Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2022/540 Esas
KARAR NO: 2023/1763
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 20. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 16/12/2021
NUMARASI: 2019/649E, 2021/883K.
DAVANIN KONUSU: Menfi Tespit
KARAR TARİHİ: 27/11/2023
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. Maddesi gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ Davacı vekili tarafından asıl ve birleşen Dosyalara ilişkin dava dilekçelerinde özetle; Müvekkili idare tarafından davalı firmaya, dava dışı …Tur. San. Tic. Ltd. Şti.’nin temliknamesine istinaden “…bank Dilovası şubesine ait 15.07.2017 günlü … seri no.lu 600,000,00 TL meblağlı çek ile yine … bank Dilovası Şubesine ait 22.02.2017 gönlü … seri no.lu 500.000,00 TL meblağlı çekler verildiğini, bahsi geçen davaya konulu çekler, muhatap bankaya ibraz edilip karşılığı olmaması nedeniyle hem ciranta olan dava dişi … Ltd. ve hem de müvekkil idare hakkında işlem tarihine kadar yapılan ödemeler de düşüldükten sonra bakiye alacakla ilgili Gebze … İcra Müdürlüğü’nde … E. no.lu dosyası ile icra takibine geçildiğini, müvekkili Gebze … İcra Müdürlüğü … E. sayılı dosyasına istinaden yaptığı ödemeler ve son olarak 14.08.2018 tarihli protokole istinaden her iki çek karşılığı olan tutarlar ferileriyle birlikte tamamen ödendiği ve icra dosyası davalı(alacaklı) vekilinin haricen tahsil bildirimi üzerine tahsil harcı da ödenmek suretiyle infaz edildiğini, yine aynı şekilde Mahkememizin birleşen 2019/648 Esas sayılı davasına konu olan … bank Dilovası Şubesine ait 31/03/2017 günlü … seri nolu 250.000,00 TL meblağlı çek ile Mahkememizin birleşen 2019/651 Esas sayılı davasına konu olan … bank Dilovası Şubesine ait 21/02/2017 günlü … seri nolu 500.000,00 TL meblağlı çeklerinde ödendiğini ve takibe konulduğu Gebze … İcra Müdürlüğü’nün … Esas ve … Esas sayılı dosyalarında davalı(alacaklı) vekilinin haricen tahsil bildirimi. üzerine tahsil harcı da ödenmek suretiyle infaz edildiğini, dolayısıyla müvekkilinin davalı şirkete asıl dava konusu … bank Dilovası Şubesine ait 22.02.2017 gönlü … seri no.lu 500.000,00 TL meblağlı, birleşen dava konusu … Esas sayılı dava konusu …bank Dilovası Şubesine ait 31/03/2017 günlü .. seri nolu 250.000,00 TL meblağlı, birleşen dava konusu … Esas sayılı dava konusu …bank Dilovası Şubesine ait 21/02/2017 günlü … seri nolu 500.000,00 TL meblağlı çeklerden dolayı borcunun kalmadığını, çeklerin bankaya iade edildiğini, ancak davalı tarafın alacaklıymış gibi çek aslı olmadan suret üzerine aslı gibidir yapılarak aynı çeklere dayalı İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … E., … E., … E. sayılı icra dosyaları ile mükerrer olacak şekilde kötü niyetli olarak takipler başlattığını, bu nedenle öncelikle kötüniyetle açılan İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … E., … E., … E. sayılı takiplerin dava sonuna kadar teminat istenmeksizin durdurulmasına ve akabinde iptaline, asıl dava ve İstanbul … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı icra dosyasına konu … bank Dilovası Şubesine ait … seri nolu 22.02.2017 tarihli 500.000,00 TL meblağlı, birleşen 2019/648 Esas sayılı dava ve İstanbul … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı icra dosyasına konu olan … bank Dilovası Şubesine ait 31/03/2017 günlü … seri nolu 250.000,00 TL meblağlı, birleşen… Esas sayılı dava ve İstanbul …. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı icra takibine konu olan … bank Dilovası Şubesine ait 21/02/2017 günlü … seri nolu 500.000,00 TL meblağlı çeklerin itfa edilmiş olduğunun tespitine, çeklere dayalı borcun ödenmiş olması ve ayrıca çek aslı olmaksızın kambiyo senetlerine mahsus takip yapılamayacağı nazara alınarak ödeme emirleri ve takiplerin iptaline, İstanbul …. İcra Müdürlüğünün … Esas, …Esas, … Esas sayılı icra dosyalarına dayanak teşkil eden çeklerin fer’ileriyle birlikte ödenmiş olduğuna, takip tarihi itibarıyla işbu çeklere dayalı bir borcunun da olmadığı dikkate alınarak müvekkil idarenin borçlu olmadığının tespitine, davalının %20 den aşağı olmamak üzere tazminata mahkum edilmesini talep ve dava etmiştir.Davalı vekili cevap dilekçelerinde özetle; Davacı borçlu aleyhine Gebze … İcra Müdürlüğü’nün … E., … E. ve … Esas sayılı dosyaları ile başlatılan icra takip dosyasına sehven fazla tahsilat bildirildiğini, hatalı bildirilen tahsilata ilişkin olarak ayni protokol dayanak tutularak davacı tarafından Gebze … İcra Müdürlüğü’nün … E., … E. ve … Esas sayılı dosyalarına itirazda bulunulduğunu, ilgili dosya borcunun tamamının tahsil edilemediği ve bu nedenle dosya kaydı açılması talep edilmiş ise de bu taleplerinin kabul edilmediğini davacı borçlunun delilleri arasında yer alan 31.09.2019 tarihli ödeme dekontuna ilişkin olarak talimatlarının bulunduğunu takibe konu edilen çeklere ilişkin başlatılan ilk takiplerde yapılan tahsilatlar doğrultusunda kapak hesabı yapıldığında davacı tarafça yapılan ödemeler ile dosya borçlarının ödenmediğinin ve dosya borcunun tahsil edilmediğinin açıkça anlaşılacağını, tahsilat kaydı sırasında yapılan hesap hatası nedeniyle başlattıkları icra takiplerine ve davaya konu çeklerden dolayı alacaklı olduklarından davanı reddine ve davacının kötü niyeti açık olduğundan tazminata mahkum edilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARI: “…. Davacı tarafça açılan Mahkememizin 2019/649 Esas sayılı ASIL DAVANIN KISMEN KABULÜ ile; dava konusu olan İstanbul … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı icra dosyasına dayanak …bank Dilovası Şubesine ait … seri nolu 22.02.2017 keşide tarihli 500.000,00-TL meblağlı çekten dolayı kalan 499.724,30-TL bakiye alacağa ilişkin davalı şirkete 40.146,65-TL borçlu bulunmadığının tespitine, 2- Davacı tarafça açılan Mahkememizin 2019/648 Esas sayılı BİRLEŞEN DAVANIN KISMEN KABULÜ ile; dava konusu olan İstanbul … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı icra dosyasına dayanak … bank Dilovası Şubesine ait … seri nolu 31.03.2017 keşide tarihli 250.000,00-TL meblağlı çekten dolayı kalan 95.000,00-TL bakiye alacağa ilişkin davalı şirkete 50.000,00-TL borçlu bulunmadığının tespitine, 3- Davacı tarafça açılan Mahkememizin 2019/651 Esas sayılı birleşen davaya ilişkin dava konusu olan İstanbul … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı icra dosyasına dayanak … bank Dilovası Şubesine ait … seri nolu 21.02.2017 keşide tarihli 500.000,00-TL meblağlı çekten dolayı kalan 194.698,25-TL bakiye alacağa ilişkin davalı şirkete BORÇLU BULUNMADIĞININ TESPİTİ TALEBİNİN REDDİNE, 4- Davacı tarafça açılan asıl ve birleşen davalarda dava konusu çeklerin itfa edilmiş olduğunun tespiti, çeke dayalı borcun ödenmiş olması ve ayrıca çek aslı olmaksızın kambiyo senetlerine mahsus takip yapılamayacağı nazara alınarak ödeme emri ve takibin iptaline yönelik talepleri hakkında mahkememiz görev alanında olmaması ve aynı talebe ilişkin İcra Hukuk Mahkeme’sinde görülen davalar olması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına, 5- Davalının kötüniyetli olduğu ispat edilemediğinden ve şartlar oluşmadığından davacının kötüniyet tazminatı talebinin reddine, ” karar verilmiştir.
İSTİNAF İSTEMİ: Davacı vekili istinaf dilekçesinde; Gebze … İcra Müdürlüğünde …, …, …E. Numaralı dosyası ile icra takibinde Müvekkili tarafından takibe konu borca karşılık davalı yana dava konusu edilen çek bedelini ferileriyle ödendiğini, davalı vekili beyanı ile “Haricen Tahsil ile Kapatılmıştır” dosyanın kapandığını, Buna ilişkin kararın da mevcut olduğunu, ancak davalı tarafından aynı çeke istinaden bu defa İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün …, …, … E. Sayılı dosyası ile mükerrer olarak takip başlatıldığını, Davalı yanın muhasebe hatası iddiası, haricen kapatılması yönünde bildirimde bulunduğu bir icra dosyasındaki çek yaprağının fotokopisi üzerinden işlem yapma hakkı vermeyeceğini, bu durumun ticari ilişkiler de hukuki güven ilkesini de zedeleyeceğini,. Objektif iyiniyet kurallarına da aykırı olduğunu, Kaldı ki muhasebesel hata olarak bahsettiği işlemlerin bir kısmının dava tarihinden sonraya ait olduğunu ve müvekkili idareye ait olmayan çeklerin raporda zikredilerek idarenin borçlandırıldığını, Dosyada yer alan iki ayrı bilirkişi raporunda davacı idarenin borçlu olmadığı kanaatına ulaşıldığını, Dava konusu takiplerin mükerrer olduğunu, Bilirkişi Raporlarında bu mükerrerlik olgusunun vurgulandığını, davalının yapması gerekenin usule de aykırı düşecek şekilde tahsil suretiyle infaz edilmiş ve artık asılları bankada olan çeklerin fotokopileri üzerinden mükerrer takip yapmak değil alacak davası açmak suretiyle hakkını tespit sonrası icrai işleme geçmek olduğunu, Davalının TTK bağlamında basiretli bir tacir olduğunu, borçlu olunmadığının tespiti isteminin bilirkişi incelemesini dahi gerektirmeyecek derecede sarih olduğunu, yeniden bilirkişi raporu alınmasına karar verilmesinin yerinde olmadığını,Zira davaya konu icra takiplerinin tamamı davalı- alacaklının / vekilinin talimatı ile infaz edilmiş, tahsil harçları ödenmiş ve kapatılmış olduğunu, HMK 222 bağlamında, karşı taraf ticari defter ve kayıtlarının delil olarak kabul edilebilmesi için gerekli şartlar olmadığını, Zira davalı defter ve kayıtları aşağıda yer alacağı üzere eksik, yanlış ve sonraki tarihlerdeki düzeltmeleri içerir ve mutabakata varılmayan kayıtlar olduğunu, aksi kanıtlanabilir bilgiler içerir delillerin sunulduğunu, usul ve esas şartları da taşıyıp taşımadığı bilinmeyen davalının muhasebe kayıtları, vekiline yapılan ödemelerin davalıya eksik, yanlış bildirilmiş ve ilgili ilgisiz bir takım alacak ve borçlara yansıtılmış ve dava tarihinden sonraya ait düzeltmeleri taşımakla sağlıklı ve güvenilir bir delil olmaktan çıktığını, Davalının usul ve şartları taşımayan defter ve bir çok düzeltmeyi içeren muhasebe kayıtları üzerinden yapılan aleyhe hiçbir tespit ve değerlendirmeyi kabul etmediklerini, Hükme esas alınan Bilirkişi Raporunda anlaşılmaz bir şekilde Gebze İcra Müdürlüğü dosyasının infaz tarihinden ( İnfaz tarihi 12.03.2019) sonraki bir tarih itibarıyla (05.07.2019 ) gayrı resmi bir kapak hesabı üzerinden borç alacak durumu ve iddialar hakkında değerlendirme yapıldığını, Ayrıca icra dosyasına mahsuben yapılan ödemelerin, takip ve dava tarihi olan 01.10.2019 sonraki bir tarihte (29.12.2020 tarihi itibarıyla) davalı tarafça bir muhasebesel işlemle ters düzeltme fişleri ile müvekkil idareye ait olmayan çek veya çeklere yansıtmış olmasının da ciddiye alınır yönü olmadığını, Raporda yer alan .. nolu çek ve … nolu çeklerin ne olduğu bilinmediğini, … no.lu çekin de keşidecisinin … ünvanlı bir firma olduğu belirtilmekle bu firmanın müvekkil idareyle olan bağlantısı da bilinmediğini, Gebze İcra Müdürlüğünün … sayılı dosyasına yapılan ödemeler hangi saikle bu çeklere yansıtıldığının anlaşılamadığını, Müvekkil idare ile davalı arasında akdedilen protokolde yer alan ve bu dosyaya mahsuben yapılan 250.000 TL lik ödemenin 23.09.2018 tarihi itibarıyla protokole uygun olarak müvekkil kayıtlarında gözükmesine rağmen 750.000 TL gibi bir meblağdan bahsedilmesinin de anlaşılmadığını, Bilirkişi raporunda yer alan küçük rakamlı ödemelerin niteliği de anlaşılamadığını, raporda Tabloda takip öncesi ödemelere yer verilmiş ise de 270.000 TL lik bir ödeme gözükmediğini, Yine Bilirkişi Raporundaki Tabloda 75.000 TL lik takip öncesi ödemenin de 120.000 TL tahsilat girişi olarak girildiğini, raporun çelişkili olduğunu, Davalının ticari defterleri hatalı olduğunu, davalı vekiline yapılan ödemeler, davalı firmaya farklı yansıtıldığını, bu hususun müvekkili ile vekili arasındaki çözümlenmesi gereken bir sorun olup davacı idareyi bağlamayacağını, ödemelerde açıklama kısmında çek noları belirtildiğini, Ödemelerin hangi icra dosyasına mahsuben yapıldığı anlaşılır olduğunu, Müvekkili idare muhasebe kayıt ve defterleri ise şeffaf açık ve anlaşılır olduğunu, Tahsilat yapılması sonrasında davalı tarafın bir itiraz ve çekincesi de olmadığını, Tahsilatları kabul edip icra dosyalarını infaz etmek ve akabinde infaz edilen dosyalardaki çek suretleri üzerinden işlem yapmak objektif iyiniyet kuralları ile de bağdaşmadığını, Raporun hükme esas alınamayacağını, Davalı aleyhine kötüniyet tazminatına hükmedilmesi gerektiğini, belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir. -Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; Bilirkişi raporunun eksik olup hükme esas alınmaya elverişli olmadığını, 2019/648 sayılı birleşen dava ile ilgili yapılan inceleme neticesinde bilirkişi; Davalının Gebze … İcra Dairesi … e. Sayılı dosyasında davalı tarafından takip öncesinde 120.000 TL tahsilat girilmiş olduğu ve bu tahsilatın bir kısmının işlemiş faize sayılarak 150.570,94 TL asıl alacak üzerinden takip başlatılmış olduğu, davalının şirket kayıtlarında 15.000 tl, 10.000 tl, 10.000 tl, 6.099,14 tl, 3.900,86 tl olmak üzere toplam 45.000,00 tl tahsilatın esasında başka bir çekin ödemesine girilmesi gerekirken sehven bu çeke girildiği ve sonrasında yapılan bu muhasebesel hatanın fark edilerek kayıtlarda düzeltme yapıldığı, davalı tarafından sehven girilen takip öncesi tahsilatlar nedeni ile anapara da eksik kalan tutar olan 95.000, 00 TL ana para üzerinden davacı alaeyhine İstanbul … İcra … e. Sayılı dosyasında takibin mükerrer olmadığı, davalı kayıtlarında sehven girilen ödeme tutarının 45.000,00 TL olduğu” sonucuna varıldığını, Ancak her ne kadar bilirkişi davacının 50.000 TL borçlu olmadığını iddia etmişse de bu iddia gerçeği yansıtmadığını, bilirkişinin takip açılışında davacının önceki ödemesi düşülmüş olmasına rağmen raporunda aynı ödemeyi iki kez düşerek davacıyı 50.000 tl borçlu bulunmadığını belirttiğini, Müvekkili defterlerinin usulüne uygun olduğunu, rapora itirazların değerlendirilmediğini, 2019/649 sayılı asıl dava ile ilgili yapılan inceleme neticesinde bilirkişi; Davalının Gebze … İcra Dairesi … sayılı dosyasında son kapak hesabına göre davacı yandan 459.577,65 TLalacaklı olduğu anlaşılmış olup, İstanbul … İcra Müdürlüğü … sayılı dosyasında 499.724,30 tl asıl alacak üzerinden takip başlatıldığını, başlatılan takibin mükerrer olmadığını, davacının takipten dolayı 40.146,65 TL borcunun bulunmadığı” sonucuna vardığını, Ancak bilirkişi kapak hesabı üzerinden faiz ve ferilerin durumunu hesaba katmadan davacının müvekkile 40.000 TL borçlu olmadığı belirtilmesinin yerinde olmadığını, mahkemece yargılama giderleri hatalı hükmedildiğini, gerekçeli kararının 8. Maddesinde “Davacı tarafça yargılama sırasında yatırılan 133,20TL başvurma harcı, 6.157,91 TL peşin harç olmak üzere 6.291,11 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine” karar verildiğini ancak kısmen kabul oranının dikkate alınması gerektiğini, diğer bentlerin de bu şekilde oranlanarak yazıldığını belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
DELİLLER İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyasının incelenmesinde; alacaklı … tarafından borçlular Dilovası Belediyesi ve … San. ve Tic. Ltd.Şti. aleyhine “… bankası A.Ş. Dilovası Şubesine ait … seri no’lu 500.000,00 TL’lık 22.02.2017 keşide tarihli Çek’in Takibe Konulan 499.724,30 TL’si Gebze … İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyasına sehven hatalı bildirilen tahsilat nedeni ile eksik tahsil edilen tutardır” açıklamasıyla, 499.724,30-TL çek alacağı, 176.215,28-TL faiz alacağı, 1.499,17-TL komisyon alacağı olmak üzere toplam 677.438,75-TL alacağa ilişkin kambiyo senedine mahsus haciz yoluyla icra takibi başlatılmıştır. Gebze … İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyası incelendiğinde davalı yanca davacı ve dava dışı … şirketi aleyhine … seri nolu 600.000TL bedelli çek ve 22.02.2017 tarihli … seri nolu 500.000TL bedelli çekin tahsili talebi ile 943.343,79TL asıl alacak ve ferileri ki toplam 1.097.879,20TL nin tahsili istemi ile kambiyo senedine dayalı takip başlatıldığı, alacaklı vekilinin icra dosyasına “dosya borçlusu Dilovası belediyesi tarafından haricen tarafımıza ödenmiş olup dosya haricen tahsil edilmiş , tahsil harcı yatırılmış olup dosyanın kaydının kapatılmasını, hacizlerin fekkini, yakalama avansının iadesini ” talep etmiştir. Takibe konu … bankası Dilovası Şubesine ait 500.000TL bedelli 22.02.2017 tarihli … nolu çekte davacı keşideci dava dışı … şirketi lehtar ciranta, davalı … şirketi ise 2.ciranta hamil konumundadır. İstanbul .. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyasının incelenmesinde; alacaklı … tarafından borçlular Dilovası Belediyesi, … Tic. Ltd.Şti. ve ….San. ve Tic. Ltd.Şti. aleyhine … bank A.Ş. Dilovası Şubesine ait … seri no’lu 250.000,00 TL’lık 31.03.2017 keşide tarihli Çek’in Takibe Konulan 95.000,00 TL’si Gebze …. İcra müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyasına sehven hatalı tahsilat girişi nedeni ile eksik tahsil edilen tutardır açıklamasıyla 95.000,00-TL çek alacağı, 32.547,39-TL faiz alacağı, 285,00-TL komisyon alacağı olmak üzere toplam 127.832,39-TL alacağa ilişkin kambiyo senedine mahsus haciz yoluyla icra takibi başlatıldığı, icra takibinin derdest olduğu anlaşılmıştır. Gebze … İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyası incelendiğinde; davalı yanca davacı ve dava dışı … ŞİRKETİ ve dava dışı … PETROL ŞTİ aleyhine … seri nolu 250.000TL bedelli çekin tahsili talebi ile 150.570,94TL asıl alacak ve ferileri ki toplam 177.666,60TL nin tahsili istemi ile kambiyo senedine dayalı takip başlatıldığı, alacaklı vekilinin 29.06.2018 tarihinde icra dosyasına “dosya haricen tahsil edilmiş , dosyanın kaydının kapatılmasını, hacizlerin fekkini, yakalama avansının iadesini ” talep etmiş, çek aslı iade edilmiş, davacı yanca da bankaya müvekkere ile çek aslının gönderildiği anlaşılmıştır. Takibe konu … bankası Dilovası Şubesine ait 250.000TL bedelli 31.01.2017 tarihli … nolu çekte davacı keşideci dava dışı … şirketi lehtar ciranta, davalı … şirketi ise hamil konumundadır. İstanbul .. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyasının incelenmesinde; alacaklı … tarafından borçlular Dilovası Belediyesi ve … San. ve Tic. Ltd.Şti. aleyhine … bank A.Ş. Dilovası Şubesine ait … seri no’lu 500.000,00 TL’lık 21.02.2017 keşide tarihli Çek’in Takibe Konulan 194.698,25 TL’si Gebze … İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyasına sehven hatalı tahsilat girişi nedeni ile eksik tahsil edilen tutardır açıklamasıyla 194.698,25-TL çek alacağı, 68.708,20-TL faiz alacağı, 584,09-TL komisyon alacağı olmak üzere toplam 263.990,54-TL alacağa ilişkin kambiyo senedine mahsus haciz yoluyla icra takibi başlatıldığı anlaşılmıştır.Gebze … İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyası incelendiğinde; davalı yanca davacı ve dava dışı … ŞİRKETİ aleyhine … seri nolu 500.000TL bedelli çeke dayalı olarak 359.987,72 TL asıl alacak ve ferileri ki toplam 412.072,70TL nin tahsili istemi ile kambiyo senedine dayalı takip başlatıldığı, alacaklı vekilinin 10.12.2018 tarihinde icra dosyasına “dosya haricen tahsil edilmiş , dosyanın kaydının kapatılmasını, hacizlerin fekkini, evrak aslının Dilovası Belediyesi Başkanlığına iadesini ” talep etmiş, çek aslı iade edilmiş, davacı yanca da bankaya müvekkere ile çek aslının gönderildiği anlaşılmıştır. Takibe konu … bankası Dilovası Şubesine ait 500.000TL bedelli 21.02.2017 tarihli … nolu çekte davacı keşideci dava dışı … şirketi lehtar ciranta, davalı … şirketi ise hamil konumundadır. İstanbul 11. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 2019/1185 Esas, 2021/1469 Karar sayılı ilamının incelenmesinde; davacı … tarafından davalı … Aleyhine İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı icra dosyasının mükerrer takip olması ve çek aslı olmadan başlatılması nedeniyle iptali istemine yönelik davanın süresinden sonra açılması nedeniyle reddine karar verildiği anlaşılmıştır. İstanbul 11. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 2019/1187 Esas, 2021/617 Karar sayılı ilamının incelenmesinde; davacı … tarafından davalı … Aleyhine İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı icra dosyasının mükerrer takip olması ve çek aslı olmadan başlatılması nedeniyle iptali istemine yönelik davanın takibin mükerrer olduğu gerekçesiyle iptaline karar verildiği anlaşılmıştır. İstanbul 11. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 2019/1186 Esas sayılı dosyanın incelenmesinde; davacı … tarafından davalı … Aleyhine İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı icra dosyasının mükerrer takip olması ve çek aslı olmadan başlatılması nedeniyle iptali istemine yönelik dava açıldığı anlaşılmıştır. Mali Müşavir Bilirkişi … tarafından düzenlenen 06/11/2020 tarihli bilirkişi raporuna göre; Esas dosyada yapılan incelemelerde; davalı tarafından … bank Dilovası Şubesine ait 22.02.2017 günlü … seri nolu 500.000,00 TL meblağlı çek için İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … E. Sayılı dosyası ile mükerrer olarak takip başlatıldığı, davacı idarenin İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … E. Sayılı dosyasında davalı yana borçlu olmadığı, Birleşen 20. Atm. 2019/648 E. Sayılı Dosyasında Yapılan İncelemelerde; davalı tarafından 31.03.2017 tarihli … seri nolu 250.000,00 TL meblağlı çek için İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … E. Sayılı dosyası ile mükerrer olarak takip başlatıldığı, davacı idarenin İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün… E. Sayılı dosyasında davalı yana borçlu olmadığı, Birleşen 20. Atm. 2019/651 E. Sayılı Dosyasında Yapılan İncelemelerde; davalı tarafından 21.02.2017 tarihli … seri nolu 500.000,00 TL meblağlı çek için İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … E. Sayılı dosyası ile mükerrer olarak takip başlatıldığı, davacı idarenin İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … E. Sayılı dosyasında davalı yana borçlu olmadığı, sonuç ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir. Mali Müşavir Bilirkişi … tarafından düzenlenen 11/03/2021 tarihli bilirkişi raporuna göre; Davalı yanın ticari kayıtları üzerinde yapılan inceleme neticesinde, cari kayıtlarda belirli düzeltmelerin yapılmış olduğu tespit edilmekle birlikte, kayıtların açıklamalarında hangi dekonta istinaden kayıt ve düzenlemelerin yapılmış olduğu belirtilmediği için yapılan düzeltmelerin dava konusu mezkur dekontlara ilişkin olup olmadığı tespit edilemediği, Davalı tarafından 22.02.2017 tarihli … seri no.lu 500.000,00 TL tutarlı çek için İstanbul … İcra Müdürlüğünün … E. sayılı dosyası ile mükerrer olarak takip başlatıldığı, davacı idarenin İstanbul …. İcra Müdürlüğünün … E. sayılı dosyasında davalı yana borçlu olmadığı, Birleşen dosyada(2019/651) davalı tarafından 21.02.2017 tarihli … nolu 500.000,00 TL meblağlı çek için İstanbul …. İcra Müdürlüğünün … E. sayılı dosyası ile mükerrer olarak takip başlatıldığı, davacı yanın mezkur dosyada borçlu olmadığı, Birleşen dosyada(2019/648) davalı tarafından 21.02.2017 tarihli … nolu 250.000,00 TL meblağlı çek için İstanbul … İcra Müdürlüğünün … E. sayılı dosyası ile mükerrer olarak takip başlatıldığı, davacı yanın mezkur dosyada borçlu olmadığı, sonuç ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir. Mali Müşavir Bilirkişi … ek raporuna göre; davalı yan en son dosyada 04.03.2019 tarihinde yani son yapılan ödemenin tarihinden 8 gün önce kapak hesabı yapıldığını ve dosya borcunun 1.406.506,99 TL olduğunu beyan ettiği, taraflar arasında akdedilen 14.08.2018 tarihli protokol gereği 250.000,00 TL iş bu dosyaya tahsilat olarak girilmesi gerekir iken 750.000,00 TL tahsilat girilmiş ve bu şekilde icra takip dosyasına haricen tahsilat bildiriminde bulunulduğu, protokolle verilen 1.000.000,00 TL bedelli çekten dava konusu 250.000,00 TL’lik kısmının mahsup edilmesi gerektiği belirtildiği, bu anlamda da yapılan hesaplama neticesinde iş bu takibe ilişkin olarak davacı tarafça 1.009.000,00 TL ödeme yapılmış olduğu, iş bu çeklere ilişkin davalının alacağının (kapak hesabına göre dosya borcunun 1.406.506,99 TL olduğu) devam ettiği anlaşılmış olup eksik kalan tutar için davalı tarafından İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … E. Sayılı dosyası ile “Gebze … İcra Müdürlüğü’nün … E. Sayılı dosyasına sehven hatalı bildirilen tahsilat nedeni ile eksik tahsil edilen tutar” açıklaması ile 499.724,30 TL Çek alacağı, 176.215,28 TL Takip öncesi faiz, 1.499,17 TL 940,3 komisyon, 677.438,75 TL tutarındaki alacağın tahsili ile takibe geçildiği, Gebze … İcra Dairesi … Esas sayılı dosyası ile ilgili İcera Müdürlüğünün 12.03.2019 tarihli kararında “Alacaklı vekilinin 12/03/2019 e-imza tarihli dosya borcunun haricen tahsil edildiği beyanıyla dosyanın işlemden kaldırılması, hacizlerin ve yakalamanın kaldırılarak yakalama avansının iade edilmesi talebi ve dosya incelendi. Gerekli tahsil harcının 964,55 oranında yatırılmış olduğu görüldü. Dosyanın Haricen Tahsil ile kapatılmasına ve hacizlerin kaldınlmasınalmasraf gerektiren işlemlerde masrafın verilerek yeniden talep edilmesi halinde) ve yakalarnalann kaldırılarak yakalama avansının iadesine karar verildi.” kararı ile dosyanın haricen tahsil edilmiş olduğu yönünde kararın alındığı, Gebze … İcra Müdürlüğünün … Esas sayıl dosya üzerinde yapılan incelemelerde; Davalı yan tarafından 01.06.2018 tarihinde mezkur çek dayanak gösterilerek davacı kurum ile dava dışı … San. Tic. Ltd. Şti. aleyhine Gebze … İcra Müdürlüğünde … E. numaralı dosyası ile 150.570,94 TL asıl alacak olmak üzere, toplam 177.666,60 TL alacak talebinde bulunulmuştur. Kök raporda belirtildiği üzere davacı borçlu tarafından dosyaya konu çeke karşılık takip öncesinde, 31.05.2017 tarihinde 50.000,00 TL, 02.08.2017 tarihinde 25.000,00 TL ödeme yapılmıştır. Ancak Gebze … İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyası incelendiğinde takip öncesi tahsilat olarak 120.000,00 TL tahsilat girilmiş ve bu tutarın bir kısmı işlemiş faize sayılmış ve kalan ana paradan düşülerek 150.570,94 TL asıl alacak üzerinden takip başlatılmıştır. Kök raporumuzda da belirtildiği üzere iş bu çeke istinaden girilen 50.000,00 TL, 10.000,00 TL, 10.000,00 TL, 6.099,14 TL ve 3.900,86 TL tahsilatların esasında başka bir çekin ödemesine girilmesi gerekirken sehven bu çeke girildiği ve sonrasında yapılan bu muhasebesel hatanın fark edilerek kayıtlarda düzeltme yapıldığı, Gebze … İcra Müdürlüğünün … E. Sayılı dosya üzerinde yapılan incelemelerde; Davalı yan tarafından 01.06.2018 tarihinde mezkur çek dayanak gösterilerek davacı kurum ile dava dışı … San. Tic. Ltd. Şti. Aleyhine Gebze … İcra Müdürlüğünde … E. numaralı dosyası ile 359.987,72 TL asıl alacak olmak üzere, toplam 412.072,70 TL alacak talebinde bulunulmuştur. İcra takip dosyasına konu edilen çeke ilişkin takip öncesinde 199.073,25 TL tahsilat girilmiş olduğu ve bu tahsilatın bir kısmının işlemiş faize sayılarak 359.987,12 TL asıl alacak üzerinden takip başlatılmış olduğu, kök raporda belirtildiği üzere yapılan muhasebe hatası sonucu sehven fazladan tahsilat girildiği anlaşıldığı, Neticeten; eksik kalan tutar yönünden başlatılan takip dosyalarının mükerrer olup olmadığı ile ilgili kararın mahkemeye ait olduğu yönünde görüş bildirmiştir. Mali Müşavir Bilirkişi … 2. ek bilirkişi raporuna göre; Davalının 2017-2018 yılı ticari defterlerinin lehine delil niteliğinin bulunduğu, İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … E. Sayılı dosyasında takibin mükerer olmadığı, davacının iş bu takipten dolayı (499.724,30 TL – 459.577,65 TL=) 40.146,65 TL borcunun bulunmadığı, İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … E Sayılı dosyasında takibin mükerer olmadığı davalı kayıtlarında sehven girilen ödeme tutarının 45.000,00 TL olduğu, davacının iş bu takipten dolayı (95.000,00 TL – 45.000,00 TL =) 50.000,00 TL borcunun bulunmadığı, İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün … E Sayılı dosyasında takibin mükerer olmadığı, davacının iş bu takipten dolayı 194.698,25 TL borcunun bulunduğu, sonuç ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
GEREKÇE Dava menfi tespit istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, karara karşı her iki taraf vekili istinaf kanun yoluna başvurmuştur. Somut uyuşmazlıkta; asıl ve birleşen dosyalara konu takip dosyaları kambiyo senedine dayalı olarak başlatılmış, takiplerin dayanağı ise “sehven hatalı tahsilat girişleri nedeni ile eksik tahsil edilen çek tutarları” olarak açıklanmıştır. Davalı … şirketi, önceki icra dosyalarına yönelik harici ödemelerin hesabında muhasebesel hata yapıldığını savunmuş ise de; her üç icra dosyasında davalı alacaklı vekilinin dosya borcunun haricen tahsil nedeni ile sona erdiğini açıkça beyan ettiği, bu beyanın davalıyı bağlayıcı olduğu, bu beyana rağmen davacının ödemeleri ayrıca ispat yükümlülüğünün olmadığı, çeklerin icra dairesinde davacıya iade edildiği, davalının tacir olup basiretli davranma yükümlülüğü altında olduğu, kendi defterlerindeki muhasebesel hata iddiasına dayalı olarak çek keşidecisinden çeke dayalı eksik bedellerin tahsili talebinde bulunamayacağı dikkate alınarak davanın kabulüne karar vermek gerekirken aksi yönde davanın kısmen kabulüne karar verilmesi yerinde görülmemiş, davacı vekilinin istinaf istemi yerinde görülerek kararın kaldırılmasına karar vermek gerekmiştir. (Benzer yönde Y. 19.HD, 2016/3653E, 2016/6640 K. Sayılı ilamı, erişim kaynağı: UYAP) Davacı vekili kötüniyet tazminatı talep etmiş ise de; davalının alacaklı olduğu iddiası ile icra takipleri başlattığı, takipte kötüniyetin sabit olmadığı dikkate alındığında bu yöndeki istem yerinde görülmemiştir. Bununla birlikte davanın esasen menfi tespit davası niteliğinde olduğu, dava dilekçesindeki feri taleplerin görevsizlik kararı verilmesin gerektirmediği, dikkate alındığında bu yönde ayrıca görevsizlik kararı verilmemiştir. Açıklanan nedenlerle davacının istinafının kabulüne, ilk derece mahkemesinin kararının kaldırılmasına, davanın kabulüne, kaldırma gerekçesine göre davalının istinaf isteminin ise reddine karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 1- Davalı vekilinin istinaf isteminin ESASTAN REDDİNE, 2- Davacı vekilinin istinaf talebinin KISMEN KABULÜNE, -İstanbul 20.Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2019/649E, 2021/883K.sayılı, 16.12.2021 tarihli kararının HMK 353.1.b.2 maddesi gereğince KALDIRILMASINA, 3- A.ASIL VE BİRLEŞEN DAVALARIN KABULÜ İLE; -Mahkemenin 2019/649 Esas sayılı dosyası yönünden asıl davanın KABULÜ ile; dava konusu olan İstanbul …. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı icra dosyası yönünden davacının davalıya BORÇLU OLMADIĞININ TESPİTİNE,- Mahkemenin 2019/648 Esas sayılı birleşen dosyası yönünden davanın KABULÜ ile; dava konusu olan İstanbul …. İcra Müdürlüğünün… Esas sayılı icra dosyası yönünden davacının davalıya BORÇLU OLMADIĞININ TESPİTİNE,- Mahkemenin 2019/651 Esas sayılı birleşen dosyası yönünden davanın kabulü ile, dava konusu olan İstanbul … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı icra dosyası yönünden davacının davalıya BORÇLU OLMADIĞININ TESPİTİNE, B. Davalının kötüniyetli olduğu ispat edilemediğinden ve şartları oluşmadığından davacının kötüniyet tazminatı taleplerinin reddine, 4- İlk derece aşamasındaki harç ve yargılama giderleri; A. Asıl davada alınması gereken 46.275,84 TL harçtan, peşin alınan 11.568,97 TL harcın mahsubu ile bakiye 34706,87 TL harcın davalıdan alınarak hazineye irat kaydına, – Birleşen 2019/648 Esas sayılı davada alınması gereken 8732,23TL harçtan, peşin alınan 2183,06 TL harcın mahsubu ile bakiye 6549,17 TL harcın davalıdan alınarak hazineye irat kaydına, – Birleşen 2019/651 Esas sayılı davada alınması gereken 18.033,19 TL harçtan, peşin alınan 4508,30 TL harcın mahsubu ile bakiye 13.524,89 TL harcın davalıdan alınarak hazineye irat kaydına, B. Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihindeki AAÜT gereğince; – Asıl dava yönünden 100.841,43TL vekalet ücreti, birleşen 2019/648 esas sayılı dosya yönünden 20.453,18TL vekalet ücreti, birleşen 2019/651 esas sayılı dosya yönünden 41.598,58TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, C. Davacı tarafça yargılama sırasında yatırılan 133,20-TL başvurma harcı, 11.568,97-TL, 2183,06 TL ve 4508,30 TL peşin harç olmak üzere toplam 18.393,53-TL harç masrafının davalıdan alınarak davacıya verilmesine, Davacı tarafça yapılan 31 adet tebligat-posta gideri 520,85-TL bilirkişi ücreti 3.000,00-TL olmak üzere toplam 3.520,85-TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine, -Arabuluculuk için kamudan ödenen 3.960,00-TL arabulucu ücretinin davalıdan alınarak Hazineye gelir kaydına, -Davalı yanca yapılan masrafların kendi üzerinde bırakılmasına, 5-İstinaf aşamasındaki harç ve yargılama giderleri yönünden; A-İstinaf peşin harcının talebi halinde istek halinde davacıya iadesine, – İstinaf aşamasında davacı tarafından yapılan yargılama gideri olan asıl ve birleşen davalar yönünden 3 adet 220,70TL istinaf yoluna başvurma harcı ile 288-TL posta masrafı olmak üzere toplam 950,10-TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, B. Davalıdan asıl dava yönünden alınması gereken 46.275,84 TL harç ile 2019/648 esas sayılı birleşen dosya yönünden alınması gereken 8732,23TL harç ve 2019/651 Esas sayılı birleşen dosya yönünden alınması gereken 269,85TL harç ki toplam; 55.277,92TL harçtan peşin alınan 1458,78 TL ve 80,70TL den mahsubu ile bakiye 53.738,44 Tl harcın davalıdan alınarak Hazineye irat kaydına, – Davalı tarafından yapılan istinaf masraflarının kendi üzerinde bırakılmasına, -İstinaf incelemesi duruşmalı yapılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, 6-Gerek ilk derecede gerekse istinaf aşamasında yatırılan gider avanslarından kullanılmayan kısımların karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine, Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda, HMK’nun 361.maddesi uyarınca tebliğden itibaren iki haftalık süre içerisinde Yargıtay ilgili hukuk dairesinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliği ile karar verildi.27/112023