Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
44. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F M A H K E M E S İ K A R A R I
DOSYA NO: 2020/1247 Esas
KARAR NO: 2022/1049
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İstanbul 1. Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi
TARİHİ: 29/11/2018
NUMARASI: 2016/130 E. – 2018/462 K.
DAVANIN KONUSU: Fikir ve Sanat Eseri (Maddi Tazminat İstemli)
İSTİNAF KARAR TARİHİ: 23/06/2022
Yukarıda yazılı ilk derece mahkemesi kararına karşı, istinaf yasa yoluna başvurulması üzerine yapılan inceleme sonucunda;
G E R E Ğ İ D Ü Ş Ü N Ü L D Ü: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; İlk baskısı … A.Ş tarafından Ağustos 2008’de yapılan Kitabı … (…) adlı eserde müvekkili … tarafından çekilen fotoğrafların kullanıldığı ve telif ücretinin ödendiğini, ancak bu eserin büyük ilgi görmesi üzerine bu defa Bahçeşehir Üniverstesinin bir kuruluşu olan … Başkanı Prof.Dr. … tarafından davacıya danışılmadan davacının haberi olmadan … (…) adlı eseri iki cilt halinde ve … adına yeniden bastırdıklarını, 2 ciltte de davacıya ait fotoğrafların izin alınmadan ve telif ücreti ödenmeden kullanılması nedeniyle FSEK 68. madde kapsamında 75.000,00 TL maddi, 75.000,00 TL manevi tazminatın tahsiline karar verilmesini talep etmiştir. Davalı … Ünivesitesi vekili cevap dilekçesinde özetle; Davanın zamanaşımına uğradığını, davaya konu 2013 yılı baskısının tek amacının UNESCO ilanı kapsamında tarihi ve milli eserin dünya çaığında tanıtımının sağlanması olduğunu, söz konusu fotoğrafların eser olarak kabulününün mümkün olmadığını, davacının fotoğraflarının kullanılması konusunda bilgisinin olduğunu, kendisine 1.355,00 TL ödeme yapıldığını, fotoğrafların eser niteliğinde olduğu kabul edilse bile mali hak sahibinin FSEK çerçevesinde müvekkili olduğunu talep edilen maddi tazminatın fahiş olduğunu manevi tazminat koşullarının oluşmadığını bu nedenle davanın reddine karar verilmesi gerektiğini beyan etmiştir. Diğer davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle; 2013 yılı baskısında davacının fotoğraflarının kullanılmadığını, davacının 2013 yılı baskısında isiminin sehven yer aldığını, talep edilen tazminatın fahiş oluğunu, davacının kötüniyetli olduğunu, davanın reddine karar verilmesi gerektiğini beyan etmiştir. İlk Derece Mahkemesince; “Dosyaya sunulan üç bilirkişi heyet raporuna itibar edilerek, dava konusu fotoğrafların eser niteliğinde olduğu, söz konusu kitabın 2008 yılı baskısında kullanılan davacıya ait fotoğrafların, davacıdan izin alınmaksızın 2013 yılında basılan kitapta da kullanıldığı, taraflar arasında bir mali hak devrinin bulunmadığı, raporda belirlenen maddi tazminata esas rayiç bedelin 2.000,00 TL olarak dosya kapsamına uygun düştüğü, FSEK 68.maddesi uyarınca bu bedelin üç katı olan 6.000,00 TL maddi tazminatın davalılardan tahsili gerektiği, davaya konu kitapta davacının ismine fotoğrafların sahibi olarak yer verildiği, fotoğrafların FSEK 16.maddesi anlamında değiştirilmediği, bu nedenle davacının manevi tazminata hak kazanmadığı gerekçeleriyle, davanın kısmen kabülüne, kısmen reddine, 6000,00 TL maddi tazminatın 28 Şubat 2013 tarihinden itibaren ticari faiz ile birlikte hesaplanarak davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, fazlaya ilişkin istemin reddine, manevi tazminatın şartları oluşmadığından manevi tazminat isteminin reddine,” karar verilmiştir. Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; … AŞ. Tarafından 2008 yılında fotoğraflar için ödenen bedelin 1.350,00 TL değil dosyaya mübrez belgelerle 1.735,00 TL olduğunun dikkate alınmadığını, Ayrıca, yapılan iş için 7 yıl önce İBB rakamları ile yapılan ödemenin taraflar arasında olduğunu, davalıların burada taraf olmadığını, İBB nin de yayma ve çoğaltma hakkı bulunmadığını, müvekkilinin bu haklarını devretmediğini, Kitabın piyasada 111,00 TL gibi yüksek bir bedelle satıldığını, bu değeri kazandıranın, müvekkilinin çektiği fotoğraflar olduğunu, buna göre bir değerlendirme yapılması gerekirken hatalı olarak 1.350,00 TL baz alınarak 7 yıllık süre sonunda çok az bir değer artışı ile maddi tazminat yönünden 2.000,00 TL gibi düşük değer saptandığını, kitapların ne kadar değerde olduğu, kaç adet basıldığı ve davalıların bundan dolayı ne kadar kazanç elde ettikleri incelenerek izinsiz kullanımdan dolayı maddi tazminat değerlendirmesi yapılması talep edilmesine rağmen böyle bir değerlendirme de yapılmadığını, Müvekkilinin rızası dışında yapılan baskıların haksız fiil olduğu kabul edilmekte iken, kişilik haklarının zedelenmediğinden bahisle manevi tazminata hak kazanmadığı tespitinin hatalı olduğunu, hakkının tecavüze uğradığı kabul edilen eser sahibinin manen zarara uğramadığının ve üzüntü duymadığının kabul edilemeyeceğini beyan ederek, Mahkemece verilen kararın kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir. Davalı …vekili istinaf dilekçesinde özetle; …Medeniyet Araştırmaları Merkezinin tüzel kişiliği bulunmadığından ve müvekkilinin …nezdinde herhangi bir resmi görevinin bulunmaması nedeniyle taraf ehliyeti yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, dava konusu fotoğrafların sanat eseri niteliğinin bulunmadığını, davanı bu yönden de reddine karar verilmesi gerektiğini, Tarafların tacir olmadığını, aralarındaki işin de ticari iş niteliğinde olmadığını, temerrüt tarihi kararda belirtildiği gibi olmadığından, faiz türü ve başlangıç tarihi yönünden Mahkemece verilen kararın hatalı olduğunu, Dava konusu kitabın 2008 basısıyla 2013 basısı arasındaki sahifelerin benzerlik ve farklılıklar yönünden incelenmediğini, yani iki eserdeki sahifelerin aynı yada farklı, fotoğraf veya tarama olup olmadığının değerlendirilmediğini, Maddi tazminat şartlarının oluşmadığını beyan ederek, Mahkemece verilen kararın belirtilen yönlerden kaldırılmasına, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı … vekili istinaf dilekçesinde özetle; Dava konusu fotoğrafların eser niteliğinde olmadığını, müvekkilinin fotoğraflar üzerinde proje sahibi olarak hak sahibi olduğunu, davacının günlük ücretli işçi olarak çalıştığını, çalışmasının karşılığını da aldığını, bu durumun dosyaya mübrez ödeme dekontuyla sabit olduğunu, meydana çıkan çalışma üzerinde de müvekkilinin kanundan doğan hakkı bulunduğunu, müvekkilinin bu yetkisini kullandığını, davacıya ödenen 1.350 TL bedelin mahsubu gerekirken dikkate alınmamasının hukuka aykırı olduğunu, alacağa uygulanan faizin hatalı olduğunu, taraflar tacir olmadığı gibi işin de ticari olmadığını, müvekkili Üniversitenin 2547 sayılı Kanun uyarınca kurulmuş kamu tüzel kişiliğini haiz bir vakıf Üniversitesi olduğunu, 492 sayılı Kanun uyarınca tüm yargı harçlarından muaf olduğunu, buna rağmen aleyhe hüküm kurulmasının hatalı olduğunu beyan ederek Mahkemece verilen kararın belirtilen yönlerden kaldırılmasına davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. İnceleme, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun(HMK) 355. maddesi hükmü uyarınca istinaf dilekçelerinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır. 1-Dava, Bahçeşehir Üniverstesinin bir kuruluşu olan … Başkanı Prof.Dr. … tarafından, davacının izni olmaksızın … (…) adlı eserin iki cilt halinde ve …adına yeniden bastırıldığı, iki ciltte de davacıya ait fotoğrafların izin alınmaksızın ve telif ücreti ödenmeksizin kullanıldığı iddiasıyla FSEK’in 68.maddesi kapsamında maddi ve tazminat istemine yöneliktir. 2- Dosya kapsamında aldırılan ve denetime elverişli elverişli üç bilirkişi heyet raporunda; fotoğraf sanatının temel unsurlarının başarı ile uygulandığı, fotoğraf sanatı için önemli olan bir kompozisyon kuralı bulunduğu,buna altın kesit denildiği, fotoğrafın içerisine can alıcı öğeleri yerleştirirken karenin içerisinde olması gereken noktaların da önemli olduğu, dava konusu fotoğraflarda bu hususların başarı ile uygulandığı, kompozisyonlar oluştururken hangi objektif ile çekeceği hususunda önemli olduğu, dava konusu fotoğrafın FSEK’in 4/5.maddesi kapsamında güzel sanat eseri olduğu hususlarının tespit edildiği, İlk Derece Mahkemesince, bilimsel ve teknik değerlendirmelere itibar edilerek, davacının fotoğraflarının eser niteliğinde olduğu kabulünde bir hata bulunmadığı, aksi yöndeki davalı istinaf nedenlerinin yerinde olmadığı anlaşılmıştır. 3-Dosyada sunulan her iki kitap karşılaştırıldığında, 2008 yılında basılan kitapta, davacı tarafından çekilen fotoğrafların tamamının 2013 yılında davalılarca basılan kitapta da fotoğrafların çekim tekniği, niteliği, bakış açısı ve özelliği yönlerinden aynen kullanıldığı, taraflar arasında mali hak devrine yönelik yazılı bir sözleşme bulunmadığı gibi bağımlı çalışma ilişkisi de bulunmadığından, davalılarca ileri sürülen aksi yöndeki iddiaların yerinde olmadığı, Mahkemece yapılan değerlendirmelerin yerinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. 4-Diğer yandan, davalıların eyleminin FSEK’in 22. ve 23.maddeleri kapsamıdna çoğaltma ve yayma hakkının ihlali niteliğinde olduğu, eser sahibinin bilimsel/sanatsal yeteneği, üretim kapasitesi, eserin beğeni ölçüsü, sayfa sayısı, estetik görünümü, nitelik ve niceliği, ihlal edilen mali hakkın türü, coğrafi kapsamı, ihlal süresi, ihlalin yapıldığı vasıta, bunun geniş halk kitlesine ulaşımı gibi kriterler ile bilirkişi raporunda yapılan tespitle ve sektörel teamüller dikkate alındığında 2.000,00 TL maddi tazminat rayiç bedel olarak somut olaya uygun düştüğü, FSEK’in 68.maddesi çerçevesinde davacının bu bedelin üç katını talep edebileceği, İlk Derece Mahkemesince 6.000,00 TL maddi tazminata hükmedilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı, asi yöndeki davalılar vekillerinin istinaf başvurularının yerinde olmadığı anlaşılmıştır. 5-Ayrıca, davaya konu kitapta fotoğrafların sahibi olarak davacının ismine yer verilmiş olması, fotoğrafların FSEK’in 16.maddesi anlamında değiştirilmemiş olması, FSEK’in 14. vd düzenlenen manevi haklarının ihlaline ilişkin tazminat koşullarının gerçekleşmemiş olması hususları dikkate alınarak, davacının manevi tazminata hak kazanmadığı yönündeki değerlendirmenin yerinde olduğu, aksi yöndeki davacı istinaf başvuru nedenlerinin yerinde olmadığı kanaatine varılmıştır. 6-Böylelikle taraflarca ileri sürülen esasa ilişkin istinaf sebepleri yerinde görülmemiştir. 7-Ancak, dava konusu kitabın 2013 yılı basısına göre faiz başlangıç tarihinde bir hata olmamakla birlikte, tarafların tacir olmaması ve işin ticari işlerden olmamasına rağmen yasal faize hükmedilmesi gerekirken Mahkemece ticari faize hükmedilmesi hatalı görülmüş, davalı …vekilinin istinaf başvurusunun bu yönden kabulüne karar vermek gerekmiştir. 8-Yine, davalı üniversitenin 2547 Sayılı Yasanın 56/b maddesi yollaması ile Harçlar Yasasının 13/j maddesi gereğince harçtan muaf olduğu dikkate alınmaksızın Mahkemece üniversite aleyhine harca hükmedilmesi hatalı olup, davalı Üniversite vekilinin istinaf başvurusunun bu yönden kabulüne karar vermek gerekmiştir. 9-Yukarıda açıklanan sebeplerle davacı vekilinin yerinde bulunmayan istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK’nın 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar vermek gerekmiştir. 10-7. ve 8. paragraflarda belirtilen sebeplerle İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 Sayılı HMK’nın 353/1-b/2. maddesi gereğince kaldırılmasına, ancak belirtilen hususlar yeniden yargılamayı gerektirmediğinden davanın kısmen kabulüne dair yeniden esas hakkında hüküm kurulmasına ilişkin karar verilmesi gerektiği kanaat ve sonucuna varılarak aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;1- Davacı vekilinin istinaf talebinin 6100 Sayılı HMK’nın 353/1-b/1. maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE, 2- Davalılar vekillerinin istinaf başvurularının 7. ve 8. paragraflarda belirtilen sebepler le KISMEN KABULÜNE,3- İstanbul 1. Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 29/11/2018 tarih, 2016/130 E., 2018/462 K. Sayılı kararının 6100 Sayılı HMK’nın 353/1-b-2. maddesi gereğince KALDIRILMASINA, ancak belirtilen hususlar yeniden yargılamayı gerektirmediğinden yeniden esas hakkında hüküm kurulmasına,4- Davacı tarafından davalılar aleyhine açılan davanın KISMEN KABULÜNE,5- 5846 Sayılı FSEK’in 68. maddesine göre hesaplanan 2.000,00 TL’nin üç katı olan 6.000,00 TL maddi tazminatın 28/02/2013 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalılardan müteselsilen tahsiliyle davacıya verilmesine,6-Fazlaya ilişkin istemin reddine,7-Manevi tazminat isteminin reddine,8- İlk derece mahkemesinde yapılan yargılama giderleri ve harca ilişkin;8/a- 492 Sayılı Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 409,86 TL nispi karar harcından peşin yatırılan 2.561,83 TL’den mahsubu ile fazla alınan 2.151,97 TL harcın karar kesinleştiğinde ve talebi halinde davacıya iadesine, 8/b- Davacı tarafından ilk derece mahkemesinde yapılan 29,20 TL başvurma harcı, 409,86 peşin harç, 4,30 TL vekalet harcı, 2.250,00 TL bilirkişi ücreti, 498,70 TL tebligat, müzekkere ve posta gideri olmak üzere toplam 3.192,06 TL yargılama giderinden davanın kabul ret oranına göre 127,69 TL’sinin (davalı … harçlardan muaf olması sebebiyle 110,12 TL’sinden sorumlu olmak üzere) davalılardan müteselsilen tahsiliyle davacıya verilmesine, bakiye giderin davacı üzerinde bırakılmasına, 8/c- Davalı … tarafından ilk derece mahkemesinde yapılan, 750,00 TL bilirkişi gideri, 50,00 TL posta gideri olmak üzere toplam 800,00 TL nin davanın kabul ret oranına göre 768,00 TL’sinin davacıdan tahsiliyle davalı …’ne verilmesine, 8/ç- Davalı … tarafından ilk derece mahkemesinde yapılan, 750,00 TL bilirkişi giderinin davanın kabul ret oranına göre 720,00 TL’sinin davacıdan tahsiliyle davalı … (Bahçeşehir Üniversitesi Medeniyet Araştırmaları Merkezi) adına Prof. Dr. …’na verilmesine, 8/d- Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 13/(2). maddesine göre maddi tazminat talebi yönünden 6.000,00 TL nispi vekalet ücretinin davalılardan müteselsilen tahsiliyle davacıya verilmesine, 8/e- Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 13/(2)-(3). maddesine göre red edilen maddi tazminat talebi yönünden6.000,00 TL nispi vekalet ücretinin davacıdan tahsiliyle davalılara verilmesine, 8/f- Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 10/3 maddesine göre red edilen manevi tazminat talebi yönünden 7.375,00 TL maktu vekalet ücretinin davacıdan tahsiliyle davalılara verilmesine, 9- İstinaf aşamasında yapılan yargılama giderleri ve harca ilişkin; 9/a- İstinaf talebi kabul edildiğinden davalı … tarafından yatırılan istinaf harcının karar kesinleştiğinde ve talebi halinde iadesine, 9/b- İstinaf talebi kabul edilen davalı … harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,9/c- 492 Sayılı Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 80,70 TL maktu istinaf karar ve ilam harcından peşin yatırılan 44,40 TL harcın mahsubu ile bakiye 36,30 TL harcın davacıdan tahsiliyle Hazineye gelir kaydedilmesine,9/ç- İstinaf yargılaması için davacı tarafından yapılan giderlerin davacı üzerinde bırakılmasına, 9/d- İstinaf yargılaması için davalılar tarafından yapılan bir yargılama gideri bulunmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına, 9/e- İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından vekalet ücreti tayinine yer olmadığına, 10- 6100 Sayılı HMK’nın 333. maddesi gereğince var ise bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde taraflara iadesine, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda, 20/07/2017 tarih ve 7035 Sayılı Kanunun 31. maddesiyle değişik 6100 Sayılı HMK’nın 361/1. maddesi gereğince, kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde Yargıtay’a temyiz başvurusunda bulunma yolu açık olmak üzere, oy birliğiyle karar verildi. 23/06/2022