Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İZMİR
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/169 ESAS
KARAR NO : 2021/204 KARAR

DAVA : Alacak (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 17/05/2019
KARAR TARİHİ : 02/03/2021

Mahkememizde görülen Alacak (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davalı …. ortağı ve yöneticisi …’ün talebi üzerine, müvekkili şirket ortağı mimar … tarafından Haziran 2017 tarihinde davalı şirketin yüklenici bulunduğu … inşaatı projelerine başlandığını, proje kapsamında müvekkili şirketçe gerekli ön inceleme ve ölçümlerin yapıldığını, bununla birlikte mevcut laboratuvarlar, etüd salonları, kütüphane ve amfilerin ölçümlerinin yapıldığını, bu çalışmalar sonucunda … Dekan ve öğretim görevlileriyle, önce ihtiyaç programı üzerine daha sonra da sunumlar sırasında yaklaşık 15 toplantı yapıldığını, bu toplantılar ve kritikler sonucunda 9 Alternatif proje sunulduğunu ve bu sunumların plan, kesit ve cepheler de dahil olmak üzere pdf ve üç boyutlu görseller olarak gerçekleştirildiğini, bunun yanı sıra yaklaşık maliyet hesapları yapılarak, davalı şirketin ortak ve yöneticisi … ve muhatap şirket mimarı …’in il alternatifli olarak en düşük maliyet olacak şekilde çalışmalar yapıldığını, Haziran 2017 tarihinden başlanılan çalışma için 17 ay geçmesine karşı uygulama projesi yapılması talimatı verilmemesi, projeden vazgeçildiğine dair de bir açıklama yapılmaması karşısında müvekkili şirketçe, davalıdan 30.10.2018 tarihli maille; ileride uygulama proje bedelinden düşülmek üzere, 31.250 TL + KDV Avan proje bedelinin ödenmesi istendiğini, davalı şirketçe de projenin devamı ihtimalinin bulunduğu belirtilerek ne ödeme yapılmaya yanaşıldığını ne de işin iptal olduğuna daire bir beyanda bulunulduğunu, bunun üzerine davacı tarafın , davalı şirkete ihtarname gönderdiğini, tüm mimari proje bedelinin %25 i olarak kabul edilen Avan Proje Bedelinin ödenmesini istediklerini, yapılan işin ne olduğu, projenin boyutları, uygulama projesine başlanmamış olsa da avan proje için yapılan çalışmalar ve iş sahiplerinin talebi üzerine yapılan değişiklikler, sunumlar, maiyet hesaplamaları vb. işlerin taraflarca kabul edildiğini, 18 ay üzerinde çalışılan bir projenin , bu süreçte yapılan emek ve giderlerin ödenmesini talep etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili, cevap dilekçesinde özetle; Üçüncü kişinin fiilini taahhüt durumunun davanın tarafları arasında mevcut olmadığını, bununla birlikte müvekkili davalının, davacı karşı yana idarenin ihale edeceği işin mutlaka hayata geçirileceğinin taahhüt etmediğini, bu sebeple projenin uygulamasından vazgeçilmiş olması sebebi ile kendilerine bellirttikleri miktarda borçlu olmadıklarını, …nde yapılması planlanan projenin hayata geçmemesi sebebi ile müvekkili davalı firmanın da ekonomik anlamda mağdur olduğunu, fakat davacı tarafın, müvekkili davalı firmanın kendilerine ihale konusu işin mutlaka hayata geçirileceğini taahhüt etmemiş olmamasına rağmen, mağdur olunduğunu iddia ederek davayı açmalarının kötü niyetli olduğunu, davacı taraf ile yapılan müzakereler sırasında ihaleye konu işin hayata geçirilmemesi halinde kendilerine şu kadar ücret ödenecektir vs. bu anlama gelen bir diyalog, yazılı sözleşme vs. de tanzim edilmediğini, projenin uygulanmamasının müvekkili davalıdan kaynaklı bir sebebe dayanmadığı, ihale konusu işin maliyetinin, idarenin tahmin ettiğinden çok yüksek olduğunu, … yönetimi yaptırmak istediği projenin fizibilite çalışmaları kapsamında davacı firma tarafından icra edilen çalışmalar sonucunda maliyetin tahminden fazla olması ve bütçe imkanları ile karşılanmasının mümkün olmadığını görmesi karşısında, projeyi hayata geçirmekten vazgeçtiğini, bu sebeplerle işin uygulama projesi haline gelmemesi, müvekkili davalı firmadan kaynaklı olmadığını, davalının yapmış olduğu çalışmalar sonucunda ortaya çıkan çizimlerin, işi nihayete erdirecek boyuta ulaştığı yönündeki iddialarını kabul etmediklerini ve ücret olarak talep edilen bedelin de bu sebeple müvekkili davalı tarafından fahiş olarak bulunduğunu beyan etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE:
İhtarname: Karşıyaka … Noterliği’ nin 06/02/2019 tarih, … yevmiye nolu ihtarnamesi ile, davacı şirketin davalı aleyhine muhatabın yüklenicisi olduğu, … inşaatı projesinin şirket ortağı … tarafından hazırlanan avan projesinin uygulama projesine başlanıp başlanılmayacağını bildirilmesi, avan proje bedelinin ödenmesi, muhatap tarafından projenin gerçekleştirilmesinden vazgeçilmiş ise durumun bildirilmesi aksi halde sözleşmenin feshi ihtar edilmiş, İhtarname 08/0/2019 tarihinde tebliğ edildiği görülmüştür.
Bilirkişi Raporu : Bilirkişi … tarafından düzenlenen 06.02.2020 tarihli raporda özetle ; Davacı tarafın dava dosyasına sunmuş olduğu mail çıktıları ile proje görüntüleri göz önünde alındığında iş başlama yılının 2017 olduğu anlaşıldığından; … proje çalışmalarına başlanılan yılın 2017 olduğu göz önünde bulundurulursa Mimarlar Odasının belirlemiş olduğu hizmet bedelinin 2017 proje yılında, 4A Sınıfı , Proje birim fiyatının 882,00-TL olduğu, buna göre Avan Proje( %25) proje bedelinin 32.303,00-TL + KDV olacağı, ayrıca dava dosyasında davacı tarafın talep etmiş olduğu 31.250,00-TL + KDV nin sebebinin liste fiyatı üzerinden yapılan iskonto sonucu verildiği görüşü ile raporunu düzenlemiştir.
Bilirkişi Ek Raporu : Bilirkişi … tarafından düzenlenen 14.07.2020 tarihli ek raporda özetle : Davacı tarafın dava dosyasına sunduğu mail çıktıları ile proje görüntüleri göz önünde alındığında … proje çalışmalarına başlanılan; iş başlama yılının 2017 olduğu anlaşıldığından ; Mimarlar Odasının belirlemiş olduğu hizmet bedeli hesaplama programı içeriği;
•Yapı Yaklaşık Birim Maliyeti ; 882,00-TL
•Yapı Yaklaşık alanı ortalama 5000 m² alınmıştır.
•Ücret oranı : 1/100
•Hizmet bölüm oranı Avan Proje olduğundan %25
•Bölge kat sayısı : 1 ,
•Hizmet Dalı Oranı (HDO): [İhtisas Katsayısı]: Yapının toplam ihtisas projeleri tutarı içindeki hizmet bölümlerinin oranını, (Mimarlık mesleğinin ihtisasının özelliklerine uygun olarak belirlenen katsayıdır. 85/9707 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlükte olan Mimarlık ve Mühendislik Hizmetleri Şartnamesi uyarınca bu oran Mimarlık Hizmetleri için 1 (%100) alınır. )
•Zorluk Kriterleri Katsayısı (z) :Mimarlık hizmetlerinin gerçekleştirileceği yapının bulunduğu yer, coğrafi koşulların etkileri, yapının türü ve niteliği, bağlı olduğu yasa ve yönetmelikler, vb. mimar’ın çalışmalarını farklı koşullarda uygulaması karşılığında, mimara ödenecek ücretlerin belirlenmesinde kullanılan katsayı olup Mimar’ın İşveren/İşsahibine yapmayı taahhüt ettiği mimarlık hizmetleri karşılığında İşveren/İşsahibinin yapacağı ödemeleri belirlerken, hizmet zorluklarını da dikkate alması tavsiye edilmektedir. Mimar’a bu yönde yardımcı olmak amacıyla “Hizmet Zorluğu Kriterleri Tablosu” hazırlanmış ve uygulama esasları aşağıda belirlendiği, 5000 m2 4A sınıfı için 2,93 olarak belirlendiği,
882.00 x 5000 x 1/100 x %25 x 1 x 1 x 2.93 = 32.303,25-TL
•Buna göre Avan Proje( %25) proje bedeli : 32.303,00-TL + KDV ‘dir.
•KDV dahil fiyatı : 32.303 TL + %18 = 38.117, 54-TL
Bu ücretlerin Mimarlar Odası tarafından belirlenen asgari ücret olduğu, fakat piyasa koşulları gereği işveren/işsahibi arasında iskonto(indirim) uygulanabileceği görüşü ile ek raporunu düzenlemiştir.
Dava:Eser sözleşmesinden kaynaklanan alacak davasıdır. Uyuşmazlığın, davacının avan proje bedeli ile ihtarname bedeline hak kazanıp kazanmayacağı, avan proje bedelinin miktarının ne olduğu, dava dışı idarenin projenin uygulanmasından vazgeçmesi sebebiyle davalının davacıya karşı iş bedeli ödeme sorumluluğunun bulunup bulunmadığına ilişkin olduğu anlaşılmıştır.
Davacı; şirket ortağı mimar … tarafından Haziran 2017 tarihinde davalı şirketin yüklenici bulunduğu … inşaatı projelerine başlandığını, Haziran 2017 tarihinden başlanılan çalışma için 17 ay geçmesine karşı uygulama projesi yapılması talimatı verilmemesi, projeden vazgeçildiğine dair de bir açıklama yapılmadığı, davalıdan 30.10.2018 tarihli maille; ileride uygulama proje bedelinden düşülmek üzere, 31.250 TL + KDV Avan proje bedelinin ödenmesi istendiğini, davalı şirketçe de projenin devamı ihtimalinin bulunduğu belirtilerek ne ödeme yapılmaya yanaşıldığını ne de işin iptal olduğuna daire bir beyanda bulunulduğunu, bunun üzerine davacı tarafın , davalı şirkete ihtarname gönderdiğini, tüm mimari proje bedelinin %25 i olarak kabul edilen Avan Proje Bedelinin ödenmesini talep etmiş,
Davalı; Üçüncü kişinin fiilini taahhüt durumunun davanın tarafları arasında mevcut olmadığını, bununla birlikte müvekkili davalının, davacı karşı yana idarenin ihale edeceği işin mutlaka hayata geçirileceğinin taahhüt etmediğini, bu sebeple projenin uygulamasından vazgeçilmiş olması sebebi ile kendilerine bellirttikleri miktarda borçlu olmadıklarını savunmuştur.
Tüm Dosya Kapsamı ve hükme esas alınan bilirkişi kök ve ek raporuna göre; Avan Projesi, Uygulama projelerinin yapılmasına esas teşkil eden, geçerli imar durumu, yürürlükte bulunan plan, varsa kentsel tasarım projesine göre düzenlenen ve içeriğinde; vaziyet planı, tüm kat planları ve yeterli miktarda kesit ve görünüşleri içeren mimari proje ile taban alanı, katlar alanı (emsal) ve yapı inşaat alanı hesaplarına ilişkin tüm ölçü ve kotları bulunan, gerektiğinde siluet yer aldığı projelerdir şeklinde tanımlandığı, Avan Proje yapılan mimari projelerin tasarım, plan kararları, vaziyet planı gibi kararların alındığı proje olmakla birlikte tüm uygulama projeleri bu proje tamamlandıktan sonra yerinde uygulama projelerine temel alınması için hazırlanan projeler olduğu, Herhangi bir eskiz (taslak) niteliğinden çıkmış detaylara kavuşmuş ve uygulama proje basamağının hemen öncesinde hazırlanan detaylı bir çalışma olduğu, Dava konusu projenin, Firma tarafından çalışması yapılan projenin, uygulama projesi olarak kullanılması için ek çalışmalar (zemin etüdü ,statik proje , mekanik proje , elektrik proje gibi) gerektirdiği bu çalışmalarında tamamlanması neticesinde proje %100 lük aşamaya getirilmiş olacağı Bu sebeple dava konusu çalışma avan proje niteliğinde olduğu bu sebeple Proje Maliyetinin %25 ini hak edecek aşamada olduğu anlaşılmıştır.
Fikir ve Sanat Eserlerı Kanununa göre; İstifade edilen eserin sahibinin haklarına zarar getirmemek şartıyla oluşturulan ve İşliyenin hususiyetini taşıyan işlenmeler, bu kanuna göre eser sayılır. denildiği, Bu sebeple; Avan Proje aynı zamanda çizen mimarın Eseri niteliğinde olduğu,
Davaya konu proje, tasarım kararları, plan yerleşimleri kararlaştırıldığı ve tüm bu çalışmaların kesit ve görünüş çizimleriyle desteklendiği görüldüğü, bu sebeple dava dışı idare bu çalışmaları yararlanıp ‘’Uygulama Projesi’’ aşamasına getirebilir ve kullanabilir nitelikte olduğu, Hazırlık ve Etüt Çalışmaları , Ön proje çalışmaları (Çizilen Proje alternatiflerini bu madde içerisinde değerlendirilmiştir), Metraj ve Keşif , Maliyet analizleri işlemleri yapılan işin Avan Proje Kısmı dahilinde olmakla birlikte %100 lük Mimari Uygulama Projesi Hazırlanıp sunulmasının; %25 ini oluşturacağı, Davacı tarafın dava dosyasına sunmuş olduğu mail çıktıları ile proje görüntüleri göz önünde alındığında … proje çalışmalarına başlanılan; iş başlama yılının 2017 olduğu anlaşıldığından, Mimarlar Odasının belirlemiş olduğu hizmet bedeli “Hizmet Zorluğu Kriterleri Tablosu” na göre; Buna göre Avan Proje( %25) proje bedeli : 32.303 TL + KDV ‘dir., KDV dahil fiyatı : 32.303 TL + %18 = 38.117, 54 TL olarak hesaplandığı, bu ücret belirlenen Mimarlar odası tarafından belirlenen asgari ücret olduğu fakat piyasa koşulları gereği işveren/işsahibi arasında iskonto(indirim) uygulanabileceği,
32.303,00- TL proje bedelinin hesaplanmasında Her yıl Mimarlar Odası tarafından Mimarlık Hizmetleri Şartnamesi ve en az Bedel Tarifesinin göz önünde bulundurulacağı ve piyasa koşulları gereği de bu hizmet bedeli üzerinden iskonto (indirim) uygulanacağının anlaşıldığı, davacının dava dilekçesi ile 31.250,00TL proje bedeli ve 256,48-TL ihtarname gideri talep etmiş olduğu, talebininn yerinde olduğu, taleple bağlılık kuralı gereği davacının davasının kısmen kabulüne, 31.250,00- TL (KDV dahil ) alacağın temerrüt tarihi 08.02.2019 tarihinden itibaren işleyecek reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, talep edilen ihtarname masrafının yargılama giderlerinden olduğuna mahkememizce karar verilmiş aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M:Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
Davanın KISMEN KABULÜ İLE,
1-31.250,00- TL (KDV dahil ) alacağın temerrüt tarihi 08.02.2019 tarihinden itibaren işleyecek reeskont faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Fazlaya ilişkin talebin reddine,
3- 256,48-TL ihtarname masrafının yargılama giderleri arasında gösterilmesine,
4- Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken 2.134,69-TL harçtan peşin alınan ve tamamlama harcı ile tamamlanan 634,12-TL harcın mahsubu ile bakiye 1.500,57-TL harcın davalıdan alınarak HAZİNEYE GELİR OLARAK KAYDINA,
5-Dava kısmen kabul edildiğinden kabul edilen miktar üzerinden hüküm tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Kanunu ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre takdir ve hesaplanmış olan; 4.687,50-TL vekalet ücretinin davalı taraftan alınarak davacı tarafa verilmesine.
6-Dava kısmen reddedildiğinden, reddedilen miktar üzerinden hüküm tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Kanunu ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre takdir ve hesaplanmış olan; 256,48-TL vekalet ücretinin de davacı taraftan alınarak davalı tarafa verilmesine.
7-Dava kısmen kabul edildiğinden davacı tarafın yaptığı 6,40-TL vekalet suret harcı, 153,70-TL davetiye ve posta gideri, 550,00-TL bilirkişi ücreti, 256,48-TL ihtarname masrafı, davacı, dava şartı arabuluculuk görüşmelerinde kendisini vekille temsil ettirdiğinden, arabuluculuk son tutanağının düzenlendiği tarih itibariyle yürürlükte olan AAÜT’ne göre tayin olunan 750,00-TL maktu vekalet ücreti olmak üzere 1.716,58-TL yargılama giderinden davanın kabul oranı nazara alınarak 1.702,61-TL yargılama gideri ile davacı tarafın karşıladığı 44,40-TL başvurma harcı, 634,12-TL peşin alınan ve tamamlama harcı ile tamamlanan harç olmak üzere toplam 2.381,13-TL’nin davalı taraftan alınarak davacı tarafa verilmesine, davacı tarafın fazladan yaptığı yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,
8-Dava şartı arabuluculuk ücreti olan ve 6325 sy Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 18/A-13 maddesi uyarınca Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanan 1.320,00 TL’nin, davanın kabul ve ret oranına göre, 1.309,25-TL’lik kısmının davalıdan, 10,75-TL’lik kısmının davacıdan alınarak Hazine’ye gelir kaydına,
9- Davacı ve davalı yanca yatırılan delil ve gider avansından sarf edilmeyen kısmın karar kesinleştiğinden yatıran tarafa iadesine
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, davalı tarafın yokluğunda gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içinde İzmir Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde, istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup, usulen anlatıldı.02/03/2021

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır