Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2021/349 Esas
KARAR NO : 2022/796

DAVA : Alacak (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 21/05/2021
KARAR TARİHİ : 06/10/2022

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili Mahkememize verdiği 21.05.2021 tarihli dava dilekçesinde ; davacı şirket ile davalı şirket arasında 21/09/2020 tarihli 6 Modüllü bir adet mikrodalga fırının üretilip davacıya teslimine dair bir sözleşme akdedildiğini, işbu sözleşme uyarınca, davalının 75.000,00 USD tutar karşılığında …… Endüstriyel Mikrodalga Fırını üretip davacıya teslim etmeyi taahhüt ettiğini, davacı şirketin, 22/09/2020 tarihinde ödemeye ilişkin çeklerini teslim ettiğini, tüm çeklerin vadelerinde Türk Lirası olarak yatırıldığını ve 15/12/2020 tarihi itibariyle tüm çeklerin davalı tarafından tahsil edildiğini ,davacının sözleşme ile üzerine düşen yükümlülüklerini tamamen yerine getirmiş olmasına , sözleşmenin imzasının üzerinden uzun bir süre geçmesine rağmen eserin imalatına başlanmadığı ve taahhüt edilen makineye ilişkin hiçbir faaliyetin olmadığının tespit edildiğini , eserin teslim süresinin tahammül edilemeyecek oranda geçtiği ve davalının sözleşmeye uygun olarak işi zamanında teslim edemeyeceğinin anlaşıldığını, bunun üzerine İzmir 7 Noterliğinin 23/02/2021 tarih ve ………….. yevmiye sayılı ihtarnamesinin davalıya keşide edilerek Türk Borçlar Kanununun 473. Maddesi uyarınca taraflar arasındaki 21/09/2020 tarihli sözleşmeyi fesih ile sözleşmeden dönüldüğü , sözleşme uyarınca ödenen 580.743,50 TL veya 75.000,00 USD +KDV ‘nin ihtarnamenin tebliğinden itibaren 3 iş günü içinde iadesinin davalıya ihtar edildiğini, davalı tarafın ise Karşıyaka 5. Noterliğinin 09/03/2021 tarih ve ………….yevmiye sayılı cevabı ihtarnamesi ile yasaya, sözleşmeye ve gerçeklere aykırı gerekçelerle taleplerini kabul etmediklerini bildirdiğini, İzmir 7 Noterliğinin 10/03/2021 tarih ve ………yevmiye sayılı ihtarnamesiyle taraflarınca verilen cevapta, eserin % 65 inin tamamlandığı iddialarının gerçeklere aykırı olduğu gibi davalının ihtarnamenin keşidesi anında dahi henüz eserin imalatına başlamadığının tanıklarca gözlendiğinin bildirildiğini, davacının sözleşmede ayrıntıları yazılı olan makinenin belirlenen sürede tamamlanarak teslimini beklediğini ancak davalının taahhüt ettiği makinede olması gereken 5KW elektrikli sıcak hava yerine sözleşmeye ve taahhüdüne aykırı olarak doğalgazlı ısıtma ve dayatarak davacıya tahammülü imkansız külfet yüklemek istediğini , bu isteğin davacı tarafından kabul edilmediğini, davalının iddialarının aksine taraflarınca bu yöne ilişkin hiçbir revizyon, değişiklik vs.. talebi olmadığını, davalının da ihtarnamesinde kabul ettiği üzere davalının doğalgazlı ısıtma dayatmasının sözleşmenin ifasına ilişkin esaslı bir değişiklik olup işbu değişikliğe ilişkin masrafların da davalı tarafça davacıya yüklenmek istendiğini, davacının makinede olması gereken parasını verdiği 5 KW elektrikli sıcak hava yerine, ek külfete girerek doğalgaz sistemine ayrıca para vermek istemeyeceğini, davalının sözleşmeden doğan yükümlülüğünün, eseri zamanında bitirip teslim etmek olup davalının işi bitirme sözünü yerine getirmeyerek akde aykırı davrandığını, ikincil olarak, makineyi yapmayı taahhüt eden, makinenin nasıl, ne zaman, hangi koşularda imal edilebileceğini bilen kişinin işinin uzmanı olması gereken davalı olduğunu, davalının işinin uzmanı ve basiretli bir tacir gibi üstlendiği makinenin 14-16 hafta içinde bitireceğini taahhüt ettiğini ancak bu yükümlülüğünü yerine getirmediğini, davalının özellikle pandemi koşullarına dayalı itirazlarının da kabul edilemez olduğunu, sözleşmenin 2020 yılının Eylül ayında, Covid-19 pandemisinin ortasında imzalandığını , salgın şartlarının mücbir sebep ilkesi şart olup Covid-19 pandemisinin, sözleşmenin imzalandığı 2020 yılı Eylül ayında öngörülemez vasfını yitirdiğini, e posta yazışmalarında da pandeminin iş bu sözleşmede mücbir sebep olarak kabul edilemeyeceğini, davalının işin bitirilme süresini de pandemi koşullarını da öngörerek 14-16 hafta olarak belirlediğinin açık olduğunu, bilindiği üzere TBK ‘nun 473. Maddesinin I. Fıkrasına göre ” Yüklenicinin işe zamanında başlamaması veya sözleşme hükümlerine aykırı olarak işi geciktirmesi ya da iş sahibine yüklenemeyecek bir sebeple ortaya çıkan gecikme yüzünden bütün tahminlere göre yüklenicinin işi kararlaştırılan zamanda bitiremeyeceği açıkça anlaşılırsa iş sahibi teslim için belirlenen günü beklemek zorunda olmaksızın sözleşmeden dönebilir ” hükmünün yer aldığını, buna istinaden TBK uyarınca ” sözleşmeden dönme halinde, taraflar birbirinden aldıklarını iade ile yükümlüdür ” ibaresinin yer aldığını, davalının akde aykırı eylemi sabit olup sözleşmeden dönülmesinin haklı olduğunu, işbu sebeple fazlaya ilişkin alacak hakları saklı kalmak kaydı ile sözleşmenin yerine getirileceği inancıyla davalıya ödedikleri 75.000,00 USD bedelin fiili ödeme tarihindeki TL kuru üzerinden tazmini ve tahsili için iş bu davanın açılmasının zorunlu olduğunu, taraflar arasında yürütülen arabulucuk görüşmelerinin de anlaşmazlıkla sonuçlandığını, davacının sözleşmesel edimini tamamen yerine getirdiğini, ödemelerini düzenli çeklerle yaptığını ve ödeme tarihindeki kur farklarını dahi ödediğini, davalı tarafın sözleşmeye göre davacıya vermesi gereken teminat mektubunu dahi vermediğini, tüm ödemeleri tahsil ettikten sonra Halk Bankası Urla Şubesinden davacı lehine aldığı teminat mektubunu da davacıya teslim etmeden iptal ettirdiğini, İİK md. 257/2 uyarınca ” borçlunun yerleşim yerinin bulunmaması; borçlunun takiplerden kurtulma maksadıyla kaçması, mal kaçırması veya bunlara hazırlık içinde olması yada alacaklının zararına hileli işlem veya teşebbüslerde bulunması ” hallerinde ihtiyati haciz kararı verilebileceğinin belirtildiğini , çeklerle ödemelerin tamamını zamanında kabzetmesine rağmen, üzerine düşen ve Halk Bankası Urla Şubesinden aldığı teminat mektubunu davacıya teslim etmeden iptal ettiren davalının kötü niyetli, özellikle mal kaçırma amacının açık olduğunu, davalının edimlerine aykırı davranışları ve borçlunun limited şirket oluşu nazaran mal kaçırma olasılığının mevcut olduğunu, alacağının teminatsız bırakılmış olup davacının mağduriyetine sebep olacağını belirtmiş , sözleşmeden dönme sebebiyle 75.000,00 Amerikan Doları alacağın fiili ödeme tarihindeki TCMB kuru üzerinden ve 02/03/2021 ihtarname tebliğ tarihinden itibaren avans faiziyle birlikte davalıdan tahsiline , rehinle temin edilmemiş ve tüm ödemeleri çeklerle yapılmış alacak oranında davalının taşınır ve taşınmaz malları ile üçüncü kişilerdeki hak ve alacaklarının ihtiyaten haczine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili Mahkememize verdiği 01.09.2021 tarihli cevap dilekçesinde ; davalı şirket ile davacı arasında “…………….. Fırın” üretimi ile ilgili 21.09.2020 tarihli sözleşme akdedildiğini, sözleşmeye göre ürünün” Metwave 6 Hibrit ürünü her bir modülü 16 kW mikrodalga gücüne sahip olan 6 adet modülün yan yana birleştirilmesi ile toplam 96 kW mikrodalga gücüne sahip olacak şekilde tasarlanmış , tünel tipi şeklinde çalışan sistemde ürünlerin yan yana yüklendiği , mikrodalga kaçaklarını önleyen susturucuların altından geçtiği ve sırasıyla her bir modülün altından geçerek makine çıkışından çıkan , bu yapı esnekliği sayesinde istenildiği zaman kapasite artışına izin veren ve sürekli akan konveyör olması sebebiyle yüksek hacimli üretimlerin de ihtiyacına cevap veren bir üründür. “şeklinde tanımlandığını ,ürünün özelliklerinin ; gövdesi AISI304 paslanmaz çelik ,çalışma voltajının 380 V/50 Hz , çalışma ortamının 0 -25 derece en fazla % 60 bağıl nem , çalışma zemini ihtiyacının +- 10 mm düzlemsellik , operatör arayüz ve kontrol panosunun 1 , ürün taşıma bandı genişliğinin 1200 mm, makine ölçülerinin 19,6×1,7mx1,7m , mikrodalga frekansının 2,45 Ghz , mikrodalga üreteçlerinin su soğutmalı , ………..marka , şalt malzemelerinin………… , ………….. vb ,konveyörün hız kontrolü , elektrikli ısıtıcıların her bir modül için 5 Kw termostatlı olduğu ,taraflar arasındaki sözleşmeye göre davacı şirkete sunulan teklif kapsamına dahil olan ürünlerin ; 1 Metwave 6 Hibrit Mikrodalga (96 Kw) , 2 … Mikrodalga Susturucusu ( 80 mm açıklık ), 1 Bant Yıkama Ünitesi , 1 Bant Kurutma Ünitesi , 1 operatör arayüz ve kontrol panosu ,6 Güç panosu 6 Bakım penceresi olduğunu ,davaya konu ürünün “Metwave 6 Endüstriyel Mikrodalga Fırın” olarak teklif mektubunda yer aldığını ,davacı tarafla kararlaştırılan “elektrikli ısıtıcı” içermeyen çelik şaşi üzerine monteli fırın talep edilmesi halinde hibrit fırına dönüştürülebilme imkanına sahip bir ürün olduğunu , teklif kapsamında olmayan ürünlerin sözleşmenin 1.2.3 maddesinde “Makine üzerindeki fanlardan sonraki hava tesisatları teklife dahil değildir.” ve 1.2.4 maddesinde ” Mikrodalga üreteçleri ve güç kontrol üniteleri için gerekli soğutma sistemi teklife dahil değildir. ” şeklinde yer aldığını , davacının sözleşmenin imzasının üzerinden uzun bir süre geçmesine rağmen eserin imalatına başlanmadığı, taahhüt edilen makineye ilişkin hiçbir faaliyetin olmadığı ve eserin teslim süresinin tahammül edilemeyecek oranda geçtiği ve müvekkilin sözleşmeye uygun olarak işi zamanında teslim edemeyeceği iddialarına dayalı olarak 75.000 ABD dolarının tazmini ve tahsili amacıyla dava açtığını , davacının iddialarının gerçeği yansıtmadığını , ürünün imalatına hiç başlanmaması, tamamlanmaması, davalı tarafça sözleşmeye uyulmaması gibi bir durumun olmadığını aksine davacının sözleşmeye aykırı davranarak davalıyı mağdur ettiğini , aldırılan bilirkişi raporlarından da anlaşılacağı üzere davaya konu ürünün %70 oranında tamamlandığını , kalan %30’luk kısmın eksik kalmasının ise Covid-19(mücbir sebep) pandemisi sebebiyle bazı parçaların Çin’den geç gelmesi gibi davalıdan kaynaklanmayan sebeplerden ve davacının üründe değişiklik istemesi,bu değişikliklerin de teklif dışı malzemelerden oluşmasından kaynaklandığını , Covid-19 sebebiyle liman kısıtlamaları olduğunun bilinen bir gerçek olup , diğer yandan davacının değişiklik talebi ve bu değişiklik sebebiyle davalıya ürünleri teslim etmesi gerektiği halde teslim etmediğinin de gerek taraflar arasındaki yazışmalardan gerek ise ihtarnamelerden çok rahat anlaşıldığını , sözleşme hükümlerine göre davacı tarafından talep edilen ürünlerin , davalının teklifi dışında ve müşteri olan davacı tarafından temin edilmesi gereken ürünler olduğunu , davacı yanın sözleşmede teklif kapsamında olmayan başka taleplerde bulunduğunu, davalının buna rağmen sözleşmeye konu ürünü büyük oranda tamamladığını, %30’luk kısım için davacının ürünleri temin etmesini beklediğini ,davacının bu hususları bilmesine rağmen kötüniyetli bir şekilde davalıya gönderdiği 23.02.2021 keşide tarihli ihtarnamesi ile sözleşmeye konu eserin imalatına başlanmadığı, eserle ilgili de hiçbir faaliyetin olmadığını iddia ederek sözleşmeden döndüğünü, sözleşme uyarınca ödenen 578,943,50 TL ve 75.000,00 USD+KDV’yi ödemesini gerektiğini ihtar ettiğini, 09.03.2021 tarihli cevabi ihtarnamede gönderilen ihtarnamedeki beyanların gerçek dışı olduğu, imalatın en az % 65 kısmının gerçekleştirildiği, sözleşmedeki zaten gerek teslim süreleri gerekse mücbir sebeplerden dolayı ve özellikle ithalatla ilgili pandemiden kaynaklı gemi yollarında yaşanan aksamaların önemli rol oynadığı ama tüm bunların dışında eserin teslimi için mutlaka makinada doğalgazlı sistemle ilgili müşterinin yani davacının talimatlarının ve onlardan sağlanacak ekipmanların davalıya teslim edilmesi gerektiğinin belirtildiğini ,davacı yanın akabinde İzmir 7.Noterliği’nin 01141 yevmiye nolu ihtarnamesiyle davalı şirketin ihtarına cevap verdiği ancak teslim etmesi gereken ürünleri yine teslim etmediğini , eserin teslimini talep etmediklerini bildirerek sözleşmede döndüklerini yinelediğini , 17.03.2021 tarihinde 25735 sicil no.su ile makine mühendisliği bilirkişi görevini icra eden …’e başvurarak taraflar arasında imzalanan sözleşmeye göre “Metwave 6 Endüstriyel Mikrodalga Fırın yapılması” işi kapsamında ürünün incelenerek makinanın gelmiş olduğu safha,üzerindeki donanımlar ile makine yazılımının incelenmesi hususunda uzman görüşü alındığını ,alınan uzman görüşünde “…………. San.ve Tic.A.Ş’nin sözleşmede kararlaştırılan ve Elektrikli Isıtıcı içermeyen 75.000,00 USD+KDV bedelle sipariş etmiş olduğu Metwave 6 Endüstriyel Mikrodalga Fırın’ın revize edilerek fırına sıcak hava sisteminin monte edilmesi talebi ile yüklenici … İleri Tek.Sist.Müh.İma.İth.ve İhr.Tic.Ltd.Şti’nin iş programına ve imalat sürecine müdahale ederek imalat sürecinin uzamasına ve durmasına neden olduğu rapor konusu Metwave 6 modullü endüstriyel mikrodalga fırının …’in Urla Yüksek Teknoloji Enstitüsünde bulunan işyerinde yapılan incelemelerde yukarıda detaylı olarak izah edilen ve resimlenen Mikro Dalga fırının %70 seviyesinde tamamlanmış olduğu,fırının bitirilmesi için gerekli olan tüm malzemelerin ithalatının yapılarak montaja hazır bekletildiği ve imalatın bu aşamadaki belirsizlik nedeniyle askıya almış olduğu sonucuna varılmıştır…” şeklinde görüş belirtildiğini ,davacı yanın söz konusu sözleşmeye konu ürünü revize ederek fırına sıcak hava sisteminin monte talep edilmesi ile davalı şirkete müdahale ettiği ve bu durumun imalat sürecinin durmasına sebebiyet verdiğini , davacı yanın hem sürece müdahale ederek başka taleplerini ilettiği hem de bu taleplerinin yerine gelmesini sağlayacak ve sözleşme kapsamında olmayan kendisinin temin etmesi gereken ürünleri davalıya teslim etmediğini ve akabinde haksız bir şekilde sözleşmeden döndüğünü bildirdiğini ,sözleşmenin haksız bir şekilde feshedildiğinden davanın reddinin gerektiğini , uzman mütalaasına ek olarak Urla Sulh Hukuk Mahkemesi’nin ……….. D.İş dosyasında delil tespiti yaptırıldığı ,alınan bilirkişi raporunda ” a-Metwave 6 Endüstriyel Mikrodalga Fırın’ın mikrodalga üreteçleri ,dalga klavuzları,mikrodalga güç kaynaklarının ve diğer yurt dışından ihtal edilen ekipmanlarının tümü tespit isteyence temin edilmiş olduğundan malzeme teminin %100 olduğu, b-tespit isteyence yapılmamış eksik işlerin;kontrol panosu ve güç panolarındaki kabloma işlerinin tamamlanmsı,magnetron ve dlaga klavuzlarının fırın üzerine montajı ,konveyör bant sisteminin montajı ve müşterinin temin edeceği hava tesisatları ve gerekli soğutma sisteminin montajı olarak %30 olduğu kabulü ile %70 oranın tamamlandığı..” c-fırında kullanılan magnetronlar endüstriyel tip magnetronlardır.Magnetronları çalışma sıcaklığında tutmak için su soğutmasına ihtiyaç duyulmaktadır.Bu nedenle sözleşmenin 1.2.3 ve 1.2.4 maddelerinde yer alan “..fanlardan sonraki hava tesisatları” ve “..Mikrodalga üreteçleri ve güç kontrol üniteleri için gerekli soğutma sistemi” teklife dahil olmayıp müşteri tarafından temin edileceği beyan edildiğinden “Metwave 6 Endüstriyel Mikrodalga fırının tasarımdan kaynaklanan bu hava ve soğutma sistemi malzemelerinin sistemin çalışması için zorunlu malzemeler olduğundan bu malzemelerin müşteri tarafından temin edilmesi gerektiği görüşündeyiz…” şeklinde görüş bildirildiğini , bu tespitten de davacı yanca temin edilmesi gereken ürünlerin temin edilerek davalıya teslim edilmediğinden kaynaklı ürünün tamamlanamadığının çok rahat anlaşıldığını ,kaldı ki ihtarda belirtildiği üzere dava konusu eserle ilgili gerek eserin teknik özellikleri gerekse eserin bünyesinde bulunan özellikle yurtdışından ithal edilen ürünlerin eserin büyük bir kısmını oluşturmasından kaynaklı kesin bir teslimatın söz konusu olmadığını ,Covid-19 pandemisine bağlı olarak bilhassa Çin’den gerçekleştirmek zorunda olunan eserin teknik parçalarının da gemi hatlarının aşırı yoğun olması ve liman kısıtlamalarından kaynaklı davalının eline geç ulaştığını , davalının kendi dışında gelişen bu gecikmeler olsa da ifayı yerine getirdiği ve sözleşmeye uyduğunu da davacı şirkete bildirdiğini , ayrıca sözleşmenin 3.13.maddesi mücbir sebebin “..mücbir nedenlerden dolayı oluşan gecikmeler nedeniyle …, teminat mektbunun çözülmesi ,kusur nedeniyle fesih ,gecikme cezası gibi uygulamalara maruz kalmayacaktır..” şeklinde düzenlendiğini , davacının sözleşmeyi feshetmesinin “Ahde Vefa” (Pacta Sunt Servanda) ilkesine aykırılık oluşturduğunu ,diğer yandan sözleşmenin 2.3.maddesindeki “..Teslim süresi …’in sözleşmeden doğan yükümlülüklerinin başladığı tarihten itibaren 14-16 haftadır. Bu süre …’in teklif tarihindeki mevcut imalat ve proje programına göre verilmiştir. … teklif geçerlilik süresi içinde teklif resmi siparişe dömüşmeden, teklif konusu ürün ve hizmetler ile ilgili başka resmi sipariş alırsa; … teklifinde belirtilen teslim süresini tekrar gözden geçirip revize etme hakkını saklı tutar. Sözleşme imzasından sonra …’in müşteriye onay verdiği proje, resim, doküman, teknik karakteristik ve benzeri bilgiler 1 hafta içinde …’e geri döneceğini kabul edilmiştir. Onay sürecinde …’ten kaynaklanmayan gecikmeler,toplam teslim süresine ilave edilecektir…” düzenlemesine göre söz konusu ürün ve hizmetlerle ilgili başka bir sipariş alırsa teslim süresini revize etme hakkının saklı olduğunu , sonuç olarak gerek uzman mütalaası gerek Urla Sulh Hukuk Mahkemesince yapılan bilirkişi incelemesi sonucu haklı olunduğunun ortaya çıktığını ,uzman görüşünde de belirtildiği üzere davacının sözleşmede kararlaştırılan ve elektrikli ısıtıcı içermeyen 75.000,00 USD+KDV bedelle sipariş etmiş olduğu, Metwave 6 Endüstriyel Mikrodalga Fırın’ın revize edilerek fırına sıcak hava sisteminin monte edilmesi talebi ile davalı … İleri Tek.Sist.Müh.İma.İth.ve İhr.Tic.Ltd.Şti’nin iş programına ve imalat sürecine müdahale ederek imalat sürecinin uzamasına ve durmasına neden olduğunu, Metwave 6 modullü endüstriyel mikrodalga fırının …’in Urla Yüksek Teknoloji Enstitüsünde bulunan işyerinde yapılan incelemelerde Mikro Dalga fırının %70 seviyesinde tamamlanmış olduğunu,fırının bitirilmesi için gerekli olan tüm malzemelerin ithalatının yapılarak montaja hazır bekletildiği ve imalatın bu aşamadaki belirsizlik nedeniyle askıya almış olduğunu ,aynı şekilde Urla Sulh Hukuk Mahkemesince yapılan bilirkişi raporunda da sözleşmenin 1.2.3 ve 1.2.4 maddelerinde yer alan “..fanlardan sonraki hava tesisatları” ve “..Mikrodalga üreteçleri ve güç kontrol üniteleri için gerekli soğutma sistemi” teklife dahil olmayıp müşteri tarafından temin edileceği beyan edildiğinden “Metwave 6 Endüstriyel Mikrodalga fırının tasarımdan kaynaklanan bu hava ve soğutma sistemi malzemelerinin sistemin çalışması için zorunlu malzemeler olduğundan bu malzemelerin müşteri tarafından temin edilmesi gerektiği ve bu haliyle tespit isteyence yapılmamış eksik işlerin;kontrol panosu ve güç panolarındaki kabloma işlerinin tamamlanması, magnetron ve dlaga klavuzlarının fırın üzerine montajı ,konveyör bant sisteminin montajı ve müşterinin temin edeceği hava tesisatları ve gerekli soğutma sisteminin montajı olarak %30 olduğunun kabulü ile %70 oranın tamamlandığının açıkça belirtildiğini ,sözleşmede mücbir sebeplerin açıkça düzenlendiğini ve bu sebeple davacının sözleşmeyi feshetme hakkı olmadığı gözetildiğinde sözleşmeye aykırı davranan, ahde vefa ilkesine hiçe sayarak TMK md.2’ye aykırı dava açan davacının davasının reddinin gerektiğini belirtmiş ,davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Urla Sulh Hukuk Mahkemesinin 2021/19 D.İş sayılı dosyasının incelemesinde ;tespit isteyenin … İleri Tek. Sist. Müh. İma. İth. Ve İhr. Tic. Ltd Şti., aleyhine tespit istenenin Hüsnü Özmen Gıda San Tic AŞ, tespit konusunun Metwave 6 Endüstriyel Mikrodalga Fırının mikrodalga üreteçleri, dalga klavuzları, mikrodalga güç kaynaklarının ve diğer yurtdışından ithal edilen ekipmanlarının yüzde kaç oranında tamamlandığının, bitirilme aşamasında sözleşmeden dönmeye konu olan Metwave 6 Endüstriyel Mikrodalga Fırının genel olarak teslime dönük yüzde kaç oranında tamamlandığının, bitirilme aşamasında sözleşmeden dönmeye konu olan Metwave 6 Endüstriyel Mikrodalga Fırının teslime dönük tamamlanabilmesi için müşteriden alınacak talimat ve malzemelere ihtiyaç olup olmadığının tespiti talebi olduğu, mahkemece makine mühendisi ve elektrik mühendisi bilirkişi vasıtası ile keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırıldığı, alınan 20.05.2021 tarihli bilirkişi raporunda dosya içerisindeki belgelerden Metwave 6 Endüstriyel Mikrodalga Fırının 1 adet ana kumanda panosu ve toplamda 6 besleme modül şeklinde tasarlandığının anlaşıldığı,Metwave 6 Endüstriyel Mikrodalga Fırının kontrol panosunun malzemelerinin takılı olduğu 6 adet güç panolarının malzemelerinin takılı olduğu, 96 takım magnetron ve dalga klavuzlarının işyerinde hazır olduğu ancak fırına montajlarının henüz yapılmadığı, konveyör bant metal iskeletinin bitmiş olduğu ancak konveyor motor ve diğer taşıyıcı aparatların konveyör bandına montajının yapılmadığının görüldüğü , Metwave 6 Endüstriyel Mikrodalga Fırının mikrodalga üreteçleri, dalga klavuzları, mikrodalga güç kaynaklarını ve diğer yurt dışından ithal edilen ekipmanlarının tümünün tespit isteyence temin edilmiş olduğundan malzeme temininin %100 oranında tamamlandığı, tespit isteyence yapımamış eksik işlerin kontrol panosu ve güç panolarındaki kablolama işlemlerinin tamamlanması, magnetron ve dalga klavuzlarının fırın üzerine montajı, konveyör bant sisteminin montajı ve müşterinin temin edeceği hava tesisatları ve egrekli soğutma sisteminin montajı olarak %30 olduğunun kabulü ile Metwave 6 Endüstriyel Mikrodalga Fırının genel olarak yani teslime dönük %90 oranında tamamlandığı, fırında kullanılan magnetronların endüstiyel tip magnetronlar olduğu, magnetronları çalışma sıcaklığı tutmak için su soğutmasına ihtiyaç duyulduğu bu nedenle sözleşmenin 1.2.3 ve 1.2.4 maddelerinde yer alan fanlardan sonraki hava tesisatlarının ve mikrodalga üreteçleri ve güç kontrol üniteleri için gerekli soğutma sisteminin teklife dahil olmayıp müşteri tarafından temin edileceği beyan edildiğinden Metwave 6 Endüstriyel Mikrodalga Fırının tasarımından kaynaklanan bu hava ve soğutma sistemleri malzemelerinin sistemin çalışması için zorunlu malzemeler olduğundan bu malzemelerin müşteri tarafından temin edilmesi gerektiği görüşünde olunduğu ayrıntılı ve gerekçeli olarak belirtildiği, raporun taraflara tebliğ edildiği, aleyhine tespit istenenin rapora karşı itiraz dilekçesi sunduğu belirlenmiştir.
Yapılan fesih işleminin haklı olup olmadığının belirlenmesine yönelik olarak mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmış, keşif mahallinde dinlenilen davacı tanıklarından ……….. , 22 yıldır davacı şirkette çalıştığını , halen ihracat müdürü olarak görev yaptığını , taraflar arasında ısıl işlem mikrodalga makinesinin yapımı ile ilgili sözleşme yapıldığını, makine bedelinin davacı tarafından davalı tarafa ödendiğini, malın sözleşme süresi içerisinde tamamlanmadığını, 2021 yılı Şubat veya Mart ayında makinenin bulunduğu yere geldiklerinde , makinenin olmadığını ve tamamlanma oranının %10 olduğunu gözlemlediklerini, daha sonra Murat bey ‘ in kendisini telefonla aradığını, makinenin doğalgazlı olmasını istediğini, kendisinin de denedikleri makinenin elektrikli olduğunu söyleyerek bu hususu kabul etmediğini ,Murat bey ‘ in o tarihte kendilerinden 17.000 USD civarında ek bedel talep ettiğini, bu bedel ödenmezse sözleşmenin iptal edileceğini söylediğini, ısıtmanın konulmadığı söylendiği için kendilerinin de sözleşmeyi feshettiklerini ve eldeki davanın açıldığını beyan etmiş , tanık ……………. 30 yılı aşkın bir süredir davacı şirkette teknik eleman olarak görev yaptığını , dava konusu edilen sanayi tipi mikrodalga fırın yapımı ile ilgili taraflar arasında sözleşme yapıldığını, bedelin ödenip ödenmediği konusunda net bilgiye sahip olmadığını ,dava konusu edilen makinenin süresi içerisinde yapılıp teslim edilmediğini, davacı şirketin teknik elemanı olduğu için yapımın tüm aşamalarında şu anda mahkeme heyetinin bulunduğu fabrikaya gelip gittiğini , geliş gidişlerimde yapılan işlerin ekran üzerinden gösterildiğini ancak fiili olarak herhangi bir şey görmediğini , sözleşme yapıldıktan sonra gelip gittiğini , söylediği durumun sözleşme yapıldıktan sonraki tarihe ait olduğunu , Urla SHM tarafından yapılan keşif esnasına da yine teknik eleman olarak keşif mahallinde olduğunu ,makinenin o zaman dahi şuanda bulunduğu şekilde olmadığını , o tarihte yalnızca krom kasaları yapılmış ve sıralanmış vaziyette olduğunu , onun dışında içinde herhangi bir şey olmadığını beyan etmiştir.
Keşif mahallinde dinlenilen davalı tanıklarından … , 7 yıldır davalı şirkette çalıştığını ,halen otomasyon müdürü olarak görev yaptığını , dava konusu edilen … Wave 6 isimli makine yapımı ile ilgili taraflar arasında sözleşme yapıldığını, bedelinin de bildiği kadarıyla ödendiğini, makinenin süresinde yapılıp teslim edilemediğini, bunun sebebinin ise müşterinin dizayn değişikliği yapması ve aynı zamanda mücbir sebep olarak Covid sebebi ile Çin’den getirilen malzemelerin gecikmesi olduğunu , davacı şirketin taraflar arasında önceden doğalgazlı sistem olarak yapılması kararlaştırılmasına rağmen elektrikli sistem istediğini , bununla ilgili mail yazışmalarının mevcut olduğunu ayrıca bu hususun sözleşmede net bir şekilde belirtildiğini ayrıca değişikliklerin bir bölümü ile ilgili müşterinin değişecek parçaları kendisi almak isteğini beyan ettiğini, bu hususta da yazılı sözleşme bulunduğunu ,bu değişikliğin maliyeti yüksek gelince davacı tarafın sözleşmeyi iptal etmek istediğini beyan etmiş , tanık Mert İli , 2 yıla bir yakın bir süredir davalı şirkette tasarım mühendisi olarak görev yaptığını ,dava konusu edilen pirinç kurutma mikrodalga makinesi yapımı ile ilgili taraflar arasında sözleşme yapıldığını, bedelin ödendiğini bildiğini ,makinenin süresinde teslim edilip edilmediğini ben tam olarak bilmediğini , kendisinin tasarım mühendisi olduğunu , projenin kendilerine geldiğinde klima ve ısıtma sistemi olmadığını ,sadece magnatron ve üreteçlerin olduğu bir mikrodalga tasarlanacağını , anlaşmanın bu şekilde gerçekleştiğini, yapım aşamasında projede bildiği kadarıyla karşı tarafın talep ettiği bir değişikliğin söz konusu olduğunu, bu değişikliğin ısıtma sisteminin mikrodalgaya eklenmesi ve karşı tarafın kendi fabrikasına doğalgaz hattı çekerek bunun sağlaması olduğu , bu konuda taraflar arasında görüşmelerin bu yönde geliştiğini, bu doğrultuda kendisinin projede revize işlemlerini başlattığını ,daha sonra davacı tarafça yeni bir değişiklik daha talep edildiğini, bu değişikliğin ise değişikliklerin bedelinin ilk anlaşmadaki miktar olarak kalması olduğunu , davacı tarafın istediği mikrodalga fırın daha yüksek bir meblağa sahip bir makine idi, projenin henüz tamamlanmadığını , 2021 yılı Mart ayından beri dava konusu edilen makine üzerinde hiçbir çalışma yapmadıklarını beyan etmiştir.
Yapılan keşif sonucu alınan 14.03.2022 tarihli bilirkişi raporunda; eksik işlerin kontrol panosu ve güç panolarındaki kablolama işlerin tamamlanması, magnetron ve dalga klavuzlarının makine üzerine montajı, konveyör bant sisteminin montajı ve müşterinin temin edeceği hava tesisatları ve gerekli soğutma sisteminin montajı olarak %30 olduğunun kabulü ile Metwave 6 Endüstriyel Mikrodalga Fırının genel olarak yani teslime yönelik %70 oranında tamamlandığı, mikrodalga üreteçleri ve güç kontrol üniteleri için gerekli soğutma sisteminin sözleşme incelendiğinde müşterinin temin etmesi gerektiğinin tespit edildiği, bu malzemelerin sistemin test ve çalışması için zorunlu parçalar olduğundan bu parçalar olmadan Metwave 6 Endüstriyel Mikrodalga Fırının müşteriye teslim edilmesinin mümkün olmadığı ayrıntılı ve gerekçeli olarak belirtmiştir.
Rapora davacı tarafça itiraz edildiğinden itirazlar doğrultusunda bilirkişiden ek rapor istenilmiş alınan 29.08.2022 tarihli ek bilirkişi raporunda ; davacının itirazlarının gerçek dışı olduğu, kök raporda bir değişiklik olmadığı, kök raporun aynen geçerli olduğu, yapılan bir imalatın testinin imalatın içinde olduğu , testi yapılmayan bir imalatın bitmiş sayılmayacağı, dolayısıyla söz konusu fırının da soğutmasız çalıştırılamayacağına göre fırının montajının tamamı bitse dahi davacının taahhüt etmiş olduğu su soğutmayı temin etmediği takdirde fırının imalatının bitirilemeyeceği ve müşteriye teslim edilemeyeceği görüşünde olunduğu belirtmiştir.
Toplanan tüm delillerin değerlendirmesi sonucunda davacı tarafça taraflar arasında 21.09.2020 tarihli 6 modüllü 1 adet mikrodalga fırının üretilip teslimine yönelik olarak sözleşme imzalandığı, sözleşme doğrultusunda gerekli ödemenin yapıldığı, ancak buna rağmen eserin zamanında teslim edilmediğinden bahisle sözleşmeden dönme ile ödenen bedelin iadesine yönelik olarak davalı hakkında Mahkememize dava açıldığı, davacı ve davalı arasında 22.09.2020 tarihinde 1 adet Metwave 6 Endüstriyel Mikrodalga Fırın imalatına yönelik sözleşme imzalandığı, sözleşme konusu malın bedelinin 75.000,00 Amerikan Doları olarak belirlendiği, davacı tarafça söz konusu bedelin davalı tarafa teslim edilen çekler ile ödendiği , sözleşme bedelinin ödendiği konusunda taraflar arasında herhangi bir ihtilaf bulunmadığı, sözleşmenin 2.3 maddesinde teslim süresinin … in sözleşmeden doğan yükümlülüklerinin başladığı tarihten itibaren 14-16 hafta olarak kararlaştırıldığı , davalı tarafça eserin sözleşmede belirtilen sürede teslim edilmediği bu hususun da taraflar arasında ihtilafsız olduğu , davacı tarafça davalı tarafın eseri sözleşmeye uygun olarak zamanında teslim edemeyeceğinin anlaşıldığından bahisle İzmir 7. Noterliğinin 23.02.2021 tarih ve ………. sayılı ihtarnamesi ile TBK 473. Md uyarınca sözleşmeden dönüldüğü ve ödenen 580.743,50TL veya 75.000 USD+KDV’nin ihtarname tebliğinden itibaren 3 iş günü içerisinde iadesinin talep edildiği, ihtarnamenin davalı tarafa 02.03.2021 tarihinde tebliğ edildiği, Mahkememizce yapılan keşif sonucu alınan bilirkişi raporu ile Urla Sulh Hukuk Mahkemesinin 2021/19 D.İş sayılı dosyasında alınan bilirkişi kurulu raporunda da belirtildiği üzere dava konusu edilen Metwave 6 Endüstriyel Mikrodalga Fırının % 70 oranında tamamlandığı ve eksik iş toplamının % 30 oranında olduğu, raporlarda da belirtildiği üzere eksik işlerin kontrol panosu ve güç panolarındaki kablolama işlemlerinin tamamlanması, magnetron ve dalga klavuzlarının makine üzerine montajı, konveyör bant sisteminin montajı ile müşteri tarafından temin edileceği kararlaştırıldığı belirtilen hava tesisatları ve gerekli soğutma sisteminin montajı olduğu, bilirkişi raporunda müşteri tarafından temin edilmesi gereken mikrodalga üreteçleri ve güç kontrol üniteleri için gerekli soğutma sisteminin sistemin test ile çalışması için zorunlu parçalar olduğu, bu parçalar olmadan fırının test edilip müşteriye teslim edilmesinin mümkün olmadığı, davalı tarafça söz konusu parçaların müşteri tarafından temin edilmediğinden fırının yapımının geciktiğinin belirtildiği ve cevap dilekçesinde de sözleşmeye konu ürünün büyük oranda tamamladığı, % 30’luk kısım için davacının ürünleri temin etmesini BEKLEDİĞİNİN belirtildiği , TBK 472. Md sindeki ” Malzeme yüklenici tarafından sağlanmışsa yüklenici, bu malzemenin ayıplı olması yüzünden işsahibine karşı, satıcı gibi sorumludur.
Malzeme işsahibi tarafından sağlanmışsa yüklenici, onları gereken özeni göstererek kullanmakla ve bundan dolayı hesap ve artanı geri vermekle yükümlüdür.
Eser meydana getirilirken, işsahibinin sağladığı malzemenin veya eserin yapılması için gösterdiği yerin ayıplı olduğu anlaşılır veya eserin gereği gibi ya da zamanında meydana getirilmesini tehlikeye düşürecek başka bir durum ortaya çıkarsa, yüklenici bu durumu hemen iş sahibine bildirmek zorundadır; bildirmezse bundan doğacak sonuçlardan sorumlu olur. ” düzenlemesi göz önüne alındığında yüklenicinin iş sahibi tarafından teslim edilmesi gerekip teslim edilmediği belirtilen malzemenin teslimine yönelik iş sahibine bildirim yapmak zorunda olduğu , davalı tarafça cevap dilekçesinde de belirtildiği üzere davalının ” davacının ürünleri teslim etmesini beklediği ” ve bu hususta davacı iş sahibine her hangi bir bildirim yapmadığı , söz konusu bildirim yapılmadığından TBK 472 .maddesi doğrultusunda doğacak sonuçlardan davalı yüklenicinin sorumlu olduğu , bu husus göz önüne alındığında davacı tarafça TBK 473. Madde kapsamında yapılan sözleşmeden dönme işleminin haklı ve yerinde olduğu, davacı tarafça sözleşmeden dönüldüğünden sözleşme sebebiyle ödenen bedelin iadesi talebinin de yerinde olduğu , davalı yüklenicinin davacı iddiasının aksine ihtarnamede ödeme için verilen 3 iş günlük sürenin sonu olan 08.03.2021 tarihi itibari ile temerrüde düştüğü incelenen tüm dosya kapsamı ile anlaşılmış davanın kısmen kabulüne karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM:Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın KISMEN KABULÜ ile, 75.000,00-USD’ nin fiili ödeme tarihindeki Merkez Bankası döviz kuru üzerinden TL karşılığının 08/03/2021 tarihinden itibaren işletilecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Faizin başlangıç tarihi ile ilgili fazlaya ilişkin isteğin REDDİNE,
2-Alınması gerekli 42.807,83-TL harçtan peşin alınan 10.701,96-TL harcın mahsubu ile bakiye 32.105,87 TL harcın davalı tarafça tamamlanmasına,
3-Davacı taraf kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T. Hükümlerine göre hesap ve takdir edilen 86.934,00-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan 10 davetiye gideri 78,50-TL, keşif ve bilirkişi ücreti 1.901,90-TL olmak üzere toplam 1.980,40 TL yargılama gideri ile davacı tarafça yatırılan 10.867,46-TL harç giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
1.320,00 TL arabuluculuk ücretinin davalıdan alınarak Hazineye gelir kaydına ,
Dair tebliğden itibaren 2 hafta içinde İstinaf yolu açık olmak üzere oy birliği ile verilen karar Davacı vekili Av ……….ile davalı vekili Av …’in yüzüne karşı açıkça okunup anlatıldı. 06/10/2022

Başkan ….
e-imza

Üye …
e-imza

Üye …
e-imza

Katip ….
e-imza