Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İZMİR
2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/490 Esas
KARAR NO : 2023/175

DAVA : İtirazın İptali (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 04/09/2020
KARAR TARİHİ : 07/03/2023

Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, davalı şirket tarafından ürün gamını artırmak için davacı yandan üçlü, ikili ve tekli kanepe ve puf tasarımı istemiş olduğu ve bu tasarımların yapılmış olduğunu, davalının tasarımlar için KOSGEB’ten hibe almak istemiş olduğunu, davalı ile tasarım ücretinde anlaşılmış ve davalı tarafından davacıdan kendilerine fatura kesilmesinin istenilmiş olduğunu, davacının tasarım sunumlarını yapmış olduğunu, KOSGEB için gerekli olan ETMK üyeliği yaptırarak tüm belgeleri davalıya teslim etmiş olduğunu, sonrasında davalının davacıya projeye devam etmekten vazgeçtiğini söylemiş olduğunu, davalı aleyhine İzmir …. İcra Müdürlüğü … E.sayılı dosyası ile bakiye fatura bedeli için icra takibine başlandığını, davalı tarafından icra takibine itiraz edildiğini ve takibin durduğunu, davacının işinin tasarım yapmak olduğunu ve bu işi için emek ve mesai harcamış olduğunu ve kendisinden istenilen tasarımları yaptığını, bu nedenlerle davanın kabulüne, davalının İzmir 25.İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı dosyasına yaptığı itirazın iptali ile davalı aleyhine asıl alacağın %20 ’sinden az olmamak kaydıyla tazminata hükmedilmesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı üzerine bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının, davalı şirket için özgün, ergonomik, işlevsel, üretilebilir özelliklerde ofis oturma grubu tasarlayacağı ve hazırlayacağı seçeneklerden şirketin beğenip onayladığı modelin seri imalata alınacağını, davacının hazırladığı tasarımların özgün olmadığını, çizim ve görsellerinin davalıya teslim edilmediği, henüz işin başındayken ve bedeli hak edilmeden KOSGEB’e sunulmak üzere faturanın erkan kesilmiş olduğunu, faturanın erken kesilmesi tarafların isteği ile değil, hibe verecek KOSGEB’in isteği ile olduğundan bu faturanın davacıya alacak hakkı bahşetmemiş olduğunu, davacının bu faturadan hak sahibi olması için, anlaşma şartlarını yerine getirmesinin gerektiğini, bunların 31.01.2020’ye kadar işeverene teslim edilmesi öngörülen tasarımın, özgün, ergonomik, işlevsel, üretilebilir özelliklerde olması ve şirket yetkililerince beğenilmiş olması olduğunu, davacının birkaç seçenek sunduğunu, son olarak 03/03/2020 günü şirkete gelerek sunum yaptığını, gayretlerine rağmen özgün, ergonomik, işlevsel, üretilebilir özelliklerde bir tasarım yapamaması nedeniyle sunduğu modellerin hiç biri şirket yetkililerince beğenilmemiş olduğunu, öngörülen sürenin aşılmış olduğunu, davacıya çalışmasını durdurması için rica ettiğini, tasarım başarılmadığı için herhangi bir bedel ödeme mecburiyeti olmamasına rağmen iyiniyet ve gayreti nazara alınarak 31.12.2019 günü ödenen 4.000TL’nin iadesinin istenmemiş olduğunu, öngörülen sürede tasarım başarılamayınca 12.03.2020 tarih ve … nolu iade faturasının Torbalı 4.Noterliğinin 13.03.2020 tarih ve 2870 nolu ihtarı ile ekinde davacıya gönderildiğini, tebliği edildiği 08/04/2020’den beri iade faturasının davacıda olduğunu, dava dilekçesinin iş bölümü nedeniyle reddine talep halinde dosyasının görevli İzmir Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesine gönderilmesine, davanın reddine masraf ve avukatlık ücretinin davacından alınmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Dava; eser sözleşmesinden kaynaklanan alacağın tahsili için başlatın icra takibine karşı açılan itirazın iptali istemine ilişkindir.
Davaya konu İzmir 25. İcra Müdürlüğü’ nün … Esas sayılı takip dosyasında davacı tarafından davalı aleyhine toplam 11.071,63 TL’ nin talep edildiği, ödeme emrinin borçlu/davalıya tebliğ edildiği, borçlunun süresinde yaptığı itiraz üzerine takibin durduğu görülmüştür.
Dava, 1 yıllık hakdüşürücü süre içerisinde açıldığından işin esasına geçilmiştir.
Davalı taraf mahkememizin görevine itiraz etmiş ise de; taraflar arasındaki uyuşmazlığın 6098 sayılı TBK’ nun, özel borç ilişkileri başlıklı 7. bölümünde düzenlenmiş olan eser sözleşmesinden kaynaklandığı, davacının gerçek kişi davalının ise tüzel kişi tacir olduğu bu yönüyle davanın nispi ticari dava olduğu anlaşıldığından uyuşmazlığın çözümünde mahkememizin görevli olduğu kanaatine varılmıştır.
Davacı eser sözleşmesinde yüklenici olup, davalı iş sahibidir. Esere konu iş ise üçlü, ikili ve tekli kanepe ve puf tasarımının yapılmasıdır.
Davacı esere konu işin yapılarak davalıya teslim edildiğini ancak bakiye bedelin ödenmediğini iddia etmekte, davalı ise anlaşma şartının yerine getirilmediğini tasarımın özgün, ergonomik, işlevsel, üretilebilir özellikte bulunmadığını ayrıca yapılan sunum sonucu davalı şirket yetkililerince tasarımın beğenilmediğini savunarak davanın reddini talep etmektedir.
Mahkememizin 25/03/2021 tarihli celsesinin 10 nolu ara kararı gereğince, Mali Müşavir Bilirkişiden alınan raporun sonuç kısmına göre; “Davacı şirketin , işletme hesabı esasına göre defter tutuğu anlaşılmaktadır.İşletme defteri tasdiki zorunlu olan defterlerden olmayıp, defter beyan sisteminde elektronik ortamda tutulmaktadır. Davacıya ait 2019 ve 2020 yılı işletme defter örneği SMMM Binnaz Yağcı kaşe ve imzası ile incelemeye sunulmuş olduğu,
2)Davalı şirketin 2019 ve 2020 yılına ait ticari defterlerinin 6102 sayılı TTK 64/3. Maddesine göre noterden açılış onaylarının/beratlarının ve yevmiye defterlerinin kapanış onaylarının/beratlarının yaptırılmış olduğu tespit edilmiş olup,Takdiri Sayın Mahkeme’nize ait olmak üzere; dava1ı şirketin ticari defterlerinin 6100 sayılı H.M.K 222. Maddesine göre delil vasfına sahip olma niteliğinde olduğu,
3)Takip ve dava konusu alacağın kaynağı olan 30.12.2019 tarihli 29029 nolu 14.750,00.-TL bedelli faturanın tarafların ticari defterlerinde kayıtlı ve 4.000,00.-TL’lik kısmın davalı şirket tarafından ödenmiş olduğu, dava dosyasından ve ticari defter kayıtlarından anlaşılmakta olup, takip ve dava konusu faturanın davalı şirketin KOSGEB Tasarım Desteği’nden faydalanabilmek için fatura muhteviyatı hizmetin alımından önce davacı yanca düzenlendiği ve ticari defterlerine kayıt edildiği iddiasının yorumu Sayın Mahkemenize ait olup incelenen ticari defterler kayıtlarına göre, takip ve dava tarihi itibari ile takip ve dava konusu yapılan faturadan kaynaklı davacı yanın (14.750TL – 4.000TL)=10.750,00.-TL davalı yandan alacaklı olduğu anlaşılmakta olup,Sayın Mahkemenizce davalı şirket tarafından düzenlenen ve davacı yana tebliğ edilen iade faturasının kabul edilmesi durumunda davacı yanın ( 14.750TL – 4.000TL – 10.030TL)=720TL davalı şirketten alacaklı olduğu,
4)Davacının davalıdan 313,75.-TL işlemiş faiz talep ettiği, ancak davalıyı temerrüde düşürdüğüne dair noter ihtarnamesi ya da sözleşme benzeri tevsik edici bir belgenin dava dosyasına sunulmadığı tespit edilmiş olup, işlemiş faiz talebinin yerinde olup olmadığı hakkındaki hukuki yorum Sayın Mahkemenize ait olduğu,” şeklinde rapor sunduğu görülmüştür.
Mahkememizin 01/11/2022 tarihli celsesinin 1 nolu ara kararı gereğince, Mimar Bilirkişiden alınan raporun sonuç kısmına göre;”Edimini gerçekleştiren davacının sektörün genel geçer kurallarına göre hangi şartlarda ücrete hak kazanacağına ilişkin olarak,4 (dört) ürüne ait tasarım hizmetini gerçekleştirdiği tespit edilen ve ürün tasarımlarını 3 ayrı tarihte davalı şirket merkezinde şirket bilgisayarına yüklediği çizimlerle (3 boyutlu) 3D olarak sunumunu yaptığı anlaşılan davacının, işini teslim ettiği görüşüne varılarak ücret almaya hak kazanmış olduğu,
Taraflar arasında tasarımın açıkça özgün, ergonomik ve işlevsel olması gerektiğine ilişkinbir hüküm yoksa hangi usul ve esaslarda davacının ücrete hak kazanacağına ilişkin olarak,Davacı tarafından 05.04.2022 tarihli duruşmada mahkemenize sunulan sözleşme konusu15 farklı tasarıma ait 47 adet görselde yapılan incelemede, gerek estetik, gerek fonksiyonel, ayırdedici özellikleriile Malzeme, ölçü, üretim vb. açısından gerekli standartları karşıladığı, form, kullanılabilirlik, ergonomi,üretim vb. gibi çözüm önerileri getirebildiği,
Davalının tasarımı kabule zorlanıp zorlanmayacağına ilişkin olarak, Davalı şirketin tasarımları kabule zorlanmasının söylenemeyeceği, tasarımın kabul edilemeyebileceği ancak, edimini gerçekleştirdiği açık olan davacıya kalan tasarım bedelinin ödenmesi gerektiği, Tasarımın kabul edilememesi davalının beğenisine bağlı ise davacının yapmış olduğu işsebebiyle harcadığı emek ve mesai için ücrete hak kazanıp kazanamayacağına ilişkin olarak,Tasarım ediminin bizzat kendisi tarafından yerine getirildiği, dava dosyası evrak içeriğinden belirlenen ve tasarımın beğenilmemesi gibi sübjektif bir gerekçeyle davacının ücrete hak kazanma hakkının olmadığınınöne sürülmesinden söz edilemeyeceği, davacının söz konusu tasarımlar için harcadığı zaman , harcadığı fikri emek ve yaptığı mesainin ortada olduğu, bu sürecin yok sayılamayacağı, emek harcama suretiyleoluşturduğu ürünler (eser) için davacının tasarım bedeline-ücretine hak kazandığı,
Bir ücrete hak kazanabilir ise tasarımın ücreti de (12.500,00 TL) nazara alınarak asgaritasarım ücretinin ne kadar olabileceğine ilişkin olarak,ETMK – Endüstriyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu tarafından uygulanmakta olan Serbest Çalışan Tasarımcılar İçin Tasarım Hizmetlerinin Asgari Ücretlendirilmesi Cetveli ‘ndenyararlanılmıştır.Tasarım ücreti (12.500,00 TL) gözönünde tutularak, Emtk – Serbest Çalışan Tasarımcılar İçintasarım Hizmetlerinin Asgari Ücretlendirilmesi Ölçütlerine Göre; dava tarihi 04.09.2020itibarıyla aşağıda hesaplanmıştır.Dava konusu ürünlere ait asgari tasarım bedelinin hesaplanmasında, tasarım çalışmasında, tasarımcının bizzat kendisinin harcadığı toplam sürenin, davacı ve davalı arasında yapılan e- mail yazışmalarından en az 30 gün olduğu kabul edilmiş olup hesaplama giderleri arasında yer alan toplam çalışma saati 8 saat gün üzerinden 240 saattir.
Serbest piyasa koşullarında, dava tarihindeki asgari tasarım ücreti, KDV hariç 32.140,80 TL olarakhesaplarmıştır. Ancak, taraflar arasında kararlastırılan tasarım bedeli-ücreti 12.500,00 TL olduğundandavacıya ödenen 4.000,00 TL den kaları 8.500,00 TL * KDV nin, davacıya ödenmesi gerektiği, görüş vekanaatine varılmıştır.” şeklinde rapor sunduğu görülmüştür.
Tüm bu nedenler ile, taraflar arasında tasarıma ilişkin eser sözleşmesinin bulunduğu, iş bu sözleşme sebebiyle davacı/yüklenicinin tasarımları hazırlayarak davalı/iş sahibine sunum yaptığı, revizelerin talep edildiği ve davacının talep doğrultusunda değişiklikler yaparak yeniden sunum yaptığı akabinde davalı tarafın tasarımları beğenmemesinden ötürü taraflar arasında kesin mutabakatın sağlanamadığı ancak mahkememizce aldırılan teknik bilirkişinin raporuna göre esere konu tasarımın standartları karşıladığı, işlevsel ve üretilebilir olduğunun tespit edildiği buna karşılık tasarımın davalının beğenisine bağlı olarak kabul edilmesine yönelik anlaşmanın olduğu yönünde davalı tarafça somut bir delilin dosyaya sunulmaması karşısında davacının eseri fen ve teknik kurallara uygun bir şekilde üreterek davalıya teslim ettiği sabit olduğundan, taraflarca açıkça bedel konusunda anlaşma sağlanmadığından somut olaya 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 480. Maddesinde düzenlenen götürü bedel uygulanamayarak davacının yaptığı tasarım işinin piyasa rayiç değerinin belirlenmesi için bilirkişi tarafından yapılan hesaplama talep edilen bedelin üzerinde olduğundan talep ile bağlı kalınarak davanın kısmen kabulüne, davalı/borçlu alacaklının ihtarı ile temerrüte düşürülmediğinden işlemiş faiz talebinin reddine karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın KISMEN KABULÜ ile; İzmir ….. İcra Müdürlüğü’ nün … Esas sayılı takip dosyasında davalı/borçlunun ödeme emrine yapmış olduğu itirazın kısmen iptali ile takibin 10.757,88 TL asıl alacak üzerinden devamına, fazlaya ilişkin istemin REDDİNE,
2-Alacak likit olduğundan İİK’ nın 67. Maddesi uyarınca asıl alacağın %20 ‘si oranında hesap edilen 2.151,57 TL tazminatın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
3-Alınması gereken 734,87 TL karar ve ilam harcının yatan 133,72 TL peşin harçtan mahsubu ile eksik kalan 601,15 TL’nin davalıdan alınarak Hazine’ ye irat kaydına,
4-Davacı tarafından yatırılan ve mahsup edilen 133,72 TL ve 54,40 TL başvurma harcının davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Yargılama sırasında davacı tarafından yatırılan ve harcanan 97,60 TL posta ve diğer giderler ile 1.350,00 TL bilirkişi masrafı olmak üzere toplam 1.447,60 TL yargılama giderinin kabul red oranı nazara alınarak 1.406,57 TL’sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiye giderin davacı üzerinde bırakılmasına,
6-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirmiş olduğundan A.A.Ü.T. uyarınca kabul edilen miktar üzerinden hesap ve takdir edilen 9.200,00 TL vekâlet ücretinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
7-Davalı kendisini vekil ile temsil ettirmiş olduğundan A.A.Ü.T. Uyarınca reddedilen miktar üzerinden hesap ve takdir edilen 313,75 TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalıya ödenmesine,
8-6325 sayılı HUAK uyarınca, suçüstü ödeneğinden karşılanan 1.320,00 TL arabuluculuk giderinin her iki tarafta oturuma katıldığından kabul red oranı nazara alınarak 1.282,59 TL’ sinin davacıdan, bakiye kalan 37,41 TL’ nin ise davalıdan alınarak Hazine’ ye irat kaydına,
9-Yargılama sonucunda ve re’sen yapılacak gider olmadığı takdirde, gerekirse re’sen yapılacak gider de mahsup edilmek ve 6100 sayılı HMK’nın 333. maddesi gereğince yatırılan avansın kullanılmayan kısmının yatırana iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı kesin açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.
07/03/2023
Katip …
e-imza
¸

Hakim …
e-imza