Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.
T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2023/1556 Esas
KARAR NO: 2023/1874 Karar
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 3.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ: 24/08/2023
NUMARASI: 2023/118 E.- 2023/121 K.
DAVANIN KONUSU: Tevdi Mahallinin Belirlenmesi (TBK M.107)
KARAR TARİHİ: 12/12/2023
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. ve 356. maddeleri gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
TALEP: Talep eden vekili D.İş başvuru dilekçesinde özetle: Müvekkilinin “…” logosuyla yayın yapan televizyon kanalının yayıncısı ve Televizyon Yayıncıları Derneği (TVYD) üyesi olduğunu, müvekkili ile MESAM arasında, yıllardan bu yana yayın izni sözleşmeleri yapıldığını ve lisanslı olarak eserleri kullandığını, Meslek Birlikleri ile yayın izni görüşmelerine ilgili senenin sonunda başlandığını ve yine ilgili senenin sonunda veya takip eden senenin başında sözleşmeler imzalanarak bir önceki senenin ödemelerine başlandığını, 2022 ve 2023 yılı için yapılacak yayın izni sözleşmelerinin esaslarının belirlenmesi için, MESAM (ve diğer bir meslek kuruluşu olan MSG ile) müvekkilinin üyesi olduğu TVYD arasında 27.12.2022 tarihinde “MESAM & MSG – TELEVİZYON YAYINCILARI DERNEĞİ PROTOKOLÜ” imzalandığını, bu Protokolde, 2022-2023 yılı için uygulanacak zam oranı ve MESAM ( ve MSG) ile üye yayın kuruluşları arasında yapılacak “YAYIN İZNİ SÖZLEŞMESİ” hükümleri konusunda taraflar arasında mutabakata varıldığını, MESAM yetkililerince de imzalanan Protokole göre; TVYD üyesi yayın kuruluşları ile MESAM arasında 2022 yılı için yapılacak ödemeler, 2021 yılı için her bir TVYD üyesi kuruluş ile imzalanmış olan sözleşmenin toplam bedeline %34 (yüzde otuz dört) artış uygulanması suretiyle bulunacağını, TVYD üyesi yayın kuruluşlarının, Ocak 2023-Haziran 2023 döneminde en fazla 6 eşit taksitte 2022 takvim yılı bedellerini MESAM-MSG’ye ödeyeceklerini, 2023 yılı için yapılacak ödemelerin 31 Mart 2023 tarihinde başlayacağı ve üye televizyon kuruluşlarının, 10 eşit taksitte veya 4 eşit taksitte ödeyeceklerini, TVYD üyesi kuruluşlar ile MESAM arasında imzalanan Yayın İzni Sözleşmesinin içeriği konusunda da Protokolde anlaşmaya varıldığını ve imzalanacak sözleşme örneğinin Protokole eklendiğini, daha önce MESAM ile imzalanmış sözleşme kapsamı ve yayın içeriklerinde, TVYD üyesi yayın kuruluşunun statüsünde değişiklik olması ve/veya benzeri özel durumları nedeniyle farklı izin bedeli belirlenmesi gereken hallerde, 2022 yılı sözleşme bedellerinin, söz konusu değişikliğe uygun emsal yayın kuruluşlarının bedelleri esas alınarak belirleneceğini, bu protokolüm, 01.01.2022-31.12.2023 tarihleri arasındaki süreyi kapsadığını, nitekim, MESAM ve MSG tarafından gönderilen 29 Aralık 2022 tarihli elektronik posta yazışmasında; sözleşme tipinin TVYD ile mutabık kalınan yeni modele göre hazırlandığını, 2022 ve 2023 yıllarını sözleşme süresi olarak kapsadığını, 2022 yılı bedeli belirlenirken 2021 yılı ana sözleşme bedellerine TVYD ile mutabık kalınan %34 oranında artış uygulandığı, eş zamanlı yayınlar için ana sözleşme bedellerinin %5’i alınarak hesaplama yapıldığını, grup şirketlerinin yayın organlarının bir bölümü (…) için Protokol hükümlerine uygun olarak sözleşmeler hazırlanarak gönderildiğini, müvekkilinin içinde bulunduğu diğer yayıncılar için de protokole uygun sözleşmelerin gönderileceğinin aynı mail içinde belirtildiğini, (01.01.2021-31.12.2021 tarihini kapsayan) 2021 yılı için MESAM’a TV yayınları Lisans Bedeli karşılığı 16.121,08 TL +KDV, eş zamanlı yayın bedeli karşılığı 806,05 TL + KDV ödeyen müvekkili şirketin protokol hükümlerine göre 2022 yılı için ödeyeceği tutarların %34 artış ile dilekçedeki tablodaki gibi olduğunu, 2023 yılı için de aynı tutarların geçerli olduğunu, TVYD ile Protokol imzalayarak, müvekkilinin de içinde bulunduğu yayın kuruluşlarınca uygulanacak zam oranını resmi olarak belirleyen MESAM’ın, 12 Haziran 2023 tarihinde gönderdiği elektronik posta mesajında 2022 yılı için mali hak bedellerinin TVYD Protokolünün 4.maddesi kapsamında tekrar yapılandırıldığını belirterek, müvekkilinin ödeyeceği bedellerin; dilekçedeki tablodaki gibi olduğunu, gönderilen elektronik posta mesajında (yapılacak artış bilahare ödenmek üzere) 2023 yılı için de ayrı tutarların geçerli olduğunun belirtildiğini, 2023 yılı için de ayrıca tablo gönderildiğini, protokol hükümlerine göre, 2022 ve 2023 yıllarına ilişkin 22.682,36 TL olarak belirlenmesi gereken ödeme tutarını 147.000 TL olarak değiştiren MESAM’ın, protokole aykırı ve keyfi yapılandırma işlemine itiraz edildiğini, müvekkilinin üyesi olduğu TVYD ile imzaladığı Protokolde, TVYD üyesi kuruluşlara uygulanacak zam oranını belirleyen ve örnek sözleşmeyi kendi imzası ile kayıt altına alan MESAM’ın, müvekkilinin bu protokol hükümlerine uygun olarak yaptığı ödemeyi iade ederek müvekkilinin temerrüde düşürmeye yönelik eylemlerinin haksız ve kötü niyetli olduğunu, müvekkilinin ödemeyi yapabilmesi için tevdi mahalli tayini istemek zarureti hasıl olduğunu, MESAM’ın, müvekkilinin üyesi olduğu TVYD ile imzaladığı Protokolde belirlenen bedelleri kabul etmeyerek iade ettiği göz önünde bulundurularak, TVYD üyesi müvekkilinin, protokol hükümlerine uygun olarak 2022- 2023 takvim yıllarına ilişkin muaccel olmuş yayın izin bedellerini yatırabileceği ödeme yerinin tespitini, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesini talep etmiştir.
MAHKEME KARARI: Mahkemece 24/08/2023 tarihli kararla; “HMK 382, 385/1 ve 389.maddelerine göre tevdi mahalli tayini talebinin kabulü ile, İstanbul Çağlayan Adliyesi … Şubesi müdürlüğünün tevdii mahalli olarak tayinine,” karar verilmiştir. MESAM tarafından sunulan itiraz dilekçesinde; 6100 sayılı HMK’ nın 382/2-d maddesinde, “Borçlar Kanunundaki çekişmesiz yargı işlerinin,1) yetkisi sona eren temsilcinin temsil belgesini mahkemeye ibraz etmesi 2) Borçluya ifa veya teminat göstermesi için süre verilmesi, 3) Tevdii mahalli belirlenmesi veya tevdi edilmeyecek eşyanın satılması…“ şeklinde sayılarak düzenlendiğini, çekişmesiz yargı işlerinde görevli mahkemenin Sulh Hukuk Mahkemesi olup, YARGITAY 17. H.D. 2014/12254 E. 2014/15837 K. ve 13.11.2014 tarihli kararında da bu hususa ilişkin uyuşmazlıkta “Dava, ödeme yeri belirlenmesi isteminden kaynaklanmaktadır. Aynı yasanın 382/2-e bendinde ticari nitelikteki çekişmesiz yargı işleri de sayılmış ve bunlar arasında tevdii mahalli tayini sayılmamıştır. Hal böyle olunca talebin Sulh Hukuk Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerektiğini, 6100 Sayılı HMK.’nın 21. ve 22. maddeleri gereğince Sulh Hukuk Mahkemesinin yargı yeri olarak belirlenmesine 13.11.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.” denilmek suretiyle tevdi yeri belirlenmesine ilişkin davalarda görevli mahkemenin Sulh Hukuk Mahkemeleri olduğunu kabul ettiğini, dolaysıyla öncelikle Mahkemenin bu D.İş dosyasında görevsiz olması nedeniyle, talebin görevsizlik nedeniyle reddi ile görevli sulh hukuk mahkemesine gönderilmesini, taraflar arasında; “…SAN. VE TİC. A.Ş. ÜNVANLI , … LOGOLU” Yayın Kuruluşu ile Lisans Sözleşmesi imzalanması hususunda geçerli herhangi bir yazılı-sözlü mutabakat bulunmadığını, müvekkili ile Televizyon Yayıncıları Derneği arasında bir protokol olup, bu protokolün eki olarak tanzim edilecek yayın izin sözleşmelerinin talepte bulunan tarafından imzalanmadığını, bu hali ile taraflar arasında herhangi bir mutabakat bulunmadığını, talep eden tarafından kötü niyetle yapılan ödemelerin iade edildiğini, keza taraflar arasında bir sözleşme bulunmadığını, talep edenin tevdi talebini kesinlikle kabul anlamına gelmemek kaydıyla, talep edenin lisans bedeli olarak ifade ettiği ve yaptığı ödeme bedellerinin aynı alanda faaliyet gösteren diğer kuruluşlarla yapılan lisans bedelleri yanında oldukça düşük olup, bu bedellerin kabul edilemeyeceğinin talep edenin de farkında olduğunu, tüm bu sebeplerle; tevdi mahalli tayini talebinin reddi gerekmekle birlikte, en önemlisinin taraflar arasında ilgili yayın kuruluşuna ilişkin herhangi bir yazılı/sözlü/zımni kabul, mutabakat, anlaşma vs. kesinlikle mevcut olmadığını, hal böyle iken tevdi tayini talebine hukuki dayanak teşkil edecek bir hukuki ilişkinin mevcut olmadığını, dolayısıyla taleplerin reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İTİRAZ ÜZERİNE VERİLEN KARAR: Tevdi mahalli kararına yapılan itiraz üzerine bu kez Mahkemece 26/09/2023 tarihli ara kararı ile; “Görev husususun res’en mahkemece dikkate alınacak olması hususu gözetilerek mahkememizin görevsizliğine, görevli Mahkemenin İstanbul Sulh Hukuk Mahkemeleri olduğuna,2-Mahkememizce verilen 2023/118 D.İş 2023/121 K. ve 24/08/2023 tarihli tevdi mahalli tayini kararının kaldırılmasına,” karar verilmiştir.
İSTİNAF TALEBİ: Talep eden vekili süresi içinde sunduğu istinaf dilekçesinde; karşı taraf MESAM’ın, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na göre kurulmuş “Eser Sahipleri” meslek birliği olduğunu, Ödeme yeri tespiti taleplerinin ise; yine Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 25. maddesinde düzenlenmiş olan (karşı tarafın üyelerinin sahip olduğu eserlerin) umuma iletim hakkı için müvekkili tarafından yapılacak yayın izin bedeli ödemesine ilişkin olduğunu, Karşı taraf, TVYD ile imzaladığı protokol ile artış oranını belirlediği yayın izin bedelinin ödemesini haksız olarak iade ettiğini ve müvekkilinin de ödeme yeri tespiti talebinde bulunduğunu, talebin, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’ndan kaynaklanan bir hakka ilişkin olduğunu,FSEK’in 76/1. ve Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 156/1. maddeleri uyarınca görevli mahkemenin Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi olduğunu,Yine FSEK’in 42/A maddesinde tarife tespitinde uyuşmazlığa düşülmesi halinde izlenecek usulün düzenlendiğini, benzer bir uyuşmazlık durumunda tevdi mahalli tayini istendiğinde görevli mahkemenin ilgili ihtisas mahkemesi olduğunun da açıkça düzenlendiğini, HMK’nın 382 vd. maddelerinde düzenlenen “ÇEKİŞMESİZ YARGI İŞLERİ”ne ilişkin düzenleme uyarınca da, Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesinin görevli olduğunu, zira HMK’nın 383. maddesinde “Çekişmesiz yargı işlerinde görevli mahkeme, aksine bir düzenleme bulunmadığı sürece sulh hukuk mahkemesidir” şeklinde düzenleme yapıldığını, FSEK’in 76/1. maddesinde ise, FSEK’te düzenlenen hukuki ilişkilerden doğan işlerde görevli mahkemenin (Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 16. Maddesi uyarınca) Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi olduğunun açıkça belirlendiğini,Karşı tarafın emsal olduğunu ileri sürdüğü Yargıtay kararının, HMK’nın 382/2-e bendindeki “TİCARET HUKUKUNDAKİ” çekişmesiz yargı işlerine ilişkin olup, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’ndan kaynaklanan ilişkilere ilişkin olmadığını belirterek, İstanbul 3. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 2023/118 D.İş, 2023/121-2 K. sayılı dosyada verdiği görevsizlik kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER: Talep dilekçesi ekinde 10/12/2021 tarihli, 01/01/2021 tarihinden 31/12/2021 tarihine kadar olan dönem için Türkiye Musiki Eser, Sahipleri Meslek Birliği ile … San. ve Tic. A.Ş. arasında imzalanan “Yayın İzni Sözleşmesi” örneği, MESAM ve MSG ile Televizyon Yayıncıları Derneği (TVYD) arasında imzalanan 27/12/2022 tarihli “MESAM & MSG Yayıncıları Derneği Protokolü, MESAM ve MSG tarafından hazırlanan 2023 yılı için örnek “Yayın İzni Sözleşmesi” örnekleri ile taraflar arasındaki mail yazışmalarının sunulduğu görülmüştür.
GEREKÇE: Talep, televizyonda yayınlanacak eserlerle ilgili yayıncı kuruluşun yayın izni sözleşme bedellerinin ödenmesi için tevdi mahalli tayin edilmesine ilişkindir.Mahkemece tevdi mahalli tayin edilmesi talebinin kabulüne karar verilmiş, karşı tarafın itirazı üzerine bu kez görevli mahkemenin sulh hukuk mahkemesi olduğu belirtilerek kararın kaldırılmasına karar verilmiş, karara karşı tevdi mahalli tayin edilmesini talep eden vekili tarafından istinaf yargı yoluna başvurulmuştur. İstinaf incelemesi, HMK’nın 355. maddesi gereğince, ileri sürülen istinaf başvuru nedenleri ve kamu düzeni yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır.Tevdi mahalli tayini TBK’nın “Alacaklının Temerrüdü” konusunu düzenleyen kısımda ve 107. maddesinde düzenlenmiş olup, alacaklının temerrüde düşmesi durumunda borçlunun hasar ve giderleri alacaklıya ait olmak üzere, teslim edeceği şeyi tevdi ederek borcundan kurtulacağı düzenlenmiştir.Çekişmesiz yargı işlerini düzenleyen Hukuk Muhakemeleri Kanununun 382/2-d maddesinde, “Borçlar kanunundaki çekişmesiz yargı işleri başlığı altında tevdi mahalli belirlenmesi” çekişmesiz yargı işi olarak sayılmıştır.Ancak, HMK’nun 387/1. maddesi uyarınca çekişmesiz yargı işleri ile ilgili kararlara karşı hukuki yararı bulunan ilgililer, özel kanuni düzenlemeler saklı kalmak kaydıyla, kararın öğrenilmesinden itibaren iki hafta içinde, bu Kanun hükümleri dairesinde istinaf yoluna başvurabilirler.İlk derece mahkemesince tevdi mahalli tayin edilmesi kararına karşı itiraz yolunun açık olduğu belirtilmişse de, kararda kanun yolunun yanlış gösterilmesi Kanunla düzenlenen kanun yolunu değiştirmez. Dosya incelendiğinde; aleyhine tevdi mahalli tayini kararı verilen MESAM’a kararın 31/08/2023 tarihinde tebliğ edildiği, 07/09/2023 tarihinde, yani iki haftalık yasal süre içerisinde karara itiraz ettikleri, Mahkemece itiraz dilekçesi istinaf dilekçesi olarak kabul edilerek dosyanın istinaf incelemesi için İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesi gerekirken, itirazı inceleyerek, bu kez görevli mahkemenin Sulh Hukuk Mahkemesi olduğu gerekçesiyle itirazın kabulüne ve tevdi mahalli tayin edilmesine dair kararın kaldırılmasına karar verilmiştir.Bu durumda ilk derece mahkemesince itiraz üzerine verilen 26/09/2023 tarihli ek karar yok hükmünde olup, bu karara karşı tevdi mahalli tayini isteyen tarafın istinaf taleplerinin incelenmesine yer olmadığına, karşı tarafın itiraz dilekçesi istinaf dilekçesi olarak kabul edilerek, istinaf harcının tamamlanması için itiraz eden vekiline muhtıra çıkartılması, harç tamamlandığı takdirde dosyanın MESAM vekilinin istinaf talepleri incelenmek üzere Dairemize gönderilmesi için dosyanın mahkemesine iadesine karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;1-Tevdi mahalli tayini talep eden … vekilinin istinaf taleplerinin itiraz üzerine verilen karar yok hükmünde olduğundan İNCELENMESİNE YER OLMADIĞINA, 2-Karşı taraf … vekiline istinaf harcının tamamlatılması için dosyanın Mahkemesine GERİ ÇEVRİLMESİNE,3-İstinaf incelemesi yapılmadığından, talep halinde istinaf karar harcının iadesine,Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda 07/12/2023 tarihinde oybirliği ile kesin olarak karar verildi.