Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
43. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2022/1363
KARAR NO: 2023/74
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: BAKIRKÖY 7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 25/03/2022
NUMARASI: 2021/773 Esas – 2022/321 Karar
DAVA: İstirdat (Ticari Satıma Konu Malın İadesi)
İSTİNAF KARAR TARİHİ: 02/02/2023
Taraflar arasında görülen dava neticesinde ilk derece mahkemesince verilen hükmün davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine düzenlenen rapor ve dosya kapsamı incelenip gereği görüşülüp düşünüldü;
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle;Müvekkili adına keşide edilmiş olan Gebze 12/08/2020 keşide tarih ve yerli, 25.000,00 TL bedelli … seri numaralı çek ile Gebze 19/08/2020 keşide tarih ve yerli, 25.000,00 TL bedelli … seri numaralı çekin müvekkili elindeyken kaybedildiğini, Gebze ATM’nin 2020/394 esas sayılı dosyasında derdest olan çek iptali davası ikame edildiğini, mahkeme tarafından ilgili bankaya müzekkere yazılarak 29/07/2020 tarihinde söz konusu çeklere ödeme yasağı getirildiğini, çeklerin ciro zinciri kontrol ediliğinde müvekkili “… San. Ve Tic. A.Ş” tarafından “emrine ödeyiniz” şeklide emre yazılı ciro edildiği ancak daha sonrasında çeki kaybettiği, müvekkilinin Hidroser’den sonra ciro zincirinin koptuğu, kopuk zincirde “… San. Tic. Ltd. Şti.”, “… San. Ve Tic. Ltd. Şti.”, “… Dış Tic. Ltd. Şti.” ve sonra olarak çeki bankaya ibraz eden davalı “… San. Dış Tic. Ltd. Şti.”nin olduğu, davalının TTK mad 18/2 gereği basiretli bir tacir gibi davranmadan ve gerekli özeni göstermeden, kötü niyetli olarak çeki alıp bankaya ibraz ettiği, müvekkilinin davalı şirket ile hiçbir ilgisinin bulunmadığını, davalının çeki elinde bulundurmasının hukuki bir dayanağının olmadığı, bu sebeplerle … ve … seri numaralı çeklerin istirdatına ve müvekkilinin iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı, davaya karşı cevap dilekçesi sunmamıştır.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: İstinaf incelemesine konu kararı veren ilk derece Mahkemesince eldeki dava hakkında yapılan yargılama sonunda, “Çek üzerindeki ciro silsilesi şeklen tam olup, davalının yetkili hamil olduğu anlaşılmaktadır. Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür. Bu madde hükmüne göre, davalının çeki edinme nedenini kanıtlama yükümlülüğü yoktur. Davalının çekin rıza dışında elden çıktığını bilmesi veya bilebilecek durumda olması gerekir. Çekin rızası dışı elden çıkması halinde ispat yükü, çekin yetkili hamili olduğunu ve rızası hilafına elinden çıktığını ileri süren davacıya ait olup, davacının iddiasını kesin ve inandırıcı delillerle kanıtlaması gerekmektedir. Mezkur sebeplerle ispatlanamayan davanın reddine,” karar verilmiştir.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; … Şirketi adına keşide edilmiş olan, Gebze 12.08.2020 keşide tarih ve yerli, 25.000 TL bedelli … seri numaralı ve Gebze 19.08.2020 keşide tarih ve yerli, 25.000 TL bedelli … seri numaralı çekler davacının elindeyken kaybedilmiş olup bunun üzerine, Gebze Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2020/394 E. Sayılı dosyası ile çek iptali davası ikame edildiğini mahkemece 29/07/2020 tarihinde söz konusu çeklere “ödeme yasağı” getirildiğini, çek iptali davası dahilinde yapılan resmi yazışmalar neticesinde, kaybolan çeklerin davalı … Şirketinin elinde bulunduğu anlaşıldığını, mahkemece davacıya dava açmak için kesin süre verilmesi üzerine, huzurdaki çek istirdat davası ikame edildiğini ancak mahkemece 2022/321 K ve 25/03/2022 tarihli kararı ile, ile davanın reddedildiğini, mahkemece dayanılan gerekçenin maddi gerçeğe aykırı olup, çeklerin ciro zinciri kontrol edildiğinde; davacı “… San. ve Tic. A.Ş.” tarafından “emrine ödeyiniz.” şeklinde emre yazılı olarak …’a ciro edildiği ancak daha sonrasında çeki kaybettiği, Müvekkilimiz …’den sonra ciro zincirinin koptuğu, kopuk zincirde; “… San. Tic. Ltd. Şti.” “… San. Ve Tic. Ltd. Şti.” “… İç ve Dış Tic. Ltd. Şti.” ve son olarak çeki bankaya ibraz eden davalı “… San. Dış Tic. Ltd. Şti.” nin olduğunun görüldüğünü, oysaki davacı tarafından lehine ciro yapılan… Şirketinin, çek üzerinde herhangi bir cirosunun olmadığını, … tarafından ciro yapılmaksızın, çekin diğer şirketlere ciro edilmiş olması mümkün olmayıp, bu sebeple ciro zincirinin kopuk olduğunu, davalı …’nın ciro zincirinde kopukluk olmasına rağmen, TTK mad. 18/2. Maddesi uyarınca basiretli bir tacir gibi davranmadan ve gerekli özeni göstermeden, kötü niyetli olarak çeki alıp bankaya ibraz ettiğinin anlaşılmakla, davacının davalı şirket ile hiçbir ilgisi bulunmamakla beraber hamilinde iken kaybolan ve davalı şirketin eline geçen çeklerin davalıya nasıl ulaştığı konusunda da hiçbir bilgisi ve görgüsü bulunmadığını, davalının çeki elinde bulundurmasının hukuki bir dayanağı olmadığını, çeklerin davacı adına keşide edilmiş olup, davacıya iadesi gerektiğini, bu süreçte dava konusu çekler bakımından davacının zararına olabilecek işlemler yapılmaması adına; yukarıda seri numarası belirtilen çekler bakımından ödenmemesi için ihtiyati tedbir kararı verilmesini, … ve … seri numaralı çekler davalı … San. Dış Tic. Ltd. Şti. tarafından takastan ibraz edildiğini, davalı dava konusu çekleri kötü niyetle iktisap etmiş olup, iktisapta ağır bir kusuru bulunduğunu, bu sebeple ve çeklerin iadesi gerektiğini beyanla, ilk derece Mahkemesince verilen kararın kaldırılmasını ve davanın kabulüne karar verilmesini talep ve istinaf etmiştir.
GEREKÇE: Dava, yetkili hamilin elinden rızası hilafına çıkan çekin istirdatı, davasıdır. İstinafa gelen uyuşmazlık temelde, davalının çekin yetkili hamili olup olmadığı noktasındadır.Dava konusu çekler, dava dışı … Sanayii ve Ticaret A.Ş. tarafından 12/08/2020 ve 19/08/2022 tarihinde davacı … lehine 25.000,00’er TL bedelli olarak … Gebze Organize Sanayi Şubesi nezdinde tanımlı hesaba bağlı olarak keşide edilmiş ve sırasıyla lehtar …, Kuyumculuk … Ltd. Şti., … Ltd. Şti., … Ltd. Şti. ve … tarafından ciro edilmiştir. Çek…Bankası tarafından 12/08/2020 tarihinde takasa sunulmuş, çek iptaline ilişkin Gebze Asliye Ticaret Mahkemesinin 2020/394 esas sayılı dosyasında verilen ödemeden men kararı gereğince çek bedeli ödenmemiştir. Davacı tarafça, çekin kaybolduğu, ciro silsilesinin bozuk olduğu, davalının çeki haksız ve kötü niyetli olarak iktisap ettiğinden bahisle ve kendisinin yetkili hamil olduğu iddiasıyla çekin istirdatına karar verilmesi istemiyle eldeki dava açılmıştır. 6102 sayılı TTK’nın 763. maddesine göre, elden çıkan kıymetli evrakın ortaya çıkması halinde senedi elinde bulundurana karşı iade davası açılabilir. Zayi nedeniyle iptali istenen çekin davalı tarafından Gebze Asliye Ticaret Mahkemesinin 2020/394 esas sayılı çek iptali dosyasına çekin ibraz edildiğinin bildirdiği anlaşılmaktadır. TTK’nın 792. Maddesine göre, çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790 ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür. TTK’nın 788/1. maddesinde, açıkça “emre yazılı” kaydıyla veya bu kayıt olmadan belirli bir kişi lehine ödenmesi şart kılınan bir çekin, ciro ve zilyetliğin geçirilmesiyle devredilebileceği, TTK’nın 790. maddesinde ise, cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişinin, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılacağı düzenlenmiştir. Ayrıca çizilmiş cirolar yazılmamış hükmündedir. Bir beyaz ciroyu diğer bir ciro izlerse, bu son ciroyu imzalayan kişi çeki beyaz ciro ile iktisap etmiş sayılır. Dava konusu çekler, lehtar tarafına “…-…” emrine ödenmek üzere ciro edilmiştir. Ancak, lehtardan sonraki cironun …’a ait olması gerekirken onun cirosu ciro silsilesinde yer almamaktadır. Bu haliyle ciro silsilesi kopuk olup, davalı çeki düzgün bir ciro silsilesiyle devralmamıştır. Buna göre, ciro silsilesinde kopukluk söz konusu olduğundan davalının davaya konu çekleri ağır kusuruyla devraldığının kabulü gerekir. Çekleri ağır kusur ile iktisap eden ve yetkili hamil sıfatı bulunmayan davalı, dava konusu çekleri iade ile yükümlüdür. Hal böyle olunca, mahkemece davanın kabulü ile çeklerin davacıya iadesine karar verilmesi gerekirken davanını reddine karar verilmesi doğru olmamıştır. HMK’nın 355. Maddesi uyarınca kamu düzenine aykırılık ve istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılan istinaf incelemesi sonunda; Mahkemece eldeki davanın açılmasında davacının iddiasını kesin ve inandırıcı delillerle kanıtlamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi isabetli görülmemiş ve bu nedenle davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, yeniden yargılama yapılmasına gerek bulunmadığından Dairemizce esas hakkında yeniden karar verilmek suretiyle davanın kabulüne karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
KARAR: Yukarıda ayrıntısı ile açıklanan nedenlerle; Davacı vekilinin istinaf başvurusunun KABULÜ İLE; istinaf incelemesine konu İlk Derece Mahkemesi kararının HMK’nın 353(1)b-2 maddesi uyarınca KALDIRILMASINA, 1-Davanın KABULÜNE, 2-Davaya konu … Gebze Organize Sanayi Şubesi nezdinde tanımlı hesaba bağlı olarak … Sanayii ve Ticaret A.Ş. tarafından 12/08/2020 ve 19/08/2022 tarihlerinde 25.000,00’er TL bedelli olarak olarak keşide edilen … ve … nolu çeklerin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,3-Başlangıçta peşin olarak alınan 853,88 TL harcın, alınması gerekli olan 3.415,5‬ TL harçtan mahsubu ile bakiye 2.561,62 TL karar ve ilam harcının davalıdan alınarak hazineye irat kaydına,4-Davacı tarafından yargılama sırasında yapılan 59,30 TL başvuru harcı, 853,88 TL peşin harç, 56,45‬ TL posta ve tebligat gideri olmak üzere toplam 969,63‬ TL yargılama masrafının davalıdan alınarak davacıya verilmesine,5-Davacı yargılama sırasında kendini vekil ile temsil ettirdiğinden hüküm tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T uyarınca 9.200,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,6-Karar kesinleştiğinde, HMK Gider Avansı Tarifesinin 5. Maddesi uyarınca, artan gider avansının davacıya iadesine,7-İstinaf Yargılamasına İlişkin Olarak;a-Davacı vekilince yatırılan istinaf karar harcının istemi halinde kendisine iadesine,b-Davacı tarafça istinaf aşamasında yapılan istinaf başvuru harcı 220,70 TL, posta ve tebligat gideri 151,00 TL olmak üzere toplam 371,7 TL yargılama masrafının davalıdan alınarak davacıya verilmesine, Dair, dosya üzerinden yapılan inceleme sonunda, HMK’nın 362(1)a. maddesi uyarınca kesin olarak oy birliğiyle karar verildi. 02/02/2023