Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/449 Esas
KARAR NO : 2022/876

DAVA : Alacak (Satım Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 27/08/2019
KARŞI DAVA TARİHİ : 16/10/2019
KARAR TARİHİ : 14/12/2022
KARARIN YAZILMA
TARİHİ : 16/12/2022

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Satım Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
ASIL DAVA : Davacı – karşı davalı vekili, dava dilekçesi ve duruşmalarda özetle; müvekkili ile davalı kooperatif arasında 23.12.2018 tarihinde sözleşme imzalandığı ve 31.01.2020 tarihine kadar geçerli olacağı konusunda tarafların anlaştığını, sözleşme uyarınca davalı kooperatifin davacıya düzenli olarak balık ve deniz ürünü tedarik etmeyi yüklediğini, davacı şirketin ise almış olduğu ürünler karşılığında davalı kooperatife ödeme yükümlülüğü altına girdiğini, davalı kooperatifin geçen süre içinde sözleşmeye uymadığı ve davacıya satmayı taahhüt ettiği ürünleri başka yerlere sattığının tespit edildiğini, davacı tarafından yapılan ödemelerden dolayı davalı kooperatifin 91.664,57-TL borçlu olduğunu, davalı kooperatifin sözleşmeye aykırı davranışları nedeniyle davacı müvekkili şirket tarafından davalı yana İzmir 5. Noterliğinin … yevmiye nolu 26/06/2019 tarihli bir ihtarname gönderildiği ve bu ihtarnamede içerik olarak davalı kooperatife sözleşmeye aykırı davranışlardan vazgeçmesi gerektiği sözleşme hükümlerine uyması aksi halde cari hesaptaki alacak ile birlikte cezai şartta dahil olmak tüm alacakların tahsili için hukuki yollara başvurulacağı ve alacak davası ikame edileceğinin ihtaren bildirildiği, ihtarnamenin 28.06.2019 tarihinde davalı tarafa tebliğ edildiğini, ihtarnameye cevap verilmemesi üzerine arabulucuya da başvurulduğunu ancak sonuçsuz kaldığını, beyan ederek; açıklanan nedenlerle; fazlaya ilişkin talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydı ile, davacının davalıya ödemiş olduğu 91.664,57 TL ve 250.000,00 TL cezai şart olmak üzere toplam 341.664,57-TL alacağın 28.06.2019 temerrüt tarihinden itibaren hesaplanacak ticari işlerde uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, yargılama giderlerinin ve vekalet ücretinin davalı tarafa yüklenmesine karar verilmesini talep ve dava ettiği görülmüştür.
ASIL DAVAYA CEVAP : Davalı – karşı davacı vekili, asıl davaya cevap dilekçesi ve duruşmalarda özetle; Taraflar arasındaki sözleşmeye göre davalı kooperatif balık ve deniz ürünleri tedarik etmekle, davacı şirketin ise aldığı ürünler karşılığında faturasını zamanında ödemekle yükümlü olduğunu, davacı şirketin yükümlülüklerine riayet etmediğini, çıkarılan deniz ürünlerini zamanında almadığını çoğu kez deniz ürünlerinin çöpe dahi gittiğini, ödemeleri fatura tarihinden çok sonraları yaptığı ve bu itibarla yükümlülüklerine aykırı davrandığını, ödemelerin gecikmesinin kooperatifi zor duruma soktuğunu ve davacının defalarca uyarıldığını ancak ödemeler düzene sokulmadığından Karşıyaka 5. Noterliğinin 20.03.2019 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile sözleşmenin davalı müvekkili kooperatif tarafından haklı neden ile feshedildiğini ve fesih ihtarnamesinin karşı yana 25.03.2019 tarihinde tebliğ edildiğini, davacı şirketin, haklı çıkma maksadı kapsamında bu kez müvekkili kooperatife İzmir 5. Noterliği’nin 26.06.2019 tarihinde gönderdiği … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile ihtar keşide ederek kooperatifin borcu olan 91.664,57 TL.’yi ödemesini ve sözleşmeye aykırı davranış nedeni ile 250.000 TL. cezai şartın ödenmesini talep ettiğini, ayrıca müvekkil kooperatife, ne olduğu anlaşılmayan “KG farkı” açıklamalı 01.06.2019 tarihli 814033 numaralı faturayı da ihtarname ile birlikte göndererek ödenmesini istediğini, müvekkili kooperatifin ise yasal süresi içerisinde 01.07.2019 tarihinde Söke 2. Noterliğinin … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile hem davacı yanın İzmir 5. Noterliği’nin 26.06.2019 tarihinde gönderdiği … yevmiye numaralı ihtarnamesine cevap verdiği hem de 01.06.2019 tarih 814033 numaralı faturayı 01.07.2019 tarih 804769 numaralı iade faturası düzenleyerek davacı yana iade ettiğini, tüm bu silsileden anlaşıldığı üzere davacı şirketin, sözleşme ile üzerine düşen ödeme yükümlülüğünü zamanında yerine getirmemesinden dolayı müvekkili kooperatifin ilk olarak haklı neden ile aralarında sözleşmeyi feshettiği, davacının sözleşmeyi feshinin bulunmadığını, sözleşmenin zaten müvekkili kooperatif tarafından 20.03.2019 tarihinde feshedilmiş olduğunu, davacı yanın dava dilekçesinde bu ihtar ve iade faturasından söz etmediğini, gerçeğe aykırı şekilde kendi ihtarnamelerine de cevap verilmediğini belirtmiş ise de bu beyanların gerçeğe aykırı olduğunu, taraflar arasında imzalanan 23.12.2018 tarihli sözleşmeye göre davacı şirketin ödemeleri fatura tarihi itibari ile 7 iş günü içerisinde banka havalesi ile kooperatif başkanı … hesabına yapılacağının düzenlendiğini ancak ekte sunulan faturaların tarihleri ve kooperatif başkanı … … Bankası hesabına yapılan ödeme tarihleri dikkate alındığında faturaların sözleşmeye aykırı bir şekilde 7-14 gün arası geç ödeme şeklinde yapıldığının görüleceğini, bu itibarla müvekkilinin taraflar arasındaki sözleşmeyi, sözleşmenin kendisine verdiği hakla 2 e , 4, 8. Maddelerine göre haklı neden ile feshettiğini ve davacının cezai şart talep hakkı bulunmadığını, bilakis müvekkili kooperatifin cezai şart talep hakkı bulunduğu ve bu konuda karşı dava ile taleplerin sunulacağını, taraflar arasında mevcut sözleşmenin “h” maddesi incelendiğinde görüleceği üzere taraflar arasında mutabık kalınan 94.262,55 (önceki cari hesaptan 22.262,55 TL. + 25.12.2018 tarihli avanstan 72.000 TL)TL’nin müvekkili kooperatifin davacı şirkete ödemesi gerekli miktar bulunduğunu, H maddesinin 1. Fıkrasına göre bu borcun mal karşılığında her kesilen faturadan %10 kesilerek ödeneceğini, bu itibarla kesilen 3 adet faturadan yapılan kesintiler düşüldükten sonra hesap hatalarını kabul anlamına gelmemek üzere 91.664,57 TL davacı şirkete borç bulunduğunu, ancak davacı şirketin ödemeleri aksatması sebebi ile de düştüğü ekonomik sıkıntı nedeni ile şu an itibari ile müvekkili kooperatifin borç ödemesini gerçekleştirememiş olduğu ve en kısa zamanda borç ödemesini yapmayı planladığını, beyan ederek; açıklanan nedenlerle; gerekli yargılama yapılarak davacının 250.000,00 TL cezai şart taleplerinin reddine, rakamlardaki maddi hatalar kabulümüzde olmamak üzere 91.664,57 TL borçluluk durumunu kabul etmemiz nedeni ile HMK 312/2 Yargılama giderleri ve vekalet ücretinden ayrıca sorumlu tutulmamayı talep ettiği görülmüştür.
KARŞI DAVA : Davalı-karşı davacı vekili karşı dava dilekçesi ve duruşmalarda özetle; taraflar arasında akdedilen sözleşme, müvekkil kooperatif tarafından sözleşmenin 2/e, 4 ve 8. Maddeleri gereğince haklı neden ile feshedilmiş olup müvekkil kooperatif, davacı yana bu durumu bildirerek Karşıyaka 5. Noterliğinin 20.03.2019 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile haklı neden ile fesih yaptığından 250.000,00-TL. cezai şartın sözleşme gereğince karşı yan … Oto Yan San. İnş. Organizasyon San. Tic. Ltd. Şti. ‘nden ödenmesi taleplerinin bulunduğunu, bu talepleri talebimiz hakkında taraflarınca arabulucuya da başvurulmuş olup … başvuru numaramız ile yapılan 08/10/2019 Tarihli arabuluculuk anlaşamama tutanağından anlaşılacağı üzere sonuçsuz kaldığını, dilekçe ekinde anlaşamama tutanağı aslının sunulduğunu, tüm bu nedenler ile taraflar arasında akdedilen sözleşme gereğince davacı-karşı davalı … Oto Yan San. İnş. Organizasyon San, Tic. Ltd. Şti.’nden 250.000,00- TL. cezai şart miktarındaki alacaklarının sözleşmenin fesih tarihi olan 20/03/2019 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep ve dava ettiği görülmüştür.
KARŞI DAVAYA CEVAP : Davacı – karşı davalı vekili karşı davaya cevap dilekçesi ve duruşmalarda özetle; davalı yanın açmış olduğu karşı dava ile ileri sürdükleri iddialarına katılmalarının mümkün olmadığını, karşı yanın mahkemeye vermiş olduğu cevap dilekçesinde müvekkile yönelik olarak fesih bildiriminde bulunulduğunu belirtmiş ise de Karşıyaka 5.Noterliği tarafından müvekkilin eline ulaşmış ve tebliğ edilmiş bir fesih bildirimi olmadığını, bu anlamıyla ilgili fesih işlemini kabul etmediklerini, sözleşmeye göre ve genel hukuk kurallarına göre fesih bildiriminin sonuç doğurabilmesi için müvekkil şirkete tebliğ edilmesi gerektiğini, ayrıca kabul anlamına gelmemek koşuluyla davalı yanın usulen bir ihtar ve fesih bildirimi olduğunu kabul etseler bile bu feshin içerik ve esas yönünden de hukuka aykırı olduğunu, dilekçe ekinde dosyaya sunmuş oldukları müvekkil şirketin cari hesap dökümünde gösterilen ödemeler, fatura bilgileri ve davalı kooperatif yetkilisi …’in Söke … Bankası hesabına yapılan havale bilgileri karşılaştırıldığında tarafların karşılıklı imzaladıkları sözleşmede düzenlenen faturaların en geç 7 iş günü içerisinde ödenmesi gerektiği şartının müvekkil tarafından hiçbir zaman ihlal edilmediğinin görüleceğini, yapılacak olan karşılaştırma sonunda müvekkilin 7 iş gününde edimini yerine getirdiğinin görüleceğini, ayrıca bir diğer hususun, davalının müvekkile 91.664,57-TL borcu olması durumu olduğunu, karşı yanın da kabul ettiği ve dava dilekçelerinde de belirttikleri üzere davalı yanın müvekkile hali hazırda 91.664,57-TL borcu bulunduğunu, borcu bulunan kooperatifin müvekkilin ödeme yükümlülüğünü yerine getirmediğinden bahisle sözleşmeyi fesih etmek istemesinin hayatın ve hukukun gerçeklerine aykırı olduğunu, ayrıca müvekkilin zamanında borcunu ödemediğinden bahisle zor duruma düştükleri iddiasının asılsız kaldığını, dava açarken, dava dilekçelerinde de belirttikleri üzere, müvekkile düzenli ve zamanında mal tedarikinde bulunmayıp sözleşmeye aykırı davranarak kusurlu davranışlarıyla sözleşmenin taraflarınca haklı olarak fesih edilmesine neden olan tarafın karşı taraf olduğunu, kusurlu davranışlarıyla sözleşmenin son bulmasına neden olan karşı tarafın karşı dava açarak cezai şart istemesinin de hukuka aykırı olduğunu, açıklanan nedenlerle ve fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile, müvekkilinin davalıya ödemiş olduğu 91.664,57-TL ve 250.000,00-TL cezai şart olmak üzere toplam 341.664,57-TL alacaklarının 28/06/2019 temerrüt tarihinden itibaren hesaplanacak ticari işlerde uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, yargılama giderlerinin ve vekalet ücretinin davalı tarafa yüklenmesine karar verilmesini talep ettiği görülmüştür.
DELİLLER :Davacı- karşı davalı vekili savunmasını ve iddialarını ispata yönelik olarak; taraflar arasında akdedilen 23/12/2018 tarihli sözleşme, İzmir 5. Noterliğinin 26/06/2019 tarihli … yevmiye nolu ihtarnamesi, bilirkişi incelemesi, ticari defter ve kayıtlar, arabuluculuk tutanağı, tanık, yemin ve hükme haiz tüm yasal delillere dayandığı görülmüştür.
Davalı- karşı davacı vekili savunmasını ve iddialarını ispat yönünde; 23/12/2018 tarihli balık distribütörlük sözleşmesi, Karşıyaka 5. Noterliğinin 20/03/2019 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarnamesi, tebliğ şerhi, İzmir 5. Naterliği’nin 26.06.2019 tarihinde gönderdiği … yevmiye numaralı ihtarnamesi, tebliğ şerhi, Söke 2. Noterliğinin 01/07/2019 tarihinde … yevmiye numaralı ihtarnamesi, tebliğ şerhi, 01/06/2019 tarihli 814033 numaralı fatura, 01/07/2019 tarih 804769 nurnaralı iade faturası, 28/12/2018 tarih 804872 no’lu fatura ve bu faturanın 11/01/2019 tarihinde ödenen … Bankası dekontu, aynı tarihli 658235 nolu irsaliyesi ; 04/01/2019 tarih 804876 mumaralı fatura aynı tarihli 658236 nolu irsaliyesi ; 10/01/2019 tarih 804877 numaralı fatura ile aynı tarihli 658237 nolu irsaliyesi ve bu faturaların 18/01/2019 tarihinde yapılan ödemesine ilişkin … Bankası dekontu, TR… nolu … ‘e ait Söke … Bankası Hesap hareketleri, tanık , bilirkişi incelemesi, arabuluculuk tutanağı, kooperatif defter ve belgeleri ile sair yasal delillere dayandığı görülmüştür.
Tarafların dosyaya celbini talep ettiği bilgi ve belgelerin dosyaya teminine müteakiben, uyuşmazlığın çözümü özel ve teknik bilgi gerektirdiğinden, Söke Asliye (Ticaret) Hukuk Mahkemesi’ne talimat yazılarak, davalı şirket defter ve kayıtları ile dosya üzerinde inceleme ile rapor aldırılması hususunda dosyanın konusunda uzman mahkememizce resen tespit edilecek olan SMMM ve su ürünleri konusunda uzman bilirkişiden oluşacak heyete tevdi ile, taraflar arasında ticari ilişkinin kapsamı, bu ilişki kapsamında tarafların edimlerini süresinde tam ve eksiksiz olarak yerine getirip getirmediği, siparişlerin zamanında ve istenilen nitelikte ve miktarda karşılanıp karşılanmadığı, bedellerinin ödenip ödenmediği, sözleşme süresi içerisinde davalı karşı davacı kooperatifin, davacı karşı davalı şirket dışında sözleşmeye konu su ürünlerine ilişkin satış yapıp yapmadığı, yapmış ise ne miktarda sattığı, sözleşmenin yapıldığı 23/12/2018 tarihi itibariyle sözleşmede kararlaştırılan cezai şartın ödenmesi halinde iş bu miktarın davalı karşı davacının ekonomik mahvına sebebiyet verip veremeyeceğini gösterir, tarafların iddia ve savunmalarını karşılar nitelikte dosya kapsamına uygun ve denetime elverişli rapor alınmasına, karar verildiği, dava dosyasının SMMM
… ve … Su Ürünleri bilirkişisi …’den oluşan bilirkişi heyetine tevdi edildiği, bilirkişi heyeti tarafından dosyaya ibraz edilen 09/04/2021 tarihli raporda özetle; davacı tarafından ödenen 91.664,57 TL’ye 28/06/2019 tarihinden itibaren dava tarihine kadar %19,5 temerrüt faiz oranından 2.938,29 TL faiz işlediği, faiz ile birlikte cari hesaptan dolayı davacının toplam 94.602,86 TL alacağının olduğu, davalının sözleşme hükümlerini süresinde tam ve eksiksiz olarak yerine getirip getirmediği, siparişlerin zamanında ve istenilen nitelikte ve miktarda karşılanıp karşılanmadığı konusunda bir tespit olmadığı, davalı – karşı davacının davacı karşı davalı şirket dışında sözleşmeye konu ürünlere ilişkin dava dışı şahıslara satış yapıp yapmadığı hususunda tespit yapılamadığını, ancak davacının sözleşmenin 4.maddesindeki fatura bedellerinin 7 iş günü içerisinde ödenmesi ile ilgili maddeyi iki fatura da ihlal ettiği, sayın mahkemece davalının cezai şartı ödemesi yönünde hükmedilmesi durumunda öz sermayesini yitirmiş kooperatifin ekonomik olarak sarsılmasına, başka bir deyişle mahvına sebep olacağı, sözleşmede cezai tutar olan 250.000,00-TL’nin 28/06/2019 tarihinden itibaren dava tarihine kadar %19,5 temerrüt faiz oranından 8.013,70-TL faiz ile birlikte 258.013,70-TL olduğunu rapor ve beyan ettikleri görülmüştür.
Davacı-karşı davalı vekilinin itirazları ve talebi ile davalı-karşı davacının itirazları kapsamında ek rapor aldırılması hususunda Söke ASHM ne talimat yazılmasına, taraf vekillerinin itirazlarının tek tek incelenerek, iş bu itirazları karşılar mahiyette ek rapor tanzimi, ayrıca sözleşmede kararlaştırılan cezai şart miktarının davalı-karşı davacının ekonomik mahvına sebebiyet verip vermediği hususunun, davalı-karşı davacının sözleşme tarihindeki ekonomik büyüklüğünün tespiti ile, iş bu tarih itibariyle değerlendirilerek rapor düzenlenmesine karar verildiği, dosyanın bilirkişi heyetine yeniden tevdi edildiği, bilirkişi heyeti tarafından dosyaya ibraz edilen 21/09/2022 tarihli raporda özetle; taraflar arasındaki sözleşmede, davalının “60 ile 80 numara karabiga türü karidesleri suya koymadan ahşap kasalarda teslim edecektir. Satacağı yılan balıkları 200 gramdan aşağı olmayacak, dil balığı da minimum 8 tanesi 1 kilogram ve büyüğü olacaktır.” şeklinde belirleyici özellikler bulunduğunu, davalı tarafından diğer şahıslara yapılan satışlara ilişkin faturalarda ve satışlarda bu özelliklerde satışların yapılıp yapılmadığı tespit edilemediğini, sözleşmede kararlaştırılan cezai şart miktarı ödenmesinin davalının ekonomik sarsılmasına sebebiyet verecek miktarda olduğunu beyanla kök rapor üzerinde değişiklik yapmayı gerektirecek bir husus olmadığını beyan ettikleri görülmüştür.
Uyuşmazlığın çözümü özel ve teknik bilgi gerektirdiğinden, dosyanın konusunda uzman SMMM …’e tevdii ile tarafların iddia ve savunmaları doğrultusunda, davacı şirket defter ve kayıtları ile dava dosyası üzerinde inceleme yapılarak, taraflar arasındaki sözleşmenin yapıldığı tarih itibarı ile, sözleşmede kararlaştırılan cezai şart alacağı miktarının ödenmesinin, davacının ekonomik mahvına sebebiyet verip vermediği, taraflar arasındaki ticari ilişki kapsamında davacının dava tarihi itibariyle davalıdan olan alacak miktarını gösterir dosya kapsamına uygun ve denetime elverişli rapor alınmasına karar verildiği, bilirkişi tarafından dosyaya ibraz edilen 15/04/2022 tarihli raporda özetle; Davacı/karşı davalı … Oto Ltd.Şti’nin defterlerinde yapılan inceleme ile; taraflar arasında sözleşme doğrultusunda başlayan ticari ilişki kapsamında Davalı/karşı davacı Kooperatif tarafından deniz ürünlerine ait faturalar düzenlendiği, faturaların bir kısmının kapalı olarak düzenlendiği ve Kasa hesabına kaydedildiği, diğer faturaların ise açık hesap (cari hesap) şeklinde Satıcılar ana hesabı altında 320 01 267 kodlu hesapta … adı ile takip edildiği, kasa hesabı ve cari hesaba kaydedilen fatura ve tüm kayıtlar birlikte değerlendirildiğinde, davacı karşı davalı … Oto.Ltd.Şti defter kayıtlarına göre davalı- karşı davacı SS…. Su Ürünleri Kooperatifi’nin 46.257,61-TL alacaklı kaldığının görüldüğü, talimat mahkemesinde Kooperatif defterlerinde yapılan inceleme ile hazırlanan bilirkişi heyet raporunda ise … Oto Ltd.Şti’nin 91.077,87 TL alacaklı olduğu tespit edildiğinden tarafların defter kayıt farkları karşılaştırılarak; kooperatif defterlerinde kayıtlı olan ancak … Oto Ltd.Şti defterinde kayıtlı olmayan ödemeler toplamı (kooperatif defterlerindeki kayıtlı tutara göre) 137.880,00 TL olarak tespit edildiği, ödemeler davacı … defterlerinde kayıtlı olmamakla birlikte davacı vekilinin dilekçesinde bu ödemeler dikkate alınarak 91.664,57 TL talep edildiğinin anlaşıldığı, ödemeler dosya kapsamında görülen banka hesap ekstrelerinde incelenerek toplamı 137.922,15-TL olarak tespit edildiği, … Oto tarafından düzenlenen 01.06.2019 tarihli Kg farkı faturasına karşılık Kooperatif tarafından aynı tutarda 544,52-TL bedelli bir iade faturası düzenlendiği ancak bu faturanın … Oto defterlerinde kayıtlı olmadığı ve bakiyede bu tutarda farka neden olduğunun tespit edildiği, tüm belgelerde yapılan incelemeler sonucunda; davacı/karşı Davalı … Oto Ltd.Şti’nin davalı/karşı davacı SS…. Su Ürünleri Kooperatifi’nden 91.120,02 TL alacaklı kaldığının tespit edildiği, asıl davada, davacı … Oto Ltd.Şti tarafından cari hesap bakiyesi yönünden 91.664,57-TL’nin talep edildiği anlaşılmakla birlikte, talepte Kooperatif tarafından düzenlenen karşı iade faturasının dikkate alınmamış olması nedeniyle tarafınca hesaplanan bakiye ile talep arasında 544,52-TL fark bulunduğu, incelemelerde öncelikle … Oto Ltd.Şti tarafından düzenlenen “Kg farkı” açıklamalı 544,52-TL bedelli faturanın dayanağı tespit edilememiş olup, yapılan hesaplama ile … Oto Ltd.Şti’nin talep edilebileceği tutar 91.120,02 TL olarak hesaplandığı, nihai takdirin Sayın Mahkemeye ait olduğu, tespit edilen 91.120,02-TL davacı alacağı için … Oto Ltd.Şti tarafından keşide edilen 26.06.2019 tarihli İzmir 5.Noterliği … yevmiye numaralı ihtarnamenin tebliğ tarihi 28.06.2019 ile dava tarihi 27.08.2019 arasında 2.920,83 TL faiz hesaplandığı, … Oto Ltd.Şti tarafından keşide edilen 26.06.2019 tarihli İzmir 5.Noterliği … yevmiye numaralı ihtarnamede açıklanan “Kooperatifin ürün tedarik edimini yerine getirmediği ve şirkete satmayı taahhüt ettiği deniz ürünlerini başka yerlere sattığı” konularında talimat mahkemesinde alınan bilirkişi raporunda inceleme yapılmış ise de; Davalı Kooperatifin sözleşmede belirlenen kriterlerdeki ürünleri başkasına sattığına dair tespit yapılamadığının Görüldüğü, davacı vekilinin 11.10.2021 tarihli ek rapora itiraz dilekçesinde “Kooperatif tarafından müvekkiline kesilmeyen fatura ve irsaliyelerin başkalarına kesilmiş olduğunun kolaylıkla görülebileceği, bu hususta tespitte bulunulmamasının raporda eksikliğe neden olduğu, bu durum tespit edilmeden karşılıklı kusur ve ihlaller yönünden bir değerlendirme yapmanın söz konusu olamayacağı” yönündeki itirazı görülmekte ise de davalı kooperatif faturaları tarafınca incelenemediğinden bu konuda değerlendirme yapılamadığını, karşı dava yönünden yapılan incelemelerde detayları görüleceği üzere; Davalı/karşı davacı Kooperatif tarafından sözleşme sonrasında düzenlenen 10 adet faturadan 2 tanesinin Davacı/karşı davalı … Oto Ltd.Şti tarafından gecikmeli olarak ödendiği tespiti doğrultusunda sözleşmenin ihlal edildiği ve sözleşmenin öncelikle Kooperatif tarafından feshedildiği sonucuna varılması mümkün olup, nihai takdir ve değerlendirmenin mahkemeye ait olduğu, karşı davacı tarafından başlatılan davada 250.000,00 TL cezai şartın ihtar ve fesih tarihi olan 20.03.2019 tarihinden itibaren hesaplanacak ticari işlerde uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davacı -karşı davalıdan tahsili talep edildiği, 20.03.2019 tarihli Karşıyaka 5.Noterliği … yevmiye numaralı ihtarnamenin 25.03.2019 tarihinde tebliğ edildiği ve sözleşmenin Kooperatif tarafından haklı gerekçe ile fesh edildiği, 250.000,00-TL Cezai Şart bedelinin talep edilebileceği kanaatine varılması durumunda değerlendirilmek üzere; sözleşmenin 8. Maddesinde belirlenen 250.000,00 TL cezai şart bedeli için ihtarnamenin 25.03.2019 tebliğ tarihi ile 16.10.2019 karşı dava tarihi arasında işlemiş faiz hesaplaması aşağıda yapılarak 27.337,33-TL faiz hesaplandığı, nihai takdirin mahkemeye ait olduğunu rapor ve beyan ettiği görülmüştür.
Davacı-karşı davalının itirazına binaen, dava dosyasının bilirkişiye tevdi ile, itirazları karşılar mahiyette ve ayrıca sözleşmede kararlaştırılan cezai şart alacağı miktarının, sözleşme tarihi itibarı ile ödenmesi, davacı – karşı davalının ekonomik büyüklüğü itibarı ile ekonomik mahvına sebebiyet verip vermeyeceğini gösterir, dosya kapsamına uygun, denetime ve hüküm kurmaya elverişli ek rapor aldırılmasına karar verildiği, bilirkişi tarafından dosyaya ibraz edilen 22/07/2022 tarihli ek raporda özetle; kök rapor ile aynı olduğu, sözleşme tarihi itibariyle kararlaştırılan 250.000,00-TL cezai şart alacağı miktarının, davacı-karşı davalı … Oto Ltd. Şti nin ekonomik mahvına sebebiyet vereceğini rapor ve beyan ettiği görülmüştür.
DEĞERLENDİRME :Asıl dava; distribütörlük sözleşmesinden doğan cari hesap alacağı ve cezai şart alacağı istemine, karşı dava ise distribütörlük sözleşmesinin feshinden doğan cezai şart alacağı istemine ilişkin olduğu, yapılan yargılama, toplanan kanıtlar ve tüm dosya kapsamından anlaşılacağı üzere, asıl ve karşı davada; taraflar arasında 23/12/2018 tarihinde imzalanan balık distribütörlük sözleşmesinden doğan ticari ilişki kapsamında, davacı-karşı davalının talep ettiği, davalı-karşı davacının kabul ettiği 91.664,57-TL cari hesap alacağı yönünde uyuşmazlık bulunmadığı, taraflar arasındaki uyuşmazlığın, sözleşmenin haklı olarak feshedilip edilmediği, sözleşmenin feshinden dolayı tarafların cezai şart alacağı ödemesi gerekip gerekmediği noktasında toplanmıştır.
Davacı-karşı davalı ile davalı-karşı davacının kabulünde olduğu 23/12/2018 tarihli “Balık Distribütörlük Sözleşmesi” kapsamında, davacı-karşı davalının, davalı-karşı davacıya peşin ödenen avans karşılığı davalı-karşı davacıdan sözleşmede belirtilen nitelikte ve standartlardaki balık ürününün, davalı-karşı davacı tarafından üçüncü şahıslara satılmayarak, davacı-karşı davalıya satış ve teslim edileceği, satış ve teslimi yapılan deniz ürününe ilişkin davalı-karşı davacı tarafça düzenlenecek fatura bedelinin, fatura bedelinden peşin avanstan mahsup edilmek üzere %10 kesinti yapılarak, 7 gün içerisinde davacı-karşı davalı tarafından, davalı-karşı davacıya ödenmesinin kararlaştırıldığı, ancak davacı-karşı davalı tarafından iki adet fatura bedelinin sözleşmede kararlaştırılan sürede ödenmediği, davacı-karşı davalının iş bu kapsamda sözleşmenin işbu hükmünü ihlal ettiği anlaşılmıştır.
Her ne kadar davacı-karşı davalı tarafça, davalı-karşı davacının sözleşme kapsamında kendilerine satış ve teslim edilmesi gereken deniz mahsulünün, kendilerine satış ve teslimi yerine dava dışı üçüncü şahıslara satış ve tesliminin yapılarak siparişlerinin karşılanmadığı, bu nedenle davalı-karşı davacının sözleşmeyi ihlal ettiği iddia edilmiş ise de, gerek davalı-karşı davacı defter ve kayıtları üzerinde, gerekse de davacı-karşı davalı defter ve kayıtları üzerinde yapılan incelemelerde, davalı-karşı davacının sözleşmede kararlaştırılan nitelikteki deniz mahsulünü, davacı-karşı davalı yerine dava dışı üçüncü şahıslara satış ve teslim edildiğinin tespit edilemediği, davacı-karşı davalının iş bu iddiasını ispata yarar nitelikte kanıt sunamadığı, yine davacı-karşı davalının, davalı-karşı davacı tarafından siparişlerinin karşılanamadığı iddiasında bulunmuş ise de, davacı-karşı davalı tarafça iş bu hususta davalı-karşı davacının ihtar edildiğine dair herhangi bir belgeye de rastlanılmadığı, bu nedenle davacı-karşı davalının iddialarının ispat edilemediği, taraflar arasındaki sözleşmenin davalı-karşı davacı tarafça haklı nedenle feshedildiği kanaatine varılarak ispat edilemeyen asıl davadaki cezai şart alacağı miktarına ilişkin istemin reddine, davalı-karşı davacı tarafça da kabul edilen cari hesap alacağına ilişkin istemin ise kabulüne, karşı davanın ise, sözleşmenin karşı davacı tarafından haklı nedenle feshedildiğinden, sözleşmede kararlaştırılan 250.000,00-TL cezai şart alacağının, davacı-karşı davalı tarafından, davalı-karşı davacıya ödenmesi gerektiği ancak iş bu miktar cezai şart alacağının, sözleşme tarihi itibariyle davacı-karşı davalının ekonomik mahvına sebebiyet vereceğinden, mahkememizce taraflarca kararlaştırılan iş bu cezai şart alacağı miktarı üzerinden %50 tenzilat yapılmak suretiyle karşı davanın kısmen kabulü ile aşağıda yazılı hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi HMK 294/4 mad. gereğince bir ay içinde açıklandığı üzere;
1-Asıl davanın KISMEN KABULÜ ile 91.664,57-TL cari hesap alacağının 28/06/2019 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalı-karşı davacıdan alınarak davacı-karşı davalıya verilmesine,
Fazlaya ilişkin talebin reddine,
2-Karşı davanın KISMEN KABULÜ ile 125.000,00-TL cezai şart alacağının karşı dava tarihi 16/10/2019 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davacı-karşı davalıdan alınarak davalı-karşı davacıya verilmesine,
Fazlaya ilişkin talebin reddine,
Asıl dava yönünden;
Harçlar Kanunu 22. maddesi ile Harçlar Kanunu 1 sayılı tarife uyarınca kabul edilen miktar üzerinden 2.087,20-TL nispi karar ve ilam harcı alınması gerektiğinden, davacı-karşı davalı tarafça peşin yatırılan 5.834,78-TL harçtan alınması gereken 2.087,20-TL harcın mahsubu ile bakiye 3.747,58-TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacı-karşı davalıya iadesine,
Davacı-karşı davalı tarafça peşin olarak yatırılan 2.087,20-TL harcın davalı-karşı davacıdan alınarak davacı-karşı davalıya verilmesine,
Avukatlık asgari ücret tarifesinin 6. maddesine göre hesap edilen 7.333,16-TL vekalet ücretinin davalı-karşı davacıdan alınarak davacı-karşı davalıya verilmesine,
Avukatlık asgari ücret tarifesine göre hesap edilen 38.000,00-TL nispi vekalet ücretinin davacı-karşı davalıdan alınarak davalı-karşı davacıya verilmesine,
Davacı-karşı davalı tarafça yapılan 44,40-TL başvuru harcı, 178,51-TL tebligat ve posta gideri, 1.300,00-TL Bilirkişi ücreti dahil olmak üzere toplam 1.522,91-TL yargılama giderinin kabul ve red oranına göre 408,57-TL’nin davalı-karşı davacıdan alınarak davacı-karşı davalıya verilmesine, bakiye kısmın davacı-karşı davalı üzerinde bırakılmasına,
Davacı-karşı davalı tarafça peşin yatırılan gider avansından arta kalan kısmın karar kesinleştiğinde davacı-karşı davalıya iadesine,
Ticari hukuk uyuşmazlıklarında dava şartı olan arabuluculuk görüşmeleri kapsamında, arabulucuya ödenen 1.320,00-TL arabuluculuk ücretinin kabul ve red oranına göre 354,14-TL nin davalı-karşı davacıdan, bakiye 965,86-TL nin davacı-karşı davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
Karşı dava yönünden;
Davalı-karşı davacı tarafça peşin yatırılan 4.269,38-TL’nin mahsubu ile 4.269,37-TL karar ve ilam harcının davacı-karşı davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
Davalı-karşı davacı tarafça peşin olarak yatırılan 4.269,38-TL harcın davacı-karşı davalıdan alınarak davalı-karşı davacıya verilmesine,
Avukatlık asgari ücret tarifesine göre hesap edilen 19.750,00-TL vekalet ücretinin davacı-karşı davalıdan alınarak davalı-karşı davacıya verilmesine,
Davalı-karşı davacı tarafça talep edilip de mahkememizce takdiri indirime gitmek suretiyle reddedilen 125.000,00-TL alacak miktarı üzerinden davalı yararına vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
Davalı-karşı davacı tarafından yapılan 97,50-TL tebligat ve posta gideri, 800,00-TL Bilirkişi ücreti dahil olmak üzere toplam 897,50-TL yargılama giderinin davacı-karşı davalıdan alınarak davalı-karşı davacıya verilmesine,
Davalı-karşı davacı tarafça peşin yatırılan gider avansından arta kalan kısmın karar kesinleştiğinde davalı-karşı davacıya iadesine,
Ticari hukuk uyuşmazlıklarında dava şartı olan arabuluculuk görüşmeleri kapsamında, arabulucuya ödenen 1.320,00-TL arabuluculuk ücretinin davacı-karşı davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
Dair taraf vekillerinin yüzüne karşı kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içinde İstinaf yolu açık olmak üzere oy birliği ile verilen karar açıkca okunup usulen anlatıldı.14/12/2022

Başkan …
e-imzalıdır
Üye …
e-imzalıdır
Üye …
e-imzalıdır
Katip …
e-imzalıdır