Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/576
KARAR NO : 2022/776

DAVA : İstirdat (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 03/09/2021
KARAR TARİHİ : 18/10/2022

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili tarafından Mahkememize sunulan dava dilekçesinde özetle; davalı ile müvekkili firma arasında 31.5.2021 tarihinde bir sözleşme yapıldığı, müvekkili ile davalının, müvekkilinin işlerini yaptığı dava dışı … inşaat şirketinin müstakil konutlarına pergola imalat ve montajı yapılması için 40.000,00 TL bedelle anlaştıkları, müvekkili firma tarafından 03.9.2021 vade tarihli 40.000,00 TL bedelli, … Narlıdere-İzmir Şubesine ait, … seri numaralı keşide yeri İzmir olan bir adet çekin davalı … Gölgelendirme Sistemleri San.Tic.A.Ş. ‘ne verildiği, çekin davalı firmanın sigortalı çalışanı …’a imza karşılığı teslim edildiği, 31.5.2021 tarihli sözleşmeye göre imalat ve montajın teslim tarihinin 25.6.2021 tarihi olduğu ancak bu tarih geldiğinde işin hiç teslim edilmediği, davalı tarafın temel borç ilişkisindeki edimini hiç yerine getirmediği, teslim tarihinin geçmesi üzerine şirketin temsilcisi … ile yapılan görüşmelerde şirketin ortakları arasında anlaşmazlıklar olduğunun, işin yapılamayacağının ve 28.6.2021 tarihinde çeki alıp iade edeceğinin söylendiği, o gün de çek getirilmeyince … ile tekrar bir görüşme yapıldığı ve “Dün gece herhalde ortaklardan biri fabrikayı tamamen boşaltmış, fabrikada hiçbir şey kalmamış’ cevabının alındığı, müvekkili firmanın, bu cevap üzerine doğruca davalının … … Sk. No:… …-İzmir adresindeki fabrikasına gittiği ve fabrikanın tamamen boşaltıldığını gördüğü, müvekkili firmanın, fabrika binasının mülk sahibi ve güvenlik görevlisi ile görüştüğü ve 29.6.2021 tarihinden beri her gün yüzlerce kişinin alacakları için fabrikaya geldiğini ve davalı firmanın araç kiraladığı şirketin bile gelip tüm araçlarını geri aldığını öğrendiği, sonrasında yapılan araştırmalarda davalı şirketin başkaca borçları olduğunun da tespit edildiği, Uyap sistemi üzerinden yaptıkları araştırmada 2021 yılında davalı hakkında 11 tane icra takibi yapıldığını öğrendikleri, davalı firmanın büyük bir borç bırakarak, ekli fotoğraflarda da görüldüğü gibi …’ndeki kocaman fabrikayı tamamen boşalttığı, davalı firmanın bugüne kadar müvekkili firmaya fatura kesmediği gibi, mal teslimi de yapmadığı, yapabilme ihtimalinin de kalmadığı, bu durum karşısında müvekkili firmanın çeklerinin bedelsiz kaldığı, davalı şirketin, yedi adet şirketi bünyesinde barındıran … Grup’un şirketlerinden biri olduğu, ne yazık ki müvekkili firmanın bu şirketlerden … Yapı Motor Sistemleri A.Ş.’den de bir mal ve montaj hizmeti satın aldığı ve o siparişin de yerine getirilmediğinden verilen 05.10.2021, keşide tarihli …, Narlıdere/İzmir … seri nolu 100.000,00.-TL.lik çekin de bedelsiz kaldığı, müvekkilinin büyük bir hak kaybı yaşadığı, müvekkili şirketin hem iş yaptığı firmaya karşı edimini yerine getirebilmek için ikame alım yapmak zorunda kaldığı hem de bedelsiz kalan çeklerini geri alamadığı, ancak müvekkili firmanın bu çek bedellerini ödemek zorunda kaldığı takdirde artık bu parayı geri almasının neredeyse imkansız olacağı, açtıkları davayı kazansalar bile kararın ifasının mümkün olmayacağı, bu nedenlerle müvekkili şirketin daha fazla hak kaybına uğramaması için çek bedelinin davalıya ödenmemesi için tedbir konulması ve çekin ödenmemesi için … Bankası Narlıdere-İzmir Şubesi’ne bildirilmesi için Mahkeme’ye başvurma mecburiyeti doğduğu, İzmir 6.Asliye Ticaret Mahkemesi’nin …/… Değ.İş. 09.7.2021 tarihinde ihtiyati tedbir konulduğu, bu tedbirin karar kesinleşinceye kadar devamını talep ettikleri, müvekkili firmanın bu çek bedelini davalıya ödemesi halinde davanın istirdat davası olarak ödeme tarihinden itibaren reeskont faizi ile birlikte tahsili istemi ile devamını talep ettikleri belirtilerek açıklanan nedenlerle; her türlü fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla çekin bedelsiz kaldığının tespitine, borçlu olmadıklarının tespitine, çekin iptali ve taraflarına iadesine, müvekkilinin çeki ödemek zorunda kalması halinde davanın istirdat davası olarak ödeme tarihinden itibaren işleyecek reeskont faizi ile birlikte devamına, dava masraf ve ücreti vekaletin davalı tarafa yüklenmesine karar verilmesinin talep edildiği görülmüştür.
Dava dilekçesinin usulüne uygun tebliğine rağmen davalı tarafından davaya cevap verilmediği, dilekçelerin teatisi aşamasının usulüne uygun tamamlandığı ve taraf teşkilinin sağlandığı anlaşılmış ayrıca davalı tarafın iş bu davayı inkar çerçevesinde savunulduğu anlaşılmıştır.
DELİLLER:
Mahkememizin …/… d.iş sayılı dosyası, İzmir 6. ATM’nin …/… d.iş sayılı dosyası, ticaret sicil müdürlüğü cevabi yazısı, … Bankasına yazılan müzekkere cevabı, İzmir 2. ATM’nin …/… e sayılı dosyasına yazılan müzekkere cevabı, davalı yana çıkarılan isticvap davetiye sonucu, davacı kayıtlarının incelendiği rapor dosya arasındadır.
İzmir Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne yazılan müzekkereye verilen cevabi yazının incelenmesinde; davalı şirket yönünden adres bildiriminin yapıldığı, imzaya yetkili şirket temsilcisinin 12/07/2021 başlangıç, 12/07/2024 bitiş olmak üzere … isimli kişinin münferiden temsile yetkili olduğunun bildirildiği, şirketin kuruluşuna esas bilgi ve belgelerin gönderildiği anlaşılmıştır.
İzmir 6. ATM’nin …/… d.iş sayılı dosyası incelenmesinde; Mahkememiz davacısı tarafından davalı taraf hasım gösterilmek suretiyle taraflar arasında imzalandığı belirtilen 31/05/2020 tarihli sözleşme ile davalıya verilen 40.000,00 TL bedelli çekin davalı taahhüt tarihi olan 25/06/2021 tarihinde edimin yerine getirilmemesi ve bu kapsamda çekin iade edilmemesinden kaynaklı çek bedelinin bloke edilmek kaydıyla ödenmesinin ihtiyati tedbiren durdurulması yönünde ihtiyati tedbir talep edildiği, Mahkemece 09/07/2021 tarihli karar ile talebin kabulüne karar verildiği ve muhatap bankaya teminat yatırılmakla müzekkere yazıldığı, kararın muhatabı olan banka tarafından çekin 3. Kişi tarafından ibraz edilmesi nedeniyle ödemesinin yapıldığının bildirildiği görülmüştür.
İzmir 2. ATM’nin …/… e sayılı dosyasının incelenmesinde; Mahkememiz davacısı tarafından davalı aleyhine … Narlıdere İzmir Şubesine ait 05/10/2021 tarihli 100.000,00 TL bedelli ve … Seri Nolu çekin bedelsiz kaldığının tespiti ile borçlu olmadığının tespiti ve çekin iptalinin ödenmesi halinde davaya istirdat davası olarak devam edilmesinin talep edildiğini içerir 03/09/2021 tarihinde menfi tespit davasının açıldığı ve dosyanın halen derdest halde olduğu görülmüştür.
Dava konusu çek yönünden muhatap bankaya yazılan müzekkereye verilen cevabi yazı ile … Bankası Çok Uluslu Firmalar Kurumsal Şubesi aracılığı ile elektronik ortamda 03/09/2021 tarihinde Bankalarına ibraz edilmiş olduğunun, çek bedelinin ödendiğinin bildirilmesi üzerine adı geçen ekonomi bankasına yazılan müzekkereye verilen cevabi yazıda ise … Seri Numaralı çekin … Vergi Kimlik Numaralı …Ev Otomasyon Sistemleri Ticaret Limited Şirketi tarafından tahsil edildiği bildirilerek yazı ekinde çek bilgi tablosunun, ibraz eden firma özlük bilgilerinin, çek tahsil dekont örneğinin ve çekin ibraz anındaki görüntüsünün birer suretlerinin gönderildiği görülmüştür.
Davacı kayıtlarının tetkikine yönelik dosyanın tevdisi üzerine SMMM bilirkişisi … tarafından hazırlanan 21/03/2022 tarihli raporun dosyaya sunulduğu ve taraflara usulüne uygun olarak tebliğ edildiği, taraflarca rapora itiraz yahut beyanda bulunulmadığı anlaşılmış, raporun incelenmesinde özetle “Davacının 2021 yılına ait ticari defterlerinin, 213 sayılı VUK. 221. ve 222.maddeleri uyarınca ve 6102 sayılı TIK’nun 64/3. maddesi uyarınca noter açılış onaylarının süresinde yaptırıldığı, 6100 – sayılı H.M.K 222. Maddesine göre delil vasfı değerlendirmesinin takdiri Sayın Mahkeme’nizde olmak üzere; 6102 sayılı T.T.K 64/3. maddesi uyarınca yapılması gereken kapanış tasdikinin 2021 yılı yevmiye defteri için süresinde yaptırıldığı, ticari defterlerin birbirini doğruladığı ve usulüne uygun tutulduğu, Davacının 25.06.2021 tarihli sipariş sözleşmesi karşılığında, 03.09.2021 vadeli … Narlıdere-İzmir şubesinin … nolu 40.000,00 TL tutarlı çeki avans olarak davalıya verdiği, bu siparişi ticari defter kayıtlarında davalıya ait …-Sipariş avansları hesabında takip ettiği, davalıya verilen çek karşılığında davacı adına düzenlenmiş bir faturanın kayıtlarda bulunmadığı, davalıya keşide edilen çekin bankadan ödendi kaydının kayıtlarda yer aldığı, Mahkeme dosyasında bulunan …’nın cevabi yazısında davaya konu çekin, … aracılığı ile 03.09.2021 tarihinde elektronik ortamda ibraz edilerek çek bedelinin ödendiği bilgisinin verildiği, bu bilgi ile davacı ticari defterlerindeki çek ödeme kaydının örtüştüğü, Mahkeme dosyasında bulunan …’nın cevabi yazısı ekinde bulunan çek fotokopisi üzerinde yapılan incelemede, davacı firma tarafından davalıya keşide edilen çekin davalı tarafça … Yapı Motor Sistemleri A.Ş.’ne ciro edildiği, bu firmadan da …Ev Otomasyon Sistemleri Firmasına cirolanarak bu şirket tarafından bankaya ibraz edilerek çek tutarının tahsil edildiği Yapılan incelemelerde tarafların 25.06.2021 tarihinde akdedilen sipariş sözleşmesi kapsamında, davacının davalıya avans olarak 40.000,00 TL tutarında çek keşide ettiği, davalının bu sözleşme ve aldığı avans karşılığında sözleşmedeki edimini yerine getirmediği, bu konuda ticari defter kayıtlarında davalının davacıya düzenlediği bir faturanın yer almadığı, bahse konu çekin ödendiği (davalının ciroladığı çek, dava dışı …Otomasyon Sistemleri firması tarafından tahsil edilmiş) bu çekten dolayı davacının davalıdan 40.000,00 TL alacaklı olduğu tespit edilmiştir” şeklinde görüş ve kanaatin bildirildiği görülmüştür.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Mahkememizce yapılan yargılama sonucunda; tarafların iddia ve savunmaları, deliller ve tüm dosya kapsamına göre;
Yapılan inceleme neticesinde, davalı tarafın davayı inkar çerçevesinde savunduğu görülmekle dava dilekçesi ekindeki 31/05/2021 havale tarihli iki sayfadan ibaret sözleşmenin yukarıdaki isticvap konusundaki tespit göz önüne alındığında taraflarca imzalandığı, söz konusu sözleşmenin kapsamının pergola imalatı ve montajı olarak kararlaştırıldığı, malzeme teslim tarihinin 25/06/2021 olarak belirlendiği, sözleşmede KDV dahil fiyat bilgisinin kararlaştırıldığı, ödemenin tamamının 41.000,00 TL olduğu ve 90 günlük vadeli çek ile tahsil edileceği yönünde sözleşmede kaydın düzenlendiği konularında bir uyuşmazlık olmadığı tespit edilmiştir.
Yukarıdaki yapılan tespit göz önüne alındığında taraflar arası uyuşmazlığın sözleşme doğrultusunda edimlerin yerine getirilip getirilmediği, istirdata konu edilen … Narlıdere İzmir Şubesi’ne ait 03.9.2021 vade tarihli, 40.000,00 TL bedelli ve … Seri No’lu çekin söz konusu sözleşme kapsamında davalı yana verilip verilmediği, verildiğinin anlaşılması halinde çekten kaynaklı davacının davalıya borçlu olup olmadığının belirlenmesi ile davalıdan istirdatının gerekip gerekmediğinin tespitine esas açılan istirdat davası olduğu anlaşılmıştır.
Dava her ne kadar menfi tespit davası olarak açılmış ise de tahkikatın devamında menfi tespite konu çek bedelinin ödendiğinin anlaşılması nedeniyle iş bu davanın İİK 72 madde gereği istirdat davasına döndüğü anlaşılmıştır.
Uyuşmazlığın değerlendirilmesine geçmeden evvel şu hususun belirtilmesinde fayda vardır; İşbu davaya konu çek yönünden esasen taraflar arasındaki ilişkinin eser sözleşmesinden kaynaklı olduğu anlaşılmakla sözleşmenin bir suretinin davalı tarafa isticvap davetiyesi ile gönderilerek isticvap davetiyesi ekindeki sözleşmenin davalı şirket yetkilisi yahut belge imzalamaya yetkili kişisi tarafından imzalanıp imzalanmadığı hususunda beyanda bulunulması için isticvabına karar verilmiş olup davalı yanca ihtaratlı tebliğe rağmen davetiye gereğinin yerine getirilmemesi sonucu sözleşmenin davalı şirket yetkilisi yahut belge imzalamaya yetkili kişisi tarafından imzalandığının davalı tarafça ikrar edilmiş sayılmasına karar verilmiştir.
Yine uyuşmazlığın değerlendirilmesine geçmeden evvel şu hususun da belirtilmesinde fayda vardır; Mahkememizce 6102 sayılı TTK’nın 222/3 ihtaratı ile taraflara ticari defter ve belgelerin sunulması yahut nerede olduğunun bildirilmesine yönelik yasal ihtaratın usulüne uygun tebliğine rağmen ihtarat gereğinin sadece davacı tarafça yerine getirildiği anlaşılmakla davacı ticari defter ve kayıtlarının iş bu dava bakımından davacı lehine delil kabul edilmesi gerektiği kanaatine de varılmıştır.
Her ne kadar taraflarca rapora yönelik beyan ve itirazlarda bulunulmamış ise de raporun denetime elverişli ve yeterli teknik incelemeyi içerdiği, içeriği itibariyle Mahkememizce de benimsendiği göz önüne alınmakla raporun hüküm kurmaya elverişli olduğu kanaatine varılmıştır.
Toplanan deliller ve tüm dosya kapsamı bir bütün olarak değerlendirildiğinde; davalı yana çıkarılan ve ihtaratlı tebliğe rağmen gereğinin yerine getirilmediği kanaatine varıldığı isticvap davetiye sonucu olarak dosya tarafları arasında pergola imalatı ve montajı konulu 31/05/2021 tarihli sözleşmenin imzalandığı, söz konusu sözleşmenin eser sözleşmesi kapsamında düzenlendiği ve bu sözleşme ile davacının iş veren davalının ise yüklenici konumunda oldukları, sözleşme ile malzeme teslim tarihinin 25/06/2021ve bedelinin 34.746,00 TL + KDV olarak kararlaştırıldığı ayrıca ödemenin tamamının 90 günlük vadeli çek ile tahsil edileceği yönünde sözleşmeye kayıt konulduğu, buraya kadar anlatılanlar göz önüne alındığında davacının eser sözleşmesinin varlığını ispat ettiği, söz konusu bu eser sözleşmesi ile davalının bahse konu pergola imalatı ve montajını imal ederek davacıya 25/06/2021 tarihinde teslim edileceğinin ve bunun karşılığında davacının sipariş sırasında ödemenin tamamı olan 41.000,00 TL’lik 90 günlük vadeli çek ile ödeme yapacağının kararlaştırıldığı anlaşıldığından taraf edimlerinin yerine getirilip getirilmediğinin incelenmesi ile sonuca gidilmesi gerektiği anlaşılmış, bu kapsamda yapılan inceleme neticesinde çekin tarihi ile sözleşme tarihinin birbirleri ile uyumlu olduğu, davalı yanın isticvap davetiye sonucu ile çekin bir bütün olarak değerlendirilmesi sonucu sözleşme bedeli ile çek bedellerinin birbirlerini tutması ve dolayısı ile sözleşme ile çekin bağlantısının olduğu kanaatine varılmış, bahse konu çekin davalıya teslim edildiği ve davalı tarafından ciro silsilesine tabi tutularak çekin tahsil edildiğinin anlaşılmasına göre davacı yanca sözleşme ile üstlenilen edimin gereği gibi yerine getirildiği anlaşılmış, bu nedenle davalı ediminin yerine getirilip getirilmediğinin incelenmesi sonucunda 6100 sayılı HMK’nın 222/3 ihtaratlı davetiye gereğinin sadece davacı tarafça yerine getirildiği bu anlamda davacı kayıtlarının sahibi lehine delil olarak kabul edilmesi gerektiği göz önüne alındığında davacı kayıtlarına göre 25/06/2021 tarihli sözleşme kapsamında banse konu çekin davalıya avans olarak verilmesine rağmen davalı tarafından üstlenilen edimin davacı teslimine yönelik herhangi bir bilgi yada belge ibraz edilemediği gibi üstlenilen edime yönelik davacı ticari defter kayıtlarında davalının davacıya düzenlediği bir faturanın da yer almadığı anlaşılmakla davalı yanın inkar çerçevesinde savunduğu edimini ispat edemediği kanaatine varılmakla açılı davanın kabulü ile dava konusu çekten kaynaklı davacının davalıya borcunun olmadığı ve çekin ödendiği anlaşılmakla ödenen çek bedeli tutarın ödeme tarihi olan 09/06/2021 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda Açıklanan Nedenlerle;
1- Davanın KABULÜ ile davacı tarafça davalı lehine keşide edilen … Bankası Narlıdere/ İzmir şubesine ait 03/09/2021 tarihli, … seri no.lu ve 40.000,00 TL bedelli çekten kaynaklı davacının davalıya borçlu olmadığının tespiti ile çekin dava tarihinden sonra ibraz ile ödendiği anlaşılmakla ödenen tutarın ödeme tarihi olan 09/06/2021 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte DAVALIDAN ALINARAK DAVACIYA VERİLMESİNE,
2- Karar tarihi itibariyle alınması gerekli 2.732,40 TL karar ve ilam harcından evvelce alınan 683,10 TL peşin harcın mahsubu ile hazineye irad kaydına, bakiye 2.049,30 TL karar ve ilam harcının DAVALIDAN TAHSİLİ HAZİNEYE İRAD KAYDINA, söz konusu tutar ile ilgili 492 sayılı harçlar kanunu 28. Madde uyarınca kararın tebliğinden itibaren 1 ay içerisinde tahsil harç müzekkeresi düzenlenmesine,
3- Davacı tarafından yatırılan 742,40 TL (683,10 TL peşin harç ile 59,30 TL başvuru harcından oluşan) harç ile gider avansından kullanılan 761,40 TL (tebligat ücreti, posta masrafı ve bilirkişi ücretinden oluşan) yargılama giderinden oluşan toplam 1.503,80 TL’nin DAVALIDAN ALINARAK DAVACIYA VERİLMESİNE,
4- Davacı tarafından yatırılan gider avansından arta kalan 488,60 TL’nin 6100 sayılı HMK’nın gider avans tarifesinin 5. maddesi gereğince DAVACI TARAFA İADESİNE,
5- Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden hüküm tarihindeki A.A.Ü.T. gereğince hesaplanan 9.200,00 TL vekalet ücretinin DAVALIDAN ALINARAK DAVACIYA VERİLMESİNE,
6- Dava açmadan evvel dava şartı kapsamında başvurunun yapıldığı sabit olduğundan 1.320,00 TL arabuluculuk ücretinin Hazine tarafından ilgili arabulucu …’ye ödenmesi halinde, bu ücretin 6831 sayılı Kanun kapsamında DAVALIDAN TAHSİLİ İLE HAZİNEYE İRAT KAYDINA, bu hususta Hazineye müzekkere yazılmasına,
7- İzmir 6. ATM dosyasının kararın kesinleşmesinden sonra adı geçen Mahkemeye İADESİNE,
8- Dair davacı vekilinin yüzüne karşı davalı tarafın yokluğunda gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde İzmir Bölge Adliye mahkemeleri nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkca okunup usulen anlatıldı.
18/10/2022

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır