Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/907
KARAR NO : 2023/204

ASIL DAVA DOSYASIYÖNÜNDEN:

DAVA : Menfi Tespit (Alım Satım)
DAVA TARİHİ : 20/11/2014

MAHKEMEMİZ DOSYASI İLE BİRLEŞEN İZMİR 4. ATM’ NİN …. E. ….. K. SAYILI DOSYASI YÖNÜNDEN:

DAVA : Menfi Tespit (Alım Satım)
DAVA TARİHİ : 08/12/2014
KARAR TARİHİ : 21/03/2023

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Alım Satım) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili, Mahkememize verdiği 20/11/2014 tarihli dilekçesinde ; davalı ile müvekkili arasında ticari satımdan kaynaklanan mal alım sözleşmesi akdedildiğini, sözleşme uyarınca 225.000,00 TL’lik ticari mal temin edilmesi ve bu malların ne şekilde ve hangi şartlar dahilinde teslim alınacağı hususunda anlaşma imzalandığını, bu malların geçici kabul işlemlerinden sonra müvekkili şirkete fatura ve sevk irsaliyeleri ile birlikte teslim edilmesine müteakip ödeme aracı olarak sözleşmede belirtilen tarih ve bedelli avans çeklerinin davalı şirkete teslim edildiğini, belirlenen teslim süresinde edimlerini yerine getirmeyen davalı ile yapılan görüşmeler sonucu sözleşme konusu malların veya verilen avans çeklerinin müvekkili şirkete tesliminin istendiğini, davalı şirketin bu çeklerin bir kısmını fatura ve sevk irsaliyesi olmadan yasal mevzuata aykırı olarak davalı Yapı Kredi Faktöring A.Ş.’ ye temlik ettiğini, bu sebeple geri almasının mümkün olmadığını, ama malları mutlaka teslim edeceğini belirterek müvekkili şirketi oyaladığını, davalı Yapı Kredi Faktoring’e İzmir ….. Noterliğinin …….. tarih … yevmiye numaralı ihtarnamesinin keşide edilerek çeklerin iadesinin talep edildiğini ancak malların teslim edilmediği gibi dava konusu çeklerin de iade edilmediğini, dava konusu çeklerin avans teminat çeki olarak keşide edildiğini, her iki çekin de oto yedek parça malzemelerinin satın alınmasının teminatı olarak 1 nolu davalıya teslim edildiğini, akdedilen sözleşmenin feshedildiğini, müvekkilinin fesihte haklı olduğunu, dava konusu çeklerin temellük eden Yapı Kredi Faktöring A.Ş.’nin faktöring şirketi olup faaliyet konusunun Finansal Kiralama, Faktöring Ve Finansman Şirketi Kanununun 9. maddesinin 2. bendinde belirtildiği üzere faktöring şirketinin kurulca belirlenen esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamayacaklarını veya tahsilini üstlenemeyeceklerini, 2. Nolu davalının faktoring işlemlerini düzenleyen yasaya uymak zorunda olduğunu, davalının temellük ettiği alacağın çeke dayalı olduğunu, çek karşılığı ne mal alımı yapıldığını, ne de fatura kesildiğini, taraf ticari defterlerinin incelendiğinde davalı tarafından müvekkiline mal tesliminin yapılmadığının anlaşılacağını, davalı Yapı Kredi Faktöring A.Ş.’ nin Yasa’ nın 9. Maddesinin 2. bendinde açıkça yasak edilen işlemi gerçekleştirdiğini belirtmiş, davaya konu çeklerin verildiği sözleşmenin haklı feshi ve davalılar arasındaki temlik ilişkisi nedeniyle karşılıksız kalan çekler yönünden borçlu olunmadığının tespitine, dava konusu çeklerin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Yapı Kredi Faktoring vekili Mahkememize verdiği 16/12/2014 tarihli dilekçesinde; müvekkilinin 6361 sayılı Yasa’ nın belirttiği tüm yükümlülükleri yerine getirmek suretiyle dava konusu çeki iktisap ettiğini, müvekkiline herhangi bir kusur isnadının mümkün olmadığını, faktoring şirketlerinin bir alacağın temlik alabilmesi için alacağın bir mal veya hizmet satışından doğmuş olması ve fatura ile tevsik edilebilir olması gerektiğini, müvekkilinin diğer davalı … firması ile 6361 sayılı Yasa’ nın 38/2 maddesi uyarınca yazılı faktöring sözleşmesi imzaladığını ve aynı yasanın 38/1 maddesine uygun ve 9/2 maddesine aykırı olmamak üzere davalı …’ nin davacıdan olan alacaklarını temlik aldığını ve bunun karşılığında müşterisine finansman sağladığını, fatura konusu malın ayıplı olup olmadığı, tam veya eksik teslim edilip edilmediği konularında faktoring şirketinin bir araştırma ve tespit yapma yükümlülüğü bulunmadığını, 6361 sayılı Yasa’ nın 9/3 maddesi uyarınca davacının çeke dayalı kişisel defilerinin müvekkili şirkete ileri sürülemeyeceğini, kişisel defilerin müvekkili şirkete karşı ileri sürebilmesinin ancak ve ancak kötü niyetli olarak çekin iktisap edilmesi halinde mümkün olabileceğini belirtmiş, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı … …. Ltd. Şti.’ne ait usulüne uygun tebligat yapılmış, davalı cevap dilekçesi sunmadığı gibi duruşmalara da katılmamıştır.
Davacı tarafça aynı hukuki ilişkiye dayalı olarak Halkbank Şirinyer İzmir Şubesinin … çek nolu 30/11/2014 tarihli 42.000,00 TL bedelli çeki ile ilgili olarak … …. Ltd. Şti. ile Eko Faktöring A.Ş. aleyhine İzmir 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dosyasında menfi tespit davası açılmış, söz konusu dava dosyası aradaki fiili ve hukuki irtibat sebebiyle Mahkememiz dosyası ile birleştirilmiş, yargılamaya Mahkememiz dosyası üzerinden devam edilmiştir.
Birleşen dava dosyasında davalı … vekili yetki itirazında bulunmuş ise de birleşen dosya yönünden davada birden fazla davalı olup diğer davalı yetki itirazında bulunmadığından ve diğer davalı yönünden HMK’nın 6.maddesi gereğince davalının yerleşim yeri mahkemesi olan mahkememiz yetkili olduğundan HMK’ nın 7. maddesi uyarınca davalı …’ in yetki itirazının reddine karar verilmiş, yargılamaya Mahkememizce devam olunmuştur.
Mahkememizce asıl dava dosyası yönünden davanın, davalı … … Ltd. Şti yönünden kabulüne , davalı Yapı Kredi Faktoring A.Ş yönünden reddine, Mahkememiz dosyası ile birleşen İzmir 4. ATM’ nin … E. … K. sayılı dosyası yönünden davanın, davalı … … Ltd. Şti yönünden kabulüne , davalı …Ş yönünden reddine, dair verilen karar Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin …….. Esas ……..Karar sayılı 31/03/2022 tarihli ilamı ile “…Dava konusu çeklerin keşidecisi asıl ve birleşen davada davacı(temlik eden) … Ltd. Şti. lehtar ve birinci ciranta asıl ve birleşen davada davalı … Otomotiv Ltd. Şti. ikinci ciranta asıl dava konusu iki çekte Yapı Kredi Faktoring A.Ş., birleşen dava konusu çekte … A.Ş.’dir. 6361 sayılı Finansal Kiralama Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun 9/2 maddesi ”Faktoring şirketi kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal ve hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz veya tahsilini üstlenemez” hükmünü içermektedir. Yasa metninden de anlaşılacağı üzere, faktoring şirketinin, faktoring işlemi ile devraldığı alacak, alacağın temliki hükümlerine tabidir. Nitekim, faktoring işlemlerinde alacağın temliki hükümlerinin uygulandığı Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 03.11.2010 tarih, 2010/19-488 E, 2010/557 K sayılı kararında da açıkça belirtilmiştir. Öte yandan aynı kararda faktoring işleminin müşteri (firma), faktoring şirketi (faktor) ve borçlu olmak üzere üç tarafının bulunduğu da açıklanmıştır. Faktoring işleminin bu tarafları arasındaki ilişkiler yönünden 6361 sayılı Yasa’nın 9/2 ve 6098 sayılı TBK’nın 188/1. maddesi hükümlerinin uygulanması gerekir. Buna göre borçlu, faktoring işlemini öğrendiği sırada önceki alacaklısına karşı sahip olduğu def’ileri alacağı faktoring sözleşmesine dayanarak devralmış olan faktoring şirketine karşı da ileri sürebilecektir. 6361 sayılı Yasa’nın 9/2. ve TBK’nın 188/1. maddesi karşısında faktoring işleminin tarafları arasındaki ilişkiler yönünden şahsi def’ilerin ileri sürülebilmesinde faktoring şirketinin iyiniyetli ya da kötüniyetli olmasının sonuca etkisi bulunmamaktadır. 6361 sayılı Yasa’nın 9/3. maddesi, faktoring işleminin yukarıda belirtilen tarafları dışında kalan kambiyo borçluları bakımından uygulanabilecek bir hükümdür. Başka bir anlatımla, faktoring işleminin dışında bir kambiyo borçlusu varsa (keşideci, lehdar veya ciranta) onlar hakkında 6361 sayılı Yasa’nın 9/3. maddesi hükmü uygulanacaktır. Somut olayda uyuşmazlık faktoring işleminin tarafları arasında olduğundan anılan Yasa’nın 9/3. maddesi hükmünün uygulama yeri bulunmamaktadır. Bu açıklamalar karşısında somut olayın değerlendirilmesine gelince; mahkemece asıl ve birleşen davada davacının faktoring işleminin tarafı olan asıl davada davalı … Otomotiv Ltd. Şti.’ye borçlu olmadığına hükmedilmiş olup davacının bedelsizlik defini asıl ve birleşen davada davalı … şirketlerine karşı ileri sürmesi mümkün olduğundan davanın kabulü gerekirken somut olaya uygun düşmeyen gerekçelerle asıl davada davalı Yapı Kredi Faktoring A.Ş. ve birleşen davada davalı …Ş. yönünden davanın reddi doğru görülmemiştir…” gerekçesiyle bozularak gelmiş usul ve yasaya uygun bulunan bozma ilamına uyularak yargılamaya devam olunmuştur.
Bozma ilamı öncesinde davacı vekili, Mahkememize verdiği 19/06/2015 tarihli dilekçesinde ; yargılama sırasında dava konusu edilen çek bedellerinin Yapı Kredi Faktoring A.Ş ile … A.Ş tarafından icra takibine konu edilmesi sonucu müvekkilinin cebri icra tehdidi altında icra dosyasına konu borç tutarlarını ödemek zorunda kaldığını, davanın istirdat davasına dönüştüğünü belirtmiş, müvekkili tarafından davalı …Ş’ ye İzmir 4. İcra Müd’ nün …E. sayılı dosyasında yapılan ödemenin ve davalı Yapı Kredi Faktoring A.Ş’ ye İstanbul 9. İcra Müd’ nün … E. sayılı dosyasında yapılan ödemenin istirdatına karar verilmesini talep etmiş, dilekçe ekinde sunulan belgelerde davacı tarafça İzmir 4. İcra Müd’ nün …E. sayılı dosyasına 64.100,00-TL, İstanbul 9. İcra Müd’ nün … E. sayılı dosyasına 106.862,04-TL ödeme yapıldığı belirlenmiştir.
Bozma ilamı öncesinde dava ve birleşen dava dosyasında dava konusu edilen çeklerin ticari defterlerde kayıtlı olup olmadıkları, kayıtlı ise ne şekilde kayıt altına alındığı ve davacı ile davalı … … Şti arasındaki alacak borç durumunun belirlenmesine yönelik olarak dosya ile davacı ve davalı … … Ltd. Şti’ nin ticari defterleri üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmış, alınan bilirkişi raporunda ; davacı tarafın 2014 yılı yasal defterlerinin açılış ve kapanış tasdikine sahip olduğu, bu yönü ile sahibi lehine delil sayılması gerektiği, dava konusu çeklerin Halkbank Şirinyer İzmir Şubesi’ ne ait 4395071 numaralı 20/11/2014 tarihli 42.000,00-TL bedelli ve 4395075 numaralı 25/12/2014 tarihli 42.000,00-TL bedelli çekler olduğu, bu çeklerin davacı tarafın yasal defterlerinde 01/06/2014 tarih ve 131 yevmiye numarası ile kayıtlı bulunduğu, davalılardan … … Ltd. Şti’ ne mahkeme tarafından açıklamalı defter ibraz davetiyesi çıkarılmasına rağmen davalı tarafından defterler sunulmadığından davalı defterleri üzerinde inceleme yapmanın mümkün olmadığı, davacı kayıtları üzerinden bakıldığında davalı taraflardan … … Ltd. Şti’ nin davacı şirkete 625.000,00-TL borçlu olduğu, taraflar arasında düzenlenen 17/07/2014 tarihli sözleşmenin 9/a bendi gereğince dava konusu çeklerden dolayı davacı Amerikan Kolejinin davalılardan … … Ltd. Şti’ ne borçlu olmadığı sonuç ve kanaatine varıldığı ayrıntılı ve gerekçeli olarak belirtilmiştir.
Bozma ilamı öncesinde bilirkişi raporunda birleşen dosyadaki çek ile ilgili inceleme yapılmadığı anlaşıldığından birleşen dosya yönünden bilirkişiden ek rapor istenilmiş, alınan ek bilirkişi raporunda; dava konusu Halkbank Şirinyer İzmir Şubesi’ ne ait … numaralı 30/11/2014 tarihli 42.000,00-TL bedelli çekinin davacı taraf defterlerinde 01/06/2014 tarih ve 131 yevmiye numarası ile kayıtlı olduğu sonuç ve kanaatine varıldığı ayrıntılı ve gerekçeli olarak belirtilmiştir.
Ek raporun alınmasından sonra dava ve birleşen dosya ile ilgili alacağın temlik sözleşmesi sunulmuş, temlik sözleşmesi doğrultusunda temlik alan …davayı temlik alan davacı sıfatıyla takip etmeye başlamıştır.
Toplanan tüm delillerin değerlendirilmesi sonucunda; davacı tarafça, davalı … … Ltd. Şti’ ne mal alım satım sözleşmesi gereği avans çekleri verildiği, sözleşme doğrultusunda malların teslim edilmemesi sebebiyle çeklerin bedelsiz kaldığından bahisle çekler ile ilgili davalılara borçlu olunmadığının tespitine yönelik olarak Mahkememize dava açıldığı, davacı tarafça yine aynı hukuki ilişki çerçevesinde verilen 1 adet çek ile ilgili İzmir 4. Atm’ nin … E. sayılı dosyasında menfi tespit davası açıldığı, her iki davanın birleştirilerek yargılamanın Mahkememiz dosyası üzerinden sürdürüldüğü, yargılamaların devamı esnasında dava ve birleşen davada dava konusu edilen çekler ile ilgili davacı tarafça İzmir 4. İcra Müd’ nün …E. sayılı dosyasına 64.100,00-TL, İstanbul 9. İcra Müd’ nün … E. sayılı dosyasına 106.862,04-TL ödeme yapıldığı, dava ve birleşen dava yönünden davanın istirdat davasına dönüştüğü yine duruşmaların devamı esnasında dava konusu edilen istirdata konu alacağın davacı Amerikan Koleji … Ltd. Şti tarafından alacağın temliki sözleşmesi ile davacı … Turz. … Şti’ ye temlik edildiği, davaya … Turz. … Şti tarafından temlik alan davacı sıfatı ile devam edildiği, dava ve birleşen dava dosyasında dava konusu edilen çeklerin davacı ile davalı … Ltd. Şti arasında imza altına alınan mal alım satım sözleşmesi kapsamında davalı … Ltd. Şti’ ne teslim edildiği, sözleşme doğrultusunda davalı … tarafından mal tesliminin yapılmadığı ve söz konusu çeklerin bedelsiz hale geldiği, çeklerin davacı taraf defterlerinde kayıtlı olduğu ve davacı kayıtlarına göre davacının davalı …’ den 625.200,00-TL tutarında alacaklı olduğunu belirlendiği, davalı … Ltd. Şti adına defter ibraz davetiyesi çıkartıldığı yapılan usulüne uygun tebligata rağmen davalı … Ltd. Şti’ nin defterlerini ibraz etmediği bu durumda davalı … Ltd. Şti’ nin defter ibrazından kaçınmış sayılmasının gerektiği, usulüne uygun tutulan ve sahibi lehine delil olma vasfına haiz davacı defterlerine göre; davacının, dava konusu edilen çekler dolayısıyla davalı … Ltd. Şti’ ne borçlu olmadığının belirlendiği, çek bedellerinin ödenmiş olması sebebiyle istirdata konu bedelin davalı … … Ltd. Şti’ den tahsilinin gerektiği, dava ve birleşen dava dosyasında dava konusu edilen çeklerin, davalı … ile davalılar Yapı Kredi Faktoring ve … arasında imza altına alınan faktoring sözleşmeleri ve faturalar doğrultusunda davalılar Yapı Kredi Faktoring ve …’ e intikal ettiği, 6361 sayılı Finansal Kiralama Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun 9/2 maddesinin ”Faktoring şirketi kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal ve hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz veya tahsilini üstlenemez” hükmünü içerdiği , Yasa metninden de anlaşılacağı üzere, faktoring şirketinin, faktoring işlemi ile devraldığı alacağın alacağın temliki hükümlerine tabi olduğu , nitekim, faktoring işlemlerinde alacağın temliki hükümlerinin uygulandığının Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 03.11.2010 tarih, 2010/19-488 E, 2010/557 K sayılı kararında da açıkça belirtildiği , öte yandan aynı kararda faktoring işleminin müşteri (firma), faktoring şirketi (faktor) ve borçlu olmak üzere üç tarafının bulunduğunun da açıklandığı , faktoring işleminin bu tarafları arasındaki ilişkiler yönünden 6361 sayılı Yasa’nın 9/2 ve 6098 sayılı TBK’nın 188/1. maddesi hükümlerinin uygulanmasının gerektiği , buna göre borçlu, faktoring işlemini öğrendiği sırada önceki alacaklısına karşı sahip olduğu def’ileri alacağı faktoring sözleşmesine dayanarak devralmış olan faktoring şirketine karşı da ileri sürebileceği , 6361 sayılı Yasa’nın 9/2. ve TBK’nın 188/1. maddesi karşısında faktoring işleminin tarafları arasındaki ilişkiler yönünden şahsi def’ilerin ileri sürülebilmesinde faktoring şirketinin iyiniyetli ya da kötüniyetli olmasının sonuca etkisi bulunmadığı , 6361 sayılı Yasa’nın 9/3. maddesi, faktoring işleminin yukarıda belirtilen tarafları dışında kalan kambiyo borçluları bakımından uygulanabilecek bir hüküm olduğu , başka bir anlatımla, faktoring işleminin dışında bir kambiyo borçlusu varsa (keşideci, lehdar veya ciranta) onlar hakkında 6361 sayılı Yasa’nın 9/3. maddesi hükmü uygulanacağı , somut olayda uyuşmazlık faktoring işleminin tarafları arasında olduğundan anılan Yasa’nın 9/3. maddesi hükmünün uygulama yeri bulunmadığı , davacının bedelsizlik defini asıl ve birleşen davada davalı … şirketlerine karşı ileri sürmesinin mümkün olduğu incelenen tüm dosya kapsamı ile anlaşılmış, asıl ve birleşen dava dosyası yönünden davanın kabulüne karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM:Yukarıda açıklanan nedenlerle;
A-ASIL DAVA DOSYASI YÖNÜNDEN:
1-Davanın KABULÜ ile davanın istirdat davasına dönüştüğü gözetilerek davacı tarafça yapılan 106.862,04-TL’ Lik ödemenin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
2-Alınması gerekli 7.299,75-TL harçtan peşin alınan 1.434,55-TL’ nin mahsubu ile bakiye 5.865,20-TL harcın davalı tarafça tamamlanmasına ,
Mahkememizce çıkartılan 21/10/2016 tarihli Harç Tahsil Müzekkeresinin işlem yapılmaksızın iadesinin istenilmesine,
3-Davacı taraf kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T. Hükümlerine göre hesap ve takdir edilen 17.029,00-TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan 43 davetiye gideri 619,00-TL, bilirkişi ücreti 400.00-TL olmak üzere toplam 1.019,00-TL yargılama giderinin davalılar ile birleşen dosya davalısı … AŞ. den alınarak davacıya verilmesine,
Davacı tarafça yatırılan 1.463,55-TL harç giderinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
B-MAHKEMEMİZ DOSYASI İLE BİRLEŞEN İZMİR 4. ATM’ NİN … E. ….. K. SAYILI DOSYASI YÖNÜNDEN:
1-Davanın KABULÜ ile, davanın istirdat davasına dönüştüğü gözetilerek davacı tarafça yapılan 64.100,00-TL’ Lik ödemenin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
2-Alınması gerekli 4.378,67-TL harçtan peşin alınan 717,30-TL’ nin mahsubu ile bakiye 3.661,37-TL harcın davalı tarafça tamamlanmasına,
Mahkememizce çıkartılan 21/10/2016 tarihli Harç Tahsil Müzekkeresinin işlem yapılmaksızın iadesinin istenilmesine,
3-Davacı taraf kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T. Hükümlerine göre hesap ve takdir edilen 10.256,00-TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafça yatırılan 746,30 -TL harç giderinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
Dair tebliğden itibaren 15 gün içinde Yargıtay yolu açık olmak üzere verilen karar Davacı vekili Av. …’ın yüzüne karşı, davalıların yokluğunda açıkça okunup usulen anlatıldı. 21/03/2023

Katip …
E-imzalıdır

Hakim …
E-imzalıdır