Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2013/360
KARAR NO : 2023/142

DAVA : Alacak
DAVA TARİHİ : 15/06/2011
KARAR TARİHİ : 28/02/2023

Mahkememizde görülmekte olan Alacak davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili Mahkememize verdiği 15/06/20211 tarihli dava dilekçesinde; keşidecisi … olan 10.01.2011 tarihli 13.000,00-Euro bedelli … seri nolu lehtarı … Ticaret Ltd. Şti olan ve davacının ciranta olduğu çekin tahsil edilmek üzere 03.12.2010 tarihinde davalı bankanın Bornova şubesine teslim edildiğini ancak çek bedelinin ödenmediği gibi çek aslının da iade edilmediğini, bu konuda İzmir 11. Noterliğinin 22.04.2011 tarihli … nolu ihtarnamesinin keşide edildiğini , cevap verilmediğini ancak şifahi olarak çek aslının kaybedildiğinin bildirildiğini, davalı bankanın Ege Bölge Müdürlüğü ile Genel Müdürlüğüne de ihtarname çekildiğini ancak olumlu bir cevap alınamadığını belirtmiş , 13.000,00-Euro’nun ödeme tarihindeki TL karşılığının 10.01.2011 tarihinden itibaren işleyecek reeskont faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili Mahkememize verdiği 25/07/2011 tarihli cevap dilekçesinde; davacı tarafından tahsil için davalı bankaya verilen çekin 25.02.2011 tarihinde muhabir banka National Westminister Bank PLC’ye tahsil için gönderildiğini muhabir banka tarafından çekin zayi edildiğinin bildirildiğini, bu hususun davacıya tutanakla bildirildiğini ve davalı banka tarafından 2. ATM’nin …… sayılı dosyasında zayi nedeni ile çek iptali davası açıldığını, davalı bankanın bir kusurunun olmadığını davacı hamilin öncelikle borçlu hakkında takip yapması gerektiğini, tahsil edilememesi halinde davalı bankaya dava açabileceğini belirtmiş , davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkememizin 03/11/2011 tarih ……Esas……. Karar sayılı kararı ile davanın reddine dair verilen karar , Yargıtay 11. H.D.nin …… Esas …… Karar sayılı ilamı ile “…Davacının hamili bulunduğu çekin, tahsili amacıyla davalı bankanın Bornova Şubesi’ne verildiği ve davalı tarafından İngiltere’de bulunan muhatap bankaya gönderildiği ancak bu sırada kaybolduğu taraflar arasında tartışmasızdır. Muhatabı Banque İnternatıonale Bankası olan dava konusu çekin keşidecisi de yabancı olup, bu çek nedeniyle olayda yabancılık unsuru bulunmaktadır. Hüküm tarihinde yürürlükte bulunan mülga 6762 sayılı TTK’nın 734/8. maddesi hükmüne göre, çekin kaybedilmesi veya çalınması halinde alınacak tedbirler bakımından çekin ödeneceği memleket kanunlarının uygulanması gereklidir. Buna göre, dava konusu çek bakımından uygulanacak kanun, muhatap bankanın bulunduğu İngiltere Kanunları’dır. Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK)’un 2. maddesi hükmüne göre hakim, Türk Kanunlar İhtilafı Kurallarını ve bu kurallara göre yetkili olan yabancı hukuku re’sen uygular. Hakim, yabancı hukukun muhtevasının tespitinde tarafların yardımını da isteyebilir. Tüm bu araştırmalara rağmen, yabancı hukukun olaya ilişkin hükümlerinin tespit edilememesi halinde, Türk Hukuku uygulanır. Açıklanan bu yasal durum karşısında mahkemece, yabancılık unsuru taşıyan dava konusu çekten kaynaklanan işbu davada uygulanacak yabancı hukuk resen tespit edilerek, davacının davalı bankaya karşı dava açma hakkı bulunup bulunmadığının tespiti gerekirken, bu konuda bir araştırma yapılmadan Türk Hukuku’na göre karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle davacı yararına bozulması gerekmiştir…” bozularak gelmiş usul ve yasaya uygun bulunan bozma ilamına uyularak yargılamaya devam olunmuştur.
İzmir 3 Asliye Ticaret Mahkemesi ‘ nin …. Esas , …… Karar sayılı dosyasının incelemesinde ; davacının Yapı Ve Kredi Bankası AŞ. , davanın kıymetli evrat iptali davası olduğu , mahkemece 24/10/2011 tarihinde davanın kabulü ile isteme konu olan Banque İnternatıonale … şubesi nezdindeki …… hesabından keşide edilen 10.01.2011 keşide tarihli 13.000 -Euro bedelli … nolu çekin TTK 669 ve devamı maddelerine göre zayi nedeni ile iptaline karar verildiği belirlenmiştir.
Bozma ilamı doğrultusunda dosya üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmış, alınan 07/07/2014 tarihli bilirkişi raporunda; davaya konu çekin davalı banka yada onun İngiltere ‘ deki muhabir bankası olarak çeki alan Westminister Bank PLC nezdinde kaybolmadığı, muhabir banka Westminister Bank PLC nin , çekin muhatap banka olan Banque İnternationale Londra Şubesine ibrazını 12/01/2011 tarihinde gerçekleştirme suretiyle çekin tahsili için üzerine düşen yükümlülüğü yerine getirdiği ve söz konusu çekin davalı banka yada onun İngiltere ‘ deki muhabir bankası ile herhangi bir bağlantısı olmayan muhatap banka Banque İnternationale Londra Şubesine ibrazından sonra yani çek muhatap banka nezdinde iken ödeme yapılmaksızın herhangi bir şekilde zayi edildiğinin anlaşıldığı, bu çerçevede davalının İngiltere ‘ deki muhabir bankası Westminister Bank PLC tarafından muhatap bankaya ibrazından sonra çekin ödeme yapılmaksızın herhangi bir şekilde kaybolmasından muhabir bankanın ve dolayısıyla davalı bankanın sorumlu tutulmasının kural olarak mümkün olamayacağı sonuç ve kanaatine ulaşmanın mümkün olduğu, buna karşılık İngiliz hukukunda çekler hakkında da geçerli olan 1882 tarihli The Bells Of Exchange Act isimli kanunun 69.maddesine göre bir çekin ödeme süresinin geçmesinden önce kaybolması halinde çek hamilinin keşideciden aslına uygun yeni bir çek nüshası verilmesini talep hakkı mevcut olup aynı maddeye göre hamilin keşideciyi bu konuda dava yoluyla icbar etmesi de mümkün olup buna göre dava konusu çekin tahsilat amacıyla yapılan ciro (gizli tahsil cirosu) ile devralan davalı bankanın İngiltere’deki muhabir bankası Westminister Bank PLC nin çekin tahsil amacıyla hamili olan davalı bankanın temsilcisi sıfatıyla İngiltere’de mukim çek keşidecilerinden (Henry Cohen ve Jay Leisenberg) bahsi geçen kanun hükmüne göre yeni bir çek nüshası talep etme hakkının kullanılması konusunda herhangi bir girişimde bulunmadığı ve böylelikle çekin tahsiline yönelik yasal yolları tam olarak kullanmamak suretiyle çekin tahsil edilememesi sonucunun meydana gelmesine katkıda bulunduğu dolayısıyla davalı bankanın İngiltere’deki muhabir bankası olan Westminister Bank PLC nin davaya konu çekin muhatap bankadan tahsil edilememiş olması konusunda %50 oranında müterafik kusurlu olarak mütalaa edilebileceği ve temsilci sıfatıyla hareket eden muhabir bankanın kusurlu eyleminden davalı bankanın da aynı oranda sorumlu tutulabileceği dolayısıyla davacının tahsil edilemeyen çek bedeline ilişkin zararının %50 sine tekabül eden 6.500,00 Euro’nun tahsilini davalı bankadan talep edebileceği sonuç ve kanaatine ulaşmanın mümkün olduğu, öte yandan dava konusu çekin 10/01/2011 tarihinden itibaren muhatap bankadan tahsilinin herhalde mümkün olmaması nedeniyle davacının çekin kaybolması ile illiyet bağı içinde bulunan bir zararın bulunmadığı yönündeki davalı savunmasının isabetli olup olmadığının belirlenmesi için İngiltere’de muhkim muhatap Banque İnternationale Londra şubesine müzekkere yazılarak “davaya konu çekin muhatap banka olan Banque İnternationale Londra şubesine keşide tarihi olan 10/01/2011 tarihi veya sonrasında ibraz edilmesi durumunda ödenmesini engelleyen meşru ve geçerli bir sebebin bulunup bulunmadığı” hususunun sorulması ve buna göre davalı bankanın çekin tahsil kabiliyeti olmadığı yönündeki savunmasını hakkında bir sonuca varılmasının yerinde olacağı sonuç ve kanaatine ulaşmanın mümkün olduğu ayrıntılı ve gerekçeli olarak belirtilmiştir.
Bilirkişi raporunun sonuç bölümünde belirtildiği şekilde İngiltere’deki muhatap Banque İnternationale Londra şubesine yazı yazılarak davaya konu çekin muhatap banka olan Banque İnternationele Londra şubesine keşide tarihi olan 10/01/2011 tarihi ve sonrasında ibraz edilmesi durumunda ödenmesini engelleyen meşru ve geçerli bir sebebin bulunup bulunmadığı ayrıca keşidecinin ödemeyi men ettiğine dair bir talimatı bulunup bulunmadığı hususu ile bunların yanında Banque İnternationale Londra şubesindeki 401272 nolu hesaptan (Henry Cohen-Jay Leisenberg) hesabından keşide edilen 10/01/2011 keşide tarihli 13.000,00 Euro bedelli 23432 nolu dava konusu çek ile ilgili olarak çekin bankaya ibraz edilip edilmediği, ibraz edilmiş ise kim tarafından ibraz edildiği ve çek bedelinin ödenip ödenmediği hususlarının sorulmasına yönelik olarak İngiltere Adli Makamlarına talimat yazılmış, son olarak alınan yazı cevabında “tanığın artık talep mektubunda belirtilen adreste ikamet etmediği bilgisi verilmiştir” belirtmesi yapılarak Mahkememizce ara kararı ile sorulan sorulara cevap verilmediği belirlenmiştir.
Toplanan tüm delillerin değerlendirilmesi sonucunda davacı tarafça keşidecisi … olan 10.01.2011 tarihli 13.000,00-Euro bedelli … seri nolu lehtarı … Ticaret Ltd. Şti olan ve davacının ciranta olduğu çekin tahsil edilmek üzere 03.12.2010 tarihinde davalı bankanın Bornova şubesine teslim edildiği ancak çek bedelinin ödenmediği gibi çek aslının da iade edilmediği ve çek aslının kaybedildiğinden bahisle çek bedelinin tahsiline yönelik olarak Mahkememize dava açıldığı ,muhatabı Banque İnternatıonale Bankası olan dava konusu çekin keşidecisinin de yabancı olduğu , çek nedeniyle olayda yabancılık unsuru bulunduğu , dava tarihi itibariyle yürürlükte bulunan mülga 6762 sayılı TTK’nın 734/8. maddesi hükmüne göre, çekin kaybedilmesi veya çalınması halinde alınacak tedbirler bakımından çekin ödeneceği memleket kanunlarının uygulanmasının gerektiği ve dava konusu çek bakımından uygulanacak kanunun, muhatap bankanın bulunduğu İngiltere Kanunları olduğu , Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK)’un 2. maddesi hükmüne göre hakimin , Türk Kanunlar İhtilafı Kurallarını ve bu kurallara göre yetkili olan yabancı hukuku re’sen uygulaması gerektiği , davaya konu çekin davalı banka yada onun İngiltere ‘ deki muhabir bankası olarak çeki alan Westminister Bank PLC nezdinde kaybolmadığı, muhabir banka Westminister Bank PLC nin , çekin muhatap banka olan Banque İnternationale Londra Şubesine ibrazını 12/01/2011 tarihinde gerçekleştirme suretiyle çekin tahsili için üzerine düşen yükümlülüğü yerine getirdiği ve söz konusu çekin davalı banka yada onun İngiltere ‘ deki muhabir bankası ile herhangi bir bağlantısı olmayan muhatap banka Banque İnternationale Londra Şubesine ibrazından sonra yani çek muhatap banka nezdinde iken ödeme yapılmaksızın herhangi bir şekilde zayi edildiğinin anlaşıldığı, bu çerçevede davalının İngiltere ‘ deki muhabir bankası Westminister Bank PLC tarafından muhatap bankaya ibrazından sonra çekin ödeme yapılmaksızın herhangi bir şekilde kaybolmasından muhabir bankanın ve dolayısıyla davalı bankanın sorumlu tutulmasının kural olarak mümkün olamayacağı , İngiliz hukukunda çekler hakkında da geçerli olan 1882 tarihli The Bells Of Exchange Act isimli Kanunun 69.maddesine göre bir çekin ödeme süresinin geçmesinden önce kaybolması halinde çek hamilinin keşideciden aslına uygun yeni bir çek nüshası verilmesini talep hakkı bulunduğu ancak dava konusu edilen çekin keşide tarihinin 10.01.2011 tarihi olup çekin keşide tarihinden ve muhatap bankaya ibrazından sonra muhatap banka nezdinde kaybolduğu , dava konusu edilen çekin ödeme süresinin geçmesinden önce kaybolmadığı için dava konusu çeki tahsilat amacıyla yapılan ciro (gizli tahsil cirosu) ile devralan davalı bankanın İngiltere’deki muhabir bankası Westminister Bank PLC nin çekin tahsili amacıyla hamili olan davalı bankanın temsilcisi sıfatıyla İngiltere’de mukim çek keşidecilerinden (Henry Cohen ve Jay Leisenberg) bahsi geçen kanun hükmüne göre yeni bir çek nüshası talep etme hakkının kullanılması konusunda herhangi bir girişimde bulunamayacağı ve söz konusu hüküm göz önüne alındığında da davalı bankanın İngiltere’deki muhabir bankası olan Westminister Bank PLC nin ve dolayısıyla da davalı bankanın kusurlu kabul edilemeyeceği incelenen tüm dosya kapsamıyla anlaşılmış davanın reddine karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM:Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın REDDİNE,
2-Peşin alınan harç fazla olduğundan 260,45 TL harcın karar kesinleştiğinde ve istek halinde davacı tarafa iadesine,
3-Davalı taraf kendisini vekil ile temsil ettirmiş olduğundan 9.200,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Davacı tarafça yapılan masrafın üzerinde bırakılmasına,
Dair tebliğden itibaren 15 gün içerisinde Yargıtay yolu açık olmak üzere verilen karar davacı vekili Av. ……le davalı vekili Av. … yüzüne karşı, açıkça okunup, usulen anlatıldı. 28/02/2023

Katip …
E-imzalıdır

Hakim …
E-imzalıdır