Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
43. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2020/1161
KARAR NO: 2022/1268
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 13. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 11/09/2019
NUMARASI: 2017/1169 Esas – 2019/695 Karar
DAVA: İtirazın İptali (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ: 29/12/2017
İSTİNAF KARAR TARİHİ: 17/11/2022
Taraflar arasında görülen dava neticesinde ilk derece mahkemesince verilen hükmün davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine düzenlenen rapor ve dosya kapsamı incelenip gereği görüşülüp düşünüldü;
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ
DAVA:Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davalının Nevşehir ili Avanos ilçesinde oturduğundan bahisle icra takibine ve takibe itiraz dilekçesinde yetkiye itiraz ettiğini, müvekkili şirket ile davalı arasında bakkal/market zinciri oluşturulması amacıyla … Tic. A.Ş. Tarafından oluşturulan … Alt Franchise Sözleşmesi (AFS) akdedildiğini, gerek müvekkili gerekse asıl franchise veren şirketin sözleşme koşullarına uygun davrandığını, davalının işyeri için yatırım bedeli ödediğini ancak sözleşmeye aykırı edimlerde bulunduğunu, aynı zamanda işyerinin düzenini, yerleşimini bozacak davranışlar sergilediğini, karşı tarafa sözleşmeye aykırılığın giderilmesi hususunda ihtarname gönderildiğini, Franchise Sözleşmesinin sürekli borç ilişkisi içeren bir sözleşme olması nedeniyle tarafların sürekli hareketlerle veya belirli zaman aralıklarında tekrarlanan tek tek edimlerle yerine getirileceğini, bu kapsamda franchise alanın, franchise verenin belirlediği ilkere uymak kaydıyla sisteme dahil mal veya hizmetlerin sürümünü kendi hesabına yapmayı ve desteklemeyi taahhüt ettiğini, franchise verenin böyle bir sözleşme yapmasındaki amacın, kendisine ait üretim, işletme ve pazarlama sistemini oluşturan fikri sınai unsurlar üzerinde, franchise alana kullanma hakları tanıyarak onu kendi işletme organizasyonuna entegre etmek olduğunu, davalı borçlunun sözleşmeye aykırı davranışları devam ettirmesi üzerine bu kez Beşiktaş … Noterliği’nin 17/02/2016 tarihli … yevmiye nolu ihtarnamesi ile sözleşmenin feshedildiğini ve cezai şart bedelinin tahsilinin talep edildiğini, bu nedenle İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı dosyası ile icra takibi başlatıldığını beyan etmiş, davanın kabulü ile takibin devamına, itirazın haksız olduğundan davalının %20’inden az olmamak şartıyla tazminat ile cezalandırılmasına, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı vekilinin iddialarının aksine sözleşmeye aykırı davrananın davacı taraf olduğunu, bu şekilde müvekkiline zarar verme kastı güttüğünü, sözleşmenin feshedilmesiyle müvekkilinin zarar gördüğünü, davacı tarafın gönderdiği Beşiktaş … Noterliğinin 12/11/2015 tarih … sayılı ihtarnamesine karşılık Avanos Noterliği’nin 20/11/2015 tarih ve … sayılı ihtarnameyi gönderdiklerini, davacı tarafın ihtarnameyi sonuçsuz bıraktığını, aynı zamanda sözleşmeyi feshettikten sonra da müvekkiline kiraya ilişkin fatura kesildiğini, sözleşmenin feshinde müvekkilinin bir kusuru bulunmadığını, müvekkilinin ihlal ettiği bir madde olmadığını, davacının haksız fesih yaptığını, davacının rekabete aykırı işlem yaparak … bira satışına engel olmak istediğini, bu nedenle Rekabet Kurulu’na başvuruda bulunulduğunu, sonucunda soruşturma açılmasına yer olmadığına karar verildiğini, davacının … dolabını çıkararak yerine … dolabı getirerek iş yerinin kurulum düzenini bozduğunu, daha sonrasında müvekkiline getirilen ekmek dolabının davacı tarafından alınarak kendi depolarına götürüldüğünü, davacının … dolabının yasak olduğunu gerekçe göstererek sırf müvekkili … dolabı koymasın diye … dolabını iş yerine getirdiğini beyan etmiş, davanın reddi ile yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacıya yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: Mahkemece; “.. İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün 2… esas sayılı takip dosyasının incelemesinden de anlaşıldığı üzere alacaklının ..Ltd. Şti, borçlunun …, borcun 50.000,00TL asıl alacak ve 4.598,63 TL işlemiş faize ilişkin olduğu, takip dayanağının 05/03/2016 01/08/2013 tarihli … Alt Franchise Sözleşmesi gereği cezai şart bedeli tahsiline ilişkin ilamsız takip olduğu, 14/03/2017 takip tarihli ödeme emrinin 28/03/2017 tarihinde borçluya tebliğ edildiği, borçlunun 28/03/2017 tarihinde, süresi içerisinde borca itiraz ettiği görülmüş, itiraz üzerin takibin durdurulmasına dair bur kararın alacaklı/vekiline tebliğine dair takip dosyası kapsamında mazbataya ve sair bilgi belgeye rastlanmamakla birlikte, eldeki itirazın iptali davasının 29/12/2017 tarihinde açıldığı, İİK madde 67’de öngörülen bir yıllık sürenin geçmediği anlaşılmaktadır. Alacaklı … Ltd. Şti vekilince süresi içerisinde açılan bu davada, İİK madde 67 uyarınca alacaklının genel hükümler çerçevesinde alacağının varlığını ispat etmesi gerekmektedir. Alacaklının iddiası, taraflar arasındaki Franchising sözleşmesinin alacaklı tarafça haklı nedenle feshedildiği ve bu nedenle cezai şart alacağının doğduğuna ilişkin olup, Sermaye Piyasası Denetim ve Finans uzmanı bilirkişi Dr. … ile bilirkişi Dr. …’in müşterek imzalı 11/07/2019 tarihli bilirkişi heyeti raporunun 3.b. ve 3.c. nolu kısımlarında da belirtildiği üzere, davacı Franchise veren …’nın 12/11/2015 tarihli ihtarnamesine davalı Franchise alan … cevabi ihtarnamesinde Franchise Sözleşmesinin onaylı bir suretini istemiş ve taraflar arasındaki sözleşmenin 22.maddesinde de sözleşmenin bir nüsha olarak düzenlendiği belirtilmiştir. … sözleşmenin bir nüshasına sahip olmadığından Franchise veren …’nın 12/11/2015 tarihli ihtarnamesinde sözleşme maddelerin atıfları anlayabilecek, bu aykırılıkları giderebilecek durumda değildir. Franchise veren … davalı Franchise alan …’ya sözleşmenin bir suretini göndermemiş, …’nın sözleşmeye aykırılıklarını düzeltmesi için imkan tanımamış, haklı sebeple feshin son çare niteliğine uygun ileri sürülmediğinden taraflar arasındaki Franchise sözleşmesinin haksız olarak feshedildiği kanaatine varılmıştır. Franchise veren … tarafından yapılan feshin haksız olduğu kanaatine varıldığından davacının cezai şart talep edemeyeceği” gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ :Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; Önceki beyanları tekrarla, kararı esas alınan bilirkişi raporunda bilirkişinin görevlendirilmesine ilişkin ara kararda yer alan hususlar incelenmeden hatalı ve eksik şekilde tespit yapılmış olduğunu ve itirazlarının dikkate alınmadığını, davalı tarafın itilafın çıktığı tarihe kadar yaklaşık 2.5 yıl marketini önceden okuduğunu anladığını ve tamamı üzerinde mutabakata vararak imzaladığını beyan ettiğini ve sözleşmeyi tek nüsha imzalamayı kabul ettiğini, buna rağmen sözleşmeyi bilmediğini iddia etmesinin mümkün olmadığını, cevap dilekçesinde de tek başına davacının beyan ettiği hususların sözleşmeyi fesih ve cezai şart talep etmek için yeterli olmadığının beyan edildiğini dolayısıyla davalının söz konusu sözleşmeyi bildiğinin kabulü gerektiğini, davalının 2.5 yıl ihtilafsız kabul ettiği sözleşmeyi bilmediğini veya sözleşme nüshasının kendisinde bulunmadığını iddia etmesinin hukuka aykırı olduğunu, dosya içeresinde tek rapor bulunmakla rapora itirazları doğrultusunda ek rapor alınmadan karar verildiğini, davalının sözleşmeye aykırı davrandığına ilişkin fotoğrafların 09/03/2019 tarihli dilekçe ekinde dosyaya ibraz edildiğini, bilirkişilerin bu fotoğrafları incelemeden rapor hazırladıklarını, davalının dava konusu sözleşmeyi imzalamadan önce market işlettiğini dolayısıyla tecrübeli olduğunu, 21/03/2019 tarihli dilekçe ekinde sundukları fotoğraflarda davalı tarafın bakkal- market işletmeciliği konusunda tecrübesi bulunduğunun açıkça görüleceğini dolayısıyla davalının meşrubat yazan reyonun altında bisküvi , gıda yazan reyonun altında içecek ürünlerinin sergilenemeyeceğinin, ürünlerin sergilenmesinde fiyat etiketinin bulunması gerektiğinin, tamamen yenilenen iş yerinde başka firmalardan reklam alarak kazanç sağlamaması gerektiğinin olağan koşullarda bilinmesi gerektiğini, davalının yeknesaklağa aykırı olarak standartları bozacak şekilde kazanç elde etmek suretiyle başka markalara yer vermesinin sözleşmeye aykırı olduğunun, davalının Alt Franchise sözleşmesinin özellikle 3.5 ve 3.6 maddeleri gereği iş yerinde stand konumlandırma ve diziliş ile planograma ilişkin maddelere aykırı davrandığını ve standardı bozduğunu yargılama aşamasındaki beyanları ile de kabul ettiğini, bahsi geçen sebeplerle ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın kabul edilmesine talep etmiştir.
GEREKÇE: Dava, davacı franchise veren ile davalı franchise alan arasında akdedilen franchise sözleşmesinin davalı tarafça haksız feshedildiğinden bahisle cezai şart alacağının tahsili amacı ile başlatılan ilamsız icra takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkindir.İlk derece mahkemesince yukarıdaki gerekçelerle davanın reddine karar verilmiş, davacı vekili tarafından yasal süresi içinde istinaf kanun yoluna başvurulmuştur. Davaya konu İstanbul 1. İcra Mahkemesi’nin 2017/1169 E sayılı icra dosyasının incelenmesinde; alacaklının davacı …Ltd.Şti , borçlunun davalı … oldukları, 50.000 TL asıl alacak ve 4.598,63 TL işlemiş faiz olmak üzere toplamda 54.598,63 TL alacak için 05/03/2016 , 01/08/2013 tarihli … Alt Franchise sözleşmesi istinaden başlatılan ilamsız icra takibinin borçlunun itirazı üzerine durduğu anlaşılmıştır. Davacı davalıya keşide etttiği Beşiktaş … Noterliğine ait 17 şubat 2016 tarihli … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile sözleşme konseptine aykırı davrandığı kendisine teslim edilen ekmek dolabını izinsiz çıkartarak yerine başka ekmek dolabı konumlandırdığı, ürün başlıkları ile konumlandırılan stantlara farklı ürünler yerleştirildiği, ürünlere fiyat etiketi konulmadığı işletme içerisinde yerlerde stok ürünlerini koyarak bütünlüğü bozduğu promosyon ürünlerinin hiçbirisinin bulundurmadığı, bu konularda önce şifahi olarak uyarıldığı sonuç alınamayınca Beşiktaş … Noterliğini 12/11/2015 tarihli … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile aykırılıklarının giderilmesi talep edildiği, muhatabın aradaki sözleşmenin 3.1, 3.5, 7.12,7.13 maddelerine aykırı davranışlarına gerekçesiz devam ettiği sebepleriyle ilgili sözleşmenin 12. ve devamı maddelerine istinaden sözleşmenin fesh edildiği, belirtilerek ödenen katkı adı altındaki toplam 37.488,48 TL ‘nin ve ilgili sözleşmenin 13. Maddesinde belirtilen 50.000TL tutarındaki cezai şartın ödenmesi gerektiği ihtaren bildirilmiştir. Davacı Master Franchise (MF) ile davalının ise Alt Franchise (FA) sıfat ile 01/08/2013 tarihinde 5 yıl süreli … Alt Franchise Sözleşmesi’ni (AFS) sözleşmesinini imzaladığı hususu ihtilafsızdır. Davacı (MF) dava dışı Franchise veren … AŞ (FV) arasında davaya konu AFS sözleşmesi ekli EK -1 deki şekilde … Master Franchise Sözleşmesi imzalandığı , sözleşmenin iş yerleri başlıklı 3. maddesinin 3.1 bendinde FA ‘nın işi sadece iş yerinde ekonomi sistemine uygun şekilde kurmayı ve yürütmeyi iş yerine her zaman … sistemine uygun işletmeyi kabul ettiği 3.2 bendinde; FA ‘ya ait iş yerlerinde … konseptini gerekli kıldığı her türlü yer araç ve gerecin sağlanmasını FA’ nın yükümlülüğünde olduğu, MF’nin bu konuda denetim yetkisinin bulunduğu, MF’nin FA’nın sağladığı araç ve gereçlerin … sistemine uygun olmadığını tespit etmesi halinde MF bu araç ve gereçlerin en geç 5 iş gün içerisinde … sistemine uygun araç ve gereçlerle değiştirilmesini isteme hakkına haiz olduğunu, 3.5 bendinde iş yeri dekorasyonu görselliği ve konumlandırılmasını MF tarafından belirlenen biçim ve standartlara uygun şekilde … sistemine uygun olarak MF tarafından ancak frenchise verenin bilgi ve onayı doğrultusunda yapılacağı, 3.6 bendinde ise FA’nın iş yerinde MF’nin yazılı onayı olmaksızın … konseptini ve bütünlüğü ve standardizasyonunu bozacak herhangi bir esaslı değişiklik yapamayacağı, sözleşmenin 7.12 bendinde FA’nın iş yerinde MF tarafından belirlenen marka ürünlerin … konsepti stantart mağaza ve ürün yerleşim planlarına ve tüketici tercihlerine uygun olacak biçimde asgari miktar ve çeşitte sergileyeceğini ve stoklarında hazır bulunduracağını sözleşmenin 7.13 bendinde FA’nın MF’nin temsilcilerini her zaman denetim yapabileceklerinin denetimde belirlenen eksiklik yanlışlık ya da … konsepti standartlarına uygun olmayan her türlü durumun bildirilmesinden sonra MF tarafından belirlenecek sürede gereken düzeltmelerin yapmayı kabul edeceği, denetim sırasında talep edilen her türlü belgenin MF’nin temsilcilerine teslim edeceğini sözleşmenin 7.22 bendinde FA’nın MF ile AFS’ye konu iş yeri için alt kira sözleşmesi akdetmesi durumunda bu sözleşmeden kaynaklı yükümlülüğünün yerine getirilmediği takdirde veya sözleşmenin fesh edilmesine sebebiyet vermesi durumunda AFS’nin bir iş yerine gerek kalmaksızın sözleşmenin kendiliğinden fesih edileceğini sözleşmenin 7.24 bendinde FA’nın işbu AFS ‘DE belirtilen hükümlerden herhangi birini ihlal etmesi veya MF’nin talep etmesi durumunda MF veya FV tarafından işyeri için yapılan yardım, katkı, sabit yatırım harcamaları ve dekorasyon harcamalarının tümünü verildiği tarihten itibaren işlemiş faiz de dahil olmak üzere en yüksek ticari kredi faiz üzerinden hesaplanacak faizi ile birlikte MF’ye geri ödeyeceğini sözleşmenin 12.1 bendinde MF ‘nin FA’nın veya onunla çalışanların işbu AFS deki düzenlemelerden herhangi birinin yerine getirilmemesi veya ihlal edilmesi halinde önceden ihtar gönderilmeksizin tek taraflıı olarak AFS ‘yi feshedebileceği, ayrıca MF’nin FV’ninde önceden onayını almak şartı ile işbu AFS’yi süresi içerisinde dilediği zaman feshedebileceği, söz konusu feshin FA ve MF tedarik ilişkisini ve buna rağmen diğer ilişkileri etkileyemeyeceği, sözleşmenin 12.4 bendinde FA’nın MF’nin talep etmesi halinde veya işbu AFS’nin her ne sebep olursa olsun fesh edilmesi veya sona ermesi durumunda işyeri içerisinde MF tarafından oluşturularak teslim edilen her türlü dekorasyon malzemesi, demirbaş ve ariyet malzemelerinin MF’ye veya MF tarafından belirlenecek üçüncü kişiye 15 gün içerisinde bila bedel devir edeceğini, sözleşmenin 13.2 bendinde FA’nın AFS ‘den kaynaklanan yükümlülüklerine aykırı eylem ve davranışları nedeniyle AFS’nin sebep olduğu takdirde mevcut taraftan farklı olarak ayrıca 50.000 TL tutarında cezai şart bedeli ödeyeceği ve bu bedelden herhangi bir tenkis yapılmayacağını kararlaştırmışlardır.Sözleşmenin 22. Maddesinde tarafların önceden okumuş ve anlamış bulundukları ve tamamı üzerinde karşılıklı mutabakata varmış oldukları bu AFS sözleşmesi tarafların imza yetkileri tarafından 1(bir )nüsha imzalandığı düzenlenmiş ve sözleşme tarafların hiçbir baskı altında olmaksızın kendi serbest iradeleri ile imzalandığıbelirtilerek imzalanmıştır. Somut olayda taraflar arasında … Alt Franchise Sözleşmesi’ (AFS) sözleşmesi imzalandığı hususu ihtilafsız olup, sözleşmede tarafların hiçbir baskı altında olmaksızın kendi iradeleri ile imzalandığı düzenlenmiştir. Salt anılan sözleşmenin 22. Maddesinde tek nüsha olarak düzenlenmesi sözleşmenin bir suretin davalıya verilmediği anlamına gelmeyeceği gibi basiretli bir tacirin imzaladığı sözleşmenin bir suretini alması beklenecektir. Kaldı ki sözleşme sureti alınmamış olsa dahi davalı yaptığı işin mahiyeti gereği sözleşme uyarınca üzerine düşen edimleri de bilecek durumdadır. Buna göre davalı imzasını inkar etmediği sözleşme hükümleri ile bağlı olup, imzalanan bu sözleşme uyarınca başlayan ticari ilişkinin 2. yılının sonunda davacının davalıya sözleşme hükümlerine uygun davranması yönünde gönderdiği ihtardan sonra davalının sözleşmenin kendisine verilmemesi nedeniyle sözleşme maddelerin atıfları anlamadığı yönündeki savunması dinlenebilir değildir. Bu durumda mahkemece, öncelikle az yukarıda dava konusu açısından ilgili maddeleri ile ortaya konulan franchise sözleşmesinin, fesih yöntemine ilişkin bahsi geçen maddeleri ile davalının fesih ihtarnamesinde belirttiği sebepler kapsamında, feshin haksız fesih olup olmadığı hususunda bir inceleme yapılması ve davacının taleplerinin bu çerçevede değerlendirilmesi gerekirken, bu husus gözden kaçırılarak yazılı gerekçe ve eksik inceleme ile davanın reddine karar verilmesi doğru bulunmamıştır.Yukarıda bahsi geçen sebeplerle, HMK ‘nın 355. Maddesi uyarınca kamu düzenine aykırılık ve istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılan istinaf incelemesi sonunda davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile,istinaf incelemesine konu İlk Derece Mahkemesi kararının HMK’nın 353(1)a-6 maddesi uyarınca kaldırılmasına ve davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı verin mahkemeye gönderilmesine karar verilmiştir.
KARAR:Yukarıda açıklanan nedenlerle: 1-Davacı vekilinin istinaf başvurusunun KABULÜ İLE, istinaf incelemesine konu İlk Derece Mahkemesi kararının HMK’nın 353(1)a-6 maddesi uyarınca KALDIRILMASINA, 2-Davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren mahkemeye gönderilmesine,3-Davacı tarafça yatırılan istinaf karar harcının istemi halinde kendisine iadesine,3-İstinaf aşamasında yapılan yargılama giderlerinin İlk Derece Mahkemesince yapılacak yargılama sırasında değerlendirilmesine, Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda HMK’nın 362(1)-g maddesi uyarınca kesin olarak oy birliğiyle karar verildi. 17/11/2022