Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
43. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2022/639
KARAR NO: 2022/579
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL ANADOLU 13. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 25/05/2021
NUMARASI: 2019/943 Esas – 2021/310 Karar
TALEP: Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
İSTİNAF KARAR TARİHİ: 28/04/2022
Taraflar arasında görülen dava neticesinde ilk derece mahkemesince verilen hükmün davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine düzenlenen rapor ve dosya kapsamı incelenip gereği görüşülüp düşünüldü;
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ
TALEP: Talep eden vekili talep dilekçesinde özetle; keşidecisi … Ltd. Şti. Olan 100.000,00 TL bedelli, … Demetevler Şubesine ait … çek numaralı çek keşide edildikten sonra müvekkili olan şirketin yetkili personeline teslim edildiğini, akabinde söz konusu çekin kargoya verildiğini, ancak çekin kaybolduğunu, söz konusu çekin kaybolması nedeniyle çekin istenmeyen kişi veya kişilerin eline geçmesinin muhtemel olduğunu, bu yönde doğacak olumsuzlukların bertaraf edilmesi ve keşidecider ödeme alabilmesi için anılan çekin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: İstinaf incelemesine konu kararı veren ilk derece Mahkemesince eldeki dava hakkında yapılan yargılama sonunda, davacı şirketin dava konusu çeki teslim aldığı ancak kargoda kaybolduğu belirttiğini, bilindiği üzere 6102 sayılı TTK.’nın 818/1-s maddesi yollaması ile aynı yasanın 680. maddesi uyarınca bir çekin kısmen doldurulmuş veya sadece imzalanmış olması halinde dahi tedavüle çıkarılması mümkün ve geçerli olup, böyle bir çek için TTK.’nın 757, 759, 763, ve 764 vd. maddeleri uyarınca zayi nedeniyle iptalini isteme hakkının sadece lehtar veya hamile ait olduğunu, ancak somut olayda kısmen doldurulan ve tedavüle çıkarılan çekin; dosyada görülen çek fotokopisi, iddia ve 10.07.2019 tarihli çek alındı belgesine göre henüz bedel ihtiva etmediğinden TTK’nin 680/1.b maddesi gereğince kayıtsız şartsız belirli bir bedelin ödenmesi için havale zorunlu unsurunu taşımadığı ve böylece kıymetli evrak niteliğine bürünmeden kaybolduğu anlaşıldığı, bu durumda çek vasfı taşımayan dava konusu çekin iptalinin istenmesi de mümkün görülmediğini ifade ederek hukuki yarar yokluğundan davanın usulden reddine karar vermiştir.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Talep eden vekili istinaf dilekçesinde özetle; Mahkemece davanın hukuki yarar yokluğundan reddine karar verilmesinin usule aykırılı olduğu nitekim müvekkil şirketin çek lehtarı olmasından dolayı hak sahibi olduğu, çekin olumlu veya olumsuz akıbetinin şirketi etkileyecek bir durum olduğu bu kapsamda hukuki yararının bulunduğunu, ayrıca çekin kayıtsız şartsız belirli bir bedelin ödenmesi unsurunu taşıdığını beyan ederek ilk derece Mahkemesince verilen kararın kaldırılmasını ve davanın kabulüne karar verilmesini talep ve istinaf etmiştir.
GEREKÇE: Dava hukuki niteliği itibariyle TTK’nın 818/1-s madde hükmü delaletiyle, aynı kanunun 757.madde hükümlerinde belirtilen zayi nedeniyle çek iptali isteğine ilişkindir. İstinafa gelen uyuşmazlık temelde; keşideci … Ltd. Şti. tarafından, … Tic. A.Ş. yönelik Ankara’da tarihsiz bir şekilde düzenlemiş olan … Demetevler Şubesine ait … numaralı 100.000,00 TL bedelli çekin, çek vasfı taşıyıp taşımadığı bu kapsamda talepte bulunanın çek iptali davası açmada hukuki yararı bulunup bulunmadığın tespiti noktasındadır. Davacı taraf, dava konusu çekin rızası hilafına elinden çıktığından bahisle çekin iptaline karar verilmesi istemiyle eldeki davayı açmıştır. İradesi dışında çek elinden çıkan kişi tarafından, çeki eline geçiren kişi bilinmiyorsa, çekin iptaline karar verilmesi istenebilir. İptal isteminde bulunan kişi, çek elinde iken zıyaa uğradığını inandırıcı bir şekilde gösteren delilleri mahkemeye sağlamak ve senedin bir suretini ibraz etmek veya senedin esas içeriği hakkında bilgi vermekle yükümlüdür. Mahkeme, çekin hamil elinde iken zıyaa uğradığına dair verilen açıklamalar inandırıcı bulunursa, verilecek ilanla, çeki eline geçireni, çeki belirli bir süre içinde getirmeye davet ve aksi takdirde poliçenin iptaline karar vereceğini ihtar eder. Elden çıkan çek, verilen süre içinde mahkemeye sunulmazsa, çekin iptaline karar verilir. Davacı, dava dilekçesinde, çekin kendilerine tesliminden sonra kargoda kaybolduğunu beyan etmiştir. Dava dilekçesi ekinde iptal istemine konu çekin sureti dosyaya sunulmuş vaziyettedir. Sunulan çekte keşide tarihinin bulunmadığı anlaşılmaktadır. TTK’nın 818/1-c maddesinin atfıyla çekler hakkında da uygulanan TTK’nın 680. Maddesi uyarınca çekin tamamen doldurulmadan tedavüle çıkarılması mümkündür. Bu şekildi tedavüle çıkarılan çek, ibraz anına kadar, eksik hususları sonradan doldurularak çek vasfını kazanır. Açık çek düzenlenilebilecek olması karşısında anılan eksikliklerin sonradan doldurulması mümkün olup, belirtilen hususları eksik olarak kaybedilen çekin zayi edilmesi halinde, iptalinin istenmesi de olanaklı bulunmaktadır. Anılan yasa hükmü uyarınca çekin kısmen doldurulmuş ya da sadece imzalanmış olması halinde dahi, tedavüle çıkarılması mümkün ve geçerli olup, belirtilen yasal düzenlenme karşısında mahkemece, imzalanmış çekin kambiyo senedi vasfını haiz olduğu düşünülerek bir karar verilmesi gerekir(Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 16/04/2018 tarih, 2016/10869 E. – 2018/2782 K. sayılı kararı) Ticaret Sicil Gazetesinde üç defa ilan yayımlanmış(TTK m.762/1), ancak çek, ilk ilandan itibaren 3 ay içerisinde(TTK m.761/3) Mahkemeye sunulmamıştır. Muhatap Bankaya yazılan müzekkere cevabında da çekin 31.12.2019 tarihi itibariyle bankaya ibraz edilmediği bildirilmiştir. Bu açıklamalar ışığında, talep edenin elinde iken rızası dışında elinden çıkan açık çekin iptali yönünde açılan davada yapılan üç ilana rağmen çekin ortaya çıkmaması ve bankaya da ibraz edilmemiş olması nazara alındığında davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken reddine karar verilmesi isabetli olmamıştır. HMK’nın 355. Maddesi uyarınca kamu düzenine aykırılık ve istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılan istinaf incelemesi sonunda; Mahkemece çekin miktarı bulunmadığından bahisle davanın reddine karar verilmesi isabetli görülmemiş ve bu nedenle talep eden vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, yeniden yargılama yapılmasına gerek bulunmadığından Dairemizce esas hakkında yeniden karar verilmek suretiyle talebin kabulüne karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
KARAR: Yukarıda ayrıntısı ile açıklanan nedenlerle; Talep eden vekilinin istinaf başvurusunun KABULÜ İLE; istinaf incelemesine konu İlk Derece Mahkemesi kararının HMK’nın 353(1)b-2 maddesi uyarınca KALDIRILMASINA, 1-Talebin KABULÜ ile; … Ltd. Şti tarafından … Demetevler Şubesinin … numaralı hesabından keşide edilen, 100.000,00 TL bedelli 0337263 nolu çekin 6102 sayılı TTK’nın 818/1-s maddesinin atfı ile aynı yasanın 764/1. Maddesi uyarınca İPTALİNE, 2- Ödeme yasağına ilişkin ihtiyati tedbir kararının kesinleşinceye kadar devamına, 3-Başlangıçta harç peşin olarak alındığından başkaca harç alınmasına yer olmadığına, 4-Talep sahibi tarafından yapılan yargılama masraflarının kendi üzerinde bırakılmasına, 5-Artan gider avansının karar kesinleştiğinde HMK Gider Avansı Tarifesinin 5. Maddesi uyarınca talep edene iadesine, 6-İstinaf yargılamasına ilişkin olarak; a-Talep eden vekilince yatırılan istinaf karar harcının istemi halinde kendisine iadesine, b-Talep eden tarafından istinaf aşamasında yapılan yargılama masrafların kendi üzerinde bırakılmasına, Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda HMK’nın 362(1)ç. maddesi uyarınca kesin olarak oy birliğiyle karar verildi. 28/04/2022