Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2021/848 Esas
KARAR NO: 2023/328
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 14/12/2020
NUMARASI: 2019/48, 2020/813
DAVANIN KONUSU: Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 23/02/2023
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. Maddesi gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; 15.01.2018 tarihinde davacının davaya konu olan çekle birlikle 3 adet çekinin, … Kargo şirketinin kargo poşetini çaldırması sonucu kötü niyetli kişilerin eline geçtiğini, çalınan bu çeklerin iptali için 22/01/2018 tarihinde Bakırköy 2. Asliye Ticaret Mahkemesi 2018/94 Esas sayılı dosyası ile kıymetli evrak iptali davası açıldığını, ilan sûrelerinin dolduğunu fakat davanın henüz sonuçlanmadığını, bu arada çeklerin ödeme günleri gelmeden önce çekler için ödeme yasağı alındığını, ilgili mahkemece banka şubesine yazılan yazı cevabında davaya konu … seri numaralı … bankası A.Ş.’ye ait 23 000 TL bedelli çekin davalı … Faktoring tarafından 30/01/2018 tarafından … Bankası’na ibraz edilmiş olduğunu, Bu nedenle Bakırköy 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2018/94 Esas sayılı dosyasından davacı yana menfi tespit ya da istirdat davası açılması hususunda süre verildiğini, çek … Bankası Marmara Ticari Şubesine ait, … çek numaralı, … hesap numaralı, keşidecisi … Gıd. Paz. San Tic Ltd. Şti. Olan 23.000 TL bedelli 31/08/2018 keşide tarihli çek, Bakırköy 2, Asliye Ticaret Mahkemesinin 2018/94 Esas sayılı dosyasından iptali istenen çeklerin birinin daha önce de başka bir faktorıng firması tarafından takibe konulmuş olduğunu, çekin arka yüzündü davacı şirketin cirosundan sonra, davacı şirket ile herhangi bir ticari ilişkisi olmayan, çeki çalan kişilerden edindiğini düşünülen … Plastik …’ un cirosunun tespit edildiğini, bunun üzerine Bakırköy Cumhuriyet Savcılığının 2018/13740 soruşturma numaralı dosyası ile suç duyurusunda bulunulduğunu, çekin ibraz edildiği … Bankası, çek iptali açılan dava dosyasına çekin bir örneğini gönderdiğini, daha önce de iptalini istedikleri çeklerden bir tanesi başka bir faktoring şirketinin eline geçtiğini, ilgili faktoring şirketinin ihtiyati haciz aldığını, haciz korkusu nedeni ile keşideci şirket tarafından icra dosyasına bütün borcun ödendiğini, İstanbul 8. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2018/828 Esas sayılı dosyasından başka bir çeke ilişkin menfi tespit davası açıldığını, davacı şirketin, davalı … plastik … ile arasında herhangi bir ticari ilişki olmadığını, … isimli şahsın davalı … Faktoring A.Ş. isimli firmaya çeki ibraz eden ve karşılığında nakit para alan kişi olduğunu, davacıdan sonraki ciranta olarak göründüğünü, …’ un çeki hırsızlık yolu ile edinen kişilerden aldığını ya da bu kişiler ile irtibat halinde olduğunu düşündüklerini, bu konu hakkında da Bakırköy Cumhuriyet Savcılığının 2018/13740 soruşturma numaralı dosyası ile suç duyurusunda bulunulduğunu, bu kişi ile davacı arasında herhangi bir ilişki olmadığını ve bu kişiyi tanımadıklarını, bu nedenle herhangi bir ticari ilişkiye dayalı olarak davacı bu kişiye çek verilmesinin yada bu kişinin de davacıya fatura düzenleyip vermiş olması gibi bir durum söz konusu olmadığını, faktoring şirketine sunulmuş herhangi bir fatura ortaya çıkacak olsa dahi böyle bir faturanın sahte olduğunu, davacının kendinden sonraki cirantaya karşı ileri sürebileceği defilerin davalı faktoring şirketlerine karşı ileri sürebilme hakkı olduğunu, her ne kadar davalı … ve … faktoring iyi niyetli üçüncü kişi olduğunu iddia ederek, davacının çekteki ciro sırasına göre alacaklısı olarak görünen … Plastik …’a karşı ileri sürebileceği temel hukuki ilişkiden kaynaklanan şahsi defilerini kendisine karşı ileri süremeyeceğini iddia edecek olsa bile, hukukumuzda genel kabulüne göre davacının temlik alan durumundaki davalı … Faktoring’e karşı da aynı defileri ileri sürebileceği yönünde olduğunu, davalı faktoring şirketlerinin çeki kabul ederken basiretli tacir gibi davranıp ödeme yasağı olup olmadığını araştırması gerekirken bu çeki kabul etmesi sebebiyle iyiniyetli 3. kişi sayılamayacağını, davacı hakkında henüz takip başlatılmadığını İİK 72/2 md göre belirlenecek teminat karşılığında icra takibinin durdurulması yönünde ihtiyati tedbir kararı verilmesini, … Bankası Marmara Ticari Şubesine ait, … çek numaralı, … hesap numaralı, keşidecisi … Gıd. Paz. San. Tic. Ltd. Şti. olan 23.000 TL bedelli 31/08/2018 keşide tarihli çeki elinde bulunduran davalılara karşı 23.000,00 TL borçlu olmadığının tespitini talep ve dava etmiştir.Davalı … Faktoring A.Ş vekili cevap dilekçesinde özetle; Davacının bahse konu iddialarının davalı şirkete yöneltilmeyeceğini, “Cirolar arasındaki zincirleme bağlılığın gözlenmesi sadece dış görünüm bakımından yapılacağını, başka bir anlatımla, ciro silsilesinin muntazam bir şekilde birbirini takip edip etmediğini incelerken dış görünüşü incelemek yeterli olduğunu, cirantalardan birinin imzasının sahte olması veya temsilci sıfatıyla senetli imzalayan şahsın imza yetkilisinden yoksun olması ciro zincirini etkilemeyeceği” yönünde Yargıtay kararlarının bulunduğu, davacının işbu dava ile ileri sürmüş olduğu iddialarını davalıya yöneltebilmesi için, davalının davacıya ait “çeki iktisap ederken bile hile davacı borçlunun zararına hareket ettiğinin kanıtlanmış olmasını” arayan Yargıtay kararlarının ve beyanlarını doğruladığını, davalının alacağın temlikinde izlemekle yükümlü olduğu tüm usul ve esasları harfiyen yerine getirdiğini, davalının huzurdaki dava ile Menfi Tespit talebinde bulunulmaya neden olan … Bankası A Ş. Bursa/Marmara Ticari Şubesine ait olan, keşide yeri Bursa, keşide tarihi 31.08.2018 olan, 23.000,00-TL bedelli ve … numaralı çeki faktoring müşterisi … ile 04.11.2015 tarihinde imzaladığı Faktoring Sözleşmesi temelinde, 12.01.2018 tarihli Alacak Bildirim Formu Ödeme Araçları Tevdii Bordrosu ve … ve … numaralı faturalara dayanarak devir ve temlik aldığını, davalının yasal mevzuata uygun olarak fatura ile tevsik edilmiş bir alacağı, ticari bir ilişki çerçevesinde doğduğunu gösterir belgeleri kontrol ederek devir ve temlik aldığını, akdedilen faktoring sözleşmesi hükümleri çerçevesinde davalıya temlik edilmiş alacağın ödeme vasıtası olarak dava korusu çekin verildiğini, davalının huzurdaki davaya konu edilen çekin meşru hamili olduğunu, kanun gereği davacı tarafın davalının kötüniyetli olduğunu ispatlaması gerektiğini, davacı hiçbir şekilde davalının kötüniyetini ispat edemediğinden huzurdaki davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.Davalı … Faktoring A.Ş vekili cevap dilekçesinde özetle; Davalının dava konusu çeki, davalılardan … Faktoring Şirketinden başta 6361 sayılı Kanun olmak üzere tüm amir mevzuat hükümlerine uygun olacak şekilde devralmış iyi niyetli yasal hamil konumunda olduğunu, davalı … Faktoring ile davalı … Faktoring Şirketi arasında imzalanan faktoring sözleşmesi, dava konusu alacağı tevsik etmeye yarayan faturalar ile ilgili tüm evrak suretlerinin dilekçe ekinde dosyaya sunulduğunu, davalının kendisine yüklenen tüm hukuki sorumlulukları yerine getirdiğini, müşterisi ile aralarında imzalanan sözleşme gereği edimini ifa etmiş olması ve dava konusu çekin çalıntı ise dahi böyle bir durumu bilebilecek durumda olmaması nedeniyle kötü niyetinden söz edilemeyeceği, dolayısıyla dava konusu talebin davalıya karşı ileri sürülmesi mümkün olmadığını, dava konusu çekin incelenmesi halinde ciro silsilesinin tam olduğu üzerinde bir tahrifat yapıldığına dair emarenin bulunmadığının anlaşılacağı, hal böyleyken davalının kötü niyetinden söz edilmesi ve hukuki sorumluluğuna gidilmesinin söz konusu olmayacağını bildirerek müvekkil aleyhine açılmış olan haksız davanın reddini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARI: “…-Davalı temlik alan … ve davalı … açısından davanın KABULÜNE, davacının … Bankası Marmara Ticari şubesine ait … seri numaralı 13/08/2018 keşide tarihli 23.000,00 TL bedelli çekten dolayı Davalı temlik alan … ve davalı …’a borçlu olmadığının tespitine, -Davalı … Faktoring açısından açılan davanın konusuz kalması sebebiyle bu davalı hakkındaki davada KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA, …” karar verilmiştir.
İSTİNAF İSTEMİ: Davalılardan … Faktoring AŞ vekili istinaf dilekçesinde özetle; Davanın 29.01.2019’da açıldığını, çekin ise davadan önce 06.09.2018 Tarihinde davalı … Faktoring Şirketine iade edildiğini, müvekkilinin çeki elinde bulunduran son ciranta hamil sıfatıyla yargılama giderlerinden ve vekalet ücretinden sorumlu tutulmasının yerinde olmadığını, çekin iadesine ilişkin belge örneklerini istinaf ekinde sunduklarını,Kabul anlamına gelmemekle birlikte çekin müvekkili elinde olduğu varsayımında dahi davanın müvekkili yönünden reddi geretkiğini, raporda refaktoring işlemi yapılan davalı … Faktoring şirketinin ticari kayıtlarının usulüne uygun tutulduğu, lehine delil olduğu, faktöring işleminin mevzuata uygun gerçekleştirildiği, davalı … adına ödeme yapıldığının tespit edildiğini, müvekkili … FAktoring adına yapılan tespit ve değerlendirmeler bölümünde davalı … Faktoring adına yapılan refaktoring işleminin bilgi ve belgeleri ile mevzuata uygun şekilde gerçekleştirdiğinin raporla belirlendiğini, Müvekkilinin kötüniyetli olmadığını, faktöring mevzuatının dikkate alınmsı geretkiğini, dava açılmasına kendi kusuru ile sebebiyet vermediğini, yargılama giderlerinin müvekkiline yüklenemeyeceğini, Yargıtay kararlarının dikkate alınamsı gerektiğini, Müvekkili ile diğer davalı … FAktoring arasındaki faktöring sözleşmesi kapsamında davaya konu çekin de aralarında bulunduğu yaklaşık 650 adet evraka ilişkin faktöring işlemi gerçekleştiridiliğni, dava konusu çek yönünden zarara sebebiyet verilmemesi için de iade edildiğini, iyiniyetli davranıldığını, bu durumun dahi kötüniyetl iolmadığını ispatladığını, davacının kötüniyeti ispatla yükümlü olduğunu, bu yönde kanıt sunmadığını davasını ispat edemediğini, Ciro silsilesinin tam olduğunu, tahrifata dair emare olmadığını, faktöring mevzuatına uygun davranılarak temlik alındığını yargılama giderlerinden sorumlu tutulmasının yerinde olmadığını belirterek davanın reddini talep etmiştir.Davalı … Yönetim AŞ vekili istinafında özetle; Dosyayı … faktöring AŞ’den temlik aldıklarını, temlik öncesi yapılan işlemler göz önüne alındığında … Faktoring ve … Faktoring arasıdna yasal yükümlülüklerin yerine getirildiğini, Davanın 29.01.2019’da açıldığını, çekin ise davadan önce 06.09.2018 Tarihinde davalı … Faktoring Şirketine iade edildiğini, müvekkilinin çeki elinde bulunduran son ciranta hamil sıfatıyla yargılama giderlerinden ve vekalet ücretinden sorumlu tutulmasının yerinde olmadığını, çekin iadesine ilişkin belge örneklerini istinaf ekinde sunduklarını,Kabul anlamına gelmemekle birlikte çekin müvekkili elinde olduğu varsayımında dahi davanın müvekkili yönünden reddi geretkiğini, raporda refaktoring işlemi yapılan davalı … Faktoring şirketinin ticari kayıtlarının usulüne uygun tutulduğu, lehine delil olduğu, faktöring işleminin mevzuata uygun gerçekleştirildiği, davalı … adına ödeme yapıldığının tespit edildiğini, davalı … Faktoring adına yapılan refaktoring işleminin bilgi ve belgeleri ile mevzuata uygun şekilde gerçekleştirdiğinin raporla belirlendiğini, Müvekkilinin kötüniyetli olmadığını, faktöring mevzuatının dikkate alınması gerektiğini, dava açılmasına kendi kusuru ile sebebiyet vermediğini, yargılama giderlerinin müvekkiline yüklenemeyeceğini, Yargıtay kararlarının dikkate alınması gerektiğini,Müvekkili ile diğer davalı … FAktoring arasındaki faktöring sözleşmesi kapsamında davaya konu çekin de aralarında bulunduğu yaklaşık 650 adet evraka ilişkin faktöring işlemi gerçekleştirildiğini, dava konusu çek yönünden zarara sebebiyet verilmemesi için de iade edildiğini, iyiniyetli davranıldığını, bu durumun dahi kötüniyetli olmadığını ispatladığını, davacının kötüniyeti ispatla yükümlü olduğunu, bu yönde kanıt sunmadığını davasını ispat edemediğini, Ciro silsilesinin tam olduğunu, tahrifata dair emare olmadığını, faktöring mevzuatına uygun davranılarak temlik alındığını yargılama giderlerinden sorumlu tutulmasının yerinde olmadığını belirterek davanın reddini talep etmiştir.
İNCELEME Dava konusu … Bankası AŞ Marmara Ticari Şubesi/Bursa’ya ait 31.08.2018 Bursa yazılı 23.000TL bedelli çek incelendiğinde; keşidecinin dava dışı …Ltd Şti, lehtar ve 1.cirantanın davacı …aş olduğu , sonrasında … Plastik ve kalıp …, … faktöring Aş, … Faktoring Aş ciroları olduğu ödeme yasağı nedeni ile işlem yapılmadığı anlaşılmıştır.Çek hakkında hasımsız olarak çek iptal davası açıldığı anlaşılmıştır.Mahkemece alınan bilirkişi raporunda; davacının defterlerinde davacı ile çek cirantası …u arasında herhangi bir ticari ilişki olmadığı, çek keşidecisi … tarafından davacıya ödeme olarak çekin veridliğinin kayıtlı olduğu, faktöring sözleşmesine konu faturanın davacı defterlerinde kayıtlı olmadığı, davacının defetrlerinin usulüne uygun tutulduğu, Davalı …’un defterlerini sunmadığı, çekin faktöring sözleşmesi ve faturaya dayalı olarak davalı … faktöring Aş tarafından devraldındığı, çek bedelinden kalan tutar olan 19.003 tl nin …un hesabına ödendiği, çekin davalı … aktoring il edavalı … Faktoring arasındaki refaktoring sözleşmesi kapsamında davalı … Faktoring’e teslim edildiği yönünde görüş belirtilmiştir.
GEREKÇE Dava, menfi tespit istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince davanın temlik alan … ve … yönünden kabulüne, davalı … Faktoring açsıından ise konusuz kalmakla karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir. Karara karşı davalı … Faktoring Aş ve temlik alan davalı … Yönetim AŞ vekili istinaf kanun yoluna başvurmuştur. HMK 355md gereğince kamu düzeni ve davalı tarafça ileri sürülen istinaf sebepleri ile sınırlı olarak istinaf incelemesi yapılmıştır. Davacı, çekte görünürde temel ilişkisi olan … Ve Kalıp … ile aralarında ticari ilişki olmadığını, çekin çalındığını, çek iptal davası sırasında … Faktoring AŞ tarafından ibraz edildiğini beyan ederek menfi tespit talebinde bulunmuştur.Kambiyo senedinde mücerretlik ilkesi geçerli ise de; davacı lehtar/1.ciranta olup, davalı … faktoring şirketi ile 2.ciranta olan … Plastik Ve Kalıp … arasında faktoring sözleşmesi yapılmış olmakla davacı kişisel defini faktöring şirketine karşı ileri sürebilir. Bilirkişi raporunda; davacının defterinde davacı ile davalı … Plastik Ve Kalıp … arasında ticari ilişki olmadığı ve faktoring işlemine konu faturanın davacı defterinde kayıtlı olmadığı, davacının defterlerinin usulüne uygun tutulduğu tespit edilmiştir. Davalı … ticari defterlerini sunmadığı gibi mahkemenin davalı hakkındaki kabul kararı yönünden istinafa da başvurmadığından davacı ile davalı arasında davaya konu çeke dayalı bir borç ilişkisi olmadığı kesinleşmiştir. Bu durumda mahkemece davaya konu çek nedeni ile davalı temlik alan … Yönetim AŞ yönünden de menfi tespit talebinin kabulü ve yargılama giderleri ve vekalet ücretinden davalının sorumlu tutulması yerindedir. Davalı … Faktoring AŞ vekilinin istinafına gelince; davacının çek iptal davasında çekin … Faktoring tarafından ibraz edildiğinin bildirilmesi üzerine iş bu davayı açtığı, dava konusu çeki refaktoring sözleşmesi gereğince elinde bulunduran, yahut çekte cirosu olan davalı faktoring şirketine davanın yöneltilmesinde davacının hukuki yararı mevcut olduğu, davalının da pasif husumetinin olduğu sabittir. Davadan önce çekin önceki faktoring şirketine devredilmiş olması davalının pasif husumetini ortadan kaldırmayacaktır. Bu durumda davalı … Faktoring AŞ nin de yargılama giderleri ve vekalet ücretinden sorumlu tutulması yerindedir.Açıklanan nedenlerle davalıların istinaf istemlerinin reddine karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;1-Davalı … Faktoring AŞ vekilinin ve temlik alan davalı … Yönetim Aş vekilinin istinaf talebinin HMK’nun 353/1-b-1 maddesi uyarınca ayrı ayrı ESASTAN REDDİNE, 2-Alınması gereken 1.571,13-TL harçtan, peşin alınan 392,78-TL (333,48-TL nispi harç + 59,30-TL maktu harç) harcın mahsubu ile bakiye 1.178,35-TL harcın davalı … Faktoring A.Ş den alınarak hazineye irat kaydına, -Alınması gereken 1.571,13-TL harçtan, peşin alınan 392,78-TL (333,48-TL nispi harç + 59,30-TL maktu harç) harcın mahsubu ile bakiye 1.178,35-TL harcın davalı … Yönetim AŞ den alınarak hazineye irat kaydına, -Davacının gider avansından kullanıldığı anlaşılan 68-TL istinaf masrafının davalı Sümer Varlık Yönetim Aş’den alınarak davacıya verilmesine, 3-Davalılar tarafından yapılan istinaf yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına, 4-İstinaf incelemesi duruşmalı yapılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, 5-Artan gider avanslarının, karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilk derece mahkemesince taraflara iadesine, Dair, dosya üzerinden yapılan inceleme sonunda, oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.23/02/2023