Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2021/462 Esas
KARAR NO: 2023/28
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL ANADOLU 2. FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ: 08/12/2020
NUMARASI: 2019/203 2020/170
DAVANIN KONUSU: Faydalı Model Belgesi (Faydalı Model Belgesinin Hükümsüzlüğünden Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 18/01/2023
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. Maddesi gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davalı müvekkil şirket aleyhine İstanbul Anadolu 1.Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesinin 2018/228 E. Sayılı dosyası ile faydalı modelin korunma haklarına tecavüz edildiği iddiası ile maddi ve manevi tazminat davasını ikame edildiğini, müvekkili aleyhine açılan bu dava müvekkilin ticari faaliyetlerini ve kariyerini olumsuz etkilediğini , müvekkilin bu dava nedeniyle telafisi zor zararlar gördüğünü, Davalının buluş olarak iddia ettiği ürününü Türk Patent Enstitüsüne başvurarak 22.10.2012 tarihinde model YD 300 Yangın/duman damperi buluş başlığı ile 2012/01105 Sayılı faydalı model olarak tescil ettirdiğini, Mahkemenizin de malumu olduğu üzere faydalı model olarak koruma altına alınabilecek buluşlarda dünyada yenilik ve sanayiye uygulanabilirlik kriterinin bulunması şarttır. Yine 6769 Sayılı Kanunun 142. Maddesi ve hükümlerinde faydalı modelle ilgili düzenlemeler yapılmakla bir ürününün faydalı model olarak tescil edilebilmesi için kriterler açıkça belirlenmiş olduğunu, mezkur kanunun 142.Maddesi ” ancak 83 üncü maddenin birinci fıkrası hükmüne göre yeni olan ve 83 üncü maddenin altıncı fıkrası kapsamında sanayiye uygulanabilen buluşlar, faydalı model verilerek korunur ” hükmüne amirdir. Mezkur kanunun 83/2 Maddesi ” Tekniğin bilinen durumu, başvuru tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde, yazılı veya sözlü tanıtım yoluyla ortaya konulmuş veya kullanım ya da başka herhangi bir biçimde açıklanmış olan toplumca erişilebilir her şeyi kapsar. ” hükmüne havidir. Bu kapsamda davalının faydalı model olarak tescil ettirdiği ürün aslında faydalı model olmayıp tekniği başvuru tarihinde çok daha önce bilinen ve kullanılan bir yapıya sahip olduğunu, nitekim … numaralı Avrupa Patent müracaatı yangın damperi ile ilgili olduğunu, bahsedilen patent başvurusunun tarifname ve istemlerinde bahsi geçen … numaralı faydalı modelde yer alan tüm unsurlar yer almakta olduğunu, hatta ve hatta yaylı mekanizma olabileceği gibi motorlu mekanizma da olabilir denilmektedir. Dolayısıyla Avrupa Patent Enstitüsünün kayıtlarında yer alan faydalı model yeni değildir. Bu itibarla yenilik unsuru taşımadığını, davalı taraf Avrupada üretilen ve tescilli bir ürünü kopyalayarak ülkemizde faydalı model olarak aldığını, yenilik unsuru taşımayan … numaralı faydalı modelin taklit olması nedeniyle iptalinin gerektiğini, nitekim bilirkişi …’dan haricen alınan raporda bu hususun açıkça ortaya koyulduğunu, ayrıca belirtmek gerekir ki davalının faydalı model olarak tescil ettirdiği ürün Avrupada tescilli olmasının da etkisiyle, davalının tescil tarihinden çok önceleri dahi Türkiye piyasalarında da aktif olarak üretilerek kullanılan bir ürün olduğunu, Türkiye sınırları içerisinde bir çok firma aynı ürünü üretmekte ve kullanmakta olduğunu, bu nedenle davalının buluş olduğu iddiasıyla tescil ettirdiği faydalı modelin yeni bir ürün olmayıp , tekniği önceden bilinen ve kullanılan bir ürün olduğunu, davalının İstanbul Anadolu 1. Fikri Sınai Haklar Hukuk Mahkemesinin 2018/228 E. Sayılı dosyası ile müvekkil aleyhine aynı konuda açmış bulunduğu bir dava da bulunduğunu, Bu nedenle taktir mahkemenin olmak üzere dosyaların birleştirilmesini talep etmiş ve arz olunan durum muvacehesinde davasının kabulüne, uyuşmazlık konusu ürünün faydalı model olmadığının tespiti ile TR 2012 01105 numaralı faydalı model belgesinin hükümsüzlüğüne karar verilmesini , yargılama giderleri ve ücret-i vekaletin davalıya tahmiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Davaya konu faydalı modelin başvuru tarihi itibarıyla dünyada yeni ve müvekkili şirkete ait bir buluş olduğu ve sanayiye uygulanabildiği için müvekkili şirket adına TPE tarafından 551 Sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkındaki Kanun Hükmündeki Kararnamenin 162. Maddesi uyarınca 31/01/2012 tarihinden itibaren tescil edilerek 10 yıl süre ile … tescil no.lu faydalı model belgesi ile koruma altına alındığını, faydalı modelin konusu buluş YD300 yangın/duman damperiyle ilgili olup damperin ortasındaki sızdırmazlığı sağlayan kilit formlu klapeyi çalıştıran mekanizma olduğunu, sigortalı (yaylı) mekanizma grubunda ya da motorlu mekanizma gurubunda olmak üzere iki ayrı grupta üretilmekte olduğunu, faydalı modelin konusu olan bu klapenin işlevi bir mafsal vasıtasıyla kilit formlu klape mekanizmasında hareket etmesiyle ortasında bulunan pirinç milin etrafında dönerek kapanarak alevlerin ve / veya dumanın başka tarafa geçmesini engelleyerek sızdırmazlığını sağlamak olup, klapeyi çalıştıran davaya konu faydalı model sayesinde sızdırmazlık özelliğinin çalışıp çalışmadığı hususu istenildiği zaman test edilebilir hale geldiğini, davacı şirketin müvekkiline ait faydalı modelin aynısını ya da ayırt edilemeyecek derecede benzeri ile 13-16 Mart tarihleri arasındaki fuara katılmış ve standında teşhir ederek satışa sunduğunu, sektör dergilerini de bu modeldeki yangın / duman damperinin ilanını verdiğini, ayrıca bu ürüne Avrupa EN yangın dayanım belgesi aldığını, ürettikleri FEN kodlu damperler daha öncesinde düşük sınıf test performansları ile sonuçlandığını, faydalı model belgesine konu olan tasarımları kullanılarak teste girilerek yangın dayanım belgesi alabildiklerini, davacı şirketin açtığı bu davanın, davalı şirketin davacı şirket ve Şarksan Kollektif şirketi – … ve Ortağı aleyhine açmış olduğu İstanbul Anadolu 1. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesinin 2018/228 E sayılı dosya ile birleştirilmesi yönündeki talebin davaların tarafları ve konusu faklı olduğu için reddine karar verilmesini, haksız ve mesnetsiz davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: İlk derece mahkemesince; “…dava konusu faydalı modelin, hükümsüzlük incelemesi bakımından 551 sayılı KHK’ya tabi olduğu, 551 sayılı KHK’nun 165.b maddesi uyarınca, faydalı model belgesi konulu buluşun, buluş konusunun ilgili olduğu teknik alandaki bir uzmanın onu uygulamaya koyabilmesini mümkün kılacak yeterlilikte açık ve tam olarak tanımlanmadığının anlaşılması karşısında, davanın kabulü ile dava konusu faydalı modelin hükümsüzlüğüne…” şeklinde karar verilmiştir. Kararı davalı vekilince istinaf etmiştir.
İSTİNAF İSTEMİ: Davalı vekili istinaf dilekçesinde; 22/01/2020 tarihli bilirkişi raporunda yetersiz ifşaat nedeniyle dava konusu FM belgesine en yakın belge olan …, …, …, … No’lu Avrupa patenti başvurusu karşısında yenilik içermediği değerlendirilmesinin yapılamayacağı yönünde görüş bildirildiğini, buna göre mahkemenin davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, taleple bağlılık ilkesi gereğince mahkemenin davacının talebi ile bağlı olup talep dışındaki bir gerekçe ile FM’nin iptaline karar verilemeyeceğini, verilen kararın hukuka aykırı olduğunu, hukuki yararın dava şartı olduğunu, davacının bu davayı açmakta hukuki yararı bulunmadığı, mahkemenin hükme esas aldığı bilirkişi raporunda buluş konusunun ilgili olduğu teknik alanındaki bir uzmanın onu uygulayabilmesini mümkün kılacak yeterlilikte ve açık ve tam olarak tanımlanmadığının öne sürüldüğünü, bilirkişilerin bu tespitinin hatalı olduğunu ve tarifnamede buluşun ne hakkında olduğu, tekniğin bilinen durumu, yangın nedenleri ve önleme yöntemleri buluşun genel çalışma prensibi, şekiller ve referanslar ile ayrıntılı bir biçimde açıklandığını, ayrıca istemler bölümünde de parçaların tek tek sıralanarak tanımlandığını, çalışma sisteminin ayrıntılı olarak anlatıldığını, bütün açıklamalar ve çizimler ile anlatımların ve her parçanın çizimlerinin buluş konusunun ilgili olduğu alandaki bir uzmanın onu uygulayabilecek yeterlilikte ve açıklıkta olduğunu, ayrıca tarifnamenin buluşun açıklanması kısmında klape mekanizmasının genel çalışma prensibinin şüpheye yer vermeyecek biçimde ortaya konduğunu, rapora itirazların dikkate alınmadığını, yeni bir heyetten rapor alınmadığını, ayrıca bilirkişi raporunda … belgesinin dava konusu FM ile benzerlik taşıdığı belirtilmiş ise de kilit formlu klape mekanizmasının çalışma prensibi anlaşılamadığından 2 belge arasında gerçek bir karşılaştırma yapılmasının mümkün olmadığının belirtildiği, bu hususun kendi içinde çelişki arz ettiğini, davacının dayandığı yenilik unsuru konusunda bilirkişiler tarafından açıkça karşılaştırma yapılamayacağı beyan edilmesine rağmen mahkemenin yeni bir heyetten rapor almayarak bu raporun hükme esas almasının hatalı olduğunu, somut olayda kısmi hükümsüzlük kararı verilebilecek iken FM belgesinin tamamının hükümsüz hale getirilmesinin de hukuka aykırı olduğunu bildirmiştir.
DELİLLER: TPMK’dan gelen cevabi yazıda; “… numaralı faydalı model belgesinin, davalı adına tescil edildiği, buluş özetinin “ilerlemesini engelleyen, bünyesinde bulunan tamamen kalsiyum-silikat malzemeden yapılmış klapedin sigortalı (yaylı) ya da motorlu mekanizma ile çalıştırıldığı YD 300 yangın / duman damperi ile ilgili olup, özelliği; bünyesinde kapak, sigorta grubu, klape kolu burcu, klape kapama yayı, kurma kolu milli, sigorta yayı, manuel kapama tetiği, bulunan sigortalı mekanizma grubu, bünyesinde kapak, boş kapak, klape kolu burcu, motor milli, motor, bulunan motorlu mekanizma grubu, klape, kilit formlu klabe mekanizması, klape mekanizması montaj plakası, pirinç mil, alev yürütmez contalı klape dayaması, ıntumescent yangın contası, ve seramik contadan meydana gelmesi karaterize edilir” şeklinde olduğu görülmüştür. Yargılama sırasında alınan 22/01/2020 tarihli raporlarında; Dava konusu … no.lu faydalı model belgesinde buluşun, buluş konusunun ilgili olduğu teknik alandaki bir uzmanın onu uygulamaya koyabilmesi mümkün kılacak yeterlikte, açık ve tam olarak tanımlanmadığı ve bu durumun 551 no.lu KHK Mad. 165 (b) kapsamında olduğu, yetersiz ifşaat nedeniyle dava konusu faydalı model belgesinin en yakın belge olan …, …, …, … no.lu Avrupa Patenti başvurusu karşısında yenilik içerip içermediği değerlendirmenin yapılamayacağı yönünde görüş bildirmişlerdir.
GEREKÇE: Dava, faydalı model belgesinin hükümsüzlüğü davasıdır.Davalı taraf davanın reddini savunmuştur.Yargılama sonunda davanın kabulüne dair verilen karar davalı vekilince istinaf edilmiştir.551 sayılı KHK’nın 165. Maddesinde faydalı model belgesinin hükümsüzlük halleri düzenlenmiştir.Somut olayda yargılama sırasında alınan bilirkişi raporunda faydalı model belgesinin yeterli açıklığı ve ifşaatı taşımadığı gerekçesiyle görüş bildirildiği ve mahkemenin de bu raporu esas alarak yazılı şekilde karar verdiği görülmüş ise de söz konusu bilirkişi raporu ayrıntılı incelemeyi içermediği gibi istinaf denetimine de elverişli nitelikte değildir. Kaldı ki davalı vekilince de bu konuda gerekçeleri gösterilmek suretiyle bilirkişi raporuna itiraz edildiği görülmüştür.Bu durumda mahkemece davalının söz konusu itirazlarının karşılanması ve de gerçekten faydalı model belgesi konusu buluşun buluş konusunun ilgili olduğu teknik alandaki bir uzmanın onu uygulamaya koyabilmesini mümkün kılacak yeterlilikte açık ve tam olarak tanımlanıp tanımlanmadığı hususu ile faydalı model belgesinin yenilik içerip içermediği konusunda da farklı bir bilirkişi heyetinden ayrıntılı incelemeyi içerir ve istinaf denetimine elverişli nitelikte bir rapor alınarak tüm deliller birlikte değerlendirildikten sonra varılacak uygun sonuç dairesinde bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.Hal böyle olunca davalının istinaf talebinin bu yönlerden kabulüne karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;1-Davalının istinaf talebinin KABULÜNE,2-İstanbul Anadolu 2. FSHHM’nin 08/12/2020 tarih, 2019/203 E. -2020/170 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA, 3-Yukarıda gerekçede belirtildiği şekilde yargılamaya kaldığı yerden devam edilmek üzere dosyanın ilk derece mahkemesine İADESİNE, 4-İstinaf peşin harcının talebi halinde davalıya iadesine, 5-İstinaf aşamasında davalı tarafından yapılan yargılama gideri olan 162,10 TL istinaf yoluna başvurma harcı ile 58,50 TL posta masrafı olmak üzere toplam 220,60 TL’nin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, 6-İstinaf incelemesi duruşmalı yapılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, Dair, dosya üzerinden yapılan inceleme sonunda, HMK’nun 353/1-a-6 maddesi uyarınca oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.18/01/2023