Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/1231
KARAR NO : 2021/580

DAVA : Menfi Tespit (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 26/10/2018
KARAR TARİHİ : 30/06/2021

Mahkememizde görülen davanın yapılan açık yargılaması sonucunda;
İDDİA ;
Davacı vekili dava dilekçesi ile özetle; müvekkili ile davalı … arasında düzenlenen protokol ile tarafların davalılardan … Nak. Gıda Tur. İnş. İhr. İth. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve bu şirketin üreticisi konumundaki grup şirketi olan davalı … Oto …Mad. Yağ. San. Tic. Ltd. Şti.’nin üretim-satış ve pazarlamasını gerçekleştirdiği “akoil” marka ve diğer markalardaki madeni yağ ve ürünlerin müvekkili tarafından alımı ile Kütahya il sınırları haricinde yurt içinde müvekkili şirketin tek satıcı olarak satış ve pazarlamasını gerçekleştirmesi konusunda anlaşmaya vardıklarını, anlaşma gereğince müvekkilinin, davalıların üretimini ve satışını yaptığı ürünlerin alımı konusunda peşin surette ödemelerini gerçekleştirdiğini ancak davalıların peşin ödemelere rağmen ürünlerin üretimi ve ödemeden sonra derhal teslimi konusundaki taahhütlerinde sürekli temerrüte düştüklerini, yapılan görüşmelerde “nakit sıkıntıları yüzünden ham madde alımında zorlandıkları” yönünde açıklama yaptıklarını, yapılan iyi niyet görüşmelerinin sonuç vermediğini, davalıların … Oto …Mad. Yağ. San. Tic. Ltd. Şti. adına keşide edilen çeklerin tahsili amacıyla muhatap bankalara çekleri ibraz etmeye devam ettiklerini belirterek, …bank … Şubesi’ne ait 18/10/2018 keşide tarihli … numaralı 15.000,00 TL bedelli, T. … Bankası … Şubesi’ne ait 25/10/2018 keşide tarihli … numaralı 75.000,00 TL bedelli ve T…. Bankası … Şubesi’ne ait 31/10/2018 keşide tarihli … numaralı 14.000,00 TL bedelli çekler nedeniyle müvekkilinin davalılara borçlu olmadığının, çeklerin bedelsiz kaldığının tespitine, çeklerin iadesine karar verilmesini istemiştir.
CEVAP ;
Davalılar vekili cevap dilekçesi ile özetle; dava konusu çeklerin, davacı şirketin müvekkillerinden … Nak. Gıda Tur. İnş. İhr. İth. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile yapılan protokol gereğince müvekkili … Oto …Mad. Yağ. San. Tic. Ltd. Şti.’den almış olduğu madeni yağlar karşılığı verdiği çekler olduğunu, çek karşılığı olan ürünlerin davacıya teslim edildiğini, davacının çek karşılığı ürünleri müvekkili … Oto …Mad. Yağ. San. Tic. Ltd. Şti.’den teslim aldığını, çeklerin lehtarının da bu şirket olduğunu, müvekkili … Oto …Mad. Yağ. San. Tic. Ltd. Şti.’nin bu çeklerden 15.000,00 TL ve 75.000,00 TL bedelli çekleri dava dışı … Petrol Ltd. Şti.’ye ciro ettiğini ancak bu çeklerin gününde ödenmemesi nedeniyle müvekkili tarafından ödenmek durumunda kalındığını, yapılan ödemeye rağmen dava dışı … Petrol Ltd. Şti.’nin bu iki çeki keşideci davacı şirkete iade ettiğini ve bu iki çekin davacı tarafça ilgili bankaya iade olunduğunu, davacının herhangi bir ödemesi olmadığı için bu iki çek yönünden açılan davada hukuki yararın bulunmadığını, 14.000,00 TL bedelli çekin ise hiçbir surette müvekkiline teslim edilmediğini ve verilmediğini, müvekkili böyle bir çekin lehtarı olmadığı gibi ciro yolu ile de kendisine böyle bir çekin teslim edilmediğini belirterek, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
GEREKÇE ;
Dava; İİK’nın 72. maddesi gereğince menfi tespit davasıdır.
Davacı vekili cevaba cevap dilekçesi ile; davaya konu 15.000,00 TL ve 75.000,00 TL bedelli çeklerin ödemesinin ve düzeltmesinin davalılar tarafından bu davanın açıldığı 26/10/2018 tarihinden sonra gerçekleştirildiğini, zira; davalı tarafın cevap dilekçesi ekinde sundukları dava dışı 3. kişiden çeklerin teslim alındığını gösterir tutanak örneğinin 30/10/2018 tarihli olduğunu, bu çekler yönünden müvekkillerinin borçlu olmadığını ve davanın açılmasına davalıların sebebiyet verdiğini, 14.000,00 TL bedelli çekin ise protokol uyarınca davalı … maliyetlendirme konusunda yetkili çalışanı olan … tarafından 06/10/2018 tarihinde teslim alındığını, müvekkilinin teslim alındı belgesi olarak düzenlediği bordronun çekin davalılara teslim edildiğini ispata yeter nitelikte olduğunu belirtmiştir.
Davacı ile davalı … Nak. Gıda Tur. İnş. İhr. İth. San. ve Tic. Ltd. Şti. arasında 28/08/2018 tarihli protokol düzenlenmiştir. Bu protokol içeriğinde davamızın konusu olan çekler yazılı olmamakla birlikte her iki taraf vekili de dava konusu çeklerin bu protokol kapsamında davacı şirket tarafından düzenlendiğini belirtmişlerdir.
Dava konusu çekler incelendiğinde; keşidecisinin davacı şirket olduğu, davalı … Oto …Mad. Yağ. San. Tic. Ltd. Şti. emrine düzenlendikleri görülmüştür.
Davalılar vekilinin cevap dilekçesi ekinde sunduğu “tutanaktır” başlıklı 30/10/2018 tarihli tutanak incelendiğinde; bu tutanağın dava dışı … Petrol Kimya Ltd. Şti adına … ve davalı … Oto …Mad. Yağ. San. Tic. Ltd. Şti. adına … tarafından düzenlendiği, davamızın konusu “15.000,00 TL ve 75.000,00 TL bedelli çeklerin karşılıksız çıktığının, bu çeklerin … Petrol Kimya tarafından davalı … Oto …Mad. Yağ. San. Tic. Ltd. Şti.’ye iade edileceğinin” belirtildiği görülmüştür.
Davacı vekilinin cevaba cevap dilekçesi ekinde sunduğu “çek verildi bordrosu” incelendiğinde; düzenleme tarihinin 06/10/2018 olduğu, davamızın konusu 75.000,00 ve 14.000,00 TL bedelli çeklerin de yer aldığı 3 adet çek bilgisine yer verildiği ve bu bordronun altında “yukarıda yazılı 3 adet çeki elden teslim aldım 06/10/2018 …” ifadelerinin yazılı olduğu görülmüştür.
Davalılar vekili 02/01/2020 havale tarihli dilekçesi ile; 31/10/2018 tarihli 14.000,00 TL bedelli çekin müvekkili çalışanı … tarafından teslim alındığını ve müvekkili tarafından ciro edilerek en son dava dışı … tarafından tahsil edildiğini, ancak çek bedeli karşılığı malın davacıya teslim edildiğini, bunu bilen tanıkların ve faturaların ve defter kayıtlarının bulunduğunu belirtmiştir.
… Bankası’na yazılan yazıya verilen cevapta; 25/10/2018 keşide tarihli … numaralı 75.000,00 TL bedelli çekin takas aracılığıyla 25/10/2018 tarihinde ibraz edildiği, karşılıksız çıktığı, 02/11/2018 tarihinde çek aslının davacı şirket tarafından bankaya iade edilerek düzeltme hakkının kullanıldığı; 31/10/2018 keşide tarihli … numaralı 14.000,00 TL bedelli çekin ise 31/10/2018 tarihinde … tarafından ibraz edildiği, çek karşılığının ilgiliye nakden ödendiği bildirilmiştir.
…bank’a yazılan yazıya verilen cevapta; 18/10/2018 keşide tarihli … numaralı 15.000,00 TL bedelli çekin 05/12/2018 tarihinde iptal edildiği bildirilmiştir.
Davacı vekili 25/06/2019 tarihli duruşmada; çeklerin karşılığı müvekkiline teslim edilmesi gereken ürünlerin teslim edilmediğini, çeklerin bedelsiz kaldığını, daha sonrasında çeklerden 14.000,00 TL bedelli olan çek dışındaki diğer 2 adet çek yönünden müvekkiline daha öncesinde davalı tarafça gönderilen ve müvekkilinin deposunda bulunan ürünlerin karşı tarafın isteği üzerine karşı taraf şirkete iade edildiğini, daha doğrusu bu iki çekin karşılığı gelen miktar ürünün iadesinin yapıldığını, ürün iadesi üzerine söz konusu 2 adet çekin müvekkiline iade edildiğini, dolayısıyla bu iki adet çekle ilgili olarak geri alınırken ödeme yapılmamakla birlikte davalı tarafa ürün iadesinin yapıldığını, diğer 14.000,00 TL bedelli 3. çekin ise davalı tarafa teslim edildiğini ancak bu çekin karşılığı ürünün de müvekiline teslim edilmediğini belirtmiştir. Davalılar vekili de; davacı tarafın iddiasın genişletilmesine muvafakatlarının bulunmadığını, zira; duruşma tutanağına geçen ürün iadesi yönündeki beyanlarının ne dava dilekçesinde ne de cevaba cevap dilekçesinde bulunmadığını, açılan davanın cari hesaba değil 3 adet çeke dayalı olarak açıldığını, davacı tarafın bu çeklerden 2 tanesini herhangi bir bedel ödemeksizin teslim aldıklarını ve bankaya iade ettiklerini kabul ettiğini belirtmiştir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık; “davacı ile davalılardan … Nak. Gıda Tur. İnş. İhr. İth. San. ve Tic. Ltd. Şti. arasında düzenlenen 28/08/2018 tarihli protokol uyarınca davacı şirket tarafından düzenlenerek diğer davalı … Oto … Mad. Yağ. San. Tic. Ltd. Şti.’ye verilen dava konusu üç adet çek nedeniyle davacının davalılara borcunun bulunup bulunmadığı, bu çeklerden davacıya iade edilen 15.000,00 TL ve 75.000,00 TL bedelli iki adet çek yönünden davanın konusuz kalıp kalmadığı, davanın açılmasına kimin sebebiyet verdiği, 14.000,00 TL bedelli diğer çekin ise davacı tarafından davalıya verilip verilmediği” konularındadır.
6098 sayılı TBK’nın 207/2 maddesi gereğince sözleşme ile aksi kararlaştırılmadıkça, satıcı ve alıcı borçlarını aynı gün yerine getirmekle yükümlüdürler. Davacı vekili “dava konusu çeklerin davalı tarafa teslim edilmesine rağmen davalı tarafın ürün teslim etmediğini, çeklerin bedelsiz kaldığını” ileri sürmüştür. Çek bir ödeme aracıdır ve kural olarak peşin alışverişin karşılığı verildiği kabul edilir. Dosya içerisindeki irsaliyelerin ve faturaların 2018 yılına ait olduğu, dava konusu çeklerin keşide tarihlerinin de 2018 yılı içerisinde olduğu belirlenmiş olup, sözleşme içeriğinde de çeklerle ilgili aksine bir düzenleme bulunmadığından, dava konusu çeklerin avans olarak verilmediği kabul edilmiştir. Çeklerin karşılığı malın teslim edilmediğini ispat yükü davacı tarafa aittir. Davacı defterleri bilirkişi incelemesine sunulmamıştır. Davamızın konusu çeklerden 15.000,00 TL ve 75.000,00 TL bedelli çekler 02/11/2018 tarihinde (dava açıldıktan sonra) davacıya iade edilmiştir. Davacı vekili bu iki çekin iade edilmesine ilişkin açıklamasını; “müvekkiline davalı tarafça gönderilen ve müvekkilinin deposunda bulunan ürünlerin davalı isteği üzerine karşı taraf şirkete iade edildiği, yani bu miktara karşılık gelen ürünün iadesinin yapıldığı, iade üzerine de iki adet çekin müvekkiline iade edildiği” şeklinde yapmıştır. Davalı tarafa ürün iadesi yapıldığına ilişkin iddiasını ispata yarar bir delil sunmayan davacı taraf defterlerini de verilen kesin süre içerisinde bilirkişi incelemesine sunmamıştır. Bu çeklerle ilgili olarak davanın konusuz kaldığı anlaşıldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş, dava açıldıktan sonra konusuz kalan bu çeklerle ilgili olarak davanın açılmasına davacı tarafın sebebiyet verdiği anlaşıldığından, yargılama giderleri ve vekalet ücreti davacı taraf üzerinde bırakılmıştır. 14.000,00 TL bedelli çek yönünden de; isat yükünün davacı tarafta olduğuna ilişkin gerekçenin burada da geçerli olduğu, davacının, peşin alışverişin karşılığı verildiği kabul edilen bu çekin de karşılığı ürün teslim edilmediği yönündeki iddiasını ispatlayamadığı, 08/06/2021 tarihli duruşmada davalı şirket temsilcisinin “dava konusu 31/10/2018 keşide tarihli, … numaralı, 14.000,00 TL bedelli çek karşılığı ürünün karşı tarafa teslim edildiği, çekin karşılığının ödenmediği, alacaklı olduğu” konusunda yemin yaptığı anlaşıldığından, bu çek yönünden haklı görülmeyen davanın reddine karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM ; Yukarıda yazılı bulunan gerekçeye göre;
1-Denizbank … Şubesi’ne ait 18/10/2018 keşide tarihli … numaralı 15.000,00 TL bedelli ve T…. Bankası … Şubesi’ne ait 25/10/2018 keşide tarihli … numaralı 75.000,00 TL bedelli çeklerle ilgili davanın konusuz kalması nedeniyle KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
2-T…. Bankası … Şubesi’ne ait 31/10/2018 keşide tarihli … numaralı 14.000,00 TL bedelli çekle ilgili davanın REDDİNE,
3-Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 59,30 TL harcın peşin olarak alınan 1.859,84 TL harcın düşülmesi ile kalan ‭1.800,54‬ TL harcın karar kesinleştiğinde isteği halinde davacı tarafa iadesine,
4-Davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin kendisi üzerine bırakılmasına,
5-Karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT’ye göre takdir ve tayin edilen 13.830,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak, davalılara verilmesine,
6-Davacı tarafça yatırılan gider avansından kullanılmayarak artan kısmının karar kesinleştiğinde iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, davalı vekilinin yokluğunda gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki haftalık süre içerisinde Bölge Adliye Mahkemeleri nezdinde İstinaf yolu açık olmak üzere karar verildi. 30/06/2021

Katip …
E-imza

Hakim …
E-imza