Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/592 Esas
KARAR NO : 2021/910

DAVA : Tazminat (Haksız Fiilden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 24/03/2017
KARAR TARİHİ : 02/11/2021

Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Haksız Fiilden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İDDİA :Davacı vekilinin mahkememize verdiği dava dilekçesinde özetle;Davacının davalı şirketin bayii olduğunu,davacının davalıdan mal almakta olduğunu ve mal alımına dayalı borç ödemelerini çek vasıtasıyla gerçekleştirdiğini,davacının borçlara karşılık davalı şirketlere Nisan,Mayıs,Haziran,Temmuz 2016 vade tarihli çekler keşide ettiğini,bu çeklerin vade tarihleri gelmeden davalı şirketler tarafından davacının davalılara garanti ettiği teminat mektuplarının bozdurularak paraya çevrildiğini, ödeme tarihleri gelmeden teminat mektuplarının paraya çevrilmesi nedeniyle davalı şirketler tarafından TTK m.121 hükmüne aykırı davranılarak davacının zarara uğratıldığını,davacının uğradığı zararların tazmin edilmesi için davalılara ihtarname keşide edildiğini,bayilik ilişkisinin sonlandırılmasından kaynaklanan zararlara ilişkin olarak davalılar tarafından ödeme yapılmadığını, davalı tarafça haklı bir sebep olmaksızın ve de feshin öneline uyulmadan bayilik ilişkisi sona erdirildiğinden sona eren bu ilişki nedeniyle davacı şirketin zararının söz
konusu olduğunu,davacının uğramış olduğu zararların tespit edilmesinin ardından 100.000.TL nin işleyecek temerrüt faizi ile davacıya verilmesine,yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalılara yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
SAVUNMA : Davalı vekilinin mahkememize verdiği cevap dilekçesinde özetle; Davacının sunduğu bir takım evraklarla davalılardan ….San.A.Ş.nin bayisi olduğunu iddia ettiği,dolayısıyla diğer davalılara husumet yöneltilmesinin hukuka aykırı olduğunu, öncelikle diğer davalılar … San.A.Ş. Ve … A.Ş. yönünden husumet itirazında bulunduklarını,davacının davalı 3 şirkete karşı tazminat talebinde bulunduğunu,dava dilekçesinde talep edilen 100.000.TL tazminatın ne kadarının hangi davalı şirketten talep edildiği konusunda bir açıklık bulunmadığını, davacının davalılardan hiçbirinin acentası olmadığını, davacının hiçbir davalı nam ve hesabına işlem yapmadığını,bayi olduğuna ilişkin olarak sadece ….A.Ş.nin bayiliğine ilişkin davacı tarafından belge sunulduğunu,dolayısıyla davacı ile davalı hiçbir şirket arasında acentalık ilişkisi bulunmadığını, taraflar arasındaki ticari ilişkini sonlanmadığını, davacının davalıdan mala almamasının kendi tasarrufu olduğunu, davalıdan aldığı malları kendi alına sattığını, 2016 yılında davacının mak- durumunun bozulması ve ticari riskinin artması nedeniyle davalıya vermiş olduğu teminatların alacağa karşılık nakde çevrildiğini,teminatların nakde çevrileceğinden davacının bilgisi olduğunu, davacı tarafın iddialarının haksız ve hukuka aykırı olduğundan reddine karar verilmesini, davalılar … San.A.Ş. ve … A.Ş. yönünden davanın husumet yönünden reddine,yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.

GEREKÇE : Taraflar arasındaki uyuşmazlık ön inceleme duruşmasında; “Davacı ile davalı tarafın taraflar arasında bayilik sözleşmesi bulunup bulunmadığı, söz konusu sözleşmenin tarafı olarak görülen …. San. A.Ş dışındaki diğer davalılarla davacı arasında bir bayilik ilişkisinin olup olmadığı, söz konusu sözleşmenin süresi de göz önüne alınarak sözleşmenin süre sonunda sonlanıp sonlanmadığı, sözleşmenin uzayıp uzamadığ, söz konusu sözleşme ilişkisi devam ediyor ise davalı tarafça haklı sebep olmadan fesh edilip edilmediği şayet haksız bir fesih var ise davacının davalıdan denkleştirme tazminatı talep edip edemeyeceği hususlarında uyuşamadıkları görüldü.” şeklinde belirlenmiştir.
Davacı dava dilekçesi ile üç davalıya davasını yöneltmiş olup üç davalı hakkında da portföy tazminatı ile birlikte teminat mektuplarının erken nakde çevrilmesi sebebiyle uğramış olduğu zararın tazminini talep etmiş ise de taraflar arasında var olduğu bildirilen bayilik sözleşmesinin davalılardan sadece …… San. A.Ş arasında yapılmış olması diğer davalılar ile yazılı bir bayilik sözleşmesinin bulunmamış olması ile birlikte dosya kapsamı da dikkate alınarak usul ekonomisi de gözetilerek her bir davalı açısından mahkememizin … E. Sayılı dosyası ile açılan davaların tefrikine karar verilmiştir.
Mahkememizin … E sayılı dosyası ile davacı tarafından davalı … Çimento San. Türk A.Ş’ne karşı açılmış olan portföy tazminatı ve teminat mektubunun erken nakde çevrilmesinden dolayı davacının uğramış olduğu zararın tazminine ilişkin talepleri davacı vekilinin 23/03/2020 tarihli netice-i talebini açıklamaya yönelik beyan dilekçesindeki açıklamaları dikkate alınarak tefrik olunarak yukarıda belirtilen esasa kaydedilen davada teminat mektuplarının paraya çevrilmesine ilişkin zararın ……. San. A.Ş için 1.000,00-TL ve yine portföy tazminatı için 5.000,00-TL talep edildiği, buna göre dava değerinin bu davalı açısından 6.000,00-TL olduğu anlaşılmıştır.
Taraflarca ileri sürülen iddia ve savunmalar doğrultusunda deliller mahkememizce toplanmıştır.

Mahkememiz 13/10/2020 tarihli ara kararı uyarınca taraflar arasında süre gelen ticari ilişkiden dolayı vade farkı uygulanıp uygulanmadığı taraflar arasında bu konuda oluşmuş herhangi bir teamül bulunup bulunmadığı, davacı tarafından davalıya verilen çek ve diğer kıymetli evrakların vade tarihlerinden önce ödenmiş olması sebebi ile var ise taraflar arasında uygulanan vade farkı faturasındaki oranlar uygulanarak hesap yapılması ve ayrıca eğer vade farkı faturası uygulaması yok ise avans faizi uygulanmak suretiyle davacının davalıya cari/ açık hesap borcundan dolayı teslim etmiş olduğu çek, bono, sair kıymetli evrakların vadesi beklenmeden teminat mektuplarının vade tarihlerinden önce nakde çevrilmiş olmaları halinde vade farkı ve avans faizine dair zararından başkaca somut bir zararının bulunup bulunmadığı bulunuyor ise miktarının hesaplanması, davacı ile davalının ticari ilişkisinin ilk başladığı tarihten sona erdiği tarihe kadarki dönemlere ilişkin yıllık alım satım miktarlarının liste halinde bildirilmesi için dosya bilirkişiye tevdii edilmiştir.
31/05/2021 havale tarihli bilirkişi raporunda ; Davacı … İşlt.San.Tic.A.Ş.’nin 2005-2006-2007-2008-2010 yılına ait yasal defterlerinin açılış onaylarının yasal süresi içerisinde yaptırıldığı, 2010 yılı yevmiye defteri hariç kapanış onaylarının yaptırılıp yaptırılmadığı konusunda tarafımca bir tespit yapılamadığı, Davacı … İşlt.San.Tic.A.Ş.’nin 2015-2016 yılına ait elektronik yasal defterlerinin açılış ve kapanış onaylarının yasal süresi içerisinde yaptırılmış olduğu, muhasebe kayıtlarının usulüne uygun tutulduğu, yevmiye defteri kayıtları ile kebir defterlerinin uyumlu olduğu, Davalı … Çimento Sanayi Türk Anonim Şirketi’nin 2012-2013-2014 yılı yasal defterlerinin açılış ve kapanış onaylarının yasal süresi içerisinde yaptırılmış olduğu, Davalı … Çimento Sanayi Türk Anonim Şirketi’nin 2016 yılı yasal defterlerinin açılış ve kapanış onaylarının yasal süresi içerisinde yaptırılmış olduğu, muhasebe kayıtlarının usulüne uygun tutulduğu, yevmiye defteri kayıtları ile kebir defterlerinin uyumlu olduğu, Davalı … Çimento Sanayi Türk Anonim Şirketi’nin davacı şirketten 19.04.2019 tarihi itibari ile 22.913,89-TL tutarında cari alacağı bulunduğu, Davalı şirket tarafından işbu borç bakiyesine istinaden 250.000-TL tutarındaki 1 adet teminat mektubunun 20.04.2016 tarihinde paraya çevrildiği ve paraya çevrilen işbu teminat mektuplarının 22.913,89-TL tutarındaki üç adet fatura borcuna mahsup edildiği, Fatura Tarihi Kapatılan Tutar 21.02.2016 10.514,67 28.03.2016 5.551,36 14.04.2016 6.847,86 Bankaya İade Edilen 227.086,11 TOPLAM 250.000,00 Davalı şirket tarafından 22.913,89-TL tutarındaki borç bakiyesinin kapatılması neticesinde teminat mektuplarından bakiye kalan 227.086,11-TL tutarındaki kısmının bankaya iade edildiği, işbu bedelin de banka tarafından davacıya iade edildiği, Tarafların yasal defterlerine göre, davacı … İşlt.San.Tic.A.Ş.’nin 08.10.2020 dava tarihi itibari ile herhangi bir borç/alacak bakiyesi bulunmadığının kabul edilebileceği Tarafların yasal defterlerine göre, davalı şirket tarafından davacı … İşlt.San.Tic.A.Ş. adına 14.12.2018 tarihinde 836535 no.lu kdv dahil 18.451,60-TL tutarında bir adet vade farkı faturası düzenlendiği tespit edildiği, Davacı yanca aralarındaki ticari ilişkiye istinaden davalı şirket adına kendi çeklerinin keşide edildiği ancak müşteri çekleri verildiğinde davalı şirket tarafından vade farkı uygulandığı ve buna istinaden vade farkı düzenlendiği, kendilerinin de işbu vade farkı faturasını aynen düzenledikleri vade farkı faturaları ile müşterilerine yansıtıldığı, Bu bağlamda davalı yanca düzenlenen işbu vade farkı faturasına istinaden 15.000-TL+Kdv’ lik kısmı Kutlutaş firmasına, 635,59-TL+Kdv’lik kısmı … firmasına olmak üzere işbu vade farkının ilgili firmalara fatura edildiği beyan edildiği, Davacı şirketin işbu beyanı ile ilgili tarafımca herhangi bir somut tespit yapılamamış olması sebebi ile hukuki ve nihai yorumun takdirinin Sayın Mahkemeye ait olduğu, Doğruluğunun hukuki ve nihai yorumu Sayın Mahkemeye ait olmak üzere davalı … Çimento Sanayi Türk Anonim Şirketi tarafından gönderilen satış listesine göre, Davacı … İşlt.San.Tic. A.Ş.’nin 07.01.2011-14.04.2016 tarihleri arasında davalı şirketten 4.052.531,97-TL tutarında mala istinaden 52.697,96 Ton mal alımı yapıldığı, işbu mal alımının yıllara göre dağılımının aşağıdaki gibi olduğu tespit edilmiştir. 2011 yılında 1.730.329,60-TL karşılığı 25.712,10 Ton, 2012 yılında 554.993,70-TL karşılığı 8.476 Ton, 2013 yılında 31.413,14-TL karşılığı 369 Ton, 2014 yılında 1.079.421,33-TL karşılığı 11.576,50 Ton, 2015 yılında 628.641,87-TL karşılığı 6.294,60 Ton, 2016 yılında 27.732,33-TL karşılığı 269,76 Ton olduğu şeklinde görüş ve kanaatini bildirmiştir.
Bilirkişi raporu taraflara tebliğ edilmiş bilirkişi raporuna karşı taraflar beyan ve itiraz dilekçesini sunmuşlardır.
Davacı davalı şirketin bayisi olduğunu, almış olduğu mallar için verdiği çeklerin vadesi gelmeden vermiş olduğu teminat mektuplarının nakde çevrilmesi sebebi ile zarara uğradığını ,Acentecilik hükmüne aykırı davranıldığını, iddia etmiştir. Davacı davalının acentesi olduğunu ya da bayisi olduğunu ileri sürmüştür.
Taraflar arasında yazılı bir bayilik sözleşmesi bulunmamaktadır. Davacı ile davalı şirketin grup şirketi Batıçim batı Anadolu çimento A.Ş. ile olan sözleşme ve işbu davanın taraflarına sirayet etmemektedir. Davacı davalının haklı bir sebep olmadan sözleşmeyi sona erdirdiğini ileri sürmüş davalıda davacının kendi ekonomik sebepleri ile mal almadığını belirtmiştir. Davacı taraf feshe ilişkin herhangi bir bilgi ve belge sunmamıştır.
Dosyaya sunulu bilgi ve belgelerle bilirkişi raporundaki tespitler değerlendirildiğinde davacının davalının mallarını satan bir satıcı olduğu taraflar arasında acentecilik yada bayilik sözleşmesinin bulunmadığı, davalının mallarının birçok satıcı tarafından satıldığı, davacının da bunlardan biri olduğu anlaşılmıştır. Davacının davalı ile bağlantısı olduğunu ileri sürdüğü Batı Çim …. AŞ ile yaptığı sözleşmede davalı şirketin taraf olmadığı anlaşılmıştır.
Davacı tek satıcılık sözleşmesinden kaynaklı olarak portföy tazminatı talebini TTK madde 121 kıyasen uygulanması yolu talep ettiği görülmüş ise de taraflar arasında tek satıcılık sözleşmesi bulunmamaktadır. Davacı davalının ürünlerini satan bir çok satıcıdan bir tanesi olup taraflar arasında yazılı bir sözleşme de bulunmamaktadır. Dolayısıyla her ne kadar taraflar arasında bir sözleşme bulunmuyor olsa dahi bir an için olduğu kabul edilse bile portföy tazminatı ancak tek satıcıya tanınan bir haktır. Tek satıcılık sözleşmesi ise yazılı olarak ortaya konulmak zorundadır, dosya kapsamına göre davacı davalının tek satıcısı olduğunu ispat edememiştir.
Teminat mektubunun çek vadelerinden önce paraya çevrilmesinden dolayı uğradığı ileri sürülen davacı zararı değerlendirildiğinde; Taraf defterleri üzerinde yapılan incelemeden de anlaşıldığı üzere davalının teminat mektubunun nakde çevirdiği tarihte davacıdan 22.913,89-TL alacağı olduğu, vadesi gelmemiş bir çek alacağının bulunmadığı, 250.000,00-TL tutarındaki teminat mektubunu nakde çevirerek söz konusu alacağın tahsil edildiği ve bakiye 227.086,11-TL ‘nin davacıya iade edildiği anlaşılmıştır. Bu tespite göre davalının davacı tarafından verilen teminat mektubunu davacının iddia ettiği gibi günü gelmemiş çeklerin tarihinden önce nakde çevirmediği ve davacının bu yönde bir zararının oluşmadığı anlaşılmıştır.
Davacı tarafın dava dilekçesindeki iddiaları her bir davalı açısından tefrik olunan dava açısından değerlendirilmiştir.
TTK’nın 122. maddesi uyarınca denkleştirme (portföy) tazminatı talep edebilmek için davacıya sözleşmede tekel hakkı verilmiş olmasının şart olduğu, taraflar arasında yazılı bir sözleşme bulunmadığı davacının davalı ürünlerini satan satıcılardan bir tanesi olduğu dolayısı ile tekel hakkına sahip tek satıcı olmadığından davacının portföy tazminatı talebinin reddi gerekmiştir (Yargıtay 11. H.D. 2020/2991 E. 2021/4968 K., Sakarya BAM 7. H.D. 2020/1639 E. 2021/1220 K., İstanbul BAM 44. HD. 2020/486 E. 2021/610 K., İsatnbul BAM 43. H.D. 2020/603 E. 2021/764 K. Sayılı ilamları).
Yukarıda izah edilen nedenlerle davacının davalı … Çimento AŞ’ye karşı açtığı davanın reddine karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın reddine ,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince alınması gereken 59,30-TL harcın, peşin alınan 54,40-TL ‘dan mahsubu ile bakiye 3,90-TL terkin sınırında kaldığından yeniden harç tahsil müzekkeresi yazılmasına yer olmadığına,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari ücret tarifesi uyarınca hesaplanan 4.080,00-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4- Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Taraflarca yatırılan gider avansının kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde yatırana iadesine,
Dair taraf vekillerinin yüzlerine karşı tebliğden itibaren 2 hafta içerisinde İzmir Bölge Adliye Mahkemesine İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okundu, usulen anlatıldı. 02/11/2021

Katip …
e-imza

Hakim …
e-imza