ne düzenlenen 5 adet KDV dahil toplam 10.352,14 TL tutarındaki faturalar ile taraflar arasında düzenlenen sözleşme gereği “Katkı Payı” ödemesini davalı tarafa hesaba mahsuben ödenmiş olduğu, fatura bedellerinin davacı şirketin defter kayıtlarında kaydedildiği, davalının kendisine 24.05.2018 tarihli sözleşmenin Teslim Alındı Fişi olan malzeme protokolüyle teslim edilen … Marka Dolabı yaşadığı anlaşmazlıktan dolayı işyeri dışarısına çıkardığı, protokolde belirtilen 1500 Euro rayiç değerin, anılan tarihte piyasa rayiç değerleriyle uyumlu olduğu,
Dolabın dışarıya çıkarılması nedeni ile 01.04.2018 tarihli taraflar arasında imzalanın Sözleşmenin 9. Maddesine aykırı hareket ettiği, bu durumun 10. Maddede cezai şart gerektiği
01.04.2018 tarihli Sözleşme maddelerinde ve 24.05.2018 tarihli Teslim Alındı Fişi olan Malzeme protokolünde Tütün Mamülleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğe göre aykırı bir madde içermediği, Davalı’nın beyanı esas alınmak kaydıyla Soğutucuyu dışarıya çıkarmakla yönetmeliğe aykırı hareket ettiği, davacının verilen katkı payını ve kararlaştırılan cezai şartı talep edebileceği, katkı payının ödendiği hususunda ihtilaf bulunmadığı, davalı tarafın cezai şartın fahiş olduğunu iddia ettiği, dava tarihinde yürürlükte bulunan ve somut olayda uygulanması gereken 6102 TTK nın 22.maddesine göre tacir olan borçlu cezai şartın fahiş olduğunu ileri sürerek cezai şarttan indirim yapılmasını kural olarak isteyemeyeceği, ancak kararlaştırılan cezai şart miktarının ekonomik yönden borçlunun mahvına sebep olabilecek tarzda yüksek olduğunun saptanması halinde cezai şarttan uygun bir indirim yapılabileceğinin Yargıtay’ca kabul edildiği, ancak davalının verilen sürede kendi ticari defterlerini sunmadığı ve yerlerini bildirmediği bu nedenle cezai şart miktarının, davalının cezai şartı ödemesi halinde ticari faaliyetinin son bulmasına neden olacak derecede fahiş olduğunu ispatlayamadığı ve bu nedenle cezai şarttan indirime gerek bulunmadığı anlaşılmakla davacının davasının kabulüne karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M :Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
Davacı davasının KABULÜNE,
1-Cezai şart alacağı olan 5.000,00-USD nin dava tarihi olan 26.11.2019 tarihinden itibaren 3095 sayılı kanunun 4/a maddesi uyarınca işleyecek faizi ile birlikte fiili ödeme tarihindeki TL karşılığının davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Katkı payı alacağı olan 10.351,00-TL’nin dava tarihi olan 26.11.2019 tarihinden itibaren 3095 sayılı kanunun 2/2 maddesi uyarınca işleyecek değişen oranlardaki avans faizi ile birlikte davalıdan alınmasına,
3-Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken 2.673,48-TL harçtan peşin alınan ve tamamlama yoluyla tamamlanan 673,26-TL harcın mahsubu ile bakiye 2.000,22‬-TL harcın davalıdan alınarak HAZİNEYE GELİR OLARAK KAYDINA,
4-Hüküm tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca davacı yararına takdir olunan 5.870,63-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Dava şartı arabuluculuk ücreti olan ve 6325 sy Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 18/A-13 maddesi uyarınca tarafların anlaşamamaları nedeniyle Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanan 1.320,00 TL’nin davada haksız çıkan davalıdan alınarak HAZİNE’ye gelir kaydına,
6-Davacının yapmış olduğu 44,40-TL dava açma ilk gideri, 95,00-TL tebligat ve posta gideri olmak üzere toplam 139,4‬0-TL Yargılama giderinin peşin yatırılan ve tamamlama yoluyla tamamlanan 673,26-TL harç ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Davacı ve davalı yanca yatırılan delil ve gider avansından sarf edilmeyen kısmın karar kesinleştiğinden yatıran tarafa iadesine
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içinde İzmir Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde, istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup, usulen anlatıldı. 04/07/2022

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır