Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2017/485
KARAR NO : 2023/162

DAVA : Alacak (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 25/04/2017
KARAR TARİHİ : 09/03/2023

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili Mahkememize verdiği 24/04/2017 tarihli dava dilekçesinde; davacı ile davalı iş sahibi müteahhit firma (… Enerji Endüstri Makina İnş. San Ve Tic. A.Ş) arasında akdedilmiş 29.05.2015 tarihli Taşeronluk Sözleşmesi ile ilgili işin , 3. Kişi İzmir Tire’de kurulu … fabrika binası inşaatı kapsamındaki “Mekanik tesisat işlerinin” ısıtma, soğutma, buhar, buzlu su, yangın tesisatı, sıhhi tesisat, pissu tesisatı-temiz su tesisatı-basınçlı hava tesisatı ve diğer mekanik işlerin, sözleşme-sözleşme eki proje, keşif ve teknik şartnamelere göre, sabit birim fiyat usulü ile … şantiyesindeki uygulamasının yapılması işi olduğunu, işin süresinin 155 takvim günü olduğunu, işin 30.05.2015 tarihinde başlayıp 01.11.2015 tarihinde biteceğini, sözleşmenin 5.1 md. sinde ayrıntıları belirlenen, tarafların yükümlülüklerini kapsayan, davacı …’ın ekibiyle ve bizzat yapacağı imalatların her türlü sigorta, SGK primleri, işçilik ücretleri, vergi, genel vb. giderler ve kar vb giderler dahil olmak üzere işin sözleşme tutarının 852.252,26.TL+KDV olduğunu, her ay yapılacak düzenli hakedişlerin, müteakip ayın 25’inde ödeneceğini, davacının çalışmalarını ara vermeksizin tam ekip ve ekipmanla, 31 Mart 2017 tarihine kadar sözleşme şartlarında devam ettiğini, bu sürede davacının iş-işçilik-zaman- vade farkı kar yoksunluğu ve kaçırılan başka iş fırsatları yönünden önemli kayıplar meydana geldiğinden kayıpları için sözleşme bitiş tarihi olan 01.11.2015 tarihinden itibaren 31 Mart 2017 tarihine kadar olan 17 aylık süreye tekabül eden kayıpları talep etmek durumunda kalındığını belirtmiş ,fazlaya ilişkin haklar saklı tutularak , şimdilik 01.11.2015-31.03.2017 tarihleri arasındaki sözleşme dışı süredeki , sözleşme dışı iş-işçilik-zaman-vade farkı ve kaçırılan iş fırsatları ile mahrum kalınan kar yönünden doğan kayıplardan kaynaklanan 150.000,00 TL tazminatın, hakkın doğduğu tarihten itibaren işleyecek en yüksek faizi ile birlikte tespiti ve tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili Mahkememize verdiği 12/06/2017 tarihli cevap dilekçesinde; sözleşmenin … ‘ ın riskleri başlıklı 6.maddesinde “… Sözleşmenin uygulaması ile ilgili bilcümle riskleri, tehlike ve şartları kabul etmiştir. Sözleşmenin uygulanması sırasında birim fiyat cetvellerindeki toplam meblağlardan daha fazlasını icap ettirdiği takdirde dahi …’ın, fiyat artışı talep etmeyeceğini, iş’e devam edecek ve iş’i bitirecektir. ” düzenlemesi doğrultusunda risklerin davacı tarafça peşinen kabul edildiğini , bu risklerin de fabrika binasını inşa ettiren asıl iş sahibinin talepleri doğrultusunda ortaya çıktığını ve işin zamanında bitmesini engellediğini, davacı taraf işçilerinin iş verilmeden proje hazırlıklarını beklediğini, bu sürede işçilerin boş durduğunu, sözleşme dışı revizyonlar istendiğini iddia ettiğini ancak açıklandığı üzere yapılan işin doğasında olan durumlar söz konusu olup davacının tüm bu durumları sözleşmede açıkça kabul ettiğini, sözleşmenin 9.maddesinde işin kararlaştırılan fiyatla bitirileceği, işçilik artışları da dahil gerçekleşecek değişikliklerin kararlaştırılan bedeli artırmayacağının açıkça kararlaştırıldığını, söz konusu 9.madde uyarınca, davacının imalat bedelinin yüzde 20 arttığını bu yüzden zarar doğduğunu iddia etmesininde doğru olmadığını, birim fiyatlarının değişmeyeceğinin açıkça kararlaştırıldığını, her ne kadar proje süresince bazı ek işler gündeme gelmişse de bu ek işler için de davacıdan fiyat alınarak ödemenin yapıldığını, bu durumun da davacıya gönderilen Ankara 54. Noterliği tarafından düzenlenmiş, … yevmiye numaralı, 12.08.2016 tarihli ihtarnamenin 5.maddesinde belirtildiğini, defter ve kayıtlar incelendiğinde davalının sözleşmeye uygun olarak ödemeler yaptığının görüldüğünü, yapılan ilave işlerin de ihale bedelinin %30’unu aşmadığından davalının herhangi bir yükümlülüğünün bulunmadığını, davacıya gerçekleştirdiği tüm hak edişlerin çekler ile ödenmiş olup içinde bulunulan ekonomik koşullar içerisinde değerlendirildiğinde çeklerin makul vadelerde düzenlendiğinin açıkça belli olduğunu, davacıya gönderilen Ankara 54. Noterliği tarafından düzenlenen … yevmiye numaralı, 12.08.2016 tarihli ihtarnamede davacıdan hak edişlerini düzenli olarak bildirmesinin istendiğini, tüm bu taleplerin sözleşmede öngörülen iş süresinin aşılması neticesinde ortaya çıktığının iddia edilmesinin de mümkün olmadığını, davacının götürü bedel ile sözleşmeyi imzaladığını ve hak ettiği iş bedelini tamamen aldığını, kaldı ki, müspet zarar istenebilmesi için sözleşme ifa edilmemesi , ifadan vazgeçilmesi gerektiğini belirtmiş ,haksız ve hukuki dayanaktan yoksun davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İhbar olunan vekili Mahkememize verdiği 26/05/2017 tarihli cevap dilekçesinde; müvekkili şirket ile davalı yan arasında 20.05.2015 tarihli yüklenici sözleşmesi bulunduğunu, bu sözleşme m.21 gereğince davalı yanın üzerine aldığı işi davacı yana devrettiğini, sözleşme m 21’de yazılı olduğu üzere “Taşeron firma ve elemanları iş sahibinden herhangi bir nedenle hiçbir ad altında hiçbir hak ve alacak veya ödeme talebinde bulunamaz” hükmü kararlaştırıldığını, davacı yanın davalının cüz’i halefi olarak bu hüküm ile bağlı olduğunu, bu nedenle müvekkili şirket hakkında dava açmadığını, ihbar olunan müvekkili şirketin davanın tarafı olmadığından kendisi hakkında hüküm kurulmasının mümkün olmadığını, taraflar arasındaki ihtilafın müvekkilini ilgilendirip bağlamadığını , sözleşme ile zaten dava konusu hak ve talebin müvekkiline yöneltilmeyeceğinin kararlaştırılmış olduğunu belirtmiş , ihbar olunan müvekkili hakkında davanın tarafı olmadığından hüküm kurulmamasını talep etmiştir.
Davacı vekiline HMK 194.maddesi uyarınca talebini somutlaştırarak beyan dilekçesi sunmak üzere Mahkememizin 21/11/2017 tarihli celsesinde iki haftalık süre verilmiş, davacı vekili Mahkememize verdiği 27/11/2017 tarihli dilekçesinde; sözleşme dışı süredeki işlerden doğan (01/11/2015-31/03/2017 tarihleri arasındaki) sözleşme dışı sürede işçilik alacakları olarak füzulen fazladan ödenen miktarı mahsuben 40.000,00 TL, sözleşme dışı sürede yapılan revizyon vb. işlerden doğan fiyat farklarına mahsuben 40.000,00 TL, sözleşme dışı sürede uzun vadeli çeklerle yapılan ödemelerden doğan vade farkı alacaklarına mahsuben 10.000,00 TL, sözleşme dışı süredeki imalat birim fiyat artışından doğan alacaklara mahsuben 10.000,00 TL, sözleşme dışı sürede borulama işlerinin fittings imalat bedelline mahsuben 50.000,00 TL olmak üzere 150.000,00 TL nin hakkın doğduğu (imalatların yapıldığı) tarihten itibaren işleyecek en yüksek faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Dava dilekçesi ve davacı vekilinin 27/11/2017 tarihli beyan dilekçesinin de dikkate alınarak davacının sözleşme dışı fazla iş yapıp yapmadığı, yapmış ise sözleşme işinin işin % kaçı olduğunun belirlenmesine , ihbar olunan …’ün dosyaya bildirilen adresindeki imalatlar ile ilgili bilirkişiye yetki verilerek makine mühendisi ve inşaat mühendisi bilirkişiden rapor alınmasına yönelik Tire AHM talimat yazılmış, talimat mahkemesince alınan 01/02/2019 tarihli bilirkişi kurulu raporunda; raporda bahsi geçen mekanik tesisat imalatlarının davacı tarafından yapıldığı, sözleşme süresinde işin % 40’lık kısmının tamamlandığı, sözleşmedeki gecikmeden davacının mesul olmadığı, sözleşme süresi içerisindeki işlere boru montaj malzemesi (fittings) işçilik bedelinin konulmasına gerek olmadığı, sözleşme süresi dışındaki 17 aylık dönemde yapılan işler için boru montaj malzemesi (fittings) işçilik bedelinin dava tarihi olan 25/04/2017 tarihi itibariyle bedelinin 419.970,70 TL olduğu, keşif tarihi olan 19/06/2018 tarihi itibariyle bu bedelin 485.445,50 TL olduğu, sözleşme süresi dışındaki 17 aylık dönemde işçilik birim fiyatlarındaki artıştan kaynaklanan kaybın dava tarihi olan 25/04/2017 tarihi itibariyle bedelinin 215.673,85 TL olduğu, keşif tarihi olan 19/06/2018 tarihi itibariyle bu bedelin 219.298,12 TL olduğu, şantiyede yeterli iş verilmeksizin fazladan bulundurulan işçilere yapılan ücret ödemelerinden kaynaklanan kayıpların ve sözleşme süresi içerisinde fazladan ayda 10 çalışanın dikkate alınarak meydana gelen kayıpların hesaplanmasının makine ve inşaat mühendisliği meslek alanında bulunmaması nedeniyle bu konudaki incelemelerin bir mali müşavir bilirkişiye yaptırılmasının yerinde olacağı, davalı ile davacı taraf arasında yapılmış olan sözleşmenin incelenmesinin makine ve inşaat mühendisliği meslek alanında bulunmaması nedeniyle sözleşmeler hukukunda deneyim sahibi bir hukukçu tarafından Borçlar Kanunu ve diğer yasal mevzuat açısından değerlendirilmesi gerektiği ,sözleşmeden doğan alacak ve borçların çek tahsilat kayıtlarının fatura kayıtlarının makine ve inşaat mühendisliği meslek alanına girmediği için bir mali müşavir bilirkişi tarafından değerlendirilmesi gerektiği kanaatine varıldığı ayrıntılı ve gerekçeli olarak belirtilmiştir.
Taraflarca rapora itiraz edildiğinden taraflar arasında sözleşme ve yerine getirilmeyen edimler var ise miktarın belirlenmesine yönelik olarak makine mühendisi, inşaat mühendisi ve mali müşavir bilirkişiden oluşturulan üç kişilik bilirkişi kurulu vasıtasıyla keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılması için Tire AHM yeniden talimat yazılmış, talimat mahkemesince alınan 27/09/2019 tarihli bilirkişi kurulu raporunda; taraflar arası sözleşmenin 5.maddesinde iş bedelinin KDV hariç 852.252,26 TL olarak belirlendiği, aynı sözleşmenin 15.maddesinde işte %30 artma ve eksilme öngörüldüğü, bu nedenle davacı tarafından iş bedelinin KDV hariç 596.576,58 TL ila 1.107.927,94 TL bedelle gerçekleşmesi durumunun kabul edildiği, somut olayda keşif artışı nedeniyle sözleşme bedelinin KDV hariç 1.107.927,94 TL olarak kabulünün gerektiği , işin KDV hariç 1.944.321,15 TL bedel ile tamamlandığı, sözleşmede %76 oranında sözleşme dışı iş yapılmış olduğu (4 aylık işçilik faturası ile yapılan işler dahil) davacı tarafın sözleşme dışı sürede 49.827,91 TL fiyat artışı talep edebileceği, davacı tarafın 80.190,06 TL fittings malzeme bedeli talep edebileceği, davacı tarafın talep etmiş olduğu uzun vadeli çekler ile yapılan ödemelerin vade farkının davacı taraf defter kayıtlarına göre 48.030,63 TL, davalı tarafın defter kayıtlarına göre 42.295,20 TL faiz alacağının olabileceği, çalışılmayan 4 aylık sürede 10 işçinin giderinin 2015 yılı serbest piyasa rayiçlerine göre 62.000,00 TL olduğu görüş ve kanaatine varıldığı ayrıntılı ve gerekçeli olarak belirtilmiştir.
Taraflarca rapora itiraz edildiğinden itirazlar doğrultusunda ikinci bilirkişi kurulundan ek rapor istenilmiş alınan 20/01/2020 tarihli ikinci bilirkişi kurulu ek raporunda; taraflar arası sözleşmenin 5.maddesinde iş bedelinin KDV hariç 852.252,26 TL olarak belirlendiği, aynı sözleşmenin 15.maddesinde işte %30 artma ve eksilme öngörüldüğü, bu nedenle davacı tarafından iş bedelinin KDV hariç 596.576,58 TL ila 1.107.927,94 TL bedelle gerçekleşmesi durumunun kabul edildiği, somut olayda keşif artışı nedeniyle sözleşme bedelinin KDV hariç 1.107.927,94 TL olarak kabulünün gerektiği, işin KDV hariç 1.944.321,15 TL bedel ile tamamlandığı, sözleşmede %76 oranında sözleşme dışı iş yapılmış olduğu (4 aylık işçilik faturası ile yapılan işler dahil) davacı tarafın sözleşme dışı sürede 49.827,91 TL fiyat artışı talep edebileceği, davacı tarafın 80.190,06 TL fittings malzeme bedeli talep edebileceği, davacı tarafın talep etmiş olduğu uzun vadeli çekler ile yapılan ödemelerin vade farkının davacı taraf defter kayıtlarına göre 48.030,63 TL, davalı tarafın defter kayıtlarına göre 42.295,20 TL faiz alacağının olabileceği, çeklerin ileri tarihli olarak düzenlenmesine rağmen ödeme tarihinin bordro tarihi olacağının kabul edilmesi halinde davacı taraf defter kayıtlarına göre 20.148,44 TL, davalı taraf defter kayıtlarına göre 14.413,01 TL faiz alacağının olabileceği, çalışılmayan 4 aylık sürede 10 işçinin giderinin 2015 yılı serbest piyasa rayiçlerine göre 62.000,00 TL olduğu, bu sürenin 5 ay olarak kabul edilmesi halinde 77.500,00 TL olduğu görüş ve kanaatine varıldığı ayrıntılı ve gerekçeli olarak belirtilmiştir.
Alınan iki bilirkişi kurulu raporu arasında çelişki bulunduğu anlaşıldığından tarafların iddia ve savunmaları, sundukları deliller, dosya kapsamı belgeler, her iki tarafa ait ticari defter ve kayıtlar incelenmek ve Mahkememiz dosyasından alınan 1.ve 2. Rapor ve ek raporlar ile iş bu raporlara karşı taraf vekillerince sunulan itiraz dilekçeleri ve yine davacı vekili tarafından sunulan 01.04.2021 tarihli dilekçe içeriği tek tek değerlendirilmek ve her iki rapor arasındaki çelişkilerde giderilmek suretiyle dava dilekçesi ve ardından davacı vekili tarafından dosyaya talebinin açıklanmasına ilişkin olarak sunulan 27.11.2017 tarihli dilekçesindeki talepleri tek tek değerlendirilmek suretiyle taraflar arasındaki sözleşme kapsamında her iki tarafın edimlerini yerine getirip getirmediği, ilave iş bulunup bulunmadığı ve yine sözleşmeye konu iş kapsamında davacı tarafın dava dilekçesi ve 27.11.2017 tarihli dilekçesindeki taleplerinin yerinde olup olmadığı konusunda keşfen bilirkişi incelemesi yaptırılması yönünde Tire Asliye Ticaret (Hukuk) Mahkemesi’ne talimat yazılmış, talimat mahkemesince alınan 10/11/2021 tarihli bilirkişi kurulu raporunda ; … Besicilik İnş. Nak. Turz. San. ve Tic. A.Ş. (Yeni unvanı AK Gıda) Fabrikasında bahsi geçen mekanik tesisat imalatlarının davacı tarafından yapılmış olduğu, sözleşme süresinde işin ancak % 40,6 lık kısmının tamamlandığı, işin bitirilememe sebebinin çok yönlü olduğu, asıl yüklenici ve davalı … Enerji Endüstri Makina İnş. San Ve Tic. A.Ş.nin mekanik montajda kullanılacak malzemeleri zamanında temin edememesi, mekanik tesisata paralel olarak yapılması gereken bir takım inşaat işlerinin zamanında hazırlanamaması v.b. olduğu , dolayısıyla sözleşmedeki gecikmeden davacının mesul olmadığı, sözleşme süresi içindeki işlere boru montaj malzemesi (fittings) işçilik bedelinin konulmasına gerek olmadığı, sözleşme süresi dışındaki 17 aylık dönemde yapılan işler için boru montaj malzemesi (fittings) işçilik bedelinin, dava tarihi olan 25.04.2017 tarihi itibariyle bedelinin 359.008,60 TL olduğu, dosyada mevcut bilgi ve belgelerden davacının iş süresince şantiyede fazladan 10 işçi bulundurmuş olduğu, 27.09.2019 tarihli bilirkişi raporunda davacı tarafın 80.190,06 TL fittings malzemesi talep bedeli talep edebileceği hesaplanmış ise de davacının böyle bir talebi olmayıp sözleşme gereği mekanik tesisat imalatında kullanılacak tüm boru ve fittings malzemelerinin davalı tarafından temin edilmiş olduğu, vade farkı talebine ilişkin; davacı vekilinin 27.11.2017 tarihli dilekçesindeki vade farkı talebinin sözleşme dışı süredeki vadeli çeklerle yapılan ödemelerden doğan vade farkı alacağına mahsuben 10.000,00 TL talep edildiği, çeklerde vade farkı hesaplanıp hesaplanmayacağına ilişkin hukuki değerlendirmenin mahkemeye ait olduğu, vade farkı hesaplamasına ilişkin hangi faiz oranının uygulanacağının sözleşmede yer almadığı, taraf defter kayıtlarında vade farkı uygulamasına ilişkin teamül bulunmadığı, taraf defter kayıtlarında dava konusu ve dava dışı işlemlerin birlikte tek bir cari hesap üzerinden takip edildiği ve defter kayıtlarından hangi ödemenin hangi faturaya ait olduğunun belirlenemediği ayrıca ödemelerin bir kısmının nakit bir kısmının çek ile yapıldığı, vade farkının teknik hesaplamasının yapılabilmesi için hangi ödemenin hangi faturaya ait olduğunun ve vade tarihi ile faiz oranının belli olması gerektiği ancak dosya içeriğinde ve defter kayıtlarından bu bilgilere ulaşılamadığı görülmekle bu tespitler kapsamında vade farkına ilişkin takdir ve değerlendirmenin Mahkemeye ait olduğu kanaatine varıldığı ayrıntılı ve gerekçeli olarak belirtilmiştir.
Taraflarca rapora itiraz edildiğinden itirazların incelenmesine yönelik üçüncü bilirkişi heyetinden ek rapor istenilmiş, alınan 02/09/2022 tarihli bilirkişi kurulu ek raporunda; kök raporlarında yapılan hesaplamalar ve işbu ek raporlarına ilave değerlendirmeleri neticesinde, sözleşme dışı dönemde boru montaj malzemesi imalat bedeli dava tarihi olan 25.04.2017 tarihi itibariyle 359.008,60 TL olarak hesaplandığı, dosyada mevcut bilgi ve belgelerden davacının iş süresince şantiyede fazladan 10 işçi bulundurmuş olduğu hesaplandığı , buna göre 2015 yılı yerel serbest piyasa rayiçlerine göre bir çalışanın aylık ortalama giderinin 1.550,00 TL/ay olduğu göz önüne alınarak 4 aylık işçilik gideri 10 işçi x 4 ay x 1.550,00 TL/ay 62.000,00 TL olarak hesaplandığı, sözleşme dışı sürede uzun vadeli çeklerle yapılan ödemelerden doğan vade farkı alacağına ilişkin olarak, kök raporda da açıklandığı üzere; vade farkı hesaplamasına ilişkin hangi faiz oranının uygulanacağının sözleşmede yer almadığı, taraf defter kayıtlarında vade farkı uygulamasına ilişkin teamül bulunmadığı, taraf defter kayıtlarında dava konusu ve dava dışı işlemlerin birlikte tek bir cari hesap üzerinden takip edildiği ve defter kayıtlarından hangi ödemenin hangi faturaya ait olduğunun belirlenemediği ayrıca ödemelerin bir kısmının nakit bir kısmının çek ile yapıldığı, vade farkının teknik hesaplamasını yapılabilmesi için hangi ödemenin hangi faturaya ait olduğunun ve vade tarihi ile faiz oranının belli olması gerektiği, ancak dosya içeriğinde ve defter kayıtlarından bu bilgilere ulaşılamadığı görülmekle bu tespitler kapsamında vade farkına ilişkin takdir ve değerlendirmenin mahkemeye ait olduğu, sözleşme dışı sürede yapılan imalatlara ilişkin olarak talep edilebilecek fiyat farkına ilişkin olarak yapılan değerlendirmede geçmiş bir yıla ait birim fiyatların güncellenmesinin gerekeceği, sözleşmenin sona erdiği kabul edilen tarihten sonra taraflar arası düzenlenen hak edişler ve davacı tarafından düzenlenen faturalar ile bu hak edişler içerisinde yer alan boru montaj işçiliği fiyatları düzenlendiği ay ve yıl dikkate alınarak yeniden belirlenmiş olduğu, arz ve izah edilen hususlara bağlı yapılan hesaplamalarda davacı tarafın davaya konu süre içerisinde sözleşme fiyatlarıyla düzenlenen ve faturalandırılan hak ediş miktarının 607.802,74 TL. olduğu, bu bedelin güncellenmiş fiyatlar ile 657.630,65 TL. olduğu hesaplanmış olup, davacı tarafın sözleşme dışı sürede 49.827,91 TL fiyat artışı talep edebileceği görüş ve kanaatine varıldığı ayrıntılı ve gerekçeli olarak belirtilmiştir.
Son heyet raporunun alınmasından sonra davacı tarafça 07/11/2022 tarihli ıslah dilekçesi sunulmuş, ıslah dilekçesinde; 27/11/2017 tarihli dilekçede yazılı sözleşme dışı 01/11/2015-31/03/2017 tarihleri arasındaki 17 aylık dava konusu süre içerisinde iş verilmeyen toplam 4 aylık sürede tam takım halinde 17 işçi olarak bulundurulan ve fuzulen fazladan bulundurulan 10 işçi için işçilik alacakları olarak ödenen rakam olarak talep edilen 40.000,00 TL nin 22.000,00 TL arttırılarak 62.000,00 TL ye, yazılı sözleşme dışı 01/11/2015-31/03/2017 tarihleri arasındaki dava konusu sürede uzun vadeli çeklerle yapılan ödemelerin vade farkı olarak talep edilen 10.000,00 TL nin 38.000,00 TL arttıralar 48.000,00 TL ye, yazılı sözleşme dışı 01/11/2015-31/03/2017 tarihleri arasındaki 17 aylık dava konusu sürede işçilik fiyatlarında hiç bir artış yapılmaması nedeniyle işçilik birim fiyat artışından doğan alacaklara mahsuben talep edilen 10.000,00 TL nin 205.673,85 TL arttırılarak 215.673,85 TL ye, yazılı sözleşme dışı 01/11/2015-31/03/2017 tarihleri arasındaki 17 aylık dava konusu sürede borulama işlerinin (boru montaj malzemesi fitttings imalat işçilik bedeline) mahsuben talep edilen 50.000,00 TL nin 309.008,60 TL artırılarak 359.008,60 TL ye yükseltilmesinin talep edildiği, fark bedeli olan 574.682,45 TL alacağa ıslah tarihinden itibaren kademeli olarak işleyecek ticari temerrüt faizi uygulanmasına, dava dilekçesinde talep edilen 150.000,00 TL için de İzmir 3. Noterliğinden keşide edilen 20/07/2016 tarihli … yevmiye nolu davacı ihtarnamesinin tebliğ tarihi olan 21/07/2016 tarihinden itibaren işleyecek ticari temerrüt faizi ile birlikte alacağın hüküm altına alınmasına karar verilmesinin talep edildiği belirlenmiştir.
Toplanan tüm delillerin değerlendirilmesi sonucunda ; davacı tarafça taraflar arasında imza altına alınan sözleşme kapsamında sözleşme dönemi dışındaki 01/11/2015-03/11/2017 tarihleri arasındaki sözleşme dışı iş, işçilik, zaman, vade farkı ve kaçırılan iş fırsatları ile mahrum kalınan kar yönünden doğan kayıpların tazminine yönelik olarak davalı hakkında Mahkememize dava açıldığı, davacı … Mekanik Tesisat-… ile davalı … Enerji Endüstri Makine İnşaat San. Ve Tic. Ltd. Şti. Arasında 29/05/2015 tarihli ihbar olunan … Besicilik Gıda İnşaat Nak. Turz. San. ve Tic. AŞ.nin İzmir-Organize Sanayi Bölgesinde bulunan arazisi üzerinde yapılacak olan fabrika tesisi inşaatı kapsamında “Havalandırma, Isıtma-Soğutma, Buhar, Buzlu Su, Yangın Söndürme, Sıhhi Tesisat ve diğer mekanik işleri”nin sözleşme eki proje keşif ve şartnamelere göre sabit birim fiyat usulü ile yapımı konusunda sözleşmenin imza altına alındığı, Sözleşmenin 3.maddesi ile işin süresinin 155 takvim günü olarak belirlendiği, işin 30/05/2015 tarihinde başlayıp 01/11/2015 tarihinde sona ereceğinin belirtildiği, işin muhtemel tutarının Sözleşmenin 5.1 maddesinde KDV hariç 852.252,26 TL olarak belirlendiği, Sözleşmenin 15.maddesinde “… Projeler ve keşif listesinde belirtilmiş işlerden bazılarının yapılmasından vazgeçebilir veya projeler ve keşif listesinde belirtilmiş işlere ilave bazı işler yaptırabilir. % 30 EKSİLME ; … tarafından taahhütten çıkarılacak işlerinin tutarı ihale bedelinin %30’unu geçmediği takdirde …’ın bu sebeple …’dan hiç bir masraf ve zarar veya ziyan istemeye hakkı yoktur. %30 ARTMA; taahhüt kapsamındaki işlerden ayrı olarak tutarı ihale bedelinin %30’unu geçmemek şartı ile bazı işler ilave edildiği takdirde sözleşme şartlarında yapmaya mecburdur, bu yüzden …’ın ancak ek süre istemeye hakkı vardır” düzenlemelerinin bulunduğu,
Son hak edişin Mart 2017 tarihinde düzenlenerek 07/04/2017 tarihli ve 5157 seri nolu fatura ile 74.806,10 TL olarak ödendiği, söz konusu tarihin iş bitim tarihi olarak kabulünün gerektiği ve işin Mart 2017 itibariyle 17 ay uzamış olduğu, sözleşme konusu işin fen ve sanat kurallarına uygun olarak eksiksiz ve tam olarak yapılmış olduğu konusunda taraflar arasında anlaşmazlık bulunmadığı,
Sözleşme tarihi olan 30/05/2015 – 01/11/2015 tarihi arasında işin % 40,6 lık bölümünün tamamlandığı , işin sözleşmede belirtilen süre içerisinde tamamlanmadığı , işin geriye kalan yaklaşık %60 ‘lık kısmının işin sözleşme süresi sonuna taşınarak ek sözleşme yapılmadan Mart 2017 sonunda 17 aylık gecikme ile ve sözleşme işçilik birim fiyatlarına eskelasyon yapılmadan tamamlandığı, bu husus göz önüne alındığında davacı tarafın sözleşme dışı süre olan 01/11/2015-31/03/2017 tarihleri arasındaki işlerden doğan bir kısım ek alacaklarının hüküm altına alınması gerektiği ,
Dava dilekçesi ve davacı tarafça sunulan 27/11/2017 tarihli dilekçede, davacı tarafın ,sözleşme dışı süre olan 01/11/2015-31/03/2017 tarihleri arasındaki işlerden doğan sözleşme dışı sürede işçilik alacakları, sözleşme dışı sürede yapılan revizyon vb. işlerden doğan fiyat farkı alacakları ,sözleşme dışı sürede uzun vadeli çeklerle yapılan ödemelerden doğan vade farkı alacakları , sözleşme dışı süredeki imalat birim fiyat artışından doğan alacaklar ve sözleşme dışı sürede borulama işlerinin fittings imalat bedeli alacaklarının talep edildiği ,
Davacının sözleşme dışı süredeki imalat birim fiyat artışından doğan alacakları yönünden; Sözleşmenin 15.maddesindeki %30 artma ve eksilme ile ilgili hüküm göz önüne alındığında davacı tarafın iş bedelinin KDV hariç 596.576,58 TL ila 1.107.927,94 TL bedelle gerçekleşmesi hususunu kabul ettiğinin anlaşıldığı ve bu durumda sözleşmenin 15.maddesi gereğince sözleşme bedelinin 1.107.927,94 TL olarak kabulünün gerektiği, davacı tarafın davaya konu edilen 01/11/2015-31/03/2017 tarihleri arasındaki süre içerisinde sözleşme fiyatları ile düzenlenen ve faturalandırılan hak ediş miktarının 607.802,74 TL olduğu, söz konusu bedelin güncellenmiş fiyatlar ile ederinin ise 657.630,65 TL olduğu, buna göre davacı tarafın sözleşme dışı süre için 49.827,91 TL fiyat artışı talep edebileceği, bu hususta 2. ve 3. bilirkişi kurulu raporlarının birbirini doğruladığı ,
Davacının sözleşme dışı sürede borulama işlerinin fittings imalat bedeli alacakları talebi yönünden; sözleşme süresi olan 30/05/2015-01/11/2015 tarihleri arasında 5 adet hak ediş yapılarak 5 adet fatura kesildiği, kesilen fatura bedelinin 408.835,42 TL olduğu, fatura bedelinin sözleşme bedeline oranlanması sonucunda sözleşme süresi içerisinde işin gerçekleşme oranının % 40,6 olduğu, boru montaj işçilik bedelinin sözleşme bedeline oranlandığında bu oranın %74,79 olduğu, 17 aylık hak ediş karşılığı olan 1.599.885,95 TL mekanik tesisat işi içindeki boru montaj malzemesi işçilik bedelinin 1.196.695,31 TL olarak hesaplandığı, boru montaj malzemesi işçilik oranının işin büyüklüğü göz önüne alınarak %30 kabulünün gerektiği, davacının sözleşme dışı 17 aylık dönemde yapmış olduğu boru montaj malzemesi işçilik bedeli alacağının 359.008,60 TL olarak 3 bilirkişi kurulu raporunda hesaplandığı ve Mahkememizce bu kalem yönünden söz konusu rakama itibar edildiği ,
Davacının sözleşme dışı sürede işçilik alacakları talebi yönünden iş süresince şantiyede fazladan 10 işçi bulundurulduğu, buna göre 2015 yılı serbest piyasa rayiçlerine göre bir çalışanın aylık ortalama giderinin 1.550,00 TL/ay olarak göz önüne alındığında 4 aylık işçilik giderinin 62.000,00 TL olarak hesaplandığı, bu hususta 2. ve 3. bilirkişi kurulu raporlarının birbirini doğruladığı ,
Davacının sözleşme dışı sürede uzun vadeli çeklerle yapılan ödemelerden doğan vade farkı alacağı talebi yönünden ; taraflar arasında imza altına alınan sözleşmede vade farkı istenebileceğine dair bir düzenleme olmadığı gibi taraflar arasında vade farkı uygulamasına ilişkin teamül de bulunmadığı bu hususlar göz önüne alındığında davacının söz konusu talebinin reddinin gerektiği ,
Davacının sözleşme dışı sürede yapılan revizyon vb. işlerden doğan fiyat farkı alacağı talebi yönünden , davacı tarafça sözleşme dışı sürede yapılan revizyon vb. işler ile ilgili ayrıntılı bir açıklama yapılmadığı gibi söz konusu işler ile iddianın ispatına yönelik herhangi bir bilgi ve belge sunulmadığı ve bu husus göz önüne alındığında da davacının söz konusu talebinin de reddinin gerektiği ,
Sonuç olarak davacının sözleşme dışı sürede borulama işlerinin fittings imalat bedelinden 359.068,60 TL, sözleşme dışı süredeki imalat birim fiyat artışından 49.827,91 TL ve sözleşme dışı sürede işçilik alacaklarından 62.000,00 TL olmak üzere toplam 470.836,50 TL talep edebileceği, davacı tarafça davanın kısmi dava olarak açıldığı ve daha sonra ıslah edildiği , dava dilekçesinde talep edilen 150.000,00 TL nin 50.000,00 TL lik bölümünün sözleşme dışı sürede uzun vadeli çeklerle yapılan ödemelerden doğan vade farkı alacağı ve sözleşme dışı sürede yapılan revizyon vb. işlerden doğan fiyat farkı alacağına yönelik olduğu ve söz konusu alacak taleplerinin reddinin gerektiği , davacının dava dilekçesindeki 100.000,00 TL lik talebi yönünden davanın kabulüne karar verildiğinden bu bölüm yönünden dava tarihinden , hüküm altına alacağın kalan bölümü yönünden ise ıslah tarihinden itibaren talep doğrultusunda ticari avans faizinin hüküm altına alınmasının gerektiği , davacı tarafça dava dilekçesindeki alacak talepleri yönünden İzmir 3. Noterliğinden keşide edilen 20/07/2016 tarihli … yevmiye nolu davacı ihtarnamesinin tebliğ tarihi olan 21/07/2016 tarihinden faiz talebinde bulunulduğu ancak söz konusu ihtarnamede talep edilen alacak miktarı belirtilmeyip yalnızca hukuksal işlemlere başvurulacağı ihtar edildiğinden söz konusu ihtarnamenin davalıyı temerrüte düşürmediği , davalının temerrütünün dava tarihi itibariyle gerçekleştiği incelenen tüm dosya kapsamı ile anlaşılmış davanın kısmen kabulüne karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM:Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın KISMEN KABULÜ ile 470.836,50 TL nin 100.000,00 TL lik bölümüne dava tarihi olan 25/04/2017 tarihinden geriye kalan 370.836,50 TL lik bölümüne ıslah tarihi olan 07/01/2022 tarihinden itibaren hesaplanacak ticari avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine ,
Fazlaya ilişkin isteğin REDDİNE,
2-Alınması gereken 32.162,84 TL harçtan peşin alınan 2.561,63 TL ile ıslah sırasında alınan 9.815,00 TL nin mahsubu ile bakiye 19.786,21 TL harcın davalı tarafça tamamlanmasına ,
3-Davacı taraf kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T. Hükümlerine göre hesap ve takdir edilen 68.917,00-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davalı taraf kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T. Hükümlerine göre hesap ve takdir edilen 38.538,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Davacı tarafça yapılan 41 davetiye bedeli 360,20 TL , keşif ve bilirkişi inceleme ücretleri 7.598,70 TL olmak üzere toplam 7.958,70 TL yargılama giderinin red ve kabule göre 4.378,00 TL lik bölümünün davalıdan alınarak davacıya verilmesine, kalan bölümünün davacı üzerinde bırakılmasına,
Davacı tarafça yatırılan 12.417,63-TL harç giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Davalı tarafça yapılan masrafların red ve kabule göre davalı üzerinde bırakılmasına ,
Dair tebliğden itibaren 2 hafta içinde İstinaf yolu açık olmak üzere oy birliğiyle verilen karar Davacı vekili Av……… ile davalı vekili Av. ……… ve ihbar olunan ……… vekili Av. ……….yüzüne karşı, açıkça okunup anlatıldı. 09/03/2023

Başkan …
E-imzalıdır
Üye …
E-imzalıdır
Üye …
E-imzalıdır
Katip …
E-imzalıdır