Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
45. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO 2020/2143
KARAR NO: 2023/1693
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: BAKIRKÖY 4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO: 2019/636
KARAR NO: 2020/337
KARAR TARİHİ 06/07/2020
DAVA: Kooperatif Üyeliğinden İhraç Kararının İptali
KARAR TARİHİ: 29/11/2023
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353. maddesi uyarınca dosya incelendi,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalı kooperatifin üyesi davacının babasının vefatı ile murisinin kooperatif hissesinin oğlu …’a kaldığını, kooperatifin tasfiye sürecine sokulmuş olduğunu, kooperatif yönetim kurulu tarafından kooperatifin yaklaşık 110 üyesinden 40’a yakın üyesinin Milli Eğitim Bakanlığı tarafından açılmış olan davada masraf ödemesi için gereken tutarın ödenmemesinden dolayı ihraç kararı verildiğini, ancak müvekkiline hiçbir şekilde ihtar gönderilmediğini ve müvekkilinin bu süreçten haberdar olmadığını, ancak yönetim kurulu kararının hukuka aykırı olduğunu bu nedenle iptalini, talep etmiştir.
CEVAP Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; 3 aylık hak düşürücü süre geçtikten sonra davanın açıldığını, davacının tek başına dava açma ehliyetinin bulunmadığını, davacının murisi … parasal yükümlülükleri yerine getirmediği için kooperatif üyeliğinden çıkarıldığını, davacı vekilinin kooperatif üyelerden talep ettiği paranın kooperatif ana sözleşmesinin 14/2 maddesine girmediği beyanının gerçeği yansıtmadığını, … ihraç kararının sehven yapıldığına dair hiçbir noter evrakının kooperatif yönetim kurulunca gönderilmediğini, bu nedenle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI Mahkemece ”… Davalı kooperatifin ödeme emrinin 1.ihtarı, 2.ihtarı nın usulüne uygun yapılmadığı her ne kadar davalının kooperatif ana sözleşmesinde ödemeye ilişkin bir ihtarın ihraç için yeterli olacağı kararlaştırıldığı gerekçesi ile 1.İhtarın yeterli olacağını iddia etmiş ise de; kooperatif ana sözleşmesinin anılan kanun maddesine aykırı düzenlenemeyeceği anlaşıldığından davanın kabulüne,” dair karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ Davalı vekili yasal süresi içinde sunmuş olduğu istinaf dilekçesinde özetle; davanın süresi içerisinde açılmadığı, ihraç kararının murise usulüne uygun olarak tebliğ edildiği, ana sözleşmenin 27. maddesinin üyeliğin düşmesine ilişkin olduğu, murisin 27.05.2019 tarihinde üyelikten çıkarıldığı ve kendisine bu durumun … yevmiye numaralı ihtarname ile tebliğ edildiği belirtilmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRMESİ VE GEREKÇE HMK’nin 355. ve 357. maddeleri gereğince istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle bağlı olarak ve kamu düzenine aykırılık hususlarını da gözetilerek yapılan inceleme neticesinde; Dava, kooperatif üyeliğinden ihraç kararının iptali istemine ilişkindir. Davalı Tasfiye Halinde … ana sözleşmesinin 14. maddesinde “Durumları aşağıda gösterilen hallere uyanlar yönetim kurulu kararı ile ortaklıktan çıkarılır. 2- Parasal yükümlülüklerini otuz gün geciktirmeleri üzerine, yönetim kurulunca noter aracılığı ile yapılacak ihtarı takip eden otuz gün içinde bu yükümlülüklerini yerine getirmeyenler…” 27. maddesi’nde: “Ortakların yüklendikleri paylar için ödeyebilecekleri para tutarını anasözleşme belirtir. Kooperatif, sermaye yüklemlerinde borçlu veya sair ödemelerle yükümlü bulunan ortaklarından elden yazılı olarak veya taahhütlü mektupla, bu husus mümkün olmazsa ilanla ve münasip bir süre belirterek yükümlerini yerine getirmelerini ister. İlk isteğe uymayan ve ikinci istemeden sonra da bir ay içinde yükümlerini yerine getirmiyenlerin ortaklığı kendiliğinden düşer. Ortaklığın düşmesi alakalının, anasözleşme veya diğer suretlerle doğmuş borçlarının yok olmasını gerektirmez.”. hükmü düzenlemiştir. 20.02.2019 tarih ve 6210 yevmiye numaralı ihtarnamede; kooperatifin 2017 yılı Olağan Genel Kurulu toplantısında her üyeden 750,00 TL alınmasına ilişkin karar uyarınca ödeme yapılması gerektiği aksi halde bu yükümlülükleri yerine getirmeyenlerin üyelikten çıkarılacağı belirtilmiştir. Anılan bu ihtarnamenin müteveffaya 27.03.2019 tarihinde tebliğ edildiği anlaşılmaktadır. 29.05.2019 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarnamede; Noter ihtarına rağmen aidat ödenmediğinden kooperatif ana sözleşmesinin madde 14/2 uyarınca yönetim kurulu kararı ile müteveffanın üyelikten ihraç edildiği bir kooperatifle hiçbir hukuki haklı ilişkinin kalmadığı belirtilmiş olup, iş bu ihtarnamenin müteveffaya 10.06.2019 tarihinde tebliğ edilmiştir. Mahkemece yapılan yargılama sonucunda davanın kabulüne dair karar verilmiş olup davalı vekili tarafından istinaf yasa yoluna başvurulmuştur .1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun, “ortaklıktan çıkarılma esasları ve itiraz” başlıklı 16.maddesinde; “Kooperatif ortaklığından çıkarılmayı gerektiren sebepler anasözleşmede açıkça gösterilir. Ortaklar anasözleşmede açıkça gösterilmeyen sebeplerle ortaklıktan çıkarılamazlar.Ortaklıktan çıkarılmaya yönetim kurulunun teklifi ile genel kurulca karar verilir. Anasözleşme,çıkarılanın genel kurula başvurma hakkı saklı kalmak üzere, bu hususta yönetim kurulunu da yetkili kılabilir.Çıkarılma kararı gerekçeli olarak tutanağa geçirileceği gibi, ortaklar defterine de yazılır. Kararın onaylı örneği,çıkarılan ortağa tebliğ edilmek üzere, on gün içinde notere tevdi edilir. Bu ortak tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde itiraz davası açabilir. Tebliğ edilen karar, yönetim kurulunca verilmiş ise ortak, üç aylık süre içinde genel kurula da itiraz edebilir. Bu itiraz, ilk toplanacak genel kurula sunulmak üzere, yönetim kuruluna noter aracılığı ile tebliğ ettirilecek bir yazı ile yapılır. Genel kurula itiraz edildiği takdirde, yönetim kurulunun çıkarma kararı aleyhine itiraz davası açılamaz. İtiraz üzerine genel kurulca verilecek karara karşı itiraz davası hakkı saklıdır.Üç aylık süre içinde,genel kurula veya mahkemeye başvurmak suretiyle itiraz edilmeyen çıkarılma kararları kesinleşir.Haklarındaki çıkarma kararı kesinleşmeyen ortakların yerine yeni ortak alınamaz. Bu kişilerin ortaklık hak ve yükümlülükleri, çıkarılma kararı kesinleşinceye kadar devam eder.” düzenlemesi yer almaktadır. Yine kooperatif ana sözleşmesinin 14.maddesine de yukarıda yer verilmiştir. Bilindiği üzere, bir ortağın ortaklıktan çıkarılması ancak ana sözleşmede açıkça gösterilen nedenlere dayanması halinde mümkündür. İşbu nedenle çıkarılma nedenlerinin açık ve net bir şekilde ana sözleşmede tek tek gösterilmesi gerekmektedir. Kooperatifler Kanununun 16. maddesinde kooperatif ortaklığından çıkarılmayı gerektiren sebeplerin ana sözleşmede açıkça gösterileceği, ortaklarının ana sözleşmede açıkça gösterilmeyen sebeplerle ortaklıktan çıkarılamayacağı ve ortaklıktan çıkarılmaya yönetim kurulunun teklifi ile genel kurulun ancak karar verebileceği, ana sözleşmenin çıkarılanın genel kurula başvurma hakkı saklı kalmak üzere bu hususta yönetim kurulunda yetkili kılabileceği belirtilmiştir. Parasal yükümlülüklerinin 30 gün geciktirmesi üzerine, yönetim kurulunca noter aracılığıyla yapılacak ihtarı takip eden 10 gün içinde bu yükümlülüklerini yerine getirmeyenlere 2. İhtarın yapılacağı ve 2. İhtarı takip eden bir ay içerisinde yükümlülüklerini yerine getirmeyenler yönetim kurulu kararı ile ortaklıktan çıkarılır (bkz. Kooperatifler Kanunu, Coşkun Mahmut . Sayfa: 244)Parasal yükümlülüklerini yerine getirmeyen ortağı gönderilen ihtarnamelerde borcun gerçek durumunun bildirilmesi gerekir. Eğer, kooperatif ortağının borç miktarı hiçbir ilgisi olmayacak bir şekilde çok yüksek ve gerçek dışı borç gösterilerek istenilmiş ise, istemin yasal dayanaktan yoksun olması nedeniyle, bu ihtarlar ortağın çıkarılmasına esas alınamaz. Ancak, iddianamelerdeki borç miktarı gerçek borçtan borçtan az ise veya önemsenmeyecek miktarda küçük fazlalık varsa ihtarnameleri geçerli saymak gerekir. Öte yandan parasal yükümlülüklerini yerine getiremeyen bir ortağın ihracına karar verilebilmesi için, ödemede temerrüde düşen ortağa, KK’nin 27. maddesinde belirtilen süreler verilmesi şartıyla geçerli iki ihtar yapılması ve buna karşın ortağın borcunun ödenmesi gerekir. Ortak gönderilen ihtarnamede ana para ve varsa faiz ile gecikme cezasının ayrı ayrı ve anlaşılır biçimde doğru olarak gösterilmesi zorunludur. (bkz. Kooperatifler Kanunu, Coşkun Mahmut. Sayfa: 280)Davaya konu somut olayda, Bodrum … Noterliği tarafından düzenlenen 04.07.2019 tarihli mirasçılık belgesinde müteveffa … mirasçıları olarak davacıların belirtildiği anlaşılmaktadır. Yukarıda belirtilmiş olduğu üzere 6210 ve … yevmiye numaralı ihtarnameler müteveffa ya tebliğ edilmiştir. Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 25.04.2005 tarih ve 2004/7628;4091 sayılı ilamında belirtildiği üzere murisin sağ iken üyelikten ihraç kararının tebliği üzerine işleme başlayan itiraz ya da dava açma süresi ölümle kesilmez ve mirasçıların kalan süre içinde dava açmamaları ya da genel kurula itiraz etmeleri halinde murisin ihracı kesinleşir. Yukarıda da belirtilmiş olduğu üzere çıkarma kararına karşı iptal davası, bu kararın noter marifetiyle tebliğinden itibaren 3 ay içinde ticaret mahkemesi bulunan yerlerde Ticaret Mahkemesi’nde, bulunmayan yerlerde ise Asliye Hukuk Mahkemesi’nde (Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatıyla) açılır. Belirtilmesi gerekir ki, iptal davası süresinin başlaması için, kararın ortağa usulüne uygun tebliği zorunludur.Sunulan istinaf yasa yolu başvuru dilekçesinde öncelikle davanın süresinde açılmadığı belirtilmiştir. Uyuşmazlık konusu olayda, kooperatif yönetim kurulunun (27/05/2019 tarih 2019/07 sayılı ihraç kararının müteveffaya 10/06/2019 tarihinde tebliğ edildiği, davanın 29/08/2019 tarihinde yani süresi içinde açıldığı tespit edilmiştir.Davanın esasına yönelik yapılan incelemede ise; parasal yükümlülüklerin ihlali nedeniyle çekilen ihtarnamelerin usulüne uygun düzenlenip/düzenlenmediği incelenmiştir. Yargıtay 23. Hukuk Dairesi’nin 24/11/2014 tarihli 2014/3440 E. 2014/7499 K. sayılı kararında; “… 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 27. ve davalı kooperatif anasözleşmesinin 14. maddelerinde parasal yükümlülüklerini yerine getirmeyen kooperatif üyelerinin ihracı prosedürü düzenlenmiş olup, bu tür davalarda, mahkemece öncelikle, aidat borcunun ödenmesi için üyeye iki ihtarın gönderilip gönderilmediği ve bu ihtarların usulüne uygun olarak tebliğ edilip edilmediği, borcun ödenmesi için birinci ihtarda 10 gün, ikinci ihtarda 1 aylık sürenin verilip verilmediği, bu süre içerisinde ödememe halinde müeyyidenin ne olduğunun ve ödenmesi istenen borcun miktarının ve neye ilişkin olduğunun açık ve anlaşılır olarak belirtilip belirtilmediği tespit edilmekte, tüm bu aşamalarda bir eksiklik bulunmaması halinde ihtarlarda istenen borcun gerçek borç olup olmadığı belirlenmektedir.” belirtilmiştir. Somut davada Kooperatifler Kanunu’nun 27. maddesi uyarınca ihraç kararının dayanağını oluşturan ihtarnamelerin usulüne uygun düzenlenmediği anlaşılmakla, mahkeme tarafından davanın kabulüne dair verilen kararın dosya kapsamına uygun olduğuna karar vermek gerekmiştir. HMK m. 359/3 uyarınca; dosya kapsamındaki yazı, belge ve bilgilere, İlk Derece Mahkemesi kararının gerekçesinde dayanılan delillerle, delillerin tartışılması sonucu maddi olay ve hukuki değerlendirmede usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına, HMK m. 355/1 gereği incelemenin istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılıp, re’sen gözetilmesi gereken, kamu düzenine herhangi bir aykırılığın da bulunmadığı, kararın usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğunun anlaşılmasına göre; davalı vekilinin istinaf itirazları yerinde görülmediğinden HMK m. 353/1,b.1 gereğince istinaf başvurusunun esastan reddine dair karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
H Ü K Ü M: Gerekçesi yukarıda izah edildiği üzere; 1-Davalının istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK’nin 353/1-b1. maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE,2-Harçlar Kanunu gereğince davalı tarafından yatırılan başvuru harcının hazineye GELİR KAYDINA,3-Karar tarihi itibariyle Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 269,85 TL istinaf karar harcından, davalı tarafından yatırılan 54,40 TL harcın mahsubu ile bakiye 215,45 TL’nin istinaf eden davalıdan tahsili ile hazineye GELİR KAYDINA,4-İstinaf yargılama giderlerinin davalı üzerinde bırakılmasına, 5-Yatırılan gider avansından kalan kısmın davalıya ilk derece mahkemesince iadesine,6-İstinaf yargılaması sırasında duruşma açılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,7-Kararın ilk derece mahkemesince taraflara tebliğine,Dosya üzerinde yapılan inceleme neticesinde, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanun’un 361/1. fıkrası gereğince kararın tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde Yargıtay nezdinde temyiz kanun yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi. 29/11/2023