Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2022/1733 Esas
KARAR NO: 2023/1581 Karar
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 3.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ: 03/03/2022
NUMARASI: 2021/39 E. – 2022/15 K.
DAVANIN KONUSU: Tazminat (Fikir Ve Sanat Eserleri Sahipliğinden Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 01/11/2023
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. ve 356. maddeleri gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
G E R E Ğ İ D Ü Ş Ü N Ü L D Ü:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin profesyonel fotoğrafçılık yaptığını, müvekkilinin ürünlerinden biri olan dava konusu fotoğrafın davalı şirket tarafından müvekkilinden izin alınmadan, yazar …’ın “…” adlı romanında kapak görseli olarak ve yine izin alınmadan fotoğraf üzerinde görsel eklemeler ve düzenlenmeler yapılmış olarak kullanıldığını, müvekkilinin kitabı 2015 yılı Ağustos ayında kitapçıda görüp kapak fotoğrafını tanıması sonucu tespit edildiğini, kitabın kapağının iç tarafında eser sahibi müvekkilinin isminin yazılı olduğunu, kitapta müvekkiline ait fotoğraf kullanılarak otuzdan fazla baskısının yapıldığını ve on binlerce adet satışının yapıldığını davalı tarafça basılan bu kitabın müvekkilin bilgisi ve rızası dışında gerçekleştiğini, bu nedenle müvekkilinin maddi ve manevi haklarının çiğnendiğini, 30.000,00 TL maddi ve 20.000,00 TL manevi olmak üzere toplam 50.000,00 TL tazminata hükmedilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle: müvekkili şirketin Türkiye’nin önde gelen yayınevlerinden biri olduğunu, her zaman eser ve eser sahiplerinin mali ve manevi haklarına saygılı davrandığını ve gerekli hakları usulüne uygun devir alarak, kanunlara uygun şekilde ticari faaliyetlerini sürdürdüğünü, dava konusu … isimli kitap kapağındaki fotoğrafın izinsiz kullanımının söz konusu olmadığını, dava konusu eseri haklara sahip olan dava dışı … Ltd. Şti.’den yazılı muvafakatname karşılığı ve bedelini ödeyerek aldığını ve kullandığını, 03/03/2009 tarihinde dava dışı ihbar edilen (… Hizm. Ltd. Şti.) …’e ait fotoğraf eserinin yazar …’a ait “…” isimli kitapta kullanılması için yazılı muvafakatname karşılığı alındığını ve 12/03/2009 tarihinde 500,00 TL bedeli … Bankası A.Ş. havalesi ile ödeyerek FSEK 21-25. maddelerinde yer alan tüm hakları devir alarak kitap kapağında ve sair tanıtımlarında her hangi sayı, süre ve yer sınırlaması olmadan kullanmak üzere devir aldığını ve bu durumun taraflarca imza altına alındığını, davalının basiretli bir tacir gibi davranarak “…” adlı kitabın kapak içindeki bilgiler kısmında fotoğrafçının adının basıldığını ve izinsiz kullanılmadığını, muvafakatname ile eserin işleme hakkına da sahip olarak mali ve manevi hakları ihlal etmediğini, davanın reddini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI:İstanbul 3.Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 03/03/2022 tarih ve 2021/39 Esas – 2022/15 Karar sayılı kararıyla; ” Dava konusu fotoğrafın FSEK 4/5 maddesi anlamında güzel sanat eseri ve davacının eser sahibi olduğu, davacının verdiği herhangi bir izin bulunmadığından davaya konu fotoğrafın izin alınmaksızın kitap kapağında kullanılmasının eser sahibinin mali haklarından FSEK 22.maddesi çerçevesinde çoğaltma ve FSEK 23.maddesi çerçevesinde yayma hakkının ihlal edildiği, bilirkişi raporları ve bütün deliller birlikte değerlendirildiğinde; Davacının talep edebileceği telif bedelinin 3.000 TL olabileceği ve FSEK 68. maddesi çerçevesinde davacının bu bedelin 3 katı olan 9.000 TL talep edebileceği kanaatine varıldığından davanın kısmen kabulüne, 9.000 TL maddi tazminatın ve fiilin işleniş şekli, yoğunluğu, niteliği nazara alındığında takdiren 9,000 TL manevi tazminatın dava tarihi olan 15/09/2015 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine” karar verilmiştir.
İSTİNAF İSTEMİ: Davacı vekili istinaf dilekçesinde; “Davada toplam 6 kez bilirkişi raporu alınmış ve her bir rapor farklı tutarlar tespit etmiş olmasına rağmen mahkemece en düşük raporlardan birisi dikkate alınarak ve bu raporun neden dikkate alındığı da açıklanmadan karar verilmesinin hakkaniyete aykırı olduğunu, Bir fotoğrafın değeri belirlenirken sanatçının kişiliği, fotoğrafın eser niteliği değerlendirilmesi yanında davalı açısından fotoğrafın öneminin de dikkate alınması gerektiğini, davalı tarafından söz konusu fotoğraf ülkemizin en ünlü ayrıca dünyada da tanınan yazar …’ın kitabında kullanıldığını, Yayınevleri açısından kitap tasarımının ne kadar önemli olduğu, ünlü bir yazarın kitabının tasarımının daha da önemli olduğunun tartışılmaz bir gerçek olduğunu, bu noktada izinsiz kullanılan fotoğrafın davacıdan satın alınmak istenmesi durumunda davacının talep edeceği ücretin buna göre belirlenmesi gerektiğini, Bilirkişi raporlarında ve mahkemenin gerekçeli kararında hiçbir şekilde fotoğrafın kullanıldığı yer, yazarın kimliği ve kitap tasarımının davalı açısından önemi üzerinde durulmaksızın başkaca bir ifade ile somut olay üzerinde değerlendirme yapılmaksızın alalede bir fotoğraf bedelinin değerlendirilmesi yapılarak karar verildiğini, davacının söz konusu fotoğrafı ünlü bir yazarın kitabında kullanılmak üzere 3000 TL’ye satmayacağının hayatın olağan akışından dahi çıkabilecek bir sonuç olduğunu, Mahkeme tarafından bunlar üzerinde durulmaksızın son derece düşük bir maddi ve manevi tazminata hükmedilmesinin hatalı olduğunu.” beyanla ilk derece mahkemesi kararının kaldırılması istenmiştir.Davalı vekili istinaf dilekçesinde; “Hükme esas alınan bilirkişi raporunda görselin eser olarak kabul edilmesinin hatalı olduğunu; FSEK’in 4/5. fıkrasına göre, fotoğrafın güzel sanat eseri sayılabilmesi için bedii vasfı (estetik) haiz olması gerektiğini, bir fotoğraf üzerinde FSEK’e göre hak iddia edilmesi halinde öncelikle o fotoğrafın bedii vasfı olup olmadığının tespiti gerektiğini, Bilirkişilerin FSEK kapsamında genel ve soyut tanımlamalar yapmakla yetinerek özellikle dava konusu fotoğraf noktasında değerlendirmelerini somutlaştırmadıklarını, “doğru objektif kullanımı” veya “fotoğrafçının teknik bilgilerin bilinçli olarak kullanılması” başlı başına bir eserin FSEK 4/5 anlamında güzel sanat eseri olarak nitelendiremeyeceğini, Hukuki tartışmalardan ziyade bilirkişi raporunun teknik olarak “bu fotoğrafın herkes tarafından çekilebilecek bir fotoğraf olup olmadığı” ve sahibinin hususiyetini yansıtma estetik nitelikte olma şartları yönünden yeterli açıklıkta olmadığını, Dava konusu fotoğrafın mali hakları usulüne uygun şekilde müvekkil şirkete devredilmiş olup, eser sahibinin FSEK 22. ve 23. maddeleri çerçevesinde mali haklarının ihlal edildiğine ilişkin tespitler hukuki mesnetten yoksun olduğunu, müvekkilin 03.03.2009 tarihinde dava konusu fotoğrafın FSEK. 21-25 maddelerinde yer alan tüm haklarını haiz dava dışı ihbar edilen … Fot. Ve Tur. Hizm. Ltd. Şti.’den kitapta kullanılması için muvafakatname aldığını,Müvekkil şirket dava konusu eserin kullanım bedeli olarak da 500,00 TL’yi 12.03.2009 tarihinde dava dışı-ihbar edilen … Hizm. Ltd. Şti. Şirketine banka havalesi yoluyla ödediğini ve davacının isminin eserin kapak içinde yer alan bilgiler kısmında açıkça ve herkesin görebileceği şekilde her baskıda kullanıldığını,Mali hakların usulüne uygun şekilde Müvekkil Şirket tarafında devir alınması , devir bedelinin ödenmesi ve eser sahibi olarak davacının ismine de kitapta yer verilmiş olması hususları gözetildiğinde “dosyada davacı tarafın verdiği herhangi bir izne rastlanmadığı” ile “davacının eserinin izinsiz kullanılması, mali ve manevi haklarının ihlal edilmesi” şeklinde tespitlerin hukuki mesnetten yoksun olduğunu, Kabul anlamına gelmemekle birlikte mahkemenin davacının talep edebileceği telif bedelinin 3.000,00-TL olabileceği şeklindeki tespitlerinin hatalı olduğunu, bunun yanında mahkemece dosya kapsamında alınan 31.03.2021 tarihli son bilirkişi raporunda hesaplanan 1.597,46 TL üzerinden hüküm kurulmamasının gerekçelendirilmediğini, Hükme esas alınan Bilirkişi Raporunda yayıncılık teamüllerine tamamen aykırı şekilde kitabın baskı adedi üzerinden telif hesaplaması yapılmasının hatalı olduğunu, telif usulü tazminat hesaplama yöntemi kabul edilse dahi dava konusu görselin kullanım tarihi olan 2009 tarihindeki satış fiyatı yerine bugünkü satış fiyatı olduğu hatalı şekilde belirtilen 34,00-TL üzerinden Kültür ve Turizm Bakanlığından gelen toplam bandrol adedi doğrultusunda hesaplama yapıldığını, Büyük ve kendini uluslararası platformda dahi kanıtlamış fotoğrafçıların arşivde yer alan bir fotoğrafının kullanım bedeli bile 1.000,00-TL’yi aşmaz iken amatör denebilecek ve isimsiz bir fotoğraf sanatçısının arşivde yer alan fotoğrafı için 3.000,00-TL ücret takdirinin kabul edilemeyeceğini, bilirkişinin bu takdiri miktarı hangi emsal ücretlerle karşılaştırdığı, hangi somut objektif verilere ve kriterlere dayandırdığının da belli olmadığını, Bilirkişi heyeti, ne kataloglardan fotoğraf kullanan yayınevleriyle ne de katalog sahibi şirketler nezdinde herhangi bir güncel araştırma da yapılmadığını, dosya kapsamında en son tanzim edilen 31.03.2021 tarihli bilirkişi raporu yerine 01.07.2019 tarihli raporun hükme esas alınma nedeninin de Mahkemece gerekçelendirilmediğini, Manevi hak ihlali meydan geldiği ve manevi tazminat talep edilebileceği tespitlerinin de yerinde olmadığını; müvekkilin dava konusu eserin kullanım bedeli olarak 500,00 TL’yi dava dışı-ihbar edilen şirkete banka havalesi yoluyla ödemiş ve davacının ismi eserin kapak içinde açıkça ve herkesin görebileceği şekilde her baskıda kullanıldığından, davacının manevi hak ihlaline uğradığından bahisle manevi tazminata hükmedilmesinin isabetsiz olduğunu.” beyanla ilk derece mahkemesi kararının kaldırılması istenmiştir.
G E R E K Ç E: Dava, eser sahipliğine dayalı maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesi tarafından, “DAVANIN KISMEN KABULÜNE; -FSEK 68.maddeye göre belirlenen 3.000 TL nin 3 katı olan (3.000 x 3 = 9.000 TL) 9.000 TL maddi tazminatın dava tarihi olan 15/09/2015 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine, -9.000 TL manevi tazminatın dava tarihi olan 15/09/2015 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine.” karar verilmiştir. Hüküm davacı vekili ve davalı vekili tarafından istinaf edilmiştir. İnceleme, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun(HMK) 355. maddesi hükmü uyarınca istinaf dilekçelerinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır. Mahkemece yapılan yargılama, bilirkişi incelemesi ve toplanan tüm deliler ile; davalı tarafından dava dışı yazar …’ın “…” adlı romanında kapak görseli olarak kullanılan dava konusu fotoğrafın FSEK 4/5 maddesi anlamında güzel sanat eseri olduğu, davacının bu eserin sahibi olduğu, davalı tarafından yapılan kullanımın davacının iznine dayalı olmadığı, davacının verdiği bir izin bulunmadığından davaya konu fotoğrafın kitap kapağında kullanılmasının eser sahibinin mali haklarından FSEK 22.maddesi çerçevesinde çoğaltma ve FSEK 23.maddesi çerçevesinde yayma hakkının ihlal, niteliğinde olduğu, mahkemece aldırılan bilirkişi raporları ve dosya kapsamı bir bütün olarak değerlendirildiğinde davacının talep edebileceği telif bedelinin 3.000 TL olabileceği ve FSEK 68. maddesi gereğince bu bedelin 3 katının talep edilmiş olması nedeniyle mahkemece 9.000 TL maddi tazminata karar verilmesi isabetlidir. Davacının hak sahibi olduğu eser niteliğindeki fotoğrafın davalı tarafça açıklanan şekilde haksız olarak kullanılması nedeniyle davacı lehine manevi tazminatın şartlarının bulunduğu; mahkemece takdir edilen 9.000,00-TL manevi tazminatın somut olayın özelliklerine ve tarafların konumları ile sosyal ve ekonomik durumları gözetildiğinde hakkaniyete uygun olduğu anlaşıldığından, taraf vekillerinin istinaf istemlerinin reddine karar verilmiştir.
H Ü K Ü M: Yukarıda açıklanan gerekçe ile: 1-6100 sayılı HMK.’nın 353/1-b-1 maddesi gereğince taraf vekillerinin yerinde görülmeyen istinaf istemlerinin ayrı ayrı ESASTAN REDDİNE,2-Davacıdan alınması gereken 269,85 TL harçtan, peşin alınan 80,70 TL harcın mahsubu ile bakiye 189,15 TL harcın davacıdan alınarak hazineye irat kaydına, 3-Davalıdan alınması gereken 1.229,58 TL harçtan, peşin alınan 307,70 TL harcın mahsubu ile bakiye 921,88 TL harcın davalıdan alınarak hazineye irat kaydına, 4-İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından avukatlık ücreti takdirine yer olmadığına,5-İstinaf yargılama giderlerinin taraflar üzerinde bırakılmasına,6-Artan gider avanslarının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilk derece mahkemesince yatıran tarafa iadesine, Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu 01/11/2023 tarihinde oy birliği ile kesin olarak karar verildi.