Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
8. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ K A R A R I
DOSYA NO: 2022/243
KARAR NO: 2022/640
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL ANADOLU 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 09/12/2021
NUMARASI: 2021/72 Esas 2021/997 Karar
DAVA TÜRÜ : Trafik Kazasından Kaynaklanan Maddi-Manevi Tazminat
İSTİNAF KARAR TARİHİ: 12/05/2022
Yukarıda bilgileri yazılı ilk derece mahkemesi kararına karşı, istinaf yasa yoluna başvurulması üzerine yapılan inceleme sonucunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili 270/05/2015 tarihli dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin 14/09/2013 tarihinde yaya olarak bulunduğu sırada davalı sigorta şirketine ZMM sigorta poliçesi ile sigortalı olan davalı …’e ait ve davalı …sevk ve idaresindeki … plakalı aracın çarpması sonucunda yaralandığını belirterek, fazlaya dair hakları saklı kalmak üzere şimdilik 20.000,00 TL (geçici ve kalıcı iş göremezlik) maddi tazminat ile 70.000,00 TL manevi tazminatın davalı sigorta şirketinden maddi tazminat ve poliçe limitiyle sınırlı olmak üzere temerrüt, diğer davalılar yönünden ise kaza tarihinden itibarin işleyecek avans faiziyle birlikte müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini, talep ve dava etmiştir. Davalı … Sigorta A.Ş vekili cevap dilekçesinde özetle; kazaya karışan aracın kendilerine ZMMS ile sigortalı olduğunu, poliçe limitinin 250.000,00 TL olduğunu, geçici iş göremezlik tazminatının teminat kapsamında bulunmadığını, avans faizi istenemeyeceğini, davanın açılmasına neden olunmadığını belirterek, davanın reddine karar verilmesini, talep etmiştir. Davalı … Ticaret A.Ş vekili cevap dilekçesinde özetle; aracın maliki olmalarına rağmen işleteni bulunmadıklarından kendilerine husumet yöneltilemeyeceğini, davanın işletene ihbarı taleplerinin bulunduğunu, maluliyet raporuna itirazları bulunduğunu, talep edilen tazminat miktarının fahiş olduğunu belirterek, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. Mahkemece yapılan yargılama sonunda 03/07/2018 tarihinde; 1-Davacının maddi tazminat talebinin kısmen kabulü ile; 2.955,88 TL maddi tazminatın tüm davalılardan (davalılar … Otomotiv ve Kağan Alhat yönünden kaza tarihi olan 14/09/2013 tarihinden, davalı … Sigorta AŞ yönünen dava tarihinden itibaren) işleyecek yasal faizi ile birlikte müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine, 2-Davacının manevi tazminat talebinin kısmen kabulü ile; 5.000,00 TL manevi tazminatın davalılar … Otomotiv ve …’tan kaza tarihi olan 14/09/2013 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine” karar verilmiştir. İlk derece mahkemesi tarafından verilen karara karşı davalı … Ticaret A.Ş vekili tarafından süresi içinde istinaf başvurusunda bulunulmuş, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin 13/01/2021 tarih ve 2018/3359 esas 2021/15 karar sayılı kararı ile; “Somut davada davalı … Otomotiv AŞ vekili, kazaya karışan kazaya karışan … plakalı aracın maliki olmalarına rağmen, aracın davayı ihbar ettiği dava dışı …TİCARET LTD.ŞTİ.’ne kiralandığını, aracın işleteni bulunmadıklarından kendilerine husumet yöneltilemeyeceğini savunmuş ve istinaf itirazlarında da bu hususu istinaf nedeni yapmıştır. Az yukarıda açıklanan yasal düzenleme dikkate alındığında, kazaya karışan … plakalı aracın malikinin davalı … Otomotiv A.Ş olduğu hususunda herhangi bir uyuşmazlık bulunmamakla birlikte, işletenin kim olduğu hususunda uyuşmazlık bulunmaktadır. 2918 sayılı kanun gereğince sorumluluk, araç malikinde olmayıp, işleten kimsededir.Araç malikinin aynı zamanda işleten olması mümkün olduğu gibi, işletenin başkası olması da mümkündür. Dolayısı ile araç işletenin kim olduğunun herhangi bir duraksama olmadan tespiti, sorumluluğa hükmedilmesi yönünden çok önemlidir. Davalı … Otomotiv AŞ vekili aracın, 18/07/2013 tarihli araç kiralama sözleşmesi il dava dışı … LTD.ŞTİ.’ne kiralandığını savunarak kiralama sözleşmesi, fatura ve bir takım belgeler sunulmuştur. Mahkeme tarafından bu savunma üzerinde durulmadığı gibi, bu savunmanın neden kabul edilmediğine ilişkin bir açıklama da yapılmamıştır. Yerleşik Yargıtay uygulamasına göre, aracın kiralanması halinde, kiralama ilişkisinin uzun süreli olması arandığı gibi, uzun süreli kiralamalarda da malikin değil, kiracının işleten olarak kabulü gerekir. Ne var ki, mahkemece bu hususta bir değerlendirme yapılmadığından, somut dava yönünden HMK m.353/1-a/6 uyarınca delillerin hiç değerlendirilmemesi hali bulunmaktadır. Davalı vekilinin diğer istinaf itirazlarının bu aşamada incelenmesine gerek görülmemiştir. Hal böyle olunca davalı vekilinin istinaf itirazının yukarıda açıklanan nedenlerle kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının HMK.’nın 353/1-a/6 uyarınca kaldırılmasına, kaldırma gerekçesine uygun olarak değerlendirme yapılmak ve yeni bir karar verilmek üzere dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar verilerek, dosya ilk derece mahkemesine geri gönderilmiştir. İlk derece mahkemesinde yeni esas alan dava dosyasında kaldırma kararı sonrası yapılan yargılama sonunda; 1-Davalılar … Sigorta A.Ş. ve … hakkındaki karar kesinleştiğinden, adı geçen davalılar hakkında yeniden karar verilmesine yer olmadığına, 2-Maddi tazminat yönünden verilen karar miktar itibariyle kesin olduğundan, maddi tazminat yönünden yeniden karar verilmesine yer olmadığına, 3-Davacının manevi tazminat talebinin KISMEN KABULÜ İLE tahsilde tekerrür olmamak kaydıyla; 5.000,00-TL manevi tazminatın davalı … Tic.AŞ’den kaza tarihi olan 14/09/2013 tarihinden işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili ile davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiş, verilen karar davalı … Tic. A.Ş. vekili tarafından süresinde istinaf edilmiştir. Davalı … Ticaret A.Ş vekilinin istinaf başvuru sebepleri; … plakalı hususi otomobilin trafik sicilinde kayden malikinin müvekkili olduğu, ancak 18.07.2013 tarihli “Araç Kiralama Sözleşmesi” ile uzun süreli olarak dava dışı … Ltd. Şti.ne kiralanıp teslim edilmesi nedeniyle işleteni olmadığı, sözleşmenin imzalanmasından ve aracın tesliminden sonra 14.09.2013 tarihinde dava konusu kaza sırasında aracın hasarlanması üzerine tamir edilmesi için 18.09.2013 tarihinde aracın iade edildiği ve bu araç yerine başka araç teslim edildiği, aracın işletenin …Tic. Ltd. Şti. olduğu, müvekkili ile … Limited Şirketi arasında akdedilen kira sözleşmesinin 18.07.2013-18.09.2013 tarihleri arasında 2 aylık süre için geçerli olduğu, müvekkili yönünden davanın husumetten reddi gerekirken kabulünün hatalı olduğu, hükmedilen manevi tazminatın fahiş olduğu, hususlarına ilişkindir. İstinaf edenin sıfatı ve istinaf sebepleri ile kamu düzenine ilişkin olup resen gözetilmesi gereken hususlara hasren yapılan incelemede; Dava, trafik kazası nedeniyle maddi (geçici ve sürekli iş göremezlik) ve manevi tazminat istemine ilişkindir 14/09/2013 kaza tarihinde davalı sigorta şirketine ZMM sigorta poliçesi ile sigortalı, davalı … Otomotiv’e ait davalı … sevk ve idaresindeki … plakalı aracın, çarpması sonucunda yaya olan davacının yaralandığı, müteakip kusurlu oldukları iddiasıyla davalı araç maliki, sürücüsü ve ZMM sigortacısı aleyhine maddi ve manevi tazminat istemiyle bu davayı açtığı anlaşılmıştır. Eldeki davada; kaza yapan aracı uzun süreli kira sözleşmesi ile dava ihbar olunan şirkete kiraladığını iddia eden davalı şirketin, aracın işleteni olup olmadığı hususunda uyuşmazlık bulunmaktadır. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 3. maddesinde “Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehni gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır” denilmektedir. 2918 sayılı KTK’nın 3. maddesinde işleten sıfatının belirlenmesinde şekli ve maddi ölçüt olmak üzere iki ayrı ölçüden yararlanılmıştır. Şekli ölçüye göre trafik sicilinde malik görülen kişi işletendir. Maddi ölçüye göre ise, trafik sicilinde adı geçen kişinin önemi bulunmamakta olup önemli olan araç üzerindeki fiili hakimiyet, araçtan ekonomik yarar sağlama, masraf ve rizikolara katlanma gibi ölçütlerdir. İşletenin belirlenmesinde doktrin ve Yargıtay’ın kabul ettiği görüş maddi ölçüdür. Bu yasal düzenleme karşısında, kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan araç sahiplerinin hukuken sorumlu olacağı ilkesi benimsenmiş ise de, bu araçların sahipleri tarafından herhangi bir sebeple yararlanılmasının bir başka kimseye devir edilmesi halinde (çok kısa bir süre olmaması kaydıyla), artık üzerindeki fiili hakimiyetin kalmaması ve bu sebeple ekonomik yönden de bir yararlanma olanağının kalktığı durumlarda, o aracı kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan iktisaden yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorumlu tutulması gerekip, bunun sonucu olarak da araç malikinin sorumlu tutulmaması gerekecektir. Gerek doktrinde, gerekse Yargıtay’ın uygulamalarında, işleten sıfatının belirlenmesinde araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte bulunması ve fiili hakimiyetin uzun süreli olması gerekmektedir. Ancak bu konuda getirilecek delillerin üçüncü kişileri bağlayabilecek nitelikte ve güçte olması, özellikle zarara uğrayanların haklarını halele uğratacak bir sonuç yaratmaması şarttır. Açıklamalardan sonra somut olaya gelince; davalı araç malikinin, aracını uzun süreli kiralama sözleşmesi ile dava ihbar olunan … Ticaret Limited Şirketine kiralamış, buna ilişkin olarak da 18/07/2013 günlü araç kiralama sözleşmesini ibraz etmiştir. Kiralayan ile kiracının sıfatları, kira sözleşmesi ve sözleşme gereğince yapılan ödemeye ilişkin fatura içeriği birlikte değerlendirildiğinde, kira sözleşmesinin 3.kişileri bağlayıcı mahiyette olduğu, uzun süreli sayılması gereken kira sözleşmesi gereğince de davalı kayıt malikinin işleten sıfatının bulunmadığı anlaşılmıştır. Hal böyle olunca da davalı kayıt maliki … Ticaret A.Ş aleyhine açılan davanın; pasif husumet ehliyeti yokluğundan reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne karar verilmesi hatalı olmuştur. Bu suretle davalı … Ticaret A.Ş vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesinin istinaf incelemesine konu kararının kaldırılmasına, kararın kaldırılmasını gerektiren yanılgılı hususun düzeltilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden HMK’nın 353/1-b/2 maddesi gereğince yeniden hüküm tesisine ilişkin aşağıda yazılı olduğu şekilde karar verilmesi gerekmiştir.
HÜKÜM /Gerekçe uyarınca, 1/İstanbul Anadolu 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 09/12/2021 tarih ve 2021/72 Esas 2021/997 Karar sayılı kararına karşı … Ticaret A.Ş vekili tarafından yapılan istinaf talebinin HMK’nın 353/1-b/2 maddesi gereğince KABULÜNE, a/İstinaf yasa yoluna başvuran davalı tarafından yatırılan nispi istinaf karar ve ilam harcının talep halinde davalıya iadesine, b/İncelemenin duruşmasız olarak yapılması nedeniyle avukatlık ücreti takdirine yer olmadığına, c/İstinaf yasa yoluna başvuran davalı tarafından istinaf aşamasında yapılan yargılama giderlerinin takdiren kendi üzerinde bırakılmasına, 2/İstanbul Anadolu 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 09/12/2021 tarih ve 2021/72 Esas 2021/997 Karar sayılı kararının KALDIRILMASINA, a/Davalılar … Sigorta A.Ş. ve … hakkındaki karar kesinleştiğinden, adı geçen davalılar hakkında yeniden karar verilmesine yer olmadığına, b/Maddi tazminat yönünden verilen karar miktar itibariyle kesin olduğundan, maddi tazminat yönünden yeniden karar verilmesine yer olmadığına, c/Davalı … Ticaret A.Ş aleyhine açılan davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle REDDİNE, ç/Davacı tarafından, davalı … Ticaret A.Ş ile ilgili yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına, d/Davalı … Tic. A.Ş. kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT göre takdir olunan 5.100,00 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalı … Tic. A.Ş’ye verilmesine, 3/Taraflarca yatırılan ve kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde yatırana iadesine, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda, HMK.nun 362/1-a hükmü gereğince miktar itibariyle kesin olmak üzere, oy birliğiyle karar verildi.12/05/2022