Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2013/371 Esas
KARAR NO : 2022/800
DAVA : Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 07/11/2013
KARAR TARİHİ : 17/11/2022
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILMA TARİHİ : 28/12/2022
Yukarıda açık kimliği yazılı taraflar arasında mahkememizde görülen davanın yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili, dava dilekçesinde; müvekkiline ait raf sistemi içinde istiflenmiş 48.440 kg kuru domatesin ihracat yapılmak üzere davalı firmaya ait … Sk.No:… …/Bornova/İzmir adresindeki soğuk hava deposunda muhafaza edilmekte iken 09.05.2013 tarihinde saat 17:00 civarında meydana gelen yağışta, soğuk hava odasının üzerinden geçen çatı oluğu giderinin yağış debisini karşılamaması nedeniyle meydana gelen çatı akmasına olarak oluşan nem yükselmesi nedeniyle özelliğini kaybettiği ve kullanılamaz hale geldiğini, bu durumun sigorta ekspertiz raporu ile de sabit olduğunu, malların maliyet bedelinin sigorta şirketi tarafından ödendiğini, ancak müvekkili firmanın anılan domatesleri ihraç edememiş olması nedeniyle doğan satış zararını sigorta poliçesi kapsamında olmadığından bu bedelin soğuk hava deposu maliki olan davalı şirketten talep edilmesi zorunluluğu doğduğu, müvekkili şirketin yurt dışına gıda ürünleri ihraç eden bir firma olup yıllardan beri kuru domates ihracı ile uğraştığını, müvekkili şirketin 2013 yılı kayıtları emsal olarak incelendiğinde kuru domatesleri ihraç yolu ile satabilmiş olsa idi elde edeceği gelirin rahatlıkla tespit edilebileceğini, davalı şirketin depoyu işleten işletme sahibi olarak sorumluluğu olup kusurlu olup olmamasının bu olayda önemi bulunmadığını, hasar anına kadar olan tüm depo ücretlerinin davalıya ödenmiş olduğunu, müvekkilinin bu konudaki edimlerini eksiksiz yerine getirdiğini, davalı şirkete İzmir 25. Noterliğinin … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile zararın giderilmesi talebinde bulunulduğunu, ancak davalının İzmir 20.Noterliğinden gönderdiği … yevmiye numaralı ihtarname ile bu taleplerinin reddedildiğini, arz edilen nedenlerle bilirkişi incelemesi sonucunda belirlenecek rakama artırılmak kaydı ile şimdilik 40.000-TL’nin ihtarnamenin tebliğ tarihi olan 17.9.2013 tarihinden hesaplanacak reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, yargılama gideri ve avukatlık ücretinin davalı tarafa yüklenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili, cevap dilekçesinde; Mahkemenin ürün miktarı ile ilgili yanıltıldığını, nitekim …’nın ekspertiz raporunda belirtildiği üzere hasara uğramış ürünün sadece 5.775 kg (35 çuval 11 palet) olduğunu, davacının hasar bedellerini kendi sigorta şirketin aldığı gibi hasarlı ürünlerini de sattığını, davacının davayı açmakta hukuki yararı bulunmadığını, yoksun kalınan kar bulunmadığını, işbu haksız davanın reddine, davacının %40 kötü niyet tazminatı ödemesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER: Hasar tespiti, ekspertiz raporu, İzmir 25. Noterliğinin … yevmiye sayılı ihtarnamesi, İzmir 20. Noterliğinni … yevmiye nolu ihtarnamesi, delil olarak değerlendirilmiştir.
Mahkememizce aldırılan 23/06/2015 havale tarihli bilirkişi raporunun sonuç kısmına göre; “… Dava tarafları arasındaki akdi ilişkinin, TRK m. 571 vd. Hükümleri anlamında bir Ârdiyeciye Birakma Sözleşmesi niteliğini taşıdığı ve buna göre, davalı-ardiyeci şirketin TBK m. 572/1 hükmünde yer alan saklama borcu kapsamında davacının kendisine bıraktığı malları “bir komisyoncu gibi özenle saklamakla” yükümlü olduğu ve dolayısıyla, burada atıf yapılan Komisyoncunun Özen Borcunu ilişkin TBK m. 534 hükmüne göre eşyayı koruma borcuna aykırı davranması nedeniyle meydana gelen zarardan doluyı davacı şirkete karşı sorumlu olduğu ve bu hakımdan, daya konusu olayda, davacıya ait kuru domateslerin davalıya wit soğuk hava deposunda bulunduğu esnada çatıdan yağmur suyu akmaşı medeniyle meydana geldiği anlaşılan hasardan davalı ardiyecinin sorumlu olduğu ve böylelikle, davacının hasarlanan malların maliyet bedelleri haricinde, malları ihraç edememiş olması nedeniyle maruz knidığı bir kazanç kaybı da var ise, dayalı ardiyecinin bu kazanç kaybından da sorumlu tutulabileceği sonuç ve kanaatlerine ulaşmak mümkündür.
Buna karşılık, davacı şirkete hasarlanan kuru domatesler nedeniyle 23.07.2013 tarihinde 143.124,49.- TL. tutarında sigorta tazminatı ödemesi yapmış olan dava dışı …sigorta A.Ş. tarafından, davacıya ödediği sigorta tazminatının sigortacının halefiyeti (TTK m. 1472) esaslarına göre zarar sorumlusu olan davalı ardiyeciden rücuen tahsili talebiyle açmış olduğu ve halen İzmir 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E. sayılı dosyasıyla derdeşt olan dava kapsamımda; davulmın deposunda bulunmakta iken hasar gören davacıya ait kuru damates miktarının; 40.440 kg. olan emtianın tamamını kapsadığı, yoksa emtianın şüdece S.775 kg.’lik kısmının mı hasar görmüş olduğu hususunun ihtilaf konusu olduğu anlaşılmakla, davacının kuru domateslerin maliyet bedeli bakımından uğradığı zarar miktarının, davacının halefi sıfatıyla … A.Ş. tarafından bahsi geçen İzmir 1, Asliye Tİcaret Mahkemesi’nin … E. sayılı dosyasıyla açılan rücu davasında uyuşmazlık konusu olduğu görülmektedir.
Bu şartlar altında, davacının davaya konu kuru domateslerin hasarlanmasından dolayı uğradığı zararı ödeyen dava dışı … A.Ş.’nin, İzmir 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E. Sayılı dosyasıyla görülen rücu davasını davacının halefi sıfatıyla açtığı ve buna göre, davacının kuru domateslerin maliyet bedeli bakımından uğradığı gerçek zarar miktarının (özellikle davalının deposunda bulunduğu sırada hasarlanan kuru domateslerin kg. olarak miktarı konusunda yapılacak tespite bağlı olurak) bu davanın uyuşmazlık konusunu, teşkil ettiği ve dolayısıyla, ancak mir 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E. sayılı dosyasıyla görülmekte olan rücu davası kapsamında, davalının deposunda muhafaza edilmekte iken hasarlanan kuru domates miktarı ile buna bağlı olarak davacının kuru domateslerin maliyet bedeli bakımından maruz kaldığı gerçek zarar miktarı hakkındaki uyuşmazlık hakkında bir hüküm verildikten sonra, bu davada hükme bağlanacak kuru domateslerin maliyet bedeline ilişkin gerçek zararın miktarına göre, davacı şirketin dava dışı … A.Ş.’den tahsil ettiği 143.124,49.- TL.’nin üzerinde bir zararının ve dolayısıyla, … A.Ş.’den tahsil ettiği bu tutar hariçinde, hasarlanan kuru dumateslerin maliyet bedelini aşan kazanç kaybına ilişkin ir zararının olup olamayacağı konusunda bir değerlendirme yapılması mümkün olabileceği için, Sayın Mahkemece İzmir 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E. sayılı dosyasıyla görülen davanın sonucunun beklenmesi ve hu dava kapsamında davacının emtianın maliyet bedeline ilişkin gerçek zarar bir hükme bağlandıktan sonra kazanç kaybından doğun zararın tazminine ilişkin bu davada talep edilmesi mümkün bir zararın bulunup bulunmadığının tespit ettirilmesinin uygun olacağı kanaatlerine varılmış olup, konuyla ilgili nihai takdir Sayın Mahkemeye aittir…” şeklinde rapor sunulduğu görülmüştür.
Bilirkişi heyetinden alınan 25/10/2016 tarihli ek raporun sonuç kısmına göre; “… Davacı vekilinin, bilirkişi heyetimizce düzenlenen kök rapora ilişkin 17.08.2015 tarihli itiraz dilekçesinde, özetle; hasarlı ve ihraç edilemeyecek mahiyette olan ürünün … A.Ş. tarafından … Tarım A.Ş. firmasının … Ya verdiği yazılı teklif doğrultusunda bu şirket tarafından satın alındığı, bu teklifin 28.11.2013 tarihli dilekçeleri ekinde dosyaya ibraz edildiği, yani 40.440 kg. domatesin davacı tarafından ihraç edilemediği ve … tarafından … A.Ş. firmasına satıldığı, sigorta ekspertiz raporuna göre de hasarlı ürün miktarının 40.440 kg. olduğu ve bu bedelin sadece ürünün maliyetine ilişkin olduğu ve kazanç kaybını kapsamadığı ve bu hususlar nazara alınarak bilirkişilerden ek rapor alınarak hesaplama yapılmasının gerektiği hususları belirtilmiştir.
Bu hususta, davacı vekilinin 28.01.2014 havale tarihli dilekçesi ekinde dosyaya sunulmuş olan belgenin incelenmesinden, dava dışı … Tarım Ürünleri A.Ş.’nin dava dışı … A.Ş.’ye verdiği 12.07.2013 tarihli yazılı teklif ile, davalı şirkete ait depoda bulunan davacı şirkete ait 40.440 kg. domates ürünü için kilogram başına 3,10 TL + KDV fiyat üzerinden teklif verilmiş olduğu görülmekte ise de, davacının kuru domateslerin maliyet bedeli bakımından uğradığı gerçek zarar miktarının (özellikle davalının deposunda bulunduğu sırada hasarlanan kuru domateslerin kg. olarak miktarı konusunda yapılacak tespite bağlı olarak) davacının davaya konu kuru domateslerin hasarlanmasından dolayı uğradığı zararı ödeyen dava dışı … A.Ş.’nin davacının halefi sıfatıyla actığı ve halen İzmir 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E. sayılı dosyasıyla derdest olan davanın uyuşmazlık konusunu oluşturduğu ve dolayısıyla, bahsi geçen bu diğer davada ürünlerin malivet bedeline ilişkin gerçek zarar miktarının belirlenmesi ve kesin hükme bağlanmasından sonra, davacının işbu davada talep ettiği ürünlerle ilgili kazanç kaybının tesnit edilebileceği dolayısıyla, kök raporumuzda belirtildiği üzere, sayın Mahkemece İzmir 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E. Sayılı dosyasıyla görülen davanın sonucunun beklenmesi ve bu dava kapsamında davacının emtianın malivet bedeline ilişkin gerçek zarar bir hükme bağlandıktan sonra kazan kaybından doğan zararın tazminine ilişkin bu davada talep edilmesi mümkün bir zararın bulunup bulunmadığı ve bu zarar miktarının ne kadar olabileceği hususlarının tespit ettirilmesinin uygun olacağı kanaatlerine varılmış olup, konuyla ilgili nihai takdir Sayın Mahkemeye aittir…” şeklinde rapor sunulduğu görülmüştür.
Bilirkişi heyetinden alınan 30/05/2022 tarihli raporun sonuç kısmına göre; “…Mahkeme Heyetimizden; tespit edilen hasarlı ürün miktarı itibariyle aynı ürünlerin hasar görmemiş olması halinde ihraç edilip edilemeyeceği, ihraç edilme imkanı var ise bu miktardaki ül ihracı neticesinde davacının elde edebileceği kar miktarının, ihraç masrafları ve sair giderler de değerlendirilmek suretiyle, ayrıca davacının ticari defter ve kayıtları incelenmek suretiyle 2013 yılı öncesinde benzer ihracatlarının bulunup bulunmadığı ve hangi miktardaki ihraç ürününden yapılan kar miktarı da gözetilerek yoksun kalınan kar hesabı yapılmasını istemektedir.
Bu doğrultuda dava dosyası, dava doşyasında mevcut tüm belgeler ile davacı yanca sunulan 2012-2013 yılı yasal defterleri üzerinde yapılan incelemeler sonucunda işbu raporun inceleme, değerlendirme ve tespitler bölümünde ayrıntısı ile belirtildiği gibi,
Davacı … Meyve İhracat Ticaret ve Sanayi A.Ş.’nin sunulan 2012-2013 yılına ait yasal defterlerinin açılış ve kapanış onaylarının yasal süresi içerisinde yaptırılmış olduğu, muhasebe kayıtlarının usulüne uygun tutulduğu, yevmiye defteri kayıtları ile kebir defterlerinin uyumlu olduğu,
Davacı … Meyve İhracat Ticaret ve San.A.Ş. ile davalı … Soğuk Hava Tesisleri A.Ş. arasında 2012 yılından önce başlayan ticari bir ilişki bulunduğu, işbu ticari ilişkiye istinaden davalının 07.11.2013 dava tarihi itibari ile 3.728,29-TL tutarında alacak bakiyesi bulunduğu,
Davacı şirketin 2012-2013 yılı yasal defterlerine göre, davacı yanca Kuru Domates, Kuru İncir, Kuru Kayısı ve Kuru Vişne, Kuru Defne Yaprağı v.b. ürünlerin üretiminin yapıldığı,
Davacı yasal defterlerine göre Kuru Domates ürününden 2012-2013 yıllarında 5.946.195,22-TL karşılığı toplam 630.000 kilogram üretim yapıldığı,
Davacı yasal defterlerine göre üretimini yapmış olduğu Kuru Domates ürününden 2012-2013 yıllarında 993.575,36-TL karşılığı toplam 191.822 kilogram Yurt İçi satışı yapıldığı,
Davacı yasal defterlerine göre üretimini yapmış olduğu Kuru Domates ürününden 2012-2013 yıllarında 2.728.227,60-TL karşılığı toplam 235.960 kilogram Yurt Dışı satışı yapıldığı,
Davacının yasal defterlerine göre üretimini yaparak 2012 yılında satmış olduğu | kilogram kuru Domates ürününün yurt içindeki ortalama satış fiyatının 6,89176376-TL olduğu,
Davacının yasal defterlerine göre üretimini yaparak 2013 yılında satmış olduğu | kilogram Kuru Domates ürününün yurt içindeki ortalama satış fiyatının 4,76996311-TL olduğu,
Davacının üretimini yaparak 2012 yılında satmış olduğu | kilogram Kuru Domates ürününün yurt dışındaki ortalama satış fiyatının 4,76996311-TL olduğu,
Davacının üretimini yaparak 2013 yılında satmış olduğu | kilogram Kuru Domates ürününün yurt dışındaki ortalama satış fiyatının 10,95309367-TL olduğu,
Davacı şirketin yasal defterlerine göre üretimini yaparak 2012-2013 yıllarında Yurtiçi ve yurt dışında satışını yapmış olduğu 427.782 kilogram Kuru Domates ürününün toplam maliyetinin 3.921.804,93-TL olduğu,
Bu durumda davacı ürününün ortalama maliyeti 2 yılında üretimini yapmış olduğu 1 kilogram Kuru Domates 8,62527701-TL olduğu,
Davacının 2013 yılında üretimini yapmış olduğu | kilogram Kuru Domates ürününün ortalama maliyetinin 9,53985434-TL olduğu,
Davacı yanca hasar gören Kuru Domates ürününün 40.440 kilogram miktarındaki kısmının 11.07.2013 tarihinde dava dışı … Tarım Ürün.San.A.Ş.’ne kdv dahil (125.364+10.029,12=) 135.393,12-TL karşılığı satışının yapıldığı,
Davacının dava dışı … Tarım Ürünleri A.Ş. firmasına 2013 yılında satışını yapmış olduğu hasarlı Kuru Domates ürününün | kilogramının ortalama satış fiyatının 3.1-TL olduğu,
Davacı yanca dava konusu hasar gören Kuru Domates ürününe istinaden dava dışı sigorta şirketinden 143.124,49-TL tutarında tahsilat yapıldığı,
İşbu raporun Mali İnceleme, Değerlendirme ve Tespitler bölümünde ayrıntısı ile belirtilen tüm bilgiler ışığında, Yargıtay kararında belirtilen hesaplama yönteminden ayrıntısı ile görüleceği üzere davacı yanın işbu davaya konu ettiği hasarlı Kuru Domates ürününe istinaden yoksun kalınan kar kaybı ile heyetimizce yapılan teknik inceleme ve değerlendirme neticesinde;
Davaya konu domateslerin gümrük müşaviri tarafından yapılmış olan defter kayıtlarına dayalı incelemede; 2013 yılı öncesinde benzer ihracatlarının bulunduğu, 2012 yılına ait kuru domates yurt dışı ortalama satış fiyatının 4,77 TL olarak belirlendiği, görülmüştür. Heyetimizce yapılan incelemede söz konusu bedelin 2012 yılına ait kuru domates serbest piyasa ortalama satış fiyatını yansıttığı kanaatine varılmıştır.
Yapılacak olan kuru domates ihracatındaki davaya konu hasar tespit sonucu teknik raporda belirlenen 40.440 kg domateste zarar görmeseydi ihraç edilmesi durumunda ;
40.440 Kg x 4,77 Tl/Kg =192.898,80 TL değer elde edilebilecekti…” şeklinde rapor sunulduğu görülmüştür.
Bilirkişi heyetinden alınan 16/09/2022 tarihli raporun sonuç kısmına göre; “…Kök Raporda Mahkeme Heyetimizden; “tespit edilen hasarlı ürün miktarı itibariyle aynı ürünlerin olması halinde ihraç edilip edilemeyeceği, ihraç edilme imkanı var ise bu miktardaki ürünün ihracı ihracı neticesinde davacının elde edebileceği kar miktarının, ihraç masrafları ve sair giderler de değerlendirilmek suretiyle, ayrıca davacının ticari defter ve kayıtları incelenmek retiyle 2013 yılı öncesinde benzer ihracatlarının bulunup bulunmadığı ve hangi miktardaki ihraç ününden yapılan kar miktarı da gözetilerek yoksun kalınan kar hesabı yapılmasını” istemektedir.
Ek raporda ise Sayım Mahkemenizin 19.07.2022 tarihli duruşma tutanağının iki no.lu ara kararında, Dosyanın aynı bilirkişi heyetine yeniden tevdi edilerek; İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11.Hukuk Dairesi’nin… Esas … Karar sayılı ilamında yer alan ve Yargıtay denetiminden geçen “Dairemizce alınan 08.02.2021 tarihli bilirkişi raporu dosya kapsamına uygun, denetime ve karar vermeye elverişli olup, 5.775 Kg kuru domatesin ıslanması sebebiyle doğrudan zarar gördüğü, direkt su ile temas etmeyen 34.665 Kg kuru domatesin ise nem içeriğinde yaklaşık 9020 lik artış olduğu göz önüne alınarak depo nemindeki yükselmenin de kuru domates kalite kaybında etkili olabileceği, bu nedenle su ile direkt temas etmemiş olan 34.665 Kg ürünün ekonomik değerinde 9620 lik bir azalma olabileceği, bu değerin kabul edilebilir gerçekçi ve makul olduğu, zararın 09.05.2013 tarihinde meydana gelmesi nedeniyle; 2012 yılındaki serbest piyasa değerinin değil 2013 yılı piyasa değeri olan kilogramı 6,085 TL’nin esas alınması gerektiği, tam hasarlanan 5.775 Kg kuru domates emtiası için kilogramı 6,085 TL’den 35.140,88 TL ve geriye kalan ıslanmayan, su ile temas etmeyen 34.665 Kg kuru domates emtiasının kalitesinde ve ekonomik değerinde 9620 kayıp hesabı ile 42.187,04 TL olmak üzere, toplam zarar miktarının 77.327,96 TL olarak kabulü gerektiği sonucuna varılmakla, davalı vekilinin istinaf itirazları yerinde görülmüştür.” şeklinde ifade edilen gerekçe ve gerekçeye dayanak eden bilirkişi raporu incelenerek, taraf vekillerinin zararın meydana geldiği tarihe ve mamulün değerine yönelik itirazları da dikkate alınarak ek rapor düzenlenmesinin istenilmesine şeklinde karar verildiği anlaşılmaktadır.
Takdiri Mahkemenize ait olmak üzere İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11.Hukuk Dairesi’nin … Esas … Karar sayılı ilamında yer alan ve Yargıtay denetiminden geçen “08.02.2021 tarihli bilirkişi raporu dosya kapsamına uygun olduğu anlaşılan bilirkişi raporuna ve taraf vekillerinin zararın meydana geldiği tarihe ve mamülün değerine yönelik itirazları da dikkate alnarak yapmış olduğumuz incelemelere ilişkin hesaplama yapılması kanaatine varılmış olup;
Tam Zayi olan ve hasar gören toplam 40.440kg miktarındaki domatesin yurtdışına ihraç edilmesi durumunda; İzmir BAM 11. Hukuk Dairesi tarafından hükme esas alınan 08.02.2021 tarihli Bilirkişi Raporunda “2013-2014 yılları için ihraç edilen kuru domates satış fiyatı 3.20 USD, 2013 yılı dolar kuru 1.90 TL:3.20 X1,90= 6.085 TL..” olduğu belirtilmiştir. ve serbest piyasa rayici açısından söz konusu ihraç değerinin piyasa ortalaması içerisinde olduğu ve BUNA GÖRE;
Tam hasarlanan kuru domates emtiası 5.775 Kg olup
TAM ZAYİ OLAN DOMATES EMTİASINDAKİ ZARAR MİKTARI
5.775 Kg X 6,085 TL =35.140,875TL ‘dir.
GERİYE KALAN DOMATESLERDEKİ ZARAR GÖREN DOMATES EMTİASI
40.440kg -5.775kg =34.665 kg zarar görmüştür.
Zarar gören domates emtiasının kalitesinde ve ekonomik değerinde %20 kayıp olacağı ve bu durumda da zarar miktarı 34.665kg x 6,085 TL x %20 =42.187,305 TL olarak hesaplanarak
TOPLAM ZARAR MİKTARI; 35.140,875TL +42.187,3305TL =77.328,18 TL olarak hesaplanmıştır.
MAHRUM KALINAN KAR HESABI:
Eğer domateslerde herhangi bir zarar meydana gelmeseydi serbest piyasa yurtdışı ihracat bedeli 6,085TL olan 40.440kg domatesten
6.085TL olan 40.440kg domatesten
40.440kg X 6.085TL =246.077,40 TL GELİR ELDE EDİLECEKTİ
MAHRUM KALINAN KAR= ELDE EDİLECEK GELİR – ZARAR MİKTARI
246.077,40TL – 71.328,18 TL =168.749,22TL olarak hesaplanmıştır.
Takdiri Mahkemenize ait olmak üzere;
Davaya konu edilen hasar gören domatesler Dava dışı … Tarım Ürünleri San.A.Ş.’ne 135.393,12-TL karşılığı satılmış olup sigorta şirketinden (… Sigorta) de 143.124,49 TL tutarında tahsilat yapıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda
Davacı Şirketin dava konusu kuru domatesler için toplam KAZANÇ MİKTARI
135.393,12TL +143.124,49TL=278.517,61 TL olarak hesaplanmıştır.
Eğer domateslerde herhangi bir zarar meydana gelmeseydi serbest piyasa yurtdışı ihracat bedeli 6,085TL olan 40.440kg domatesten ELDE EDİLEBİLECEK GELİR
40.440kg X 6.085TL =246.077,40TL olarak hesaplanmış olup
Bu bağlamda; Davacının sigortadan elde ettiği kazanç ile domatesler zarar görmeseydi elde edeceği gelir mahsup edildiğinde mahrum kalınan kar yada elde ettiği kazanç aşağıda hesaplanacaktır.
278.517,61 TL – 246.077,40TL = 32.440,21TL davacının (+) kazanç sağladığı anlaşılmakta olup bu durumda davacının domates satışından mahrum kalınan kar miktarının talebinin Takdiri Mahkemenize ait olmak üzere…” şeklinde rapor sunulduğu görülmüştür.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
1-Dava 6100 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 561. ve devamı maddelerinde düzenlenen saklama sözleşmesinden kaynaklanan zararın tazmini talepli maddi tazminat davasıdır.
2-Davacı vekili dava dilekçesinde davacı şirkete ait 48.440 Kg miktarında kuru domatesin davalıya ait soğuk hava tesisinde muhafaza edildiğini, soğuk hava tesisinde çatıdan su sızması sonucu nem oranının yükseldiğini ve kuru domateslerin nem oranı yükselmesi nedeniyle özelliğini kaybedip kullanılamaz hale geldiğini, domatesin maliyeti bedeli sigorta şirketi tarafından ödenmiş ise de ürünlerin ihraç edilememesi nedeniyle yoksun kalınan kardan dolayı davacı zararı oluştuğunu ileri sürerek yoksun kalınan kar kaybından dolayı ileride artırılmak üzere 40.000,00-TL talep edilmiştir.
3-Davalı vekili cevap dilekçesinde davanın kısmi dava olarak açılamayacağını, davacının ihtarname ile dava öncesinde 98.242,90-TL zarar talebinde bulunduğunu, davacının zarar gören ürün miktarının 5775 Kg olduğunu, davacının sigorta şirketinden ürün bedellerini aldığı gibi ürünleri ayrıca sattığını bu nedenle zararının oluşmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
4-Dava saklama sözleşmesinden kaynaklanmakta olup saklayan güvenli şekilde saklamak üzere teslim aldığı şeyi aynen ve faydalarıyla birlikte iade etme borcu altındadır. Saklama koşullarından dolayı saklanan eşyanın uğrayacağı zarardan dolayı saklayanın saklatana karşı sorumlu olduğu açık olup davalının da bu hususta herhangi bir inkarı bulunmamaktadır. Ancak davalı saklayan taraf cevap dilekçesinde ve aşamalarda sunduğu savunmalarında davacının dava dışı sigorta şirketinden mal bedelini aldığını ve ürünlerin ayrıca satılarak gelir elde edildiğini, bu nedenle davacının zararı bulunmadığını savunmuştur.
5-Davalının sorumluluğu zarar miktarıyla sınırlı olup mahkememizce davacının sigortacısı … Sigorta A.Ş.’nin davalı Aleyhinde açtığı İzmir 1.Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dava dosyası bekletici mesele yapılmış, anılan dosyada İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11.Hukuk Dairesi’nin … Esas … Karar sayılı ilamında 5.775 Kg kuru domatesiz doğrudan zarar gördüğü, 34.665 Kg kuru domatesi ise nem oranındaki %20’lik artış nedeniyle kalite kaybına uğradığı, 5.775 Kg kuru domates ürünü için Kg 6,085-TL’den 35.140,88-TL zarara neden olduğu ve nem oranı artıp kalite kaybına uğrayan 34.665 Kg domatesin ekonomik değerinin %20 oranında azaldığı ve bundan dolayı 42.187,04-TL zarar oluştuğu, davacının toplam zararının 77.327,96-TL olduğu kabul edilerek bu miktar üzerinden davanın kısmen kabulüne karar verildiği ve kararın kesin nitelikte olduğu görülmüştür.
6-Mahkememizce dosya Ziraat Mühendisi, gümrük ve dış ticaret uzmanı bilirkişi, gıda sanayi uzmanı bilirkişi ve serbest muhasebeci mali müşavir bilirkişiden oluşan bilirkişi heyetine tevdi edilerek davacının gerçek zararının tespiti hususunda rapor alınmış, dosyaya sunulan 30.05.2022 tarihli bilirkişi heyet raporunda;
“Davacı yasal defterlerine göre üretimini yapmış olduğu Kuru Domates ürününden 2012-2013 yıllarında 2.728.227,60-TL karşılığı toplam 235.960 kilogram Yurt Dışı satışı yapıldığı,
Davacının yasal defterlerine göre üretimini yaparak 2012 yılında satmış olduğu | kilogram kuru Domates ürününün yurt içindeki ortalama satış fiyatının 6,89176376-TL olduğu,
Davacının yasal defterlerine göre üretimini yaparak 2013 yılında satmış olduğu | kilogram Kuru Domates ürününün yurt içindeki ortalama satış fiyatının 4,76996311-TL olduğu,
Davacının üretimini yaparak 2012 yılında satmış olduğu | kilogram Kuru Domates ürününün yurt dışındaki ortalama satış fiyatının 4,76996311-TL olduğu,
Davacının üretimini yaparak 2013 yılında satmış olduğu | kilogram Kuru Domates ürününün yurt dışındaki ortalama satış fiyatının 10,95309367-TL olduğu,
Davacı şirketin yasal defterlerine göre üretimini yaparak 2012-2013 yıllarında Yurtiçi ve yurt dışında satışını yapmış olduğu 427.782 kilogram Kuru Domates ürününün toplam maliyetinin 3.921.804,93-TL olduğu,
Bu durumda davacı ürününün ortalama maliyeti 2 yılında üretimini yapmış olduğu 1 kilogram Kuru Domates 8,62527701-TL olduğu,
Davacının 2013 yılında üretimini yapmış olduğu | kilogram Kuru Domates ürününün ortalama maliyetinin 9,53985434-TL olduğu,
Davacı yanca hasar gören Kuru Domates ürününün 40.440 kilogram miktarındaki kısmının 11.07.2013 tarihinde dava dışı … Tarım Ürün.San.A.Ş.’ne kdv dahil (125.364+10.029,12=) 135.393,12-TL karşılığı satışının yapıldığı,
Davacının dava dışı … Tarım Ürünleri A.Ş. firmasına 2013 yılında satışını yapmış olduğu hasarlı Kuru Domates ürününün | kilogramının ortalama satış fiyatının 3.1-TL olduğu,
Davacı yanca dava konusu hasar gören Kuru Domates ürününe istinaden dava dışı sigorta şirketinden 143.124,49-TL tutarında tahsilat yapıldığı,
İşbu raporun Mali İnceleme, Değerlendirme ve Tespitler bölümünde ayrıntısı ile belirtilen tüm bilgiler ışığında, Yargıtay kararında belirtilen hesaplama yönteminden ayrıntısı ile görüleceği üzere davacı yanın işbu davaya konu ettiği hasarlı Kuru Domates ürününe istinaden yoksun kalınan kar kaybı ile heyetimizce yapılan teknik inceleme ve değerlendirme neticesinde;
Davaya konu domateslerin gümrük müşaviri tarafından yapılmış olan defter kayıtlarına dayalı incelemede; 2013 yılı öncesinde benzer ihracatlarının bulunduğu, 2012 yılına ait kuru domates yurt dışı ortalama satış fiyatının 4,77 TL olarak belirlendiği, görülmüştür. Heyetimizce yapılan incelemede söz konusu bedelin 2012 yılına ait kuru domates serbest piyasa ortalama satış fiyatını yansıttığı kanaatine varılmıştır.
Yapılacak olan kuru domates ihracatındaki davaya konu hasar tespit sonucu teknik raporda belirlenen 40.440 kg domateste zarar görmeseydi ihraç edilmesi durumunda ;
40.440 Kg x 4,77 Tl/Kg =192.898,80 TL değer elde edilebilecekti…”
Şeklinde görüş bildirildiği görülmüştür.
7-Davacı vekili rapora karşı ürünlerin hesaplamaya esas alınan birim fiyatlarına yönelik itirazda bulunmuş, davalı vekili de yine benzer şekilde ürünlerin birim fiyatı yönünden itiraz ettiği gibi davacı şirketin ürettiği tüm kuru domatesleri ihraç edecek şekilde değerlendirme yapılmaması gerektiğini, davacı şirketin ihraç ve dahildeki satış oranı dikkate alınarak hesaplama yapılması gerektiğini ve domateslerin satışından elde edilen kazançların dikkate alınmadığını ileri sürerek itirazda bulunmuştur.
8-Mahkememizce dosya taraf itirazları ve İzmir 1.Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasında İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11.Hukuk Dairesi’nin verdiği istinaf ilamında yer alan gerekçede gösterilen hususlar da dikkate alınarak ek rapor düzenlenmesi istenilmiş, dosyaya sunulan 16.09.2022 tarihli ek raporda;
“Tam hasarlanan kuru domates emtiası 5.775 Kg olup
TAM ZAYİ OLAN DOMATES EMTİASINDAKİ ZARAR MİKTARI
5.775 Kg X 6,085 TL =35.140,875TL ‘dir.
GERİYE KALAN DOMATESLERDEKİ ZARAR GÖREN DOMATES EMTİASI
40.440kg -5.775kg =34.665 kg zarar görmüştür.
Zarar gören domates emtiasının kalitesinde ve ekonomik değerinde %20 kayıp olacağı ve bu durumda da zarar miktarı 34.665kg x 6,085 TL x %20 =42.187,305 TL olarak hesaplanarak
TOPLAM ZARAR MİKTARI; 35.140,875TL +42.187,3305TL =77.328,18 TL olarak hesaplanmıştır.
MAHRUM KALINAN KAR HESABI:
Eğer domateslerde herhangi bir zarar meydana gelmeseydi serbest piyasa yurtdışı ihracat bedeli 6,085TL olan 40.440kg domatesten
6.085TL olan 40.440kg domatesten
40.440kg X 6.085TL =246.077,40 TL GELİR ELDE EDİLECEKTİ
MAHRUM KALINAN KAR= ELDE EDİLECEK GELİR – ZARAR MİKTARI
246.077,40TL – 71.328,18 TL =168.749,22TL olarak hesaplanmıştır.
Takdiri Mahkemenize ait olmak üzere;
Davaya konu edilen hasar gören domatesler Dava dışı … Tarım Ürünleri San.A.Ş.’ne 135.393,12-TL karşılığı satılmış olup sigorta şirketinden (… Sigorta) de 143.124,49 TL tutarında tahsilat yapıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda
Davacı Şirketin dava konusu kuru domatesler için toplam KAZANÇ MİKTARI
135.393,12TL +143.124,49TL=278.517,61 TL olarak hesaplanmıştır.
Eğer domateslerde herhangi bir zarar meydana gelmeseydi serbest piyasa yurtdışı ihracat bedeli 6,085TL olan 40.440kg domatesten ELDE EDİLEBİLECEK GELİR
40.440kg X 6.085TL =246.077,40TL olarak hesaplanmış olup
Bu bağlamda; Davacının sigortadan elde ettiği kazanç ile domatesler zarar görmeseydi elde edeceği gelir mahsup edildiğinde mahrum kalınan kar yada elde ettiği kazanç aşağıda hesaplanacaktır.
278.517,61 TL – 246.077,40TL = 32.440,21TL davacının (+) kazanç sağladığı anlaşılmakta olup bu durumda davacının domates satışından mahrum kalınan kar miktarının talebinin Takdiri Mahkemenize ait olmak üzere…”
Şeklinde görüş bildirildiği görülmüştür.
9-Davalı tarafça rapora karşı birim fiyat ve ihraç edilecek miktarlar yönünden rapora karşı itirazda bulunulmuştur.
Dosya kapsamında yapılan incelemede İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11.Hukuk Dairesi tarafından hükme esas alınan bilirkişi raporunda 2013 yılı için ihraç edilen kuru domates fiyatının 3.20 USD olduğu ve kur karşılığı 6,085-TL olduğu kabul edilmiştir.
Davacı tarafça her ne kadar kuru domateslerin ihraç fiyatının 10,9530-TL olduğu ileri sürülmüş ise de istinaf denetiminden geçen bilirkişi raporunda ihraç ürünlerin KG fiyatının 6,085-TL olduğu dikkate alındığında davalı sorumluluğunun ürünlerin serbest piyasa rayiçlerindeki ihracat fiyatı düzeyinde olması gerektiği değerlendirildiğinden yapılan hesaplamaya göre davacı şirketin ürünler hiç zarar görmemiş olsaydı 246.077,40-TL elde edeceği, ürünlerin tam zararı ve değer kaybı ile 77.328,18-TL zarar oluştuğu, bu miktarın mahsubu ile ürünlerin ihraç edilememesinden kaynaklanan 168.749,22-TL zararın oluştuğu, hasar gören ürünlerin dava dışı … Tarım Ürünleri San.A.Ş.’ye 135.393,12-TL bedelle satıldığı ve … Sigorta A.Ş.’den 143.124,49-TL zarar tahsilatı yapıldığı dikkate alındığında davacının toplam 278.517,61-TL gelir elde ettiği, bu nedenle oluşan zararın karşılandığı ve bakiye zarar bulunmadığının kabulü gerekmiştir.
Davacının iddiaları doğru kabul edilerek bir an için ürünlerin KG fiyatı 10,9530-TL olduğu kabul edilse dahi davacının zarar gören ürünlerin tamamının ihraç edileceğinin kesinliğine dair somut bir delil sunmadığı, davacı ticari defterlerine gör 2013 yılında toplam kuru domates ürün satış miktarının 253.742 KG olduğu, bunun 98.960KG’sinin yurt dışı satışı, 154.782 KG’sinin yurt içi satışı olduğu, ihracat oranının %39 seviyesinde olduğu, toplam ihracat oranının dava konusu zarar gören ürünlerin satışının da aynı orantıda gerçekleşmesi halinde 15.771,70 KG ürünün ihraç ürünü, kalan 24.668,30 KG ürünün yurt içi satış olarak değerlendirilebileceği, bu halde;
15.771,70×10,9530=172.747,43-TL
24.668,30×4.769=117.643,00-TL
Olmak üzere toplam 290.390,43-TL satış geliri elde edilebileceği, davacının yukarıda açıklandığı üzere kuru domateslerin satışından ve sigorta şirketinden alınan ödemelerle 278.517,61-TL miktarında ödeme aldığı sabit olup ürünler zarar görmeseydi dahi satışından elde edilebilecek gelir miktarının 290.390,43-TL olduğu ve bu miktarın net karı değil satış bedelini gösterdiği, aradaki 11.872,82-TL fark bulunduğu, farkın toplam satış bedelinin %4’ü seviyesinde olduğu, ancak davacının ürünlerin satışı nedeniyle sarf edeceği vergi, nakliyat, işçilik ve benzer masrafları da dikkate alındığında bu masrafların elde edilecek kar miktarını da düşüreceği dikkate alındığında olağan satış bedelinin yalnızca %4 miktarınca satış bedeli ve sigorta tazminatı alınmış olması nedeniyle davacının karşılanmamış kar kaybı zararının bulunmadığı, satış KG birim fiyatı davacının iddia ettiği miktarda kabul edilse dahi kar kaybı zararı oluşmayacağı değerlendirildiğinden davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın REDDİNE,
2-Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 80,70-TL harçtan peşin olarak alınan 683,10-TL harcın mahsubu ile fazla yatırılan 602,4‬0-TL’nin karar kesinleştiğinde ve istek halinde davacıya iadesine,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulanan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davalı yararına takdir edilen 9.200,00-TL vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalıya verilmesine,
4-Davacının sarf ettiği yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
5-Artan gider avansının karar kesinleştiğinde ve resen ilgili taraflara iadesine,
Dair, davacı vekili ile davalı vekilinin yüzüne karşı, diğer tarafların yokluğunda gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde mahkememize bir dilekçe verilmesi veya tutanağa geçirilmek kaydıyla mahkememiz zabıt katibine beyanda bulunmak ve bu beyanın mahkememiz Hakimi tarafından onaylanması sureti ile istinaf kanun yoluna gidilebileceği, yasal süre içinde istinaf kanun yoluna başvurulmadığı takdirde kararımızın kesinleşeceği, yasal sürede istinaf kanun yoluna gidilmesi halinde dosyanın ilgili İzmir Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi’ne istinaf konusunda karar verilmek üzere gönderileceği açıklanmak sureti ile açık yargılama sonunda verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 17/11/2022

Katip
e-imzalıdır

Hakim
e-imzalıdır

BU BELGE ELEKTRONİK İMZA İLE İMZALANMIŞ OLUP AYRICA ISLAK İMZA UYGULANMAYACAKTIR.
“5070 sayılı yasanın 5. ve 22. maddeleri gereğince elektronik imza ile oluşturulan belgeler elle atılan ıslak imza ile aynı hukuki sonucu doğurur”