Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2021/872 Esas
KARAR NO: 2023/170
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 18. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 26/01/2021
NUMARASI: 2019/424E, 2021/52K.
DAVANIN KONUSU: Menfi Tespit, İstirdat
KARAR TARİHİ: 02/02/2023
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. Maddesi gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; … AŞ Nazilli şubesine ait, … çek nolu, 05/02/2019 günlü, keşidecisi … olan, 40.000,00TL bedelli çekin, müvekkili ile ticari ilişki içerisinde olan … emrine yazılmış çek bu kişi tarafından cirolanarak müvekkiline teslim edildiğini, … AŞ Burdur şubesine ait, … çek nolu, 05/02/2019 günlü, keşidecisi … olan, 16.400,00TL’lik çekin ise, müvekkili namına yazıldığını, çeklerde müvekkilinin cirosunun olmadığını, çeklerin bu hali ile kasaya konulduğunu, müvekkilinin iş yerinde hırsızlık meydana geldiğini ve çeklerin çalındığını, bu olaya ilişkin Fethiye Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 2018/11787 Soruşma nolu dosya ile soruşturma yürütüldüğünü, çeklerin iptali için Fethiye 1.Asliye Hukuk Mahkemesinde 2019/19 Esas sayılı dosyası ile dava açıldığını, çeklerin, davalı tarafından İstanbul … İcra Müdürlüğüne ait … Esas sayılı dosyası ile ve İstanbul … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı dosyaları ile takibe konulduğunu, 16.450,00TL’lik çekteki imzanın ve kaşenin müvekkilime ait olmadığını, diğer çekin ciro silsilesinin bozuk olduğunu beyan ederek, İstanbul … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı dosyasına konu çekin davalıdan istirdatı ile müvekkiline teslimine, bunun mümkün olmaması halinde çek bedelinin işleyecek faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, İstanbul … İcra Müdürlüğüne air … Esas sayılı dosyasından dolayı müvekkilinin borçlu olmadığının tespitine ve dosyaya ödenen bedelin müvekkiline ödenmesine, mümkün olmaması halinde davalıdan faizi ile birlikte istirdatına karar verilmesini talep etmiştir. Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davaya konu 40.000,00TL bedelli çek yönünden, davacının aktif husumet sahibi olmadığını, çekte davacının imzasının ve cirosunun bulunmadığını, müvekkilinin çekleri iktisap ederken ilgili kanun ve yönetmeliklere uygun davrandığını, müvekkilinin her iki çeki iktisapta da iyi niyetli olduğunu ve ağır kusurlu olmadığını beyan ederek davanın reddine ve davacının %20 tazminata mahkum edilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARI: “….Davacının Davasının KISMEN KABULÜ İLE, 24.200,00TL nin 04/07/2019 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte, davalıdan istirdatı ile, davacıya verilmesine, Davacının İstanbul … İcra müdürlüğü’ nün … Esas sayılı takip dosyasında dayanak … A.Ş nin Nazilli şubesine ait keşidecisi … olan , … Seri numaralı 40.000,00TL bedelli çekin istirdatı talebinin reddine, Davacı ve davalının kötü niyet tazminatı taleplerinin şartlar oluşmadığından redine,…” şeklinde karar verilmiştir.
İSTİNAF İSTEMİ: Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; -…’a ait 40.000 bedelli çek yönünden verilen ret kararının yerinde olmadığını, davalı şirketin şeklen fatura sunmasına göre karar verildiğini, davalı şirketin söz konusu çeklere dayalı alacağı temlik alırken basiretli bir tacir gibi hareket etmediğini, alacağı temlik alırken üzerine düşen araştırma ve istihbarat yükümlülüğüne uygun hareket etmediğini, Faktoring şirketlerinin basiretli bir tacir gibi temlik alınan alacağı detaylı bir şekilde teyitini sağlaması gerektiğini, her iki çekin tutarlarınında 5.000 Tl üstünde olması gözetildiğinde, faktoring şirketinin BA/BS formları istemesi ve ilgili kurumlardan teyit alınması gerektiğini, çekin keşidecisine mümkün olmadığı takdirde en azından temlik edenden bir önceki cirantaya başvurmak suretiyle borç teyidi yapması, söz konusu çekleri yetkili hamilinden alıp almadıklarını araştırması gerektiğini, davalının mal teslimine ilişkin irsaliyeleri mahkemeye sunmadığını, faturanın sevk irsaliyesinin sunulması gerektiğini, malların tesliminin gerçekleşip gerçekleşmediğinin araştırılması gerektiğini,dava dışı şirketlerin ticari defter ve kayıtlarının incelenmesi, Müşterilerin mali durumlarını değerlendirerek bunların itibarı ve işlem geçmişleri hakkında inceleme yapması gerektiğini, …’a ait 40.000 bedelli çek açısından; Çekte cirosu görünen ve davalıya çeki ibraz eden … Ltd.Şti. şirketi gerçekte olamayan çalıntı çekler için kullanılan bir fason şirket olduğunu, düzenlediği faturanın da sahte olduğunu, Faktoring sözleşmesinin istinaden ibraz edilen faturanın tarafları olan … tekstil şirketi ve …’nin ticari defter ve kayıtları incelenmesi gerektiğini, … ve …’ ye ait ticari defterler incelendiğinde ise … Tekstil şirketiyle hiçbir ticari ilişkisinin olmadığı ve faturaların sahte olduğu anlaşılacağını, Yerel mahkemece, Faktoring müşterisi olan … tektil şirketi hakkında inceleem yapması halinde gerçekte var olmadığı, çalıntı çekler için kullanılan fason bir şirket olduğu ve sunulan faturaların da sahte olduğu anlaşılacağını, cevaba cevap dilekçesinde bu hususta araştırma yapılmasının talep edildiğini, çekte ciro silsilesinin kopuk olduğunu, …-…’ nin çekleri müvekkiline teslim ettiğine dair imzalı çek fotokopisinden anlaşılacağı üzere müvekkilinin çekin yasal hamili olduğunu, … çetinceden sonra müvekkilinin cirosu olması gerekirken … tekstil şirketi tarafından cirolandığını, çek teslim fotokopisinden ve … ve …’ye ait ticari defterler incelemesinde de bu durumun tespit edileceğini, müvekkilinden çalınan çeklerin neredeyse tamamının … Faktoring’ten çıktığını, davalı şirket ile iletişime geçildiğini, davalının buna rağmen çekleri kabul ettiğini, davalı faktoring şirketinin alacak temlik alırken dikkatsiz ve özensiz davrandığını, bu nedenle kötüniyet tazminatının şartlarının da oluştuğunu belirterek kararın kaldırılmasını davanın kabulünü talep etmiştir. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; İstanbul … İcra Müdürlüğü … E. sayılı dosyası yönünden davanın tümden reddi gerektiğini, icra dosyasına konu … AŞ Burdur şubesine ait, … çek nolu, 16.450 TL bedelli çek yönünden 09.07.2019 tarihli kararıyla dosyaya ödenen paranın alacaklı/müvekkiline ödenmemesi yönünde ihtiyati tedbir kararı verildiğini, Yine davacı tarafından açılan İstanbul 2.İcra Hukuk Mahkemesi’nin 2019/410 E. sayılı imza itirazı konulu davada da 11.12.2019 tarihinde teminatsız olarak takibin durdurulmasına karar verildiğini, davacının icra dosyasına ödediği tutar halen icra dosyasında durduğunu, müvekkiline ödenmediğini mahkemenin istirdat kararının yerinde olmadığını, taleple bağlılık ilkesine aykırı karar verildiğini, İstanbul … İcra Müdürlüğü … E. sayılı dosyasına yönelik menfi tespit davası usulüne uygun olarak incelenmediğini, imza incelemesine ilişkin 23.10.2020 tarihli bilirkişi raporu, yüksek mahkemece aranan ölçütleri taşımadığını, mahkemeden davacının çek hesaplarının bulunduğu bankaların açıklattırılması ve Türkiye Bankalar Birliği’ne müzekkere yazılarak davacının çek hesaplarının bulunduğu bankaları bildirilmesini istenilmesi ve akabinde bu bankalara müzekkere yazılarak davacının keşide ettiği ve ödediği çeklerin celbi ile ödenen bu çeklerle, dava konusu çekin imza karşılaştırmasının yapılmasını talep edilmesine rağmen talep değerlendirilmeden eksik bilirkişi raporuna göre karar verildiğini, Davacı kötüniyetli olduğundan her iki takip yönünden %20 tazminata karar verilmesi gerekirken reddinin yerinde olmadığını, kararın bu nedenlerle kaldırılmasını, davacının istinaf isteminin reddi gerektiğini belirtmiştir.
İNCELEME -Davaya konu İstanbul …İcra Dairesine ait … Esas sayılı takip dosyası incelendiğinde; davacının alacaklı olduğu, borçluların ise dava dışı …-… ve … tesktil oldukları, takibin 40.000TL bedelli senedin feri ile birlikte tahsili talebine ilikin olarak başlatıldığı görülmüştür. Takibe konu … Nazilli şubesine 05.02.2019 Tarihli 40.000TL bedelli çekte keşidecinin …, lehtar cirantanın … olduğu, sırasıyla diğer cirantaların …, …Ltd Şti, … AŞ olduğu, çekin süresinde ibraz edildiği ödeme yasağı nedeni ile ödeme yapılmadığı anlaşılmaktadır. – Davaya konu İstanbul … İcra Dairesine ait … Esas sayılı dosyası incelendiğinde davalı alacaklı tarafından davacı ile daav dışı …, …Ltd Şti, … aleyhine, 16.450,00TL’lik çek ve ferilerinin tahsil italebi ile takip başlatıldığı, dosyaya yansıyan belgelere göre 24.200TL nin davacı tarafça dosyaya yatırıldığı, dosyada tedbir kararı olduğu, davalı adına yapılan herhangi bir reddiyat makbuzuna da rastlanmamıştır. -UYAP’tan yapılan incelemede ise; 30.09.2021 Tarihinde dosyaya yatırılan miktarın talep gereği borçlu vekiline iadesine karar verildiği ve 24.200TL’nin iadesine ilişkin borçlu vekili Av. … adına 30.09.2021 reddiyat Tarihli makbuzun olduğu görülmüştür. Takibe konu … Bankası AŞ Burdur Şubesine ait 16.450Tl bedelli 05.02.2019 tarihli çekte keşidecinin …, lehtar cirantanın …Şti olduğu, sonrasındaki cirantaların …şti, …Şti olduğu, sonrasında faktoring şirketi cirosu ile ibraz edildiği, ödeme yasağı kararı bulunduğundan ödeme yapılmadığı anlaşılmıştır. Smm bilirkişi raporunda özetle, davalının 2018 ve 2019 yıllarına ait ticari defter ve kayıtlarının usulüne uygun tutulduğu, davalının iktisap etmiş olduğu çekin ciro silsilesinin kopuk olmadığı, davalı ile dava dışı … Malzemeleri-… arasında 19/10/2018 tarihinde faktoring sözleşmesi imzalandığı, dava dışı firma tarafından çekle uyumlu şekilde müşterisine sunduğu faturanın davalıya ibraz edildiği, çek ile faturanın uyumlu olduğu, davalının 6361 Sayılı Kanuna uygun davranarak çeki iktisap ettiği yönünde görüş bildirilmiştir.Grafoloji uzmanı bilirkişiden alınan raporda; 05/02/2019 tarihli 16.450,00TL’lik çek aslı ile davacı şirket yetkilisinin 05/02/2019 tarihinden önceki yıllara ait ve resmi kurumlardan alınan dört tane belge aslının mukayese imza olarak ve davacı şirket yetkilisinin talimat yolu ile alınan imza asıllarının tetkiki sonucunda çekteki imzanın davacı şirket yetkilisine ait olmadığının tespit edildiği görülmüştür. Davalı faktoring şirketi vekili faktoring sözleşmesi ve ekleri ile dayanak fatura suretlerini dosyaya sunmuştur.Davacı tarafça çek iptali için Fethiye 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açılmıştır.
GEREKÇE: Davacı, davaya konu çeklerin çalıntı çek olduğunu, 16.450TL bedelli çekteki ciranta imzasının sahte olduğunu, 40.000TL bedelli çekte görünürde cirosu mevcut değil ise de; çeki 2.ciranta …’den ticari ilişki gereği aldığını, davalının kötüniyetli ve çeki iktisapta ağır kusurlu olduğunu, faktoring işlemlerinde istihbarat yükümlülüğünü yerine getirmediğini ileri sürerek, 16.450TL bedelli çek yönünden menfi tespit, 40.000TL bedelli çek yönünden ise çekin istirdadı talebi ile dava açmıştır. İlk derece mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Bu karara karşı davacı ve davalı vekili, yasal süresi içinde istinaf kanun yoluna başvurmuştur. İstinaf incelemesi, HMK’nın 355. maddesi gereğince, ileri sürülen istinaf başvuru nedenleri ve kamu düzeni yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır. Davaya konu 16.450TL bedelli çek yönünden davacı imza inkarında bulunmuştur. İmza defi mutlak defi olup herkese karşı ileri sürülebilir. Dosyada mevcut bilirkişi raporunda çek tarihinden önceki tarihli birçok evrak aslı incelenerek imzanın davacı şirket yetkilisine ait olmadığı tespit edilmiş olup rapor denetime ve hükme elverişlidir. Bu durumda 16.450TL bedelli çek yönünden menfi tespit isteminin kabulü gerekir. Mahkemece borcun icra dosyasına ödendiği gerekçesi ile 24.200TL yönünden harç tamamlatılarak istirdat hükmü kurulmuş ise de; ihtiyati tedbir kararı gereğince davalı tarafa ödeme yapılmadığı gibi, karardan sonra (30.09.2021 Tarihli) borçlu vekili adına yapılan 24.200TL’lik reddiyat makbuzunun dosyada olduğu UYAP’tan görülmekle bu aşamada mevcut delil durumuna göre sadece menfi tespit hükmü verilmesi gerekirken istirdada karar verilmesi yerinde görülmemiş, davalı vekilinin bu yöndeki istinafının kısmen kabulü gerekmiştir. Davacı vekili istinafında 16.450TL bedelli çek yönünden kötüniyet tazminatı talebinin reddinin yerinde olmadığını ileri sürmüş ise de; çekte davacının görünürdeki cirosu ile davalı faktoring şirketi müşterisinin cirantası arasında başkaca ciranta da bulunmakla mahkemenin kötüniyet tazminat isteminin reddi yerindedir. Davacı vekilinin davaya konu 40.000TL bedelli çekin istirdadı istemine gelince; çek istirdadına hükmolunabilmesi için davalının çeki iktisapta kötüniyetli yahut ağır kusurlu olduğunun ispatı gereklidir. Davacının çekte görünürde cirosu bulunmamaktadır. Davacı tarafça çekin 2.cirantadan alındığı iddia edilmiş ve bu hususta adi yazılı belge sunulmuştur. Davalı faktoring şirketin de faktoring sözleşmesi, ekleri ve faturalarını sunmuş, dosyada alınan bilirkişi raporunda faktoring şirketinin 6361 sayılı Yasa’ya uygun davrandığı yönünde görüş belirtilmiştir. Davacı tarafça davalı şirkete hırsızlık olayına ilişkin e-mail gönderildiği iddia edilerek e-mail çıktısı sunulmuş ise de e-mailin çek tarihinden ve sözleşme tarihinden sonraki tarihli olduğu dikkate alındığında dosyada mevcut delil durumuna göre davacının bu yöndeki iddiası ispatlanamadığından 40.000TL bedelli çek yönünden istirdat isteminin reddi yerindedir. Davacı … Tekstil şirketinin sahte bir şirket olduğunu iddia etmiş ise de; bu hususta delil sunulmadığı gibi çekte görünürde düzgün ciro silsilesi olduğundan cironun kopuk olduğuna yönelik istinaf istemi yerinde değildir. Davalı vekilinin kötüniyet tazminatına ilişkin istinaf istemine gelince; dava İİK 72. maddesine göre açılmadığı gibi icra takibi de durdurulmadığından davalının istinafının reddi gerekmiştir. Açıklanan nedenle davacı vekilinin istinafının reddine, davalı vekilinin istinafının kısmen kabulüne, HMK 353/1.b.2 maddesi gereğince yeniden hüküm kurulmasına karar verilmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi ayrıntılı kararda açıklandığı üzere;1-Davacı vekilinin istinafının ESASTAN REDDİNE,2-Davalı vekilinin istinaf başvurusunun KISMEN KABULÜNE,- 6100 sayılı HMK.’nın 353/1-b-2 maddesi gereğince İstanbul 18. Asliye Ticaret Mahkemesi 2019/424 Esas, 2021/52 Karar sayılı kararının KALDIRILMASINA,3- Davanın KISMEN KABULÜ İLE,-Dava konusu İstanbul … İcra Dairesine ait … Esas sayılı dosyası ve takibe konu … Bankası AŞ Burdur Şubesine ait 16.450Tl bedelli 05.02.2019 tarihli çek yönünden davacının davalıya BORÇLU OLMADIĞININ TESPİTİNE,-Davacının İstanbul … İcra müdürlüğü’ nün … Esas sayılı takip dosyasında dayanak … A.Ş nin Nazilli şubesine ait keşidecisi … olan, … Seri numaralı 40.000,00TL bedelli çekin istirdatı talebinin reddine, -Davacı ve davalının kötü niyet tazminatı taleplerinin şartlar oluşmadığından redine, -Alınması gerekli olan 1.123,69TL karar ilam harcından peşin alınan 1.095,53TL harcın mahsubu ile bakiye 28,16-TL harcın davalıdan alınarak hazineye irat kaydına, -Davacı tarafından yatırılan 1.095,53TL peşin harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine, -Davacı tarafından sarf edilen dava açılış gideri: 50,80- TL ( başvurma, vekalet harcı) davetiye, posta gideri: 267,74-TL, bilirkişi ücreti 1.350,00TL olmak üzere toplam: 1.668,54-TL yargılama giderinin %29,14 kabul-red oranı üzerinden hesaplanan 486,21TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, kalanın davacı üzerine bırakılmasına, -Davalı tarafından yatırılan gider avansından harcanan 100,00TL ‘nin %70,86 red oranı üzerinden hesaplanan 70,86TL’nin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, kalanın davalı üzerine bırakılmasına, -Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden kabul edilen miktar üzerinden karar tarihindeki AAÜT uyarınca hesap ve takdir olunan 9.200,00TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,-Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden reddedilen miktar üzerinden karar tarihindeki AAÜT uyarınca hesap ve takdir olunan 9.200,00TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, -Taraflarca yatırılan gider avansın arta kalan kısmı karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilgilisine iadesine, 5-İstinaf aşamasında yapılan yargılama giderleri ve harca ilişkin;-Davacıdan alınması gereken 179,90-TL harçtan, peşin alınan 59,30 TL harcın mahsubu ile bakiye 120,60-TL eksik harcın davacıdan alınarak hazineye irat kaydına, -İstinaf talebi kısmen kabul edildiğinden davalı tarafça yatırılan istinaf harcının karar kesinleştiğinde ve talep halinde davalıya iadesine,-Davacı tarafından yapılan istinaf yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,-İstinaf yargılaması için davalı tarafından yapılan 162,10-TL istinaf yoluna başvurma harcının davacıdan alınıp davalıya verilmesine,-İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından avukatlık ücreti tayinine yer olmadığına, 6-Artan gider avanslarının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilk derece mahkemesince taraflara iadesine, Dair, dosya üzerinden yapılan inceleme sonunda, oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.02/02/2023