Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/841
KARAR NO : 2022/688

DAVA : Banka Teminat Mektubunun İadesi Ve Depo Edilmesi
DAVA TARİHİ : 15/05/2018
KARAR TARİHİ : 23/09/2022

Mahkememizde görülmekte olan Banka Teminat Mektubunun İadesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREKÇE :
Davacı vekili mahkememize sunduğu dava dilekçesinde; davacı şirketin pilot ortak olduğu … YAPI İNŞ. A.Ş. – … HAVACILIK SAN. VE TİC. A.Ş. – … HAVACILIK SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. iş ortaklığının … Bakanlığının düzenlemiş olduğu, …-… … işi ihalesini kazandığını, ihale konusu helikopterler için gerekli olan Jet A1 yakıtının davalı şirketten tedariki konusunda ortaklıkla davalı arasında anlaşma imzalandığını, ancak davalının temin edeceği bu akaryakıtın yurt içinde kullanılmaması amacı ile ÖTV zararının meydana çıkmaması için yasada öngörüldüğü üzere davacının … Şubesinde bulunan şahsi hesabına … vergi dairesine hitaben düzenlenen … tarihli … -… nolu ….-TL bedelli ve … tarihli … nolu …-TL bedelli teminat mektuplarının … Dairesine verildiğini, sözleşme süresinin …-… tarihleri arasında geçerli olduğunu ve sözleşmenin … tarihinde sona erdiğini, bu süre içinde temin edilen akaryakıta ilişkin gerekli resmi dairelerden alınan yazılar ile vergi dairesi nezdinde risk çözümünün sağlandığını, dolayısı ile teminat mektubunun verilme nedeninin ortadan kalktığını, Vergi Dairesinden istendiğinde davacının onayı olmadığından verilemediğini, davacının da teminat mektubunun verilmesine onay vermediğini, ortaklığın davalıya borçlu değil alacaklı olduğunu ileri sürerek, söz konusu teminat mektuplarının iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili mahkememize sunduğu cevap dilekçesinde; davanın nispi harca tabi olduğunu, maktu harç yatırıldığını, 1/4 oranında peşin karar ve ilam harcının yatırılması gerektiğini, müvekkilinin jet yakıtı tedariki ve teslimi sözleşmesini toplamda 3 şirketten oluşan adi ortaklıkla akdettiğini, adi ortaklığın tüzel kişiliği bulunmadığından aktif ve pasif dava ehliyetinin tüm ortaklara ait olduğunu ancak, davanın sadece … Yapı San. A.Ş. taragından açıldığını, bu nedenle davacının tek başına aktif dava ehliyeti olmadığını, davanın usulden reddi gerektiğini, davanın esası yönünden de müvekkilinin sözleşmeden kaynaklanan tüm yükümlülüğünü yerine getirdiğini, müvekkilinin borçlu olduğu yönündeki iddia ve mali müşavir raporuna itiraz ettiklerini, adi ortaklığın sözleşme kapsamında aldığı jet yakıtından atık ortaya çıktığının bildirildiğini, ancak atık yakıt açısından mevzuattan ve sözleşmeden doğan davacı yükümlülüğünün yerine getirilmediğini, müvekkilinin atık ortaya çıktığının kendilerine bildirilmesi üzerine durumun … Dairesine bildirildiğini, ve dağıtıcı lisansına sahip müvekkilinin satışını yaptığı yakıtlardan atık kalması sebebi ile ileride herhangi bir idari, cezai yaptırıma maruz kalmaması açısından, şirketin atık prosedürü bakımından ne gibi bir yükümlülüğü olduğunun EPDK’ya sorulduğunu, EPDK’ya sunulmak üzere resmi yazı istenilen belgelerin müvekkiline iletilmediğini, bu sebeple müvekkilinin EPDK’ya gerekli bilgileri veremediğini, bu durum karşısında EPDK ve Vergi Dairesi nezdinde müvekkiline karşı doğabilecek uyuşmazlıklar ve cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalınması durumu söz konusu olduğundan, teminatın iadesine yönelik herhangi bir işlem yapılamadığını, davanın öncelikle harç yatırılmaması halinde açılmamış sayılmasına, davacının aktif dava ehliyeti bulunmadığından usulden reddine, teminat mektubu iadesi koşulları oluşmadığından esasdan reddini savunmuştur.
Taraflarca sunulan deliller, sözleşme, teminat mektupları örnekleri incelenmiş, teminat mektubunu veren bankaya hangi hesaptan verildiği ile … Vergi Dairesinden teminat mektubu riskinin devam edip etmediği sorulmuştur.
Örneği sunulan satıcı tarafta davalı şirketin, alıcı tarafta davacı şirket ile … Havacılık San. Ve Tic. Ltd. Şti., … Havacılık Tic. Ltd. Şti. ‘nden oluşan adi ortaklığın yer aldığı, … tarihli … anlaşmasının birinci maddesinde davalının temin edeceği akaryakıt türünün yer aldığı, ikinci maddesinde sözleşmenin … den … tarihine kadar geçerli olduğu, süre sonunda sözleşmenin kendiliğinden sona ereceği, ancak en az 30 gün önce sözleşmenin devamının kararlaştırılarak yeni bedel üzerinden bir yıl süre ile uzatılabileceğinin düzenlendiği, sözleşmenin 3/1 maddesinde, temin edilcek akaryakıtın birim fiyatının, 3/2 maddesinde özel tüketim vergisi bir sayılı liste uygulama genel tebliğine göre 1.000.000,00-TL bedelli kesin ve süresiz teminat mektubunun alıcı tarafından karşılanacağı, 3/3 maddesinde teminat mektubunun … ‘de …-TL …’de …-TL olacak şekilde iki parça şeklinde tanzim edileceğine ilişkin hükümlerin yer aldığı anlaşılmıştır.
Sözleşme kapsamında davacı … Yapı İnşaat A.Ş.’nin kredi limitinden … Şubesi tarafından, 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun Bir Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği 7/1 bölümündeki hava yakıtı miktarı için … Ltd. Şti.’nin adı geçen kanunun 12. Maddesinin 4. Fıkrası uyarınca hava yakıtları olarak bilinen malların yurt içinde tesliminde adı geçen kanuna ekle bir sayılı listede yer alan ÖTV tutarına karşılık olmak üzere teminat olması bakımından … Vergi Dairesine hitaben düzenlenen, … tarihli … nolu … TL bedelli kesin ve süresiz teminat mektubunun ve … tarihli … nolu …-TL bedelli kesin ve süresiz teminat mektubunun … Vergi Dairesine teslim edildiği anlaşılmıştır.
Öncelikle davacının aktif husumet ehliyetine sahip olup olmadığı değerlendirilmiş, her ne kadar … Sözleşmesinin alıcı kısmında davacının da içinde bulunduğu üç ortaktan oluşan iş ortaklığı yer alsa da, dava konusu teminat mektuplarının davacının hesabından ve kredi limitinden düzenlendiği ve sözleşmeye konu işin sona erdiği dikkate alınarak, davacının tek başına aktif husumet ehliyetine sahip olduğu değerlendirilmiştir.
… Vergi Dairesi Başkanlığı … Vergi Dairesinin … tarihli cevabi yazısında, … Denizcilik Den. ve Kara Taş.Pet. Ve Pet. Ürün. Mak. Tur. İnş. San. Ltd. Şti. ‘nin daireleri kayıtları tetkikinde teminat mektuplarının veriliş dönemi olan Mayıs 2017 döneminden Eylül 2017 dönemine kadar aralıksız olarak … Yapı İnş. A. Ş. – … Havacılık San. Ve Tic. A.Ş. -… Havacılık Tic. Ltd. Şti. İş adi ortaklığına teslimi yapılan hava yakıtı miktarına ilişkin gerekli teyit işlemleri yapılarak teslim miktarına isabet eden tutarların rafineriden yeni mal alımlarına mahsuben çözüldüğü, Aralık 2017-Mart 2018 dönemlerinde ise mükellefin bahse konu adi ortaklık dışında bulunan firmalara hava yakıtı teslimi yaptığı, yapılan hava yakıtı teslim miktarına ilişkin teyit işleminin yapıldığı, … Denizcilik Ltd. Şti. ‘nin en son Mart / 2018 dönemi, hava yakıtı teslimine ilişkin ek 7-A bildiriminin olduğu, anılan dönemden sonra yazı tarihi itibarı ile başkaca bir verinin bulunmadığı, teslim edilen hava yakıtlarına ilişkin ÖTV borcunun olmadığı bildirilmiştir.
Mahkememizin 01.02.2019 tarihli …/… Esas …/… Karar sayılı kararı ile davacı şirketin pilot ortak olduğu, … Yapı İnş. A. Ş. – … Havacılık San. Ve Tic. A.Ş. – … Havacılık Tic. Ltd. Şti. iş ortaklığının … Bakanlığının düzenlemiş olduğu, genel maksat helikopteri kiralama ihalesini kazandığı, … ortaklığının davalı şirket ile … tarihli yakıt tedarik anlaşmasını imzaladığı, bu anlaşmanın üçüncü maddesi gereğince Özel Tüketim Vergisi Kanunun ve Uygulamaları gereğince davacı şirketin … Şubesinden her biri …-TL bedelli toplam 1.000.000,00-TL tutarlı iki adet davaya konu teminat mektuplarını … Vergi Dairesine teslim edildiği, iş ortaklığı ile davalı arasında imzalanan … tarihli sözleşme kapsamında davalının yakıtı temin ederek, iş ortaklığına teslim ettiği, bu sözleşmenin … tarihinde sona erdiği, … Vergi Dairesinin … tarihli cevabı yazısından anlaşıldığı üzere, davalının, iş ortaklığına Mayıs 2017 döneminden Eylül 2017 dönemine kadar hava yakıtı teslim ettiği, teslim edilen hava yakıtlarına ilişkin gerekli teyit işlemlerinin yapılarak teminatın çözüldüğü, dolayısı ile söz konusu teminat mektuplarının vergi dairesi bakımından kalmasına ihtiyaç bulunmadığı, teminat olma vasfının sona erdiği, buna rağmen davalının teminat mektubunun iadesine muvafakat etmediğinden, vergi dairesinin söz konusu teminat mektuplarını iade etmediği, teminat mektubunun alınma nedenleri gözetilerek, davalının teminat mektuplarının iadesine muvafakat etmemesini haklı kılacak bir halin bulunmadığı, taraflar arasında alacak-borç ihtilafı var ise bunun teminat mektubunun konusu olmadığı değerlendirilmekle, davanın kabulüne, iki adet teminat mektubunun davacıya iadesine karar verilmiştir.
Mahkememizin söz konusu kararına karşı istinaf yoluna başvurulmuş, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 17. Hukuk Dairesinin …/… Esas …/… Karar sayılı kararı ile istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş, bu karara karşı temyiz yoluna başvurulmuştur.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 13.10.2021 tarihli …/… Esas …/… Karar sayılı kararı ile ”Somut olayımızda, taraflar arasında düzenlenen … Anlaşması’nın “Fiyatlar ve Düzeltme Mekanizmaları” başlıklı 3’üncü maddesinin 2’inci bendinde; Özel Tüketim Vergisi (1)sayılı liste uygulama genel tebliği kapsamında … TL bedel mukabilinde mevzuata uygun düzenlenmiş kesin ve süresiz teminat mektubu ve/veya … A.Ş.(“…”)’den satıcının(davalı) satın alacağı ürün miktarı için gerekli nakit teminatının, alıcı(davacı) tarafından karşılanacağı kararlaştırılmıştır. Bu madde kapsamında, dava konusu teminat mektupları davacı adına gayrinakdi kredi hesabından düzenlenmiş ve davalı ile bağlı bulunduğu dava dışı vergi dairesine yakıt satışı nedeniyle oluşabilecek özel tüketim vergisine ilişkin hususların garantörlüğü için verilmiştir. Başka bir ifadeyle, banka teminat mektupları ile asıl sözleşme kapsamında satılan akaryakıt nedeniyle özel tüketim vergisi doğması durumunda vergi dairesi(muhatap) nezdinde oluşacak zararlar teminat altına alınmıştır. Taraflar arasındaki akaryakıt alım-satım ilişkisinden kaynaklanan herhangi bir Özel Tüketim Vergisi borcunun bulunmadığı dava dışı muhatap vergi dairesince dosyaya bildirilmiştir. Ancak, bu üçlü ilişkide muhatap konumunda bulunan ve dava konusu teminat mektuplarını elinde bulunduran vergi dairesi işbu davada hasım olarak gösterilmemiştir. Halbuki banka teminat mektuplarının iadesine yönelik davalarda yalnızca lehdarın hasım gösterilmesi yeterli olmayıp, teminat mektubunu elinde bulunduran muhatabın da hasım olarak gösterilmesi gerekmektedir. Bu itibarla, dava konusu teminat mektuplarına ilişkin ticari ilişkide muhatap konumunda bulunan vergi dairesini hasım göstererek dava açması ve bu dosya ile birleştirilmesi hususunda davacı tarafa süre verilmesi gerekirken, ilk derece mahkemesince yazılı gerekçe ile davanın kabulüne ve Bölge Adliye Mahkemesince de davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi doğru olmamış ve kararın bozularak kaldırılmasına karar verilmesi gerekmiştir. ” gerekçesi ile mahkememiz kararı bozulmuştur. Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin bozma kararına uyulmasına karar verilmiştir.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin bozma kararı gereğince işlem tesisi için davacı tarafa süre verilmiştir. Bu aşamada … Vergi Dairesi tarafından teminat mektuplarının teminat vasfına ihtiyaç kalmadığından … Bankası A.Ş.’ne teslim edildiği, böylelikle dava konusunun ortadan kalktığı, Yargıtay bozma kararında ortaya konulan teminat mektubunu elinde bulunduran kurumun hasım gösterilerek dava açılıp bu dava ile birleştirilmesine ihtiyaç kalmadığı anlaşılmıştır.
Yargıtay bozma kararı sonrasında davaya konu teminat mektuplarının elinde bulunduran … Vergi Dairesi tarafından teminat vasfına ihtiyaç kalmadığından düzenleyen … Bankası A.Ş.’ne iade edilmesi karşısında, dava konusu ortadan kalkmış olmakla karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş, davacı tarafın talebi üzerine ihtiyati tedbir kaldırılmış ve ihtiyati tedbirin kaldırıldığı tarihten itibaren HMK 392/2 maddesinde belirlendiği üzere 1 aylık süre içinde ihtiyati tedbir nedeni ile uğranılan bir zarar var ise bu konuda dava açılıp mahkememize bildirilmediğinden, teminatın yatıran davacıya iadesine karar verilmiştir.
Mahkememizin bozulan kararında da ortaya konulduğu üzere bu davanın açıldığı tarihten önce davaya konu teminat mektuplarının teminat vasfı ortadan kalkmış olduğundan ve davalının teminat mektuplarının iadesine muvafakat etmemesini haklı kılacak bir hal bulunmadığı anlaşıldığından, davacının bu davayı açmakta haklı olduğu kanaatine varılmakla, davacı lehine davalı aleyhine avukatlık ücreti ve yargılama giderine hükmolunmuştur.
HÜKÜM :Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Dava konusu teminat mektupları yargılama sırasında iade edilip dava konusu ortadan kalktığından davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına,
Mahkememizin 09/07/2018 tarihli tedbir kararı nedeniyle davacı tarafından ibraz edilen … tarihl …-TL bedelli teminat mektubunun davacıya iadesine,
2-Karar tarihi itibariyle alınması gerekli 80,70-TL harcın, peşin alınan 35,90-TL harç ile tamamlama yoluyla alınan 17.041,60-TL harçtan mahsubu ile bakiye fazla kalan 16.996,80-TL harcın karar kesinleştiğinde talebi halinde davacıya iadesine,
3-Davacı bu davayı açmakta haklı olup kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesine göre takdir olunan 128.000,00-TL avukatlık ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından sarf olunan 400,00-TL yargılama gideri ile 80,70-TL karar ve ilam harcı ve 35,90-TL başvurma harcı olmak üzere toplam, 516,60-TL yargılama harç ve giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
-Davalı tarafından yapılan giderlerin üzerinde bırakılmasına,
-Taraflarca yatırılan ancak sarf edilmeyip artan gider avansının karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine,
Dair, oybirliği ile verilen karar davacı vekili ile davalı vekilinin yüzüne karşı tebliğden itibaren 2 haftalık süre içerisinde temyiz yolu açık olmak üzere açıkça okunup usulen anlatıldı.23/09/2022

Başkan …
e-imzalıdır

Üye …
e-imzalıdır

Üye …
e-imzalıdır

Katip …
e-imzalıdır