Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2021/909 Esas
KARAR NO: 2023/417
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL ANADOLU 1. FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ: 22/12/2020
NUMARASI: 2017/600 E. – 2020/259 K.
DAVANIN KONUSU: Faydalı Model Belgesi (Manevi Tazminat İstemli)|Faydalı Model Belgesi (Maddi Tazminat İstemli)
KARAR TARİHİ: 08/03/2023
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. Maddesi gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin, yurtiçi ve yurt dışı projelerde suya yön veren süzgeç ve drenaj sistemlerinin geliştirilmesi, üretimi ve satışı ile iştigal ettiğini, davaya dayanak … nolu Faydalı Modelin, 09/05/2013 tarihinden itibaren müvekkili … adına TPMK nezdinde tescilli olduğunu, davacının diğer müvekkilinin ortağı olması gözetilerek bu FM tescili üzerinde diğer müvekkiline 09/05/2013 tarihinden itibaren inhisari lisans hakkının tesis edildiğini, davacı … adına tescilli, diğer davacı tarafından 09/05/2013 tarihinden bu yana lisans sözleşmesi ile kullanılan … numaralı Faydalı Modelin davalı tarafça “gömme duvar ıslak hacim süzgeci ürünü” adı altında benzerinin üretilip piyasaya sürülmek suretiyle faydalı model haklarına tecavüz ettiğini ve haksız rekabette bulunduğunu, davalının davacıya ait Faydalı Modelden kaynaklanan haklarına tecavüz ettiğinin ve haksız rekabette bulunduğunun tespitine, bu faaliyetin önlenmesine ve durdurulmasına, masrafı davalıdan alınmak suretiyle taklit ürünlere ve bu ürünlerin üretimlerinde münhasıran kullanılan kalıplara el konulmasına ve imhasına, 5.000,00 TL manevi tazminatın ihlal tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacılara ödenmesine, belirsiz alacak davası olarak fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak şartıyla SMK’nun 151/2-a maddesi uyarınca 1.000,00 TL maddi tazminatın ihlal tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacı … İnşaat şirketine ödenmesine, kararın masrafı davalıdan alınmak suretiyle Türkiye çapında yayın yapan tirajı yüksek bir gazetede ilanına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı-karşı davacı vekili cevap ve karşı dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin sektörün dünyadaki en büyük şirketlerden birisi olduğunu, davacı-karşı davalı tarafın; müvekkilinin kendisine ait olan faydalı model tescilli ürününü taklit ederek fikri mülkiyet haklarının zedelendiği iddiasında bulunduğunu, ancak müvekkilinin; sektörün öncü firması olması nedeniyle hiçbir zaman taklit eden konumunda olmadığını, müvekkiline ait ürünün davacı-karşı davalıya ait faydalı modelin koruma kapsamında olmadığını belirterek, asıl davanın reddine, karşı dava açısından; davacılar-karşı davalıların 09/05/2013 tarihinde … nolu faydalı model tescili yaptırdığını, bu tarihten itibaren ürünün ticarileştirilerek piyasaya sürüldüğünün iddia edildiğini, karşı davalının “gömme duvar ıslak hacim süzgeci” isimli ürününün TPE’ne tescil başvurusu yapılmadan önce de yıllardır piyasada bulunan ve hemen tüm firmalarca kullanılan bir ürün olduğunu, bu yönüyle karşı davalının buluş iddiasının isabetsiz olduğunu, yenilik vasfı taşımayan bir ürün hakkında başvuruda bulunduğunu, https://www.youtube.com/… adlı web sitesinde 23/11/2011 tarihinde dava dışı üçüncü kişi tarafından paylaşılmış bir video olduğunu, davacının faydalı model belgesi yenilik vasfı taşımayan buluşu nedeniyle 551 Sayılı KHK’nın 165.maddesi uyarınca hükümsüz kılınması gerektiğini, tüm bu nedenlerle, karşı davanın kabulü ile davacı-karşı davalının … Nolu FM tescilinin yenilik vasfını haiz olmaması nedeniyle hükümsüzlüğüne karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: İstanbul Anadolu 1. Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 22/12/2020 tarih ve 2017/600 Esas – 2020/259 Karar sayılı kararıyla; “… davalıya ait faydalı modelin biri bağımsız üç istemden oluştuğu, ana istemde “gömme duvar ıslak hacim süzgeci, kapak, duvar bağlantı delileri, süzgeç gövdesi, süzgeç sifon sistemi ve ayar klipsleri” unsurlarına yer verildiği, davalı-karşı davacı tarafça yenilik kırıcı olarak bildirilen internet sitesind eyer alan ürünün davacı-karşı davalı …’a ait faydalı modelde yer alan unsurlardan “ayar klipsleri” unsurunu içermediği, bu nedenle yenilik özelliğini ortadan kaldırmadığı, bilirkişilerin resen yaptıkları araştırmalarda da yeniliği ortadan kaldıran bir bilgiye ulaşılamadığı anlaşılmakla, karşı davanın reddine karar vermek gerekmiştir.Faydalı modele tecavüz, dava açıldığı tarihte yürürlükte olan Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 141. maddesinde düzenlenmiştir. SMK’nun 141. Maddesine göre, patent veya faydalı model sahibinin izni olmaksızın buluş konusu ürünü kısmen veya tamamen üretme sonucu taklit etmek tecavüz olarak tanımlanmıştır. Yine SMK’nun 149. maddesinde, sınai mülkiyet hakkı tecavüze uğrayanların, tecavüzün tespitini, önlenmesini, tecavüz fiillerinin durdurulmasını, tecavüz konu ürünlerin toplatılmasını, maddi ve manevi tazminat ile hükmün ilan yoluyla kamuya duyurulmasını talep edebilecekleri belirtilmiştir.Bu yasal düzenlemeler ışığında somut olaya bakıldığında; alınan bilirkişi raporları, TPMK kayıtları, taraflara ait ticari kayıtlar ve tüm dosya kapsamı ile davalı-karşı davacının satışını yaptığı “gömme duvar ıslak hacim süzgeci” isimli üründe, davacı-karşı davalı … adına tescilli, davacı-karşı davalı … şirketinin lisans sahibi olduğu … numaralı faydalı modelde yer alan tüm unsurların mevcut olduğu, bu nedenle faydalı modelin koruma kapsamında kaldığı, davalı-karşı davacı şirketin bu şekilde davacı-karşı davalıların sınai mülkiyet haklarına tecavüz ettikleri ve haksız rekabette bulundukları, davalı-karşı davacının dava dışı …-… ortaklığına 1660 adet ürün satışı yaptığı, buna göre davacı-karşı davalının bu ürünleri satmış olması halinde elde edebileceği 121.832,71 TL gelirden mahrum kaldığı, davalı-karşı davacının bu tutarı lisans sahibi davacı-karşı davalı … şiretine ödemesi gerektiği, satılan ürün sayısı, davalı-karşı davacının kusurunun derecesi, tarafların ticari hacimleri dikkate alındığında talep edilen 5.000,00 TL manevi tazminatın hakkaniyete uygun olduğu sonucuna varılmakla, asıl davanın kabulüne, karşı davanın reddine” karar verilmiştir.
İSTİNAF İSTEMİ: Davalı-karşı davacı vekili istinaf dilekçesinde; “Bilirkişi raporunda internet üstünden yapılan incelemede https://www.youtube.com/… adresinde bulunan videonun incelendiğini, videonun “…” adlı Youtube üyesi tarafından 23/11/2011 tarihinde yüklenmiş olduğunu, davacı-karşı davalının faydalı modelinde yer alan “ayar klipsleri” unsurunun mevcut olmadığını ve davacı-karşı davalıya ait faydalı modelin başvuru tarihi itibariyle yeni olmadığının ispatlanmadığı kanaatine varıldığının beyan edildiğini, ancak raporun eksik incelemeye dayalı olduğunu, Buluşun yenilik incelemesi yapılırken, öncelikle ana (bağımsız) istemlerin yeni olup olmadığı, daha sonra bu ana isteme bağımlı yazılmış olan diğer istemlerin incelenmesi gerektiğini, yeniliği incelenen faydalı model belgesinin ana (bağımsız) istem veya istemlerine en yakın doküman belirlenmekte, sonra bu istemde yazılı tüm teknik özelliklerin buluş konusu tekniğe en yakın bir dokümanda aynı amaç ve fonksiyonu gerçekleştirmek için birebir aynısının bulunup bulunmadığının karşılaştırılması gerektiğini, incelemeyi yapacak olan kişinin mutlaka buluşun ilgili olduğu alanda teknik bilgi sahibi bir uzman olması gerektiğini, Rapora konu incelemede, videoda belirtilen ürünün faydalı modelin yeni olabilmesi için bağımsız isteminde yer alan 4 özelliğe sahip olduğu, sadece ayar klipslerinin olmadığının anlaşıldığını, dolayısıyla iki tasarımın 4 ortak özelliğinin olmasının asıl olarak değerlendirilmesi gerektiğini, ayrıca videoda belirtilen … marka ürün hakkında yeterince inceleme ve araştırma yapılmadığını, ürün tarafımızca mahkemeye getirildiği halde ürün üzerinde fiziken bir inceleme yapılmamış olup sadece video üzerinden inceleme yapıldığını,Bilirkişi raporuna itiraz süremiz devam ederken itiraz ve beyanlarımız alınmadan yokluğumuzda 15.11.2018 tarihli celsede dosyanın hesap bilirkişisine gönderilmesinin usule aykırı olduğunu, Ayrıca raporun makine mühendislerinin çoğunlukta olduğu heyetçe hazırlandığını, davaya konu ürünün direk bir makine olmadığı göz önüne alındığında heyette bir endüstriyel tasarım uzmanın yer alması gerektiğini, ürünün uygulanma alanlarına yönelik uzman kişilerin de heyette olması gerektiğini, Müvekkilin davacı tarafın ürününü taklit etmediğini, ürünü piyasaya arz ederek buradan haksız bir kazanç sağlamadığını, davacının TPE nezdinde tescil ettirdiği ürün yenilik vasfını haiz olmayıp, davacı tescilinden yıllar önce başkaları tarafından kullanılmış ve piyasaya arz edilmiş bir ürün olduğundan faydalı model belgesinin hükümsüz kılınması gerektiğini,Davacı tarafın faydalı model haklarına tecavüz edildiği düşünüldüğünde oluşacak maddi ve manevi tazminatlar hakkında bilirkişilerce hatalı hesaplama yapıldığını; davacı dava dilekçesinde SMK 151/2-a hükmü uyarınca tazminat talebinde bulunduğunu, bilirkişinin bu hüküm uyarınca davacının defterlerini inceleyerek uyuşmazlık konusu ürünün piyasaya arzında elde edilen karın hesaplamasını yapması gerekirken bilirkişinin SMK 151/2-b hükmü uyarınca müvekkil şirketin satış bedelleri üzerinden hareket ederek net kazanç hesaplamasının hatalı olduğunu, Hesaplama yapılırken bu satış bedelleri üzerinden yani sınai mülkiyet hakkına tecavüz edenin rekabeti olmasaydı, hak sahibinin elde edebileceği muhtemel gelirin bu şekilde hesaplanmasının gerektiğini, bilirkişinin davacının satış bedelleri üzerinden hesaplama yapması gerekirken müvekkilin satış bedelleri üzerinden hareket ederek hesap yapmasının ve ürün bedelini 190 TL olarak belirlemesinin hukuka aykırı olduğunu, Kâr hesabının yıllık ciro ve işletme gideri üzerinden yapılmasının hatalı olduğunu, zira sektörde; ürünler arası kar marjları değişmekte, yüksek adetli satışlarda düşük adetli satışların arasında kar marjlarının farklı olduğunu, ayrıca üründen ürüne kar marjlarının düştüğünü, kar oranı hesaplanırken ürün bazlı değerlendirme yapılması gerektiğini, davacı tarafça sunulan tabloda yer alan ürün maliyetlerinin 30.10.2019 tarihli raporda hesaplanan maliyetlerden çok daha fazla olduğunu, Ayrıca davacı karşı davalı tarafça dava dışı …-… Adi Ortaklığı’na satılan 50 adet ürünün, 160 TL+KDV olarak satıldığından hareket edilerek SMK 151/2-a’ya göre davacı karşı davalının elde edemediği kar miktarının belirlenmesinin hatalı olduğunu, davalı tarafça, dava dışı şirkete; 1.600 adet alım yapması halinde ürün birim fiyatının 100 TL olacağının belirtildiğini, bu durumun ispatlanması için dava dışı şirkete müzekkere yazılması taleplerinin mahkemece kabul edilmemesi nedeniyle eksik inceleme yapıldığını.” beyanla ilk derece mahkemesi kararının kaldırılması istenmiştir.
DELİLLER: *Türk Patent ve Marka Kurumu kayıtları incelendiğinde; … tescil numaralı faydalı modelin davacı-karşı davalı … adına 09/05/2013 tarihli başvuru sonucunda, bu tarihten itibaren 10 yıl süre ile korunmak üzere 21/05/2014 tarihinde tescil edildiği görülmüştür.
GEREKÇE: Dava, asıl davada faydalı modelden kaynaklanan haklara tecavüzün tespiti, men’i, ref’i ve maddi manevi tazminat; karşı davada ise faydalı modelin hükümsüzlüğü istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesi tarafından, “ASIL DAVA YÖNÜNDEN: Asıl davanın KABULÜNE, Davacı … adına tescilli, davacı … tarafından lisans sözleşmesi ile kullanılan … numaralı faydalı modelin davalı tarafça “gömme duvar ıslak hacim süzgeci” adı altında benzerinin üretilip piyasaya sürülmek suretiyle davacıların faydalı modelden kaynaklanan haklarına tecavüz ettiklerinin ve haksız rekabette bulunduklarının tespitine, -Tecavüzün ve haksız rekabetin ÖNLENMESİNE VE DURDURULMASINA, -Masrafı davalıdan alınmak suretiyle davalıya ait tecavüze konu ürünlere ve ürünlerin üretimlerinde münhasıran kullanılan kalıplara EL KONULMASINA ve İMHASINA, -5.000,00 TL manevi tazminatın ihlal tarihi olan 05.12.2014 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacılara ödenmesine, -121.832,71 TL maddi tazminatın ihlal tarihi olan 05.12.2014 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacı …’ne ödenmesine, -Karar kesinleştiğinde masrafı davalıdan alınmak suretiyle hüküm özetinin Türkiye çapında yayın yapan tirajı yüksek bir gazetede bir kez ilanına;
KARŞI DAVA YÖNÜNDEN: Karşı davanın REDDİNE” karar verilmiştir. Hüküm davalı – karşı davacı vekili tarafından istinaf edilmiştir. İnceleme, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun(HMK) 355. maddesi hükmü uyarınca istinaf dilekçelerinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır.Davacı-karşı davalının dava dilekçesinde SMK. 151/2-a maddesine dayalı olarak tazminat isteminde bulunduğu, maddedeki “Yoksun kalınan kazanç, zarar gören hak sahibinin seçimine bağlı olarak, a) Sınai mülkiyet hakkına tecavüz edenin rekabeti olmasaydı, hak sahibinin elde edebileceği muhtemel gelire göre hesaplanır” düzenlemesi gereğince mahkemece tecavüz edenin rekabeti olmasaydı hak sahibi davacının elde edebileceği muhtemel gelirin dikkate alınması gerektiği halde, SMK 151/2-b hükmü uyarınca davalı şirketin satış bedelleri üzerinden hareket ederek net kazanç hesaplaması yapan bilirkişi raporuna itibar edilerek hüküm kurulması hatalıdır. Karşı davada ise; buluşun yenilik incelemesi yapılırken, belirtilen … marka ürün hakkında yeterince inceleme ve araştırma yapılmadığının iddia edilmesi karşısında, mümkün olduğu takdirde belirtilen ürün üzerinde fiziken de inceleme yapılarak oluşacak sonuca göre değerlendirme yapılması gerektiğinden; davalı-karşı davacı vekilinin istinaf isteminin kabulüyle ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 1-Davalı-karşı davacı vekilinin istinaf talebinin KABULÜNE,2-İstanbul Anadolu 1.Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 22/12/2020 tarih, 2017/600 E. – 2020/259 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA, 3-Yukarıda gerekçede belirtildiği şekilde araştırma ve inceleme yapılarak tüm deliller birlikte değerlendirildikten sonra bir karar verilmek üzere dosyanın ilk derece mahkemesine İADESİNE, 4-İstinaf peşin harcının talebi halinde davalı-karşı davacıya iadesine, 5- İstinaf aşamasında davalı-karşı davacı tarafından yapılan yargılama gideri olan 324,20 TL istinaf yoluna başvurma harcı ile 35,00 TL posta masrafı olmak üzere toplam 359,20 TL’nin davacı-karşı davalılardan alınarak alınarak davalı-karşı davacıya verilmesine, 6-İstinaf incelemesi duruşmalı yapılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, Dair, dosya üzerinden yapılan inceleme sonunda, HMK’nun 353/1-a-6 maddesi uyarınca oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.08/03/2023