Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2022/456 Esas
KARAR NO: 2022/467 Karar
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 30/11/2021
NUMARASI: 2021/351 E. – 2021/796 K.
DAVANIN KONUSU: Alacak (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan Sebepsiz İktisab Nedeniyle)
KARAR TARİHİ: 18/03/2022
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. ve 356. maddeleri gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
G E R E Ğ İ D Ü Ş Ü N Ü L D Ü:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili şirketin bayisi olan … Tic. Ltd. Şti. Tarafından cari hesap borcuna karşılık müvekkili şirketin İzmir Bölge Ofisine teslim edilen daha sonra İstanbul Merkez Ofise kargolanan …’ın Gaziosmanpaşa/Ankara şubesine ait 30/01/2015 keşide tarihli, 27.137,46-TL tutarındaki çekin kargoda kaybolduğunu, Bakırköy 10. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2015/230 Esas sayılı dosyası ile dava konusu ekle birlikte toplam 9 çek hakkında ödeme yasağı kararı alındığını, Zayi olan …’ın Gaziosmanpaşa/Ankara şubesine ait 30/01/2015 keşide tarihli 27.137,46-TL tutarındaki çekin, davalı tarafından Konya … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takibine konu edildiğini, müvekkili şirket dosyada borçlu olmamasına rağmen ihtirazı kayıtla 27/03/2015 tarihinde 36.000-TL ilgili icra dosyasına ödendiğini, yapılan ödemeden sonra taraflarınca çekin yetkili hamili olmaları nedeniyle İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2015/238 Esas sayılı dosyası kararı ile … Gaziosmanpaşa Ankara şubesine ait 30/01/2015 keşide tarihli, 27.137,46-TL bedelli çekin müvekkili şirkete iadesini ve davalıdan istirdadına karar verildiğini, işbu karar ile çekin yetkili hamilinin müvekkili şirket olduğunu ve yapılan ödeme ile davalının sebepsiz yere zenginleştiğinin sabit haline geldiğini, davalıya Beşiktaş … Noterliğinin 12/02/2021 tarih ve .. yevmiye numaralı ihtarnamesi keşide edilerek çekin taraflarına iade edilmesi ve ihtirazı kayıtla ödenen 36.000-TL’nin 27/03/2015 tarihinden işleyen ticari faizi ile ödenmesi talep edildiğini, beyanla 36.000-TL’nin davalıdan ödeme tarihi olan 27/03/2015 tarihinden itibaren işleyecek faizi ile davalıdan tahsilini talep ile dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın Konya … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı dosyasına yapılan ödemenin istirdatından ibaret olduğunu, davacı talebini sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayandırdığını, davanın 2004 sayılı İİK’nın 72/7 maddesi kapsamında açılan istirdat davası olarak nitelendirilmesi durumunda davanın bir yıllık hak düşürücü süre geçtikten sonra açılması sebebiyle usulden reddinin gerekmekte olduğunu, davanın 6098 sayılı Borçlar Kanununda öngörülen sebepsiz zenginleşme davası olarak niteledirilmesi durumunda ise öngörülen iki yıllık zamanaşımı süresi aşıldığını, icra takibine konu çekte cirosu bulunmayan davacı öncelikle aktif husumet ehliyetinin bulunduğunu ispat etmek zorundu olduğunu, takip konusu çekteki ciro silsilesi incelendiğinde, davacının çekte cirosunun bulunmadığını, davacının takip borçlusu olmadığını, bu nedenle davacı öncelikle çekin rızası hilafına elinden çıktığını daha sonra ise çekin son hamili olan müvekkilinin çekin kötü niyetli iktisap ettiğinin ispat etmesi gerektiğini, müvekkili yetkili hamil olduğunu, çeki faktoring ilişkisi gereği dava dışı …’den ciro yoluyla temlik aldığını, sebepsiz zenginleşme iddiasının 6098 sayılı yasa kapsamında değerlendirildiği durumunda, davacı aynı zamanda icra dosyasına yapılan ödemenin kendisini borçlu sanarak yaptığını da ispat etmek durumda olduğunu, somut uyuşmazlıkta da davacı takip borçlusu olmadığını ve herhangi bir cebri icra tehdidi altında olmadığını bildiği bir durumda üçüncü kişi olarak icra dosya borcunu ödediğini, 6098 sayılı yasanın 78. Maddesinin açık hükmü gereği davacı açıkça borcu kendisini borçlu sanarak ödemesi halinde geri isteyebileceğini, davacı ödeme dekontundaki açıklamada borcu “… Borcu İçin Ödenen’ para olarak belirtildiğini, bu sebeple davacının artık borcu hataen ödediği araştırmasını yapılmasına gerek bulunmadığını, takip borçlusu adına borcu ödemeyi üstlenen davacının ödediği paranın iadesini isteme hakkının bulunmadığını, istirdat davası açma hakkının takip borçlusunda olduğunu beyanla davanın reddini talep etmiştir.
MAHKEME KARARI; İstanbul 9. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 30/11/2021 tarihli 2021/351 E- 2021/796 K sayılı kararıyla; “.. davacının, takip borçlusu olmadığı icra takip dosyasında, üçüncü kişi olarak, borçlu … Ltd.Şti. adına ödediği parayı geri istediği, İİK 72/7 maddeye göre, icra dosyasında takibe itiraz etmeyen veya itirazı kaldırılan ve bu yüzden borçlu olmadığı bir parayı ödeyen borçlunun, paranın geri alınması için, istirdat davası, hak düşürücü süre geçmiş ve şartları mevcut ise sebepsiz zenginleşme davası açabileceği, davacı üçüncü kişinin, TBK’nın 195. maddesine göre, “ borçlunun borcunu ödeyen üçüncü kişinin, borçlu ile borcun nakli sözleşmesi yapmış gibi kabul edilerek”, iş bu ödemeden dolayı bu madde hükmü gereğince, icra takip borçlusu olan dava dışı takip borçlularına rücu etme hakkının bulunduğu, davacı tarafından, icra takibine konu olan borcun, üçüncü kişi sıfatı ile davalı alacaklıya ödenmiş olması sebebiyle, davalı alacaklıya geri alma, sebepsiz zenginleşme davası açamayacağı” gerekçesiyle; davacının davasının aktif husumet nedeniyle reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF BAŞVURUSU; Davacı vekili süresinde ibraz ettiği istinaf dilekçesinde; davaya konu çekin müvekkilinin bayisi …Ltd. Şti. Tarafından İzmir Bölge Ofisine teslim edildiğini, çekin İstanbul Merkez Ofisine gönderildiğini, çekin kargoda kaybolduğunu, davalı tarafça icra takibi başlatılması üzerine müvekkilinin borçlu olmamasına rağmen ihtirazi kayıtla 27/03/2015 tarihinde 36.000 TL’nın ilgili icra dosyasına ödendiğini, çekin yetkili hamilinin müvekkili şirket olması sebebi ile çekin istirdatı için açılan davada İstanbul 4.Asliye Ticaret Mahkemesinin 2015/238 esas , 2019/929 karar sayılı 21.10.2019 tarihli kararı ile … Gaziosmanpaşa Ankara Şubesine ait 30/01/2015 keşide tarihli, 27.137,46 TL bedelli çekin müvekkil şirkete iadesine ve davalıdan istirdadına karar verildiğini, davanın aktif husumet yokluğu nedeniyle reddi kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu beyanla, mahkeme kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.Davalı vekili istinaf dilekçesine cevabında; mahkeme kararında hak düşürücü süre ve zamanaşımı itirazlarının reddine karar verildiği açıklanmışsa da mahkeme gerekçesinin tam olarak anlaşılamadığını, İstanbul 4.Asliye Ticaret Mahkemesinin kararına karşı istinaf başvurusunda bulunduklarını, davacı lehine kesinleşse dahi bedelin iadesine ilişkin davanın esasına etkili olmadığını, davacının takip borçlusu olmadığı icra dosyasına ödeme yaptığının tartışmasız olup 6098 Sayılı TBK 78. Madde gereğince ödemiş olduğu paranın hataen ödendiğini ispat etmesi gerektiğini, davacının ise takipte cirosunun bulunmadığını, takip borçlusu olmamasına rağmen icra dosya borcunu ödediğini, ödeme dekontunda “… Borcu için ödenen” para olarak belirttiğini, dava dışı… borçtan kurtulduğundan istirdat talebinin… tarafından ileri sürülmesi gerektiğini, davada aktif dava ehliyetinin bulunduğuna karar verilmesi halinde davacının elindeki çeke dayalı olarak …’ya ve diğer çek borçlularına karşı başvuru imkanının doğacağını beyanla, istinaf başvurusunun reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER; Bakırköy 7.Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2014/585 E. (Kapatılan Bakırköy 10.Asliye Ticaret Mahkemesi 2014/230 E.) sayılı dosyasında; davacı tarafından, davaya konu çekin de aralarında bulunduğu bir kısım çeklere ilişkin zayi nedeniyle iptaline ilişkin dava açıldığı, davaya konu çekin ibraz edildiği anlaşıldığından bu çek hakkında karar tesisine yer olmadığına karar verildiği anlaşılmıştır. İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 21/10/2019 tarihli, 2015/238 E.-20168/929 K. Sayılı ilamından; davacı … Tic. A.Ş. tarafından, davalı … A.Ş.’ne, bu davaya konu çekin istirdatına ilişkin açılan davada, davanın kabulü ile “… Gaziosmanpaşa/Ankara Şb. ait, 30/01/2015 keşide tarihli 27.137,46-TL. bedelli çekin davacıya iadesine, davalıdan istirdatına” karar verildiği ve dosyanın kesinleşmediği anlaşılmıştır. Konya …İcra Müdürlüğü’nün … E. sayılı dosyasının incelenmesinde, alacaklısı … A.Ş., borçlularının … San. ve Tic. Ltd.Şti., … San.Tic.Ltd.Şti.,…-….İth.İhr.San., … ve …-….San. Tic. olduğu ve mahkememiz dosyasına konu “… Gaziosmanpaşa/Ankara Şb. ait, 30/01/2015 keşide tarihli 27.137,46-TL. bedelli” çeke istinaden, kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takip yapıldığı, davacının icra takibine konu dosyada borçlu olarak yer almadığı anlaşılmıştır. Davaya konu, “… Gaziosmanpaşa/Ankara Şb. ait, 30/01/2015 keşide tarihli 27.137,46-TL. bedelli” çek incelendiğinde, hamilin … A.Ş., keşidecisinin … Tic. Ltd.Şti., lehdar cirantanın … San.Tic.Ltd.Şti., 2.cirantanın …-… İth.İhr.San., 3.cirantanın …, 4. cirantanın …-….San. Tic. olduğu görülmüştür. Davacı tarafından dosyaya sunulan, … Bankası’nın 27/03/2015 işlem tarihli dekontu incelendiğinde, davacı yanca toplam 36.000-TL.’nin Konya ….İcra Müdürlüğü’nün IBAN numarasına, “.. E. sayılı-… borcu için ödenen” açıklaması ile gönderildiği anlaşılmıştır.
G E R E K Ç E: İstirdat talepli davada, ilk derece mahkemesince, davacının takip borçlusu olmadığı, üçüncü kişinin borcunu ödeyen sıfatıyla takip borçlularına karşı rücu etme hakkının bulunduğu, ancak takip alacaklısına karşı geri alma, sebepsiz zenginleşme davası açamayacağı gerekçesiyle; davacının davasının aktif husumet nedeniyle reddine karar verilmiştir. Davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur. İstinaf incelemesi Dairemizce HMK 355. Madde gereğince istinaf dilekçesinde yazılan sebepler ve kamu düzeniyle ilgili hususlarla sınırlı olarak yapılmıştır. Dosya kapsamında bulunan İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 21/10/2019 tarihli, 2015/238 E.-20168/929 K. Sayılı ilamından; davacı … Tic. A.Ş. tarafından, davalı … A.Ş.’ne, bu davaya konu çekin istirdatına ilişkin davada, davalı … Şirketinin çeki iktisabında ağır kusurlu olduğu, çekin hamilinin davacı olduğu gerekçesiyle, davanın kabulü ile “… Gaziosmanpaşa/Ankara Şb. ait, 30/01/2015 keşide tarihli 27.137,46-TL. bedelli çekin davacıya iadesine, davalıdan istirdatına” karar verildiği ve dosyanın kesinleşmediği anlaşılmıştır. Davacı şirketin çekte cirosunun bulunmaması, çekin hamili olmadığını göstermeyeceği gibi, icra takibinde borçlu olarak gösterilmemesi de aktif dava ehliyeti bulunmadığı sonucunu doğurmamaktadır. Davacı tarafça 04/03/2015 tarihinde çekin yetkili hamili olduğu iddiasıyla davalı şirkete karşı istirdat davası açtığı, çek bedelini de dava tarihinden sonra 27/03/2015 tarihinde ödediği anlaşılmıştır. Mahkemece davacının üçüncü şahsın borcunu üstlendiği gerekçesiyle, borçluya başvuru hakkının bulunduğuna dair gerekçesi yerinde değildir. İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2015/238 E sayılı kararın gerekçesi göz önüne alınarak, dosyasının neticesi bu davayı doğrudan etkileyeceğinden, davalı … Şirketinin yetkili hamil olmadığı ve çekin ağır kusurlu olarak iktisap edildiği, davacının yetkili hamil olduğuna ilişkin gerekçesi taraflar yönünden bağlayıcı olacağından, kararın kesinleşmesinin beklenerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken farklı gerekçelerle, aktif dava ehliyeti bulunmadığına karar verilmesi yerinde görülmemiş, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne, mahkeme kararının kaldırılarak, Dairemizin kararında işaret edildiği şekilde yargılamaya devam edilmek üzere dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
H Ü K Ü M: Yukarıda açıklanan nedenlerle: 1-Davacı vekilinin istinaf isteminin kabulü ile, 6100 sayılı HMK’nın 353/1-a-6 maddesi gereğince, İSTANBUL 9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ’nin 30/11/2021 tarihli 2021/351 E. – 2021/796 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA, 2-Dosyanın, Dairemizin kararında işaret edildiği şekilde yargılamaya devam edilmek üzere mahkemesine GÖNDERİLMESİNE, 3-İstinaf talebi kabul edildiğinden, istinaf peşin harcının talebi halinde davacı tarafa iadesine,4-İstinaf yargılama giderleri olarak; Davacı avansından kullanıldığı anlaşılan; 220,70 TL istinaf kanun yoluna başvurma harcı ile 51,00 TL (posta-teb-müz) masrafının davalıdan alınarak, davacıya verilmesine, 5-İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından avukatlık ücreti takdirine yer olmadığına, 6-Artan gider avanslarının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilk derece mahkemesince yatıran tarafa iadesine, Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu 18/03/2022 tarihinde HMK’nın 353/1-a-6 maddesi uyarınca oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.