Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2021/2173 Esas
KARAR NO: 2023/1405
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 2.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ: 18/02/2021
NUMARASI: 2017/252E, 2021/73K.
DAVANIN KONUSU: Alacak (Fikir Ve Sanat Eseri İle İlgili Sözleşmeden Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 05/10/2023
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. Maddesi gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARI: Davacı dava dilekçesinde özetle;Asıl davada davacı dava dilekçesinde özetle; karşı davaya cevap ve aşamalardaki beyanlarında özetle; müvekkilinin Türk Patent Enstitüsü tarafından tescil altına alınmış olan … numaralı Faydalı Model … ve … numaralı Endüstriyel tasarımların hak sahibi olduğunu, tescil konusu hareketli, amortisörlü, yaylı oturma bankının satışı üretilmesi ve pazarlaması haklarını 04/09/2014 tarihli sözleşme ile davalıya tanıdığı, taraflar arasında kabul edilen sözleşmenin 5. Maddesinin A bendinde ” pazarlamacı üreteceği her hareketli oturma bankı için lisans sahibine 169,50 TL + KDV olmak üzere toplam 200,00 TL ödemeyi taahhüt eder. ” yine aynı maddenin F bendinde ” her yıl için minimum 1.000 adet bank imalatı yaptırıp Patent bedelini ödemeyi garanti ve taahhüt etmektedir. ” pazarlamacı üretim yapmasa bile her yıl için 1.000 adetlik patent bedeline tekamül eden bedeli lisans sahibine ödemeyi taahhüt etmiştir. ” şeklinde hüküm altına alındığı üzere ödeme yapmayı taahhüt ettiğini, davalının sözleşme ile yüklendiği bu edimleri bu güne değin yerine getirmediğini, 28/08/2015 tarihinde Çorlu … Noterliği aracılığıyla keşide edilen … yevmiye numaralı ihtarname ile davalıya söz konusu sözleşme hükmüne uyması aksi halde dava açılacağının ihtar edildiğini, davalı ihtarında menfi cevap verilerek sözleşmeyi feshettiğini bildirdiğini, davalının tarafların iradesi ürünü sözleşme şartlarını yerine getirmekten haksız olarak kaçtığını, bununla birlikte müvekkilinin davalının kötü niyetli olarak akde konu hareketli oturma bankını ürettiği ve satışını yaptığı duyumlarını aldığını, bu süreçte müvekkilinin sahip olduğu tasarımın satışını, imalatını ve pazarlamasını tamamen davalıya tanıdığından hiç bir şekilde imalat ya da satış yapmadığı gibi sözleşme ile kazandığı haklarını da elde edemediğini, hal böyleyken davalının sözleşme ile ödemeyi taahhüt ettiğini, ancak ödemeye yanaşmadığı bedelin ödenmesini talep ettiğini, açıklanan nedenlerle müvekkiline karşı açılan asıl davanın kabulü ile karşı davanın reddine, fazlaya ilişkin talep ve hakları saklı kalmak kaydıyla 10.000,00 TL’nin faizi ile davacı/karşı davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP- KARŞI DAVA Davalı/Karşı Davacı … vekili cevap ve karşı dava dilekçesinde özetle; görev itirazının bulunduğunu, davacının buluş / tasarım sahibi olmadığını, buluş tasarım sahibi tarafından sadece vekil tayin edildiğini, almış olduğu vekaletnameye dayalı olarak sadece sözleşme imzalayabileceğini, huzurdaki davayı açamayacağını, davacının davada müvekkili ile imzalamış olduğu 04/09/2014 tarihli imalat, montaj, Pazarlama Sözleşmesinin 5.maddesinin F bendine göre üretilecek 1.000 adet bankın sözleşme bedelini talep ettiği, davacının talebinin maddi ve hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, bahse konu sözleşmenin 4.maddesinin E bendinde ” Pazarlamacı, Lisans Sahibinin satış konusu ürünün dizayn ve performansı hakkında yazılı bir izin olmaksızın iş bu ürünün standardında ve dizaynında değişiklik yapamayacak ve yalnızca ” Hareketli Oturma Bankı” markası ile imalat ve satışını yapacaktır.. Ürün üzerinde her türlü değişiklik hakkı LİSANS SAHİBİNE aittir.” hükmünün düzenlendiğini, bu hüküm gereği karşı davacı müvekkiline prototip bir ürünü müvekkiline teslim etmesi gerektiğini, bu sebeple sözleşmenin imzalanması, akabinde müvekkilinin davacıdan defalarca prototip ürün talep ettiğini, davacının elinde prototip ürün bulunmadığını söylediğini, bu nedenle yeni bir prototip üreteceğini beyan ederek aylarca müvekkilini oyaladığını, sonunda ise bir prototip üretmek üzere müvekkilinden masraf talebinde bulunduğunu, müvekkilinin sözleşmede böyle bir yükümlülüğünün olmamasına rağmen davacının ileride doğması muhtemel patent alacağından tahsil edilmek üzere davacıya talep ettiği avansı (toplamda 36.000,00 TL teslim ettiği) bu kez de davacının atölyeye ihtiyacı olduğunu söylemesi üzerine müvekkilinin davacıya dava dışı … San. Tic. Ltd. Şti.’nin fabrikasında çalışma yapması için fırsat yarattığı ve davacının günlerce çalışmasına rağmen prototip ürünü üretemediğini ve sözleşmeye aykırı davranış sergilediğini, prototip üretimini yapmadığı gibi defalarca talep edilmesine rağmen davacının seri imalat için gerekli çizim, detay ve yedek parça bilgilerini de getirmediğinden üretime başlanamadığını, bu nedenle müvekkilinin maddi ve manevi olarak zarara uğradığını, diğer taraftan adı geçen sözleşmenin ”Sözleşmenin Konusu ” başlıklı 2.maddesinde; ” ….Endüstriyel Tasarımların yurt içinde veya yurt dışında tanıtımı, satışı…. Hususunda pazarlamacıya gayri kabil rücu yetkisi vermesidir. ” hükmünü düzenlerken, ” Sözleşmenin Tanımı ” başlıklı 3.maddesi ile ise ; ” Lisans Sahibi…. Yurt dışında da patent alımı için gerekli müracaatları yapacaktır. ” hükmünü düzenlediğini, davacı sözleşmeye aykırı olarak yurt dışı müracaatlarını yapmadığını, davacının her seferinde müracaatlarını yaptığını beyan ettiğini, ancak defalarca talep edilmesine rağmen yurt dışı patent tescil belgelerini ve hatta başvuru evrakını bile müvekkiline teslim etmediğini, müvekkilinin iş bu sözleşme kapsamında satışı hedeflediği portföyü çoğunlukla yurtdışında olduğu için buradaki müşterine karşı da itibar kaybına sebebiyet verdiğini, maddi ve manevi olarak zarara uğradığını, sonuç itibari ile davacının sözleşme aykırı davranması ve üzerine düşen yükümlüklerin yerine getirilmemesi nedeniyle müvekkili tarafından üretime geçilemediğini ve aynı sebeplerle davacının basiretsiz ve yükümlendiği işi yapma yeterliliği bulunmadığını bu şekilde anlayan müvekkilinin uğradığı zararlara rağmen gerçek mağdur olan müvekkilinin bu güne kadar zararlarını talep etmeyi düşünmezken davacının huzurdaki davayı açarak haksız menfaat temini içine girdiğini, bu nedenle davacının maddi ve hukuki temelden yoksun davasının reddine karar verilmesini; davacı/karşı davalı ile aralarında imzalanan sözleşme gereği prototip ürünün üretilerek kendilerine teslimi yönünde davacı/karşı davalı ile yapılan görüşmelerin sonuç vermediğini, ek olarak davacı tarafından prototip ürünün üretilebilmesi yönünden masraf talebinde bulunulduğunu, müvekkili davalı/karşı davacının sözleşmede de böyle bir yükümlülüğü bulunmaması rağmen davacı/karşı davalının ileride doğması muhtemel patent alacağından mahsup edilmek üzere davacıya talep ettiği avans ödemelerini yaptığını, bu kapsamda müvekkili tarafından davacı/karşı davalıya toplam 36.000,00 TL tutarında avans ödemesi yaptığını, bir kısım avans ödemelerinin yapılmasının ardından davacı/karşı davalının bu avansı borçlarını ödemek için kullandığını beyan ederek imalat, teknik çizim ve detayları yönünden tekrar avans talebinde bulunulunca diğer avanslarında bu şekilde davacı/karşı davalıya verildiğini, davacı/karşı davalıdan söz konusu ödemeler yönünden defalarca fatura talep edilmiş ise de; davacı/karşı davalı dava dışı … ile 15/08/2014 tarihinde imzalamış olduğu bir protokolü müvekkiline ibraz ederek bu protokol uyarınca … ile aralarında bir ortaklıkları olduğunu, faturaların protokole istinaden dava dışı ” … ” tarafından kesileceğini beyan ettiğini, ne var ki davacı/karşı davalı …’e protokol gereğince ödemesi gereken tutarı ödemediğinden taraflarına herhangi bir fatura da gönderemediğini, davacı/karşı davalının dava konusu faydalı model/endüstriyel tasarımların buluş sahibi/tasarımcısı olmadığını gösterdiğini, dolayısıyla iş bu davanın dava şartı noksanlığını ispata yönelik olduğunu, yurt dışındaki müşteriler ile olan yazışmalar, ihtar, fesih belgeleri davacı/karşı davalının yurt dışı patent başvuru yapmaması nedeniyle müvekkiline şirketlerden gelen ihtar, fesih vs belgeler olduğunu, davacının yükümlülüklerini yerine getirmediğini ayrıca bu sebeple müvekkilinin uğradığı zararları kanıtladığını, avans ödeme makbuzlarının 15/12/2014 tarihinde 500,00 TL, 31/12/2014 tarihinde 1.600,00 TL, 13/01/2015 tarihinde 1.000,00 TL, 26/01/2015 tarihinde 15.000,00 TL, 10/07/2015 tarihinde 2.500,00 TL, 24/07/2015 tarihinde 16.000,00 TL’nin davacının prototip üretmek gerekçesiyle müvekkilinden masraf talebinde bulunması sebebiyle davacı/karşı davalının ileride doğması muhtemel patent alacağından mahsup edilmek üzere davacıya yapılan avans ödemesi olarak davacıya ödendiğini, karşı davadaki alacaklarını ispatlamaya yönelik olduğu davacı/karşı davalı ile dava dışı … arasında imzalanmış olan protokol olduğunu, davacıdan olan alacaklarının kanıtlandığını, bu nedenlerle karşı davalarının kabulü ile davacı/karşı davalıdan olan alacağına ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000,00 TL’nin ticari avans faizi ile birlikte davacı/karşı davalıdan tahsili ile müvekkiline iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI:”…1-Asıl davanın REDDİNE, 2-Karşı davacının KABULÜ ile; 36.600,00 TL’nin 500,00 TL’sinin 15/12/2014 tarihinden, 1.600,00 TL’sinin 31/12/2014 tarihinden, 1.000,00 TL’sinin 13/01/2015 tarihinden, 15.000,00 TL’sinin 26/01/2015 tarihinden, 2.500,00 TL’sinin 10/07/2015 tarihinden, 16.000,00 TL’sinin 24/07/2015 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davacı/karşı davalıdan alınarak davalı/karşı davacıya ÖDENMESİNE, Sair hususların gerekçeli kararda yazılmasına, ” karar verilmiştir.
İSTİNAF İSTEMİ:Davacı-karşı davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; Müvekkilinin beyanının ikrar mahiyetinde olmadığını, müvekkilinin duruşmada davalı tarafından belediye isimlerinin dosyaya bildirilmediğini ifade ettiğini, karşı yanın ne kadar üretim yaptığına dair bilgi verilmediğini, üretim miktarını bilmesinin kendisine onlar tarafından bilgi verilmeden mümkün olmadığını belirttiğini, Edremit ve ŞArköy Belediyesinden talep edilen yazılarda müvekkilinin adının …San Tİc Ltd Şti adına …” şeklinde montaj işini yaptığı yönünde geçtiğini, müvekkilinin sadece ilgili duruşmaya katıldığını, karşı yan tarafından hangi ödemelerin konu edildiğine bilgi sahibi olmadığını, duruşmada genel tabirle kendisine birtakım ödemeler yapıldığı belirtilerek yapılan ödemelerin ne için yapıldığının sorulduğunu, karşı tarafın yıllarca ödeme yapmamakta ısrarcı olup yıllar sonra ödemeleri kısım kısım yaptığını, ödemelerin karşı yan tarafından zamanında yapıldığını ispat yükünün davalıda olduğunu,Sözleşme konusu ürünleri zaten davlı tarafça üretilmekte olduğunu, mahkemenin ilgili ürünün üretimi konusunda davacının gerekli desteği sağlamadığı yönündeki değerlendirmesinin yerinde olmadığını, Sözleşmenin 5/f maddesinde “pazarlamacı, üretim yapılmasa bile her yıl için 1000 adetlik patent bedeline tekabül eden bedeli lisans sahibine ödemeyi taahhüt etmiştir” ifadesinin dürüstlük kuralına uygun düşmediği değerlendirmesinin yerinde olmadığını,Davalının kendilerine ait ürünleri imal edip pazarladığını, pazarlanan ürünlerin müvekkiline ait ürünler ile birebir aynı olduğunun bilirkişi raporunda tespit edildiğini, buna rağmen üretimin ne şekilde yapılacağının gösterilmemesinin dürüstlük kuralı ile bağdaştırılmasının kabul edilemez olduğunu,Kararın gerekçesinin ürünlerin üretilebilir olup olmamasına ilişkin olduğunu, patentin asıl değerinin “reklama elverişli olmaları” olduğunu, teknik özellikten ziyade kullanım amacının ön planda olduğunu, herhalükarda bu hususun bilirkişi nezdinde değerlendirilmesinden sonra dürüstlük kuralına aykırılık olup olmadığının değerlendirilmesi gerektiğini, Sözleşmede herhangi bir prototip sunma yükümlülüğü olmadığını, sözleşme serbestisi ilkesine aykırılık oluştuğunu belirterek kararın kaldırılmasını, asıl davanın kabulünü, karşı davanın reddini talep etmiştir.
İNCELEME *Türk Patent ve Marka Kurumu kayıtlarının incelenmesinde; Davaya konu … nolu “Bank 1, 2, 3, ” isimli endüstriyel tasarımın dava dışı … adına 30/11/2013 tarihinde, … nolu “oturma bankı ” isimli endüstriyel tasarımın dava dışı … adına l 23/01/2014 tarihinde tescilli olduğu, davaya konu … nolu “Reklam Panosu İçeren Bank Tasarımı” isimli faydalı modelin dava dışı … adına tescilli olduğu anlaşılmıştır. Çorlu …Noterliğinin 20.06.2014 Tarih ve … yevmiye numaralı vekaletnamesinin dava konusu tasarımlar ve faydalı modele ilişkin sözleşme yapılmasına yönelik olduğuve aynı Noterliğin 27.10.2014 Tarihli … yevmiye numaralı belgesi ile … vekili davacı …’yi bütün yetkilerden azlettiği görülmüştür. Dava dışı tasarım buluş sahibi … isim ve imza bulunan 13.02.2019 Tarihli adi yazılı fotokopi belgede; davaya konu FM ve tasarımlara ilişkin olarak kendi adına ve şahsı adına ilgili hakları kullanmaya dava açmaya dava takibi yapmaya ve iş bu tescillere ilişkin kendisi ya da davacı … tarafından açılmış bulunan derdest davaları yürütmeye davacı veya müdahil sıfatıyla bulunmaya davacı karşı davalıyı yetkili kıldığına ilişkin icazetname sunulduğu görülmüştür.Taraflar arasındaki 04/09/2014 tarihli “imalat, montaj, pazarlama sözleşmesi” başlıklı sözleşme dosyaya sunulmuştur. Davacı tarafından Çorlu … Noterliği vasıtasıyla davalıya çekilen 28/08/2015 tarih … yevmiye nolu ihtarname dosya içerisine alınmış incelendiğinde; 04.09.2014 tarihinde imzalanmış olduğumuz sözleşmenin 5. Maddesinin A ve F bendinde yer alan yükümlülüklere sözleşmenin yapıldığı tarihten itibaren uyulmadığı, sözleşme hükümlerinin yerine getirilmediğinin tespit edildiği, sözleşmenin A ve F bendi gereğince 200.000,00 TL’nin ödeme taahhüdünün yerine getirilmesi gerektiği, ihtarnameden itibaren 15 gün içerisinde sözleşmede yer alan edimi yerine getirmesi, aksi takdirde sözleşmenin fesholunacağı ve yasal yollara başvurulacağının ihtar olunduğu anlaşılmıştır.Davalı / karşı davacı tarafça sunulan Beşiktaş … Noterliğinin 03/09/2015 tarih … yevmiye nolu cevabi ihtarnamesi incelendiğinde; cevap ve karşı dava dilekçesinde belirtilen hususlarda davacıya ihtar çekildiği, ihtarda 04/09/2014 tarihli sözleşme gereği ödenen 33.100,00 TL’nin 15 gün içerisinde iadesi hususunun belirtildiği, sözleşmenin 4 E bendinin ve 3. Maddesinin ihlal edildiğinin belirtildiği ve ödemeye ilişkin herhangi bir faturanın sunulmadığı ve sözleşmeye aykırı davranıldığının belirtildiği anlaşılmıştır.Mahkemece makine mühendisi … SMM … ve … alınan bilirkişi raporunda; TPE’ce tescilli olan TR … sayılı Faydalı Model Belgesi; … sayılı Tasarım Tescil Belgesi ve … sayılı Tasarım Tescil Belgesi geçerli olduğuna göre ve davacı/karşı davalı …’nin de …’na ait olan bu belgelere geçerli bir hak sahipliği belgesi bulunması halinde; Davacı/Karşı davalının dosyaya eklediği fotoğraflardaki bankların; Davacı/Karşı davalının dosyaya eklediği fotoğraflardaki banklar’ın; TPE’ce tescilli TR … saydı “Reklam Panosu İçeren Bank Tasarımı” isimli Faydalı Model İstemlerini içerdiği, böylece dava konusu Faydal Modele tecavüzü söz konusu olduğunu, Davacı/Karşı davalının dosyaya eklediği fotoğraflardaki bankların; … sayılı Tasarım Tescil Belgesi ve … sayılı Tasarım Tescil Belgesindeki ürünlerle de bire bir aynı olduğunu, dosyada davalı/karşı davacı olarak belirtilen …, fotoğraflarda görülen … veya … kurucusu, sahibi veya yetkilisi olması dava konusu imalatı yaptığı veya bir sözleşme ile yaptırttığı kanısına varıldığı, sadece … adına yapılan para hareketlerinin; 500,00+1.600,00+1.000,00+15.000,00=18.100,00TL görünmekte olup (diğerleri … adına olup dikkate alınmamıştır) bu ödemenin de dava konusu işe ait avans olup olmadığı belli olmadığını, (Buna karşılık, …’in 15.000,00 TL’lik 2 adet borç senedi görünüp bunların da dava konusu işle ilgili olup olmadıkları anlaşılamamıştır) tarafların birbirlerinden alacaklı olup olmadıkları, varsa kimin ne miktarda alacaklı oldukları hususlarında ise dava konusuna yönelik bir avans/ödeme, dosya içeriğinden anlaşılamadığını, taraflardan ticari defterler ve belgeler talep edilmiş olmakla birlikte tarafların huzurda verdiği beyanlarda ve ibraz ettiği belgelerde ticari defter ve belgelerinin olmadığı yönünde görüş ve kanaat bildirildiği anlaşılmıştır.
GEREKÇE Asıl dava, lisans bedelinin tahsili istemine ilişkindir.Karşı dava ise avans olarak ödendiği iddia olunan bedelin iadesi istemine ilişkindir.İlk derece mahkemesince asıl davanın reddine, karşı davanın kabulüne karar verilmiştir. Asıl dava ve karşı dava yönünden davacı-karşı davalı vekili süresi içinde istinaf kanun yoluna başvurmuştur.İstinaf incelemesi, HMK’nın 355. maddesi gereğince, ileri sürülen istinaf başvuru nedenleri ve kamu düzeni yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır.Taraflar arasındaki sözleşmeye konu endüstriyel tasarımlar ve faydalı model TPE nezdinde dava dışı …. adına tescillidir. Davacı vekili, … ile aralarında lisans sözleşmesi olmadığını, tasarımların üretimine ilişkin hakların Çorlu … Noterliği’nin 20.06.2014 Tarih ve … yevmiye numaralı vekaletnamesine istinaden kullanıldığını ileri sürdüğü görülmüştür. Ancak ilgili noterliğin yazı cevabı incelendiğinde vekaletnamenin dava konusu tasarımlar ve faydalı modele ilişkin sözleşme yapılmasına yönelik olduğu ve aynı Noterliğin 27.10.2014 Tarihli … yevmiye numaralı belgesi ile …’nun vekili davacı …’yi bütün yetkilerden azlettiği görülmüştür.Mahkemece inhisari lisans sahibi tarafından dava açılabileceği, azilname olsa da muvafakat ile dava şartının tamamlandığı gerekçesi ile aktif husumete ilişkin itirazlar reddedilmiş ise de; azilnameden sonraki tarihli tek belge 13.02.2019 Tarihli adi yazılı fotokopi bir belgedir. Husumet dava şartı olmakla re’sen dikkate alınması gerekir. Bu durumda ilk derece mahkemesinin kararının HMK 355,353.1.a.6 maddesi gereğince kaldırılmasına, istinaf aşamasında Dairemizce dava şartı olan husumetin denetim yapılabilmesi için adi yazılı ve fotokopiden ibaret olan 19.02.2019 tarihli belge aslının davacıdan temini ile tarafların beyanı alındıktan sonra değerlendirme yapılması gerekirken eksik inceleme ile karar verilmesi yerinde görülmemiştir.Açıklanan nedenle resen dikkate alınan sebeplerle davacının istinafının kısmen kabulüne, kararın kaldırılmasına, sair hususların bu aşamada incelenmesine yer olmadığına karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;1-Davacı/karşı davalı vekilinin istinaf talebinin KISMEN KABULÜNE,2-İstanbul 2.Fikrî Ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 18/02/2021 tarih, 2017/252 E – 2021/73 K sayılı kararının KALDIRILMASINA, 3-Yukarıda gerekçede belirtildiği şekilde yargılamaya kaldığı yerden devam edilmek üzere dosyanın ilk derece mahkemesine İADESİNE, 4-İstinaf peşin harcının talebi halinde davacı/karşı davalıya iadesine, 5-İstinaf aşamasında davacı/karşı davalı tarafından yapılan yargılama gideri olan 324,20-TL (162,10+162,10-TL) istinaf yoluna başvurma harcı ile 51-TL posta masrafı olmak üzere toplam 375,20-TL’nin davalı/karşı davacıdan alınarak davacı/karşı davalıya verilmesine,-Davalının gider avansından kullanıldığı anlaşılan 23,50-TL istinaf masrafının davalı üzerinde bırakılmasına,6-İstinaf incelemesi duruşmalı yapılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, Dair, dosya üzerinden yapılan inceleme sonunda, HMK’nun 353/1-a-6 maddesi uyarınca oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.05/10/2023