Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
17. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2018/1720 Esas
KARAR NO: 2021/804
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: BAKIRKÖY 2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 18/04/2018
NUMARASI: 2016/434 Esas, 2018/395 Karar
DAVANIN KONUSU: Alacak (Ticari Nitelikteki Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 24/06/2021
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353. maddesi uyarınca dosya incelendi.
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalının tek yanlı iradesi ile 2007 yılı “Uluslararası Konma ve Konaklama Tarifesi” ile “İç Hat Konma ve Konaklama Tarifesi” ile herhangi bir hizmet karşılığı olmaksızın hukuka aykırı olarak tüm yerli ve yabancı hava yollarından Zamlı Konaklama Cezası, İptal Edilmeyen/Kullanılmayan Slot cezası adı altında hukuka aykırı tahsilat yapma yoluna gittiğini; bu çerçevede, davalı idareye hepsi de Atatürk Havalimanı’na ilişkin olmak üzere Zamlı Konaklama Cezası kaleminden, Temmuz 2007 dönemine ait 07.08.2007 tarihli … No’lu fatura bedeli olan 264.954,02 TL, Ağustos 2007 dönemine ait 07.09.2009 tarihli … No’lu fatura bedeli olan 227.346,99 TL, Eylül 2007 dönemine ait 09.10.2007 tarihli … No’lu 152.850,95 TL iptal Edilmeyen slot cezası kaleminden olmak üzere de Temmuz 2007 dönemine ait 07.08.2007 tarihli … No’lu fatura bedeli olan 1.355,40 TL Ağustos 2007 dönemine ait 07.09.2007 tarihli … No’lu fatura bedeli olan 300,00 TL. Eylül 2007 dönemine ait … No’lu fatura bedeli olan 1.452,82 TL ödemek zorunda bırakıldıklarını; anılan meblağları İhtirazi kayıtla ödediklerini, anılan zamlı konaklama ve iptal edilmeyen slot cezalarının hukuka aykırı olduğunu, davalı tarafından talep olunan daha önceki dönemlere ait faturalara ilişkin yapılan itiraz ve iptal davaları sonucu Haziran 2009 dönemine ait zamlı konaklama cezasının istirdadına ilişkin Bakırköy 4. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2012/557 Es.-2013/2014 Karar Sayılı kararıyla davanın kabulüyle istirdadına karar verildiğini, anılan kararın Yargıtay 23. HD. 27.02.2014 tarihinde onanmak suretiyle emsal karar haline geldiğini, yine Bakırköy 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/366 E. Bakırköy 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/360 E. Bakırköy 5. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2013/153 E. Bakırköy 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/257 E. Sayılı dosyalarında da davaların kabul ile sonuçlandığını belirterek davalıya ödenen toplam 648.260,18 TL’nin her bir ödeme kalemi yönünden ödeme tarihinden itibaren uygulanacak ticari avans faiziyle birlikte davalıdan istirdatına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; ücret tarifesindeki zamlı konaklama bedelinin cezai işlem amacı taşımadığını, verilen hizmette düzensizlik sonucu artan iş yükünün karşılığı olduğunu, Ulaştırma Bakanlığının 07.01.1992 tarihli emirleri gereği 28 Mart 1993 tarihinden itibaren başlatılan ve havalimanına gelecek uçakların varış/kalkış saatlerinin düzenlenmesi yoluyla DHMI tarafından havayollarına verilen hizmetlerin verimliliği ve uçak trafiğinin düzene sokularak havalimanındaki uçuş güvenliğinin sağlanabilmesinin koşulu olan planlanmış saatlere ciddiyetle uyulmasının zorunlu olduğunu, uyulamadığı takdirde slot zamanından önce C/R mesajlarıyla değişiklik talebinde bulunulabildiğini, teknik arıza, hava durumu, ATC tahditi vb gibi nedenlerden kaynaklanan durumlarda belgelenmesi halinde zamlı konaklamadan muafiyet sağlanabileceğini, THY’nin zamlı konaklama ücretlerinin son ödeme tarihi değiştirilerek 60 gün uzatılmasına rağmen belgelerin (C/R) verilmediğini, slot uygulamalarında kullanılan ücret tarifesinin 233 sayılı KHK tarafından verilen yetkiye istinaden DHMİ tarafından hazırlanarak 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununun Ücret Tarifeleri başlıklı 37 inci maddesi ve SHY- 22 Hava Alanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği’nin 24. Maddesi gereği Ulaştırma Bakanlığı onayı ile yürürlüğe girdiğini, slot saatlerine uymayan havayollarının tüm kalış süresine (SHT-SLOT) talimatının 6. maddesinde belirtilen şekilde tahakkuk ve tahsilat yapılacağını, daha önce sadece yabancı havayollarına uygulanan zamlı konaklama bedelinin haksız rekabeti önlemek üzere 01 Ocak 2006 tarihi itibariyle yerli havayollarına da uygulanması hususunun bakanlıklarınca uygun görüldüğünü, yurt dışındaki uygulamalarda slotsuz gelen uçağın meydana indirilmemesi, geçmiş slot hakların kaybedilmesi veya belli slot uyumsuzluklarında para cezası gibi çok daha ağır yaptırımların olduğunu belirterek davanın reddini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEME KARARI: Mahkemece bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre; kesilen slot cezalarının davalı kurumun uyması gereken mevzuat gereğince uygulandığı, davalı kurumun görevi ile ilgili düzenleme, denetleme ve yaptırım uygulama yetkisinin bulunduğu, bununla ilgili Slot Uygulama Prensimleri talimatına göre slot cezalarının kesildiği, talimatın 31.maddesinde bu yükümlülüğün davalıya verildiği, alınan bilirkişi raporuna göre, davalının ibraz ettiği faturalar ile karşılaştırıldığında kesilen bedellerin yüksek olmadığı ve tarifeye uygun olduğu, alınan ek raporda da belirtildiği üzere dava konusu edilen slot ihlalleri ile ilgili ihlal süresinin ne kadar olduğu, hangi ihlal nedeni ile ne kadar ceza kesildiğinin tek tek belirlenmesi, bu konuda Yargıtay denetimine açık bir hesaplama yapılarak her bir ihlal de kesilen cezanın usulüne uygun kesilip kesilmediğinin denetlenmesi açısından bununla ilgili tüm tutanak ve ceza makbuzlarının ibrazının gerektiği, bu hususta davacıya kesin süre verildiği, kesin süreye rağmen belgelerin tam olarak ibraz edilmediği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ Karar, yasal süre içinde davacı tarafından istinaf edilmiştir. İstinaf nedenleri olarak; mahkemece hatalı ve eksik inceleme ile tanzim edilmiş bilirkişi raporu esas alınarak karar verildiğini, istirdat davalarında dava konusu paranın hukuka uygun olarak tahsil edildiğinin ispatının davalıya ait olduğunu, mezkur meblağların neye göre ve ne şekilde hesaplandığına ilişkin olarak davacı/müvekkili ortaklığa tebliğ edilmiş toplam 6 adet faturada ve ekinde hiçbir açıklama, döküm, belge vs. bulunmadığını, Ankara 5. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 20151549 E. sayılı dosyasında görülen benzer dosyada alınan bilirkişi raporunda uygulamanın hukuka aykırı olduğunun tespit edildiğini, ret gerekçesinin yerinde olmadığını belirterek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını talep ve istinaf etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRMESİ VE HUKUKİ NİTELENDİRME: Dava, davacıdan tahsil edilen slot cezalarının istirdadı istemine ilişkindir. Uyuşmazlık, davaya konu slot ihlâlinin bulunup bulunmadığı, ihlâllerin sebebi, hangi tarih ve saatlerde meydana geldiği, süresinin ne kadar olduğu, ileri sürülen ihlâllerin cezayı gerektirip gerektirmediği, ceza gerektirmesi halinde ceza miktarının ne kadar olduğu, davacı tarafından yapılan ödemelerin ihtirazi kayıtla yapılıp yapılmadığı noktasında toplanmıştır. Mahkemece uyuşmazlık konularında bilirkişi heyetinden rapor alınmıştır. 09.11.2017 tarihli bilirkişi raporunda; davaya konu uyuşmazlık itibariyle 2007 yılı Temmuz, Ağustos, Eylül aylarında Atatürk Hava Limanında gerçekleşen slot ihlallerine “zamlı tarife” uygulanması, Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nce düzenlenmiş olan (SHT-SLOT) Slot Uygulama Prensipleri Talimatı’nda belirtildiği, bu çerçevede anılan talimatın, İstisnai Durumlar başlığı altında 31. Maddesinde düzenlenmiş bulunan ‘ç’ ve ‘d’ bendlerinde, “zamlı konaklama ücreti alınmaz” hükümlerine yer vermek suretiyle, istisna hükümlerinden yararlanamayacak olan slot ihlallerine “zamlı konaklama ücretinin uygulanacağı”nın belirtildiği, nitekim, 01.07.2009 tarihinde İlgili Makam oluru ile yürürlükten kaldırılan anılan talimatnamenin 33. (1) hükmünde “Tarifeli, tarifesiz iç ve dış hatlarda sefer yapan yerli ve yabancı tüm havayolu işletmelerinin, Slot Almadan veya aldıkları slot zamanına uymayan uçakların tüm kalış süresine, DHMİ Genel Müdürlüğü ücret tarifelerinde belirlenen İç Hat Konma ve Konaklama Tarifesi ile Uluslararası Konma, Konaklama ve Yaklaşma Tarifesinin ilgili maddeleri üzerinden DHMİ Hasılat Yönergesi esaslarına göre tahakkuk ve tahsilat yapılır.” düzenlemesinin bulunduğu, Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nce düzenlenmiş olan Slot talimatı gereğince, davaya konu tarih itibariyle davalının hava meydanlarında gerçekleşen her türlü slot ihlallerine “zamlı tarife uygulama” yönündeki işleminin bir ‘görev’in sonucu olduğu, ancak, söz konusu “zamlı tarife”nin hukuki niteliğinin ne olduğunun; özellikle bir ceza hükmü veya uygulaması olup olmadığının takdirinin mahkemeye ait olduğu, davalı DHMl’nin tarafından hazırlanan kule kayıtları SHGM SHT Slot talimatında yer alan bilgiler ve DHMİ’nin ücret tarifesi doğrultusunda 2007 yılında davacı THY’nin toplam 49208 seferinin içinde 2700 adet slot ihlali yapan uçuş tespit edildiği ve bu ihlallerin karşılığının 1.141.576,74 TL olduğu, davacı tarafından herhangi bir bilgi/belge teslim edilmediği için bu hesaplamaların tutarında fark yaratabilecek unsurlar hesaplanamadığı, DHMI tarafından teslim edilen faturaların bedelleri ile hesaplanan slot ihlalleri arasında 493.316,56 fark bulunduğu, davalı tarafın dava konusu döneme ait ticari defterlerinin açılış ve kapanış tasdiklerinin yasal süresi içinde usulüne uygun olarak yapılmış olduğu, dolayısıyla davalı taraf defterlerinin sahipleri lehine delil olma özelliğine haiz olduğu, davalı Devlet Hava Meydanları Genel İşletmesi defterlerinin ibraz edildiği ve faturalarla kayıtların uyumlu olduğu belirtilmiştir. Aynı heyet ek raporlarında; Slot ihlalinin tam olarak tespit edilebilmesi ve herhangi bir mağduriyet yaşanmaması ve ayrıca itiraz olunan ve itiraz olunmayan slot ihlallerinin karışıklığının giderilebilmesi için davacı THY tarafından, davalı DHMİ kayıtlarınca slot ihlali olarak gösterilmiş olan uçuş, konaklama vb., kayıt ve tutanaklardan hangilerine itiraz edilmekte olduğunun, slot ihlali yapılmadığı iddia edilen uçuşların tek tek belirtilerek ve yine bu slot ihlali yapılmadığı iddia edilen uçuşlara ait SCR C/R, SCR (D/X) mesajları ile bunlara dair, bilgi ve belgelerin sunulması gerektiğini; davacı tarafından sunulmuş olan ekran alıntılarının farklı bir görüş oluşturmaya yeterli olmadığı ifade edilmiştir. Davalı kurum tarafından alınan zamlı konaklama ücretine dayanak teşkil eden Slot Uygulama Prensipleri Talimatının 33. maddesi 01.07.2009 tarihinde yürürlükten kaldırılmıştır. Dava konusu zamlı konaklama ücretlerinin 01.07.2009 tarihinden öncesine ait olduğu dosya kapsamından anlaşılmaktadır. Bu halde davalı yanca zamlı konaklama ücreti talep edilebilir. Mahkemece davalı yanca kesilen faturaların davacıya tebliğ edilip edilmediği, tebliğ edilmiş ise itiraz olup olmadığı ve davacının defterlerinde kayıtlı olup olmadığı hususlarının ve davacının ödeme sırasında ihtirazi kayıt koyup koymadığı öncelikle değerlendirilip, faturaya itiraz yahut ihtirazi kayıt ile ödeme yok ise fatura içeriğinin kabul edilmiş sayılacağı hükmü gereğince davanın şimdiki gibi reddine, davacı, zamlı konaklama ücretinin, hangi ihlallerden kaynaklandığının tespit edilemediğini, ihlallerin gün ve saatinin dosyaya bildirilmesi gerektiğini, zamlı konaklama ücretinin ne şekilde hesaplandığının belli olmadığını, davalı ise verilen hizmet karşılığı usulüne uygun ücret tahakkuk ettirildiğini belirtmiş ve itirazda bulunmuşlardır. Bu nedenle mahkemece davaya konu slot ihlâlinin bulunup bulunmadığı, ihlâllerin sebebinin hangi tarih ve saatlerde meydana geldiğinin, süresinin ne kadar olduğunun, ileri sürülen ihlâllerin cezayı gerektirip gerektirmediğinin, ceza gerektirmesi halinde ceza miktarının ne kadar olduğu hususlarında açıklamalı, gerekçeli denetime elverişli bir şekilde uzman bilirkişi raporu alınarak oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru olmamıştır. (YARGITAY 23. Hukuk Dairesinin 13.12.2018 tarih, 2016/3744 E. 2018/5844 K. Sayılı ilamı) Bu sebeple ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M: Gerekçesi yukarıda izah edildiği üzere; 1-Davacı tarafın istinaf başvurusunun esasa ilişkin sebepler incelenmeksizin KABULÜNE, 2-Bakırköy 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2016/434 Esas, 2018/395 Karar, 18/04/2018 tarihli kararının HMK 353/1a-6 maddesi gereğince KALDIRILMASINA, 3-Dosyanın, Dairemiz kararına uygun şekilde yargılama yapılamak ve yeniden bir karar verilmek üzere mahal Mahkemesine İADESİNE, 4-İstinaf yargılaması aşamasında duruşma açılmadığından istinaf vekalet ücreti takdirine YER OLMADIĞINA, 5-Hüküm tarihinde yürürlükte bulunan 492 sayılı Harçlar Kanununu gereğince alınması gereken 59,30 TL istinaf maktu karar ve ilam harcından davacı tarafından peşin yatırılan 35,90 TL harcın mahsubu ile bakiye 23,40 TL harcın davacıdan tahsili ile HAZİNEYE İRAT KAYDINA, 6-Davacı tarafça yapılan istinaf yargılama giderlerinin İlk Derece Mahkemesince yeniden verilecek kararda dikkate alınmasına, Dosya üzerinde yapılan inceleme neticesinde, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1a-6 bendi gereğince kesin olmak üzere oybirliği ile karar verildi.24/06/2021