Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2015/848
KARAR NO : 2022/667

DAVA : Alacak (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 05/08/2015
KARAR TARİHİ : 09/09/2022

Davacı tarafından davalı aleyhine açılan Alacak (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda, tüm dosya incelendi.
İDDİA VE TALEP:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili ile … arasında … tarihinde … Yapımı İşi için sözleşme imzalandığını, işin iki kalem olarak yapılacağını, beton direkli tel çit yapılması ve istinat duvarı yapılması şeklinde iki grup halinde bildirimde bulunulduğu ancak idarenin hiçbir işlem yapmadığını, bunun üzerine … tarafından inceleme yapılmış ve hazırlanan rapor ile projenin istinat duvarı yapımına uygun olmadığı yönünde görüş bildirildiği, bunun üzerine müvekkili tarafından hazırlanan … onaylı proje ile davalı idareye başvurulduğunu, bunun üzerine projenin revize edilmesinin kabul edildiği, hakediş artışının karar altına alındığını, müvekkilinin işi bitirdiğini, … tarihinde geçici kabul tutanağı imzalandığını, ancak geçici kabul yapılmışsa da müvekkilinin yaptığı bir kısım işlere ait ödemelerin yapılmadığını, proje harici talimatla yapılan eksik hesaplanan şartnamede olupta birim fiyat tariflerinde olmayan imalat kalemlerine eklenmeyen ve dolayısıyla ödemesi yapılmayan işler sebebiyle müvekkile hak edişlerin eksik ödendiğini, bu imalatlar ile ilgili … tarihinde hakedişe itiraz edildiğini belirterek şimdilik … TL’nin işin yapıldığı tarihten itibaren uygulanacak faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP VE SAVUNMA:
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Taraflar arasında … tarihli sözleşme bulunduğu, söz konusu sözleşme kapsamında iş artışı yapıldığı, sözleşme bedeli ile diğer hakedişlerin davacıya ödendiği, davacının yasal süresi içerisinde hakedişlere herhangi bir itirazının bulunmadığı, davacının iddialarının gerçeği yansıtmadığı, proje harici iş yapılması için davacıya herhangi bir talimat verilmediği ve davacının tüm hakedişleri kendi rızası ile imzaladığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DAVA:
Dava, eser sözleşmesi kapsamında bakiye iş bedeli isteğine ilişkindir.
DELİLLER:
-… Sözleşme dosyası
ve ekleri ve hakediş raporu,
-… Asliye Hukuk Mahkemesince mahallinde yapılan keşif tutanağı ve bilirkişi
…’nın … tarihli raporu,
-… Asliye Hukuk Mahkemesince mahallinde yapılan keşif tutanağı ve
… tarihli bilirkişi raporu,
-Bilirkişi …’ün … tarihli raporu,
-İzmir Vergi Dairesi Başkanlığının … tarihli yazısı ve eki,
-Bilirkişi …’un … tarihli kökü raporu ve …
tarihli ek raporu,
-Bilirkişi …’ın … tarihli kök raporu, … tarihli ek
raporu ve … tarihli 2. ek raporu,
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Davacının, davalı ile aralarında … Yapım İşi sözleşmesi bulunduğu, sözleşme bedelinin … TL olduğu, … TL’lik iş artışı ile birlikte toplam iş bedelinin … TL olduğu, davalı idarece buna karşılık … TL ödeme yapıldığı, işin yürütülmesi sırasında projenin hatalı olduğunun tespit edildiği, davalı kurumun uyarıldığı, davalı kurumun sözlü uyarılara rağmen işe devam edilmesini talep ettiği, bunun üzerine kendisinin İnşaat Mühendisleri Odası … Şubesinden teknik görüş talebinde bulunduğu, yapılan incelemede projenin istinat yapısına uygun olmadığının tespit edildiği, kendisi tarafından yeni bir proje hazırlandığı, davalı kuruma sunulduğu, davalı kurumun projesin revize edilmesi talebini kabul ettiği, iş artışına karar verildiği, ihaleye konu işin yeni projeye uygun olarak ve talimatlara bağlı kalınarak yapıldığı, … tarihinde geçici kabul tutanağı imzalandığı, davalı idarece ihale kapsamında ve sonradan eklenen işler kapsamında bazı işlere ilişkin ödemeler yapılmadığı, proje harici talimat ile yapılan, eksik hesaplanan, şartnamede olup da birim fiyat tarifelerinde olmayan, imalat kalemlerine eklenmeyen ve ödemesi yapılmayan işler nedeniyle eksik hakediş ödemesi yapıldığı, bu eksiklikler nedeniyle hakedişe itiraz edildiği, davalı kurumun sebepsiz zenginleştiği, davalı kurum talimatları doğrultusunda ve proje kapsamı dışında işler yapıldığı ve bu nedenle davalıdan alacaklı olduğunu iddia ettiği, davalının ise davacının hakedişlere itirazlara bulunmadığı, sözleşme bedelinin iş artışları ile birlikte davacıya ödendiğini ve davacıya borçlu olmadığını savunduğu, taraflar arasında sözleşme ilişkisi bulunduğu ihtilafsız olup, davacı yüklenicinin sözleşme kapsamındaki imalatlara ilişkin hakedişleri ihtirazı kayıt ile imzalayıp imzalamadığı, sözleşme kapsamında olup da bedeli ödenmeyen imalat ve sözleşme dışında olup bedeli ödenmeyen sözleşme dışı iş olup olmadığı, varsa davacı yüklenicinin bunu talep edip edemeyeceği, talep edebilecekse talep edebileceği miktarın ne kadar olduğu hususlarında ihtilaf bulunduğu anlaşılmıştır.
Mahkememizce yapılan araştırmada davacının tacir olarak ticaret siciline kayıtlı olduğu, her iki tarafı tacir olan ve tarafların ticari işletmesini ilgilendiren nispi ticari dava niteliğindeki eser sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlıkta mahkememizin görevli olduğu anlaşılmıştır.
Davaya konu işin birden fazla mahalde gerçekleştirildiği ve fazla yapılan imalat kalemlerine ilişkin dava dilekçesinde yeterli açıklama bulunmadığı mahkememizce dikkate alınarak 6100 sayılı HMK’nun 31 ve 194 maddeleri kapsamında davacıya iddia ve talebini somutlaştırmak üzere süre verildiği, davacı vekilinin … tarihli dilekçesi ile yapılan fazla işlere ilişkin beyanda bulunduğu, dava konusu işlerin … İli … ilçesi … kuyuları, … İli … ilçesi … kuyuları, … İli … ilçesi …. pompa istasyonu ve … acil pompa istasyonu mahallerinde gerçekleştirildiği görülmüştür.
Mahkememizce dava konusu sözleşme kapsamında yapılan işlerin tespiti için ilgili mahal mahkemelerine talimat yazıldığı, bu kapsamda … Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından … tarihinde keşif icra edildiği, bu keşif sonucu düzenlenen … tarihli raporda …İşletme Sahasında davacı tarafından yapılan ilave imalat tutarının … TL olarak hesaplandığı yönünde görüş ve kanaat bildirildiği, yine mahkememizce … Asliye Hukuk Mahkemesine yazılan talimat üzerine anılan mahkemece … tarihinde keşif icra edildiği, dosyanın bilirkişiye tevdi edildiği, bilirkişinin … tarihli raporunda, bir kısım işlerin bedelinin ödendiği, davacının bu kısımlar yönünden ödeme talep edemeyeceği, mıcır atılması, istinat duvarına barbakan yapılması, çelik boru imalat fazlalığı ve uyarı levhası takılması yönünden hesaplama yapılmaksızın davacının ilave ödeme talep edebileceği yönünde görüş bildirildiği, taraflarca … tarihli rapora itiraz edilmesi ve söz konusu raporda hesaplama yapılmadığı gözetilerek mahkememizce yeniden mahal mahkemesine talimat yazıldığı, … 1. Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından … tarihinde gerçekleştirilen keşif sonrası dosyanın bir başka bilirkişiye tevdi edildiği, bilirkişinin … tarihli raporunda, sözleşme kapsamında olup hakedişlere dahil edilmeyen iş bedelinin … TL, sözleşme dışında fazladan yapılan iş bedelinin ise … TL olarak hesaplandığı yönünde görüş ve kanaat bildirilmiştir.
Mahkememizce talimat yoluyla … Asliye Hukuk Mahkemesi ve … Asliye Hukuk Mahkemelerinden … ve … tarihlerinde alınan raporlarda taraflar arasındaki sözleşme ilişkisine konu işler ile hangi işlerin sözleşme kapsamında olduğu, hangilerinin ise sözleşme dışında olduğu, ayrıca davacının hakedişlerde ihtirazi kaydının bulunup bulunmadığının tespit edilmediği dikkate alınarak dosyanın bir başka bilirkişiye tevdine karar verildiği, bilirkişiden alınan … tarihli kök rapor ile … tarihli ek raporda, davacının yargılama aşamasındaki beyanları ve dosya kapsamının dikkate alınmadığı, … tarihli raporun tekrarı mahiyetinde olduğu, … Asliye Hukuk Mahkemesince alınan … tarihli rapora ilişkin herhangi bir değerlendirme içermediği görülmüştür.
… tarihli kök rapor ile … tarihli ek raporda mahkememizce istenilen hususlara cevap verilmemesi üzerine mahkememizce yeniden aynı gerekçelerle dosyanın bir başka inşaat mühendisi bilirkişiye tevdiine karar verildiği, bilirkişiden alınan … tarihli kök raporda; Taraflar arasında … tarihinde imzalanmış, 35 maddeden oluşan “… ” işine ait birim fiyat sözleşme bulunduğu, sözleşme bedelinin … TL olduğu, sözleşmenin imzası sonrası … gün içinde yer teslimi yapılarak işe başlanacağı, … gün içinde tamamlanarak işin geçici kabule hazir hale getirileceği, yükleniciden … TL kesin teminat alındığı, fiyat farkı ödenmeyeceği, teminat süresinin … ay olduğu, sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksikliği ve işin tasfiyesine ilişkin hususlarda “Yapım İşleri Genel Şartnamesinin” hükümlerinin uygulanacağı, sözleşme eki birim fiyat teklif cetvelinde yer alan herhangi bir iş kaleminde işin devamı sırasında %… yi aşan artış meydana gelmesi ve toplam artışın aynı zamanda sözleşme bedelinin %…’ini geçmesi halinde artışın bedeli içindeki payı nispetinde ilgili iş kalemine ait birim fiyat sözleşmede gösterildiği şekilde revize edileceğinin kararlaştırıldığı, birim fiyatlı sözleşmeye konu işlerin birim fiyat listesinde toplam … kalem imalat olarak belirtildiği, davacı yükleniciye boş olarak teslim edilen bu birim fiyat listesindeki işlerin, davacı yüklenicinin gerek büro gerek işin yapılacağı sahada yaptığı çalışmalarla belirlediği birim fiyatlarla doldurularak, ihale komisyonuna teslim edildiği, yapılan ihale sonucunda ihalenin en uygun teklifi veren davacının uhdesinde kaldığı, teklif mektubundaki … kalem imalatın hakedişler ile uyumlu olduğu, davacı yüklenicinin … taahhüdünde bulunan iş bünyesinde bulunan istinat duvarı imalatına ait temellerin münferit olarak projelendirildiğini beyan ederek, … nun teknik görüşü ile bu temellerin mütemadi (sürekli) temel olarak projelendirilmesinin daha uygun olacağını davalı idareye bildirdiği, bu müracaat doğrultusunda, davalı idare tarafından ihale edilen iş kapsamındaki bir kısım taş duvar ve tel çitin iyi durumda olduğu, yenilenmesine ihtiyaç olmayacağı görüşü ile bu imalatlar minha edilerek davalı idare, davacı yüklenici ile birlikte hazırladığı mukayeseli keşif ile söz konusu imalatlarla ilgili %… oranında (… TL) iş artışı yaptığı bu artışın davalı idarenin yönetim kurulunda onaylandığı, böylece işin ihale bedelinin … TL +… TL = … TL ye yükseldiği, dava konusu iş için taraflarca kabul edilerek imzalanmış, … adet ara, … adet (… ve … nolu) kesin hakediş düzenlendiği, … tarihli … nolu kesin hakedişte, yapılan imalat tutarının … TL olarak hesaplandığı, önceki ara hakedişlerin ve daha sonra bu kesin hakedişin davacı yüklenici tarafından itirazsız imzalandığının belirlendiği, bu hakedişler incelendiğinde, işin %… oranında gerçekleştiği, yapılan toplam imalat tutarının … TL olarak taraflar arasında imzalanan birim fiyat sözleşme bedeli olan … TL’nin altında kaldığının anlaşıldığı, dosyada … nolu kesin hakedişin haricinde ayrıca iki ayrı … nolu kesin hesabın bulunduğu, davalı idare tarafından hazırlanan … tarihli … nolu kesin hakedişin … TL toplam imalat bedeli üzerinden bağlandığı, ancak davacı yüklenicinin bu kesin hakedişte imzasının bulunmadığının belirlendiği, dosyadaki diğer … nolu kesin hakedişin ise … tarihli olduğu, bu imzasız hakedişin ise davacı tarafından hazırlandığı, iş bitim tarihi olan … tarihine kadar yapılan imalatların … TL olarak hesaplandığı, davacı yüklenicinin idareye verdiği … tarihli dilekçe ile davalı idareye başvuruda bulunduğu ve fazla imalat bedelini talep ettiği, işin fiili olarak … tarihinde bitirildiği, bu tarih itibariyle, geçici kabul heyeti teşkil edildiği ve heyetin … -…5 tarihlerinde mahallinde inceleme yaptığı, tanzim edilen tutanağın davacı ve davalı tarafça itirazsız, imzalandığı, … tarihli geçici kabul tutanağının davalı idarece onaylandığı, davaya konu iş ile ilgili olarak … tarihinde mahallinde yaptıkları incelemeler doğrultusunda tanzim edilmiş … tarihli kesin kabul tutanağının davacı yüklenici tarafından iş bu dava nedeniyle ihtirazi kayıt ile imzalandığı, bu tutanağının da davacı idarece … tarihinde imzalandığı, sunulan tüm bilirkişi raporlarında, işin birim fiyat usulüyle ihale edildiği ve tanzim edilen … hakedişin davacı tarafından itirazsız imzalanmış olduğu hususunun göz ardı edildiği, dava konusu işte birim fiyatlı sözleşme gereği tanzim edilmiş uygulama projesi bulunmadığı, yapılan imalatların, sahada tarafların ortak katılımı ile yapılan imalat ölçümlerine göre tanzim edilmiş ataşmanlarla kayıt altına alındığı, bu ataşmanlar göz önüne alınarak, hakedişlerin tanzim edildiği, dosyadaki bilirkişi raporlarında, tamamlanmış, bitirilerek kuruşlandırılmış imalatlara ait kazı hesaplamaları yapıldığı, çalışma payı, kazı derinliği, rögar imalat ölçüleri gibi hususlarda yeniden değerlendirmeler yapıldığının tespit edildiği, bu yaklaşımın, davalı ve davacı tarafların mahallinde yaptıkları takip ve denetim esas alınarak beraberce alınan imalatların, mahallindeki fiili ölçülere göre tanzim edilmiş ataşmanlara bağlı hazırlanmış ara hakedişlerin tümüyle göz ardı edilmesine sebep olduğu, herhangi bir teklif ve onayı olmayan, sözleşme harici imalatlar belirlenerek, bu imalatlar üzerinden bedeller üzerinden davacı alacağı hesaplandığı, … kesin numaralı hakediş tarihinin … olduğu, bu hakedişe kadar bu hakediş dahil tüm ara hakedişler ve keşif artışına yönelik tanzim edilmiş mukayeseli keşfin, davacı yüklenici tarafından itirazsız imzalandığı, işin geçici kabulünün yapıldığı, geçici kabulün taraflarca itirazsız imzalandığı ve davalı idarece onaylandığı, yüklenicinin son hakedişten yaklaşık … ay sonra, geçici kabulün tanziminden yaklaşık … ay sonra … tarihinde idareye verdiği dilekçe ile ödemelere itiraz ettiği, ancak, dosyadaki taraf vekillerinin dilekçelerinde de dillendirilen sözleşmenin ayrılmaz bir parçası olan Yapım İşleri Genel Şartnamesinin …, … ve … Maddeleri tarafların itirazları ile ilgili takip edilmesi gereken süreci ayrıntılı açıkladığı, mahallinde fiili olarak denetim elemanları ve yüklenici tarafından beraberce alınan ölçüler ve hazırlanan krokilerden oluşan ataşmanlara dayalı olarak belirlenen imalat miktarlarının işin bitiminden çok sonra revize edilmesinin teknik karşılığının bulunmadığı, davacının dava konusu olan sözleşme harici yaptığını beyan imalatlarla ilgili talep, itiraz ve müracaatının bulunmadığı, davacı yüklenicinin teklif mektubundaki birim fiyata tabi imalatlar ile tanzim edilen ve taraflarca itirazsız imzalanmış hakedişlerde imalatların uyumlu olduğu, bu bilirkişi raporunda, dava konusu işte davacı yüklenici lehine oluşmuş alacağa ait ihale makamınca onaylanarak sözleşme harici ikmal edilmiş imalat tespit edilmediği, dosyaya daha önce sunulan bilirkişi raporlarındaki bu yönde bildirilmiş teknik kanaatlerin, taraflar arasında imzalanmış birim fiyat sözleşmeye, Yapı İşleri Genel Şartnamesinin amir hükümlerine ve ihale mevzuatına aykırı olduğu, yönünde görüş ve kanaat bildirildiği görülmüştür.
Davacı tarafından bu rapora itiraz edilmesi üzerine kök rapor hazırlayan bilirkişiye dosyanın tevdi edildiği ve itirazlar doğrultusunda ek rapor düzenlenmesinin istenildiği, bilirkişinin … tarihli ek raporunda, bilirkişi heyetince hazırlanan, diğer bilirkişilerce kabul edilen metrajlara dayalı ve bilirkişi tespiti sonrası davacı tarafından miktar olarak talep edilebilen işlerin sözleşme kapsamında olmadığı, sözleşme kapsamında olmayan iş ve imalatların idarenin onayı olmadan keyfen yüklenici tarafından yapılarak bedelinin talep edilmesine Kamu İhale Mevzuatının izin vermediği, … tarihli ikinci ek raporda ise; taraflar arasında imzalanan 4734 sayılı kamu ihale kanunu kapsamındaki birim fiyat sözleşme olup, sözleşme konusunun … adet iş kaleminden oluştuğu, bunların
… ile demirli ve demirsiz beton inşaatın yıkılması … m³
… yapılması …
… yapılması … m
…
…
…
…
…
…
…
…
… olduğu,
… işinde, …. olduğu, ayrıca, kazı esnasında, çalışma payının ne kadar alındığının sonradan tespitinin teknik olarak mümkün olmadığı , imalatın yapım esnasında taraflarca ölçüldüğü ve metrajlandırıldığı, buna rağmen, bilirkişilerin yüklenici tarafından itirazsız kabul edilen ve imzalanan hakedişteki imalat miktarlarını, kabul etmeyerek ne kadarlık bir kısmın idare ne kadarlık kısmın yüklenici tarafından yapıldığını göz önüne almadan, kendilerince belirledikleri ya da tahmin ettikleri değerler üzerinden tekrar analizler ve metrajlar hazırladığı, bu işlemlerin teknik şartnamelere, birim fiyat sözleşme esasına aykırı olduğu, … ve … işinde … imalatının içinde yer aldığı, Ancak bilirkişilerin bu imalat miktarını tekrar bu poz içine dahil ettiklerinde mükerrerlik oluştuğu, ayrıca betonun mikserle dökülmüş olmasının yüklenicinin kendi seçimi olup, bu hususun sözleşmede bulunmayan imalat olarak değerlendirilmesinin teknik olarak mümkün olmadığı, … ve … işinde … ile ilgili idarenin belirlediği ve bildirdiği sayıda kapıyı yapmak yükümlülüğünün davacıda olduğu, yüklenicinin sözleşmenin ayrılmaz bir parçası olan Yapı İşleri Genel Şartnamesinin 23. Madde hükümlerini göz ardı ederek, keyfen yaptığı imalatı talep edemeyeceği, yüklenicinin bu imalatın kabul edildiği taraflarca belirlenen miktar üzerinden kuruşlandırılan … nolu kesin hakedişi itirazsız imzaladığı, … ve … işinde bu imalat ile ilişkili … poz numaralı demir imalat boyası ile ilgili ödemenin de … nolu kesin hakedişte yer aldığı, yüklenici tarafından itirazsız imzalandığının belirlendiği, … ve … işinde bilirkişi tarafından hazırlanan A… imalatının teknik şartnamede kazı imalatı ile birlikte tariflendiği göz önüne alındığında, analize dayalı olarak ayrıca ödeme yapılmasının mükerrer ödemeye yol açacağı, … işinde bilirkişi tarafından hazırlanan A… tesis edilmesinin yükleniciye teslim edilen son projede yer aldığı, imalatın bu proje kapsamında yüklenici tarafından herhangi bir talepte bulunulmadan itirazsız yapıldığı, ilgili hakediş imzalanarak, yüklenici tarafından kabul edildiği, feragat edilen işlerde dahil tüm işlerde bilirkişi tarafından hazırlanan … amblemli uyarı levhası yapılması imalatında saç malzemenin yüklenici tarafından temin edildiği, idareye teslim edildiği idare tarafından kesilerek hazırlanan levhaların mahallinde montajının yapıldığının belirlendiği, yüklenici tarafından sadece malzemesi temin edilen bedeli talep edilmeyen, bu imalatın ikmalinin tümüyle yükleniciye aitmiş gibi kabul edilerek hesaplama yapılmasının teknik karşılığının bulunmadığı, bilirkişiler tarafından belirlenen imalatların bir bölümünün sözleşme konusu birim fiyatların kapsamında zaten yükleniciye ödendiği, hesaplanan imalat metrajlarının sözleşme kapsamındaki yada sözleşme harici imalat olarak kabul edilemeyeceği görüş ve kanaatine varıldığı, bilirkişilerce tanzim edilen raporlarda taraflar arasındaki sözleşmenin birim fiyat sözleşme olduğu, yapım işleri genel şartnamesinin sözleşmenin ayrılmaz bir parçası olduğu, şartname hükümlerine aykırılık gösteren hususlarda ödeme yapılamayacağının göz ardı edildiğinin anlaşıldığı, ayrıca, kök ve ek raporlarda da ifade edildiği üzere, sözleşme kapsamında olmayan iş ve imalatların idarenin onayı olmadan keyfen yüklenici tarafından yapılarak, bedelinin talep edilmesine Kamu İhale Mevzuatı hükümleri izin vermediği yönünde görüş ve kanaat bildirildiği görülmüştür.
Davacı vekili … tarihli dilekçesinde … ve … ilişkin bilirkişi incelemesi yapıldığı, davalı tarafından ödenmesi gereken tutarların tespit edildiği, … istasyonları yönünden henüz herhangi bir incelemenin gerçekleştirilmediği, incelemenin yapılmadığı bu alanlar yönünden taleplerinden feragat ettikleri, mahkemece alınan bilirkişi raporlarına göre … işine ilişkin alacaklarının …TL ve … TL, … kuyularına ilişkin alacaklarının ise … TL olarak hesaplandığı, buna göre davalı kurumun toplam … TL sebepsiz zenginleştiğini belirttiği, … tarihli ıslah dilekçesi ile de dava değerini ıslah ettiği ve bu tutarın davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ettiği anlaşılmıştır.
Yukarıda yapılan açıklamalar ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; Sözleşme dışı işler; iş değişikliği, fazla imalât ve sözleşmede hiç bulunmayan işler olmak üzere üç ayrı gurupta toplanır. Sözleşmede hiç bulunmayan işin yüklenici tarafından yapılması halinde bu işler, hakediş raporlarına girmeyeceğinden hakedişlere ihtirazi kayıt konulmasa dahi bedeli yüklenici tarafından istenebilir. Ancak, fazla iş ya da iş değişikliği halinde yüklenicinin bu işler nedeniyle iş bedeli isteyebilmesi için ara ve kesin hakedişlere usulüne uygun olarak ihtirâzi kayıt ileri sürmesi gerekmektedir.
Dava konusu somut olayda, sözleşme dışı olduğu iddia edilen işlerin sözleşme ve eklerine göre incelenip bedel olarak düzenlenen sözleşme kapsamında kalıp kalmadığı, sözleşme kapsamı dışında ise iş değişikliğinden mi, fazla imalâttan mı veya sözleşmede hiç bulunmayan işlerden mi kaynaklandığı ve bu işlerin hakedişlere girip girmediği, usulüne uygun itiraza uğrayıp uğramadığı mahkememizce bilirkişi aracılığı ile tespit edilmeye çalışılmış bu kapsamda muhtelif tarihlerde farklı bilirkişilerden rapor alındığı, … ve … tarihlerinde alınan raporlarda iş değişikliği, fazla imalât ve sözleşmede hiç bulunmayan iş ayrımı yapılmaksızın fazla imalat gerekçesi ile hesaplamalar yapıldığı, hakedişlere ihtirazı kayıt konulup konulmadığı yönünde inceleme yapılmadığı, … tarihli kök rapor ile … ve … tarihli ek raporlarda ise bu yönlerden inceleme yapıldığı halde sözleşme kapsamı dışında olan işler yönünden ise davacı yüklenicinin keyfen hareket ettiği, kamu ihale mevzuatına göre sözleşme kapsamı dışındaki işlere ilişkin talepte bulunamayacağı yönünde görüş bildirildiği tespit edilmiştir.
Yapım İşleri Genel Şartnamesi, sözleşmenin eki olduğundan şartnamenin 22. ve 23. maddelerinde sözleşme dışı imalât ya da iş değişikliği halinde sözleşmenin birim fiyatlı ya da götürü bedelli olmasına göre fazla imalâtın hesaplama yönteminin belirlendiği, davada sözleşme dışı ilave işlerin bedeli istendiğinden, bu bedelin sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin (Yapı İşleri Genel Şartnamesi) … ve … maddelerine göre hesaplanması gerektiği, sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin … maddesinde “sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesi” başlığı altında sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin şartlarının sıralandığı, buna göre, sözleşme dışı ilave işlerin sözleşme ve eklerindeki hükümler çerçevesinde yaptırılabilmesi için,
a)Yapım sözleşmelerinde öngörülmeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması,
b)Artışa konu olan işin, sözleşmeye esas projenin içinde kalması,
c)İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik ve ekonomik olarak mümkün olmaması,
d)İlave işlerin, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin %…’u, birim fiyat teklif alınarak ihale edilen yapım sözleşmelerinde ise %…’si kapsamında kalmasının şart olduğu, Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin … maddesi uyarınca şartnamenin … maddesinde anlamını bulan sözleşme dışı ilave işlerin bedellerinin, … maddede gösterilen usuller dairesinde belirleneceği, bunun yanında, aynı düzenleme ile … maddede gösterilen şartları sağlamasa bile işin yürütülmesi sırasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği işlerin bedellerinin de … maddede gösterilen usullere göre hesaplanması gerektiğinin kabul edildiği, buna göre, sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin … maddesi uyarınca, gerek … madde kapsamında kalan ve bu hükümde gösterilen şartları sağlayan sözleşme dışı ilave işler bedelinin belirlenmesinde, gerekse bu hükümde gösterilen şartları sağlamayan ancak işin yürütülmesi sırasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği işlerin bedellerinin hesaplanmasında sırasıyla,
a)Yüklenicinin birim fiyatların tesbitinde kullanarak teklifinin ekinde idareye verdiği ve yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kalemlerine ait analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler,
b)İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine benzerlik gösteren iş kalemlerine ait analizler,
c)Yeni iş kaleminin yapılması sırasında tutulacak puantajla tesbit edilecek malzeme miktarları ile işçi ve makinaların çalışma saatleri esas alınarak oluşturulacak analizler uygulanacağı,
Bu analizlerin belirlenmesinde ise, yine sırasıyla;
a)Yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçleri
b)İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler,
c)İdarece kabul edilmek şartıyla uygulama ayına ait Ticaret ve Sanayi Odalarınca onaylanmış mahalli rayiçler kullanılacağı,
Somut olaya gelince, yukarıda sözü edilen Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin …. ve…. maddelerinin dikkate alınması, yukarıda açıklanan ilkeler doğrultusunda sözleşme dışı imalâtların bedellerinin hesabında şartnamenin …. ve…. madde hükümlerinin değerlendirilmesinin zorunlu olduğu, bu hükümlere göre sözleşme dışı iş yapılması halinde öncelikle sözleşmede bu işlerin ne miktar iş artışına yol açtığının belirlenmesi ve %… kapsamında kalan işlerin bedelinin sözleşme fiyatlarıyla %…’yi aşan işlerin bedelinin de işin yapıldığı tarihteki serbest piyasa rayiçleriyle hesaplanması gerektiği, taraflar arasında imzalanan sözleşme uyarınca Yapım İşleri Genel Şartnamesi (Yapı İşleri Genel Şartnamesi) sözleşmenin eki olarak kabul edildiği, sözleşmenin eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin … maddesinde yüklenicinin geçici hakedişlere itirazı olduğu takdirde, karşı görüşlerinin neler olduğunu ve dayandığı gerekçeleri, idareye vereceği ve bir örneğini de hakediş raporuna ekleyeceği dilekçesinde açıklaması ve hakediş raporunu “idareye verilen …tarihli dilekçemde yazılı ihtirâzi kayıtla” cümlesini yazarak imzalamasının gerekli olduğu, eğer yüklenicinin, hakediş raporunun imzalanmasından sonra tahakkuk işlemi yapılıncaya kadar, yetkililer tarafından hakediş raporunda yapılabilecek düzeltmelere bir itirazı olursa hakedişin kendisine ödendiği tarihten başlamak üzere en çok on gün içinde bu itirazını dilekçe ile idareye bildirmek zorunda olduğu, bu şekilde itiraz edilmediği takdirde hakedişi olduğu gibi kabul etmiş sayılacağı düzenlemesine yer verildiği, yine kesin hakediş raporu ve hesap kesilmesine ilişkin … madde hükmünce, yüklenicinin itirazı olduğu takdirde itirazlarını …. maddedeki usuller çerçevesinde dilekçe ile idareye bildirmesi gerektiği, Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin …. ve …. maddelerindeki bu düzenlemeler 6100 sayılı Hukuk Muhakemesi Kanunu’nun 193. maddesi (1086 sayılı HUMK’nın 287. maddesi) uyarınca delil sözleşmesi niteliğinde olup mahkemece re’sen gözetilmesi gerektiği (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 08.12.2010 tarih, 2010/15-609 Esas, 2010/634 Karar sayılı içtihadı), Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin …. ve …. maddeleri uyarınca, davacı yüklenicinin ara hakedişlere belirtilen prosedüre uygun bir itirazı sözkonusu olmadığından hakediş içeriklerinin kesinleştiği, ancak ara hakedişlere ve kesin hakedişe girmeyen istek kalemleri yönünden böyle bir itirazın yapılmasının mümkün bulunmadığı, taraflar arasındaki sözleşmeye konu işin makine ile demirli ve demirsiz beton inşaatın yıkılması, el veya kompresörle patlayıcı madde kullanmadan her derinlikte yumuşak kayada dar derin kazı yapılması, … metre yüksekliğinde betonarme direk ile kafes telli himaye çiti yapılması, düz yüzeyli beton ve betonarme kalıbı yapılması, nervürlü beton çelik çubuğu kesilmesi, bükülmesi ve yerine konulması, (E) sınıfı demirsiz beton yapılması, Çelik Profilli kapı yapılması ve yerine montajı, demir imalatın bir kat antipas iki kat sentetik boya ile boyanması, taş duvar ve beton duvar sökümü yapılması, hazır beton dökülmesi, çelik profil direklerin montaj işi ile çelik profil direklerle kafes tel ve dikenli tel montajı olmak üzere … adet imalat kaleminden oluştuğu, bu sözleşme kapsamında olmayan ve mahkememizce … tarihli raporda hesaplanan temel altına mıcır serilmesi(… TL), idareye ait … mm …(…TL) ve …(… TL), uyarı levhası asılması(… TL) ile … tarihli raporda hesaplanan temel tabanına el ile tuvenan kum çakıl serilmesi(… TL), delik içine perfore boru ile …mm barbakan tesis edilmesi(… TL) ve … amblemli uyarı levhası yapılması(… TL) işleri yönünden davacının talepte bulunabileceği, belirtilen iş kalemlerinin sözleşme ve Yapım İşleri Genel Şartnamesine göre toplam bedelinin … TL olduğu, davacının talebinin bu miktar yönünden yerinde olduğu, fazlası yönünden talebin reddi gerektiği, davacı vekilinin … tarihinde davasını ıslah ettiği, dava konusu uyuşmazlıkta talep edilebilecek faiz türünün tarafların sıfatına göre avans faizi olduğu, davacı tarafından davalı dava tarihinden önce temerrüde düşürülmediğinden temerrüdün dava ile gerçekleştiği, mahkememizce alınan …, … ve … tarihli kök rapor ile … ve … tarihli ek raporların yukarıda yapılan açıklamalar kapsamında kısmen hükme esas alındığı, davanın geçirdiği safahat, mahkememizce yapılan inceleme ve mahkememiz kabulüne göre başka bir inceleme ve araştırma yapılmasına lüzum bulunmadığı anlaşılmakla davanın kısmen kabulü kısmen reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklanan nedenlerle:
1-Davanın KISMEN KABULÜ ile, … TL’nin dava tarihi olan … tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya ÖDENMESİNE, fazlaya ilişkin talebin REDDİNE,
2-Alınması gerekli … TL karar ve ilam harcından davacı tarafından yatırılan … TL peşin harç ve … TL ıslah harcı toplamı… TL harcın mahsubu ile bakiye … TL karar ve ilam harcının kararın kesinleşmesinden sonra talep halinde davacıya İADESİNE,
3-Davacı tarafından yatırılan … TL başvurma harcı, … TL karar ve ilam harcı, … TL bilirkişi ücreti, … TL keşif harçları toplamı, … TL keşif taksi ücretleri toplamı ve … TL müzekkere-tebligat giderinden oluşan toplam … TL yargılama giderinin davanın kısmen kabulü ile kısmen reddi sebebiyle tarafların haklılık oranına göre (…/…=…) … TL’sinin davalıdan tahsili ile davacıya ÖDENMESİNE, bakiye kısmın davacı üzerinde BIRAKILMASINA,
4-Davalı tarafından yapılan … TL bilirkişi ücreti ve … TL müzekkere-tebligat giderinden oluşan toplam … TL yargılama giderinin davanın kısmen kabulü ile kısmen reddi sebebiyle tarafların haklılık oranına göre (…) … TL’sinin davacıdan tahsili ile davalıya ÖDENMESİNE, bakiye kısmın davalı üzerinde BIRAKILMASINA,
5-Davacı dava ve duruşmalarda kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT’nin 13/1-2. fıkrası uyarınca … TL vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya ÖDENMESİNE,
6-Davalı dava ve duruşmalarda kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT’nin 13/1.2 fıkrası uyarınca … TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya ÖDENMESİNE,
7-6100 sayılı HMK’nın 333. maddesi uyarınca taraflarca yatırılan ve kullanılmayan gider avansından bakiye miktarın kararın kesinleşmesinden sonra taraflara İADESİNE,
Dair, karar HMK 341vd maddeleri gereğince tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içerisinde Mahkememize veya aynı nitelikteki başka yer Mahkemesine verilecek dilekçe ile İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere taraf vekillerinin yüzlerine karşı açıkça okunup usulen anlatıldı. 09/09/2022

Katip …
E İMZA

Hakim …
E İMZA