Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
43. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2022/2006
KARAR NO: 2022/1478
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL ANADOLU 11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 07/10/2022
NUMARASI: 2022/269 Esas – 2022/583 Karar
DAVA: Kıymetli Evrak İptali (Zayi Nedeniyle)
DAVA TARİHİ: 17/04/2022
Taraflar arasında görülen dava neticesinde ilk derece mahkemesince verilen hükmün davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine düzenlenen rapor ve dosya kapsamı incelenip gereği görüşülüp düşünüldü;
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacı akrabalarına ait … San. ve Tic. Ltd. Şti. (Vergi No: … )( Yeni Ünvan: … Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi )’ne ve …’a ait alacaklılarda bulunan çekleri … ve şirket sahibi …’ın cezaevinde tutuklu olması nedeniyle ödemelerini yaparak tüm çekleri topladığını, çekleri toplayarak hepsini bir yere koymuş ise de çek sahipleri ceza infaz kurumundan çıktıktan sonra çekleri bankaya vermek için davacıdan istediklerini ancak davacının koyduğu yerde …’a ait; … Bank A.Ş. Muhataplı… sıra nolu 2.500,00 TL tutarlı çek ( İbraz tarihi … – Düzeltme tarihi … keşide tarihi …),… sıra nolu 1.982,00 TL tutarlı çek ( İbraz tarihi … – Düzeltme tarihi … keşide tarihi …),… sıra nolu 1.600,00 TL tutarlı çek ( İbraz tarihi … – Düzeltme tarihi … keşide tarihi …), … sıra nolu 5.000,00 TL tutarlı çek ( İbraz tarihi … – Düzeltme tarihi … keşide tarihi …); … San. ve Tic. Ltd. Şti.ne ait;… Bank muhataplı … hesap numaralı … çek numaralı son işlem tarihi 17.05.2016 olan çek, … hesap numaralı … çek numaralı son işlem tarihi 17.05.2016 olan çek,.. bankas…hesap numaralı … çek numaralı son işlem tarihi 14.02.2017 olan çek, … hesap numaralı … çek numaralı son işlem tarihi 04.05.2017 olan çek, … hesap numaralı … çek numaralı son işlem tarihi 01.12.2014 olan çek, … hesap numaralı … çek numaralı son işlem tarihi 30.04.2018 olan çek… hesap numaralı … çek numaralı son işlem tarihi 30.05.2018 olan çek,… hesap numaralı … çek numaralı son işlem tarihi 02.07.2018 olan çek,… hesap numaralı … çek numaralı son işlem tarihi 04.12.2015 olan çeklerin kayıp olması nedeniyle çekler hakkında zayi nedenli iptal kararı verilmesini talep ve dava etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: İstinaf incelemesine konu kararı veren ilk derece Mahkemesince eldeki dava hakkında yapılan yargılama sonunda, “Dosyanın incelenmesi sonucu; Davacının yetkili hamil olup olmadığının belirlenmesinin mümkün olmadığı, buna ilişkin davacının dosyaya hiçbir bilgi ve belge sunmamış olduğu görülmektedir. Davacının bir an için yetkili hamil olduğu düşünülse dahi, davacının çeklerin zayi olduğuna dair talebini keşidecilerin bankada sıkıntı yaşaması adına istemiş olduğu görülmektedir. Çeke ilişkin zayi belgesi istenmesindeki maksat, çek ile oluşan alacağı zayi belgesi ile talep edebilmektir. Davacının böyle bir amacı bulunmadığından, sırf keşidecilerin bankaya zayi belgesi götürülebilmeleri için davacının bu davayı açmakta hukuki yararı bulunmamaktadır. davacının dava açmakta hukuki yararının bulunması dava şartı (HMK m. 114/1-h) olup, davanın her aşamasında ileri sürülüp sürülmediğine bakılmaksızın hakim tarafından kendiliğinden gözetilir (HMK m. 115/1).Tüm bu nedenlerle davacının, kaybolduğunu belirttiği çekler yönünden zayi talebinde bulunmasında hukuki yararının bulunmadığı anlaşılmakla davanın reddine” karar verilmiştir. Bu karara karşı davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; çeke ilişkin zayi belgesi istenmesindeki maksadın çek ile oluşan alacağı zayi belgesi ile talep edebilmekte olduğunu, kendilerinin böyle bir amacı bulunmadığını, sırf keşidecilerin bankaya zayi belgesi götürülebilmeleri için davacının bu davayı açmakta hukuki yararı bulunmamakta olduğunu, Mahkemece müvekkillerinin dava açmakta hukuki yararının olmadığından bahisle davanın reddine karar verilmiş ise de müvekkilinin elinde ve himayesinde olan çeklerin kaybolduğunu, bundan dolayı da çeklerin sahiplerinin sıkıntı yaşadığını, bu sıkıntının giderilmesi için de zayi kararı verilmesi gerektiğini, bu durumda hukuki yarar yoksunluğundan bahsetmenin usul ve Yasalara aykırı olduğunu, müvekkilinin halen bu çekleri bulamamış olduğunu, çek sahiplerinin bankaya çekleri ibraz edemediğinden çek karnesi alamadığını, çeklerle ilgili sicillerinin etkilendiğini, bu durum içerisinde zayi olan bu çeklerin zayi kararı verilmemesi usul ve Yasalara aykırı olduğunu, belirtilen sebepler neticesinde Yerel Mahkeme kararının kaldırılması gerektiğini ileri sürmüştür.
GEREKÇE: Dava hukuki niteliği itibariyle TTK’nın 818/s madde hükmü delaletiyle, aynı kanunun757. madde hükümlerinde belirtilen zayi nedeniyle çek iptali isteğine ilişkindir. Mahkemece yukarıda açılanan gerekçe ile davacının yetkili hamil olduğunu ispatlayamaması ve hukuki yararın bulunmaması nedeniyle talebin reddine karar verilmiş karara karşı davacı vekili istinaf yasa yoluna başvurmuştur. TTK’nın 651. maddesi uyarınca hamil çekin zayi edilmesi halinde iptal davası açabilecek, TTK.’nın 652 maddesine göre iptal karar ile hamil hakkını çek olmadan ileri sürebilecek ya da borçludan yeni bir senet tanzim edilmesini isteyebilecektir. Çek iptali davası ile güdülen amaç yargılama sonucunda verilen karar borçluya ibraz ile borçludan çek bedelinin tahsili imkanını sağlamaktır. Bu davayı açma hakkı hamile aittir. Çek keşidecisinin TTK’nın 757. ve 818/s.maddesi gereğince iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. TTK’nun 818. maddesi yollaması ile aynı yasanın 680 inci madde uyarınca bir çekin kısmen doldurulmuş veya sadece imzalanmış olması hâlinde tedavüle çıkarılması mümkün ve geçerli olup böyle bir çek için zayii nedeniyle çek iptali davasın açılabilecektir. Somut olayda iptali talep edilen çeklerin dava dışı keşideciler tarafından düzenlenip farklı kişilere verildiği, davacı tarafından bu çeklerin alacaklılardan toplanarak keşideciye verilmek üzere uhdesinde bulunduğu sırada kaybedildiğinin iddia edildiği, bu durumda davacının yetkili hamil olmadığı gibi çekleri elinde keşideci adına bulundurduğunu iddia ettiği anlaşılmakla davacının bir yandan yetkili hamil olmaması diğer yandan da keşideci adına hareket etmesi ve keşidecinin dava hakkı bulunmaması nedeniyle iptal davası açmakta hukuki yararı bulunmadığından mahkemece davanın reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle: 1-Davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK ‘nun 353(1)b-1 maddesi uyarınca ESASTAN REDDİNE, 2-Davacı bakımından alınması gerekli istinaf karar harcı başlangıçta peşin olarak alındığından başkaca harç alınmasına yer olmadığına, 3-İstinaf yoluna başvuran davacı tarafından yapılan giderlerin üzerinde bırakılmasına, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonunda HMK.’nın 362(1)-ç maddesi uyarınca kesin olmak üzere oy birliği ile karar verildi. 27/12/2022