Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2021/2166 Esas
KARAR NO: 2023/1253
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 24/03/2021
NUMARASI: 2018/707E, 2021/206K.
DAVANIN KONUSU: Menfi Tespit
KARAR TARİHİ: 21/09/2023
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. Maddesi gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacı ile davalı arasında 14/04/2018 tarihli tek yetkili satış sözleşmesi akdedildiğini, bu sözleşme ile davacının 3 aylık periyotlarla en az 130.000,00 TL’lik ürün alma taahhüdünde bulunduğunu, buna karşılık davalının alınan ürünleri sözleşmede belirtilen bedelle satmak ve sipariş tarihinden itibaren en geç 7 gün içinde teslim etme borcu altına girdiğini, bu kapsamda davalıya sipariş verildiğini, 18/04/2018 tarihinde 12.500,00 TL, 25/04/2018 tarihinde 12.500,00 TL ve 27/04/2018 tarihinde 95.580,00 TL olmak üzere toplam 120.580,00 TL’nin iş avansı açıklaması ile nakit olarak davalıya gönderildiğini, 31/08/2018 tarihli … seri nolu ve 35.000,00 TL miktarlı, 30/09/2018 tarihli … seri nolu ve 35.000,00 TL miktarlı, 13/09/2018 tarihli … seri nolu ve 17.500,00 TL miktarlı, 13/10/2018 tarihli … seri nolu ve 17.500,00 TL miktarlı,31/10/2018 tarihli … seri nolu ve 17.500,00 TL miktarlı, 20/10/2018 tarihli … seri nolu ve 17.500,00 TL miktarlı 30/11/2018 tarihli … seri nolu ve 35.000,00 TL miktarlı ve toplamları 175.000,00 TL olan 7 adet çek dahil davalıya 295.580,00 TL ödeme yapıldığını, tüm bu ödemelerin karşılığında davalının sadece 42.852,88 TL’lik ürün teslim ettiğini, tüm ısrarlara rağmen sipariş edilen diğer malların gönderilmediğini bu nedenle Üsküdar … Noterliği’nin 28/06/2018 tarih ve … yevmiye numaralı evrakı üzerinden keşi edilen ihtarname ile 253.789,12 TL tutarındaki ürünlerin ihtarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde teslimini, aksi halde sözleşmenin feshedileceğinin davalıya bildirildiğini, davalının Kadıköy … Noterliği’nin 20/07/2018 tarih ve … yevmiye numaralı evrak üzerinden keşide ettiği cevabi ihtarname ile 14/04/2018 tarihli tek yetkili satış sözleşmesinin 20/07/2018 tarihi itibariyle haklı nedenle feshettiğini ve bu ihtarnamenin kendilerine 24/07/2018 tarihinde tebliğ edildiğini, bu nedenle sözleşme kapsamında ödenen 120.580,00 TL nakit ve 175.000,00 TL miktarlı çeklerin teslim edilen 42.852,88 TL’lik mal dışında karşılıksız kaldığını, ancak buna rağmen davacı … Ltd. Şti.’nin 30/09/2018 tarihli … seri nolu ve 35.000,00 TL miktarlı, 13/09/2018 tarihli … seri nolu ve 17.500,00 TL miktarlı, 13/10/2018 tarihli … seri nolu ve 17.500,00 TL miktarlı, 20/10/2018 tarihli … seri nolu ve 17.500,00 TL miktarlı ve toplam bedelleri 87.500,00 TL olan 4 adet çeki davalı … AŞ’ye, 31/10/2018 tarihli … seri nolu ve 17.500,00 TL miktarlı çeki … AŞ’ye ciro ve temli ettiğini, 31/08/2018 tarihli … seri nolu ve 35.000,00 TL miktarlı, 30/11/2018 tarihli … seri nolu ve 35.000,00 TL miktarlı ve toplamı 70.000,00 TL olan 2 adet çekin ise davalı … Ltd. Şti uhdesinde kaldığını, bu nedenle bu çeklerden dolayı borçlu olmadığının tespitini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı … Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde özetle; taraflar arasında akdedilen sözleşmenin 4 maddesi ile mal tesliminin ödemenin yapılmasından itibaren 7 gün içinde yapılacağının karar altına alındığını ve bu nedenle çeklerin ödenmesi tarihinden itibaren malların teslim edilmesi gerektiğini, ihtar tarihinde davacıdan nakit olarak 120.580,00 TL ödeme alındığını, bu ödemeden davacının lobo ve özel üretim istekleri nedeniyle işçilik ve tasarım maliyeti düşüldükten sonra kalan tutara yönelik olarak davacıya 43.644,72 TL’lik ürün teslim edildiğini ve mahsuplaşma akabinde 8.500,00 TL nakdin davacının hesabına iade edildiğini, bu nedenle açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı … AŞ vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının keşidecisi olduğu 30/09/2018 tarihli … seri nolu ve 35.000,00 TL miktarlı, 13/09/2018 tarihli … seri nolu ve 17.500,00 TL miktarlı, 13/10/2018 tarihli … seri nolu ve 17.500,00 TL miktarlı, 20/10/2018 tarihli … seri nolu ve 17.500,00 TL miktarlı ve toplam bedelleri 87.500,00 TL olan ve kendilerine davalı … Ltd. Şti tarafından ciro ve temlik edilen çeklerin faktoring ilişkisinden kaynaklandığını, çeklerin avans çeki olmadığını, nitekim davacının davalı … Ltd. Şti tarafından kendisine 43.664,72 TL ürün teslim edildiğini kabul ettiğini bu nedenle kendilerine teslim edilen 87.500,00 TL’lik çeklerin 43.664,72 TL’sine denk gelen kısım bakımından davanın öncelikli olmak kaydıyla tüm davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.Davalı … AŞ vekili cevap dilekçesinde özetle; kendilerine ciro ve temlik edilen 31/10/2018 tarihli … … nolu ve 17.500,00 TL miktarlı çekin avans çeki olmadığını bu nedenle açılmış olan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARI:”…. davanın kabulü ile muhatap bankanın … Bankası AŞ olduğu … iban nolu hesap üzerinden düzenlenmiş olan, keşidecisi davacı … San. Ve Tic. AŞ, lehtarının ise davalı …San. Ve Tic. Ltd. Şti olan ve davalı … AŞ’ye temlik ve ciro edilen … seri nolu 30/09/2018 keşide tarihli, 35.000,00 TL miktarlı, … seri nolu 13/09/2018 keşide tarihli, 17.500,00 TL miktarlı, … seri nolu 13/10/2018 keşide tarihli, 17.500,00 TL miktarlı, … seri nolu 20/10/2018 keşide tarihli, 17.500,00 TL miktarlı ve toplam bedelleri 87.500,00 TL olan 4 adet çekten dolayı davacının davalı … San. Ve Tic. Ltd. Şti ve davalı … AŞ’ye borçlu olmadığının tespitine, … seri nolu 31/10/2018 keşide tarihli ve 17.500,00 TL miktarlı çekten dolayı davalı … San. Ve Tic. Ltd. Şti ve davalı … AŞ’ye borçlu olmadığının tespitine, … seri nolu 31/08/2018 keşide tarihli, 35.000,00 TL miktarlı, … seri nolu 30/11/2018 keşide tarihli, 35.000,00 TL miktarlı ve toplam bedeli 70.000,00 TL miktarlı 2 adet çekten dolayı davalı … San. Ve Tic. Ltd. Şti’ye borçlu olmadığının tespitine….” şeklinde karar verilmiştir.
İSTİNAF İSTEMLERİ: Davalı … AŞ vekili istinaf dilekçesinde özetle;Çekin ödeme aracı olduğunu, avans olarak kullanıldığını iddia eden davacının ispatla yükümlü olduğunu, hukukumuzda aslolan peşin satış olduğunu, davacının ticari defter ve belgeleriyle ispat yükünü yerine getiremediğini, Davacının ticari defter ve belgeleri usulüne uygun olarak tutulmadığını ve sahibi lehine delil vasfını haiz olmadığını, 14.04.2018 tarihli sözleşme içeriğini kabul etmediklerini, Her zaman haricen düzenlenebilir nitelikte olan bu sözleşmenin tarafları dışında 3.kişileri bağlamadığını, davacı defterlerine göre; … şirketine dava konusu edilen çeklerin de içinde bulunduğu çeklerden, müvekkilinin hamili olduğu … nolu çek ve başka iki çek 13.04.2018 tarihinde verildiğini, sözleşme imzalanmadan bu sözleşmeye istinaden çek verildiği defterlere kaydedilmiş olduğunu, Ayrıca sözleşmeye göre; sözleşmenin imza altına alındığı tarihte 105.000-TL tutarlı çek verilecek, akabinde ilk siparişle birlikte 12.500-TL nakit avans ödemesi yapılacak ve ilk sipariş tesliminde de 12.500-TL daha ödeme yapılacak ve her 3 aylık periyotta 130.000-TLlik ürün alınacağını , söz konusu sözleşme hükmünün, eğer bir tarafın aşırı yararlanması yok ise, davacı açısından kabul edilebilir bir ticari mantığı olmadığını, sözleşme kuruluşuyla 117.500-TL ödeme yapan davacının, 24.04.2018 tarihinde 6.290-TLlik ürün alımıyla birlikte 130.000-TL ödeme yaptığını, normal bir ticari akış olmadığını, davacının yeni bir ödeme yapmadan öncelikle bu tutar kadar mal alması gerekmekteyken davacı defterlerinde; sözleşmeye aykırı olarak 27.04.2018 tarihinde, üstelik hiçbir ürün alınmadan 95.580-TL daha ilave nakit ödeme yapıldığı gözüktüğünü, davacı ile davalı faktoring müşterisinin mevcut çekleri birlikte hareketle finansman aracı olarak kullandıkları ve faktoring şirketlerini hedef seçtikleri olayların gelişiminden anlaşılmakta olduğunu,… müşterisi vekilinin cevap dilekçesinde (3.sayfa 10.madde) 43.664,72-TLlik ürün teslim edildiğini (ve geri kalan kısım yönünden çeklerin bedelsiz kaldığı) kabul ettiği iddiasınıj da doğru olmadığını, Davalı … müşterisi …vekili; 43.664,72-TLlik mal teslimi dışında davacı talebi üzerine logo ve özel üretim talepleri nedeniyle işçilik ve tasarım maliyetleri olduğunu 120.580-TLlik ödemenin bu şekilde kullanıldığını ifade ettiğini, 15.02.2021 tarihli raporda bahsedildiği gibi bir bedelsiz kalma ve fazladan ödeme yapılması durumunun kabul edilmesi söz konusu olmadığını, bilirkişi raporunda yer verilen hususlar doğru olmadığı gibi, yeni bir bilirkişi heyetinden rapor alınması talebinin reddinin yerinde olmadığını, kabüle göre dahi; davalı faktoring müşterisinin davacıya 43.664,72-TLlik (ilk bilirkişi raporuna göre teslim edilen mal tutarı 52.164,72-TL olup raporlar bu yönüyle de çelişkilidir) mal teslim ettiği kabul edildiğine göre davanın en azından bu tutar yönünden reddine karar verilmesi gerekirken tümden kabul edilmesi de hatalı olduğunu,Kabul anlamına gelmemek ile birlikte davalı … şirketi gerçekten davayı kabul etse bile bu durumun müvekkili bağlamayacağını, ispatlanamayan davanın reddine karar verilmesi gerektiğini belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.Davalı … AŞ vekili istinaf dilekçesinde özetle;Yerel mahkemenin davacının, … seri numaralı, 31/10/2018 keşide tarihli, 17.500 TL bedelli çekten ötürü müvekkile borçlu olmadığının tespitine karar vermesinin yerinde olmadığını, Bedelsizlik defiinin bir şahsi defii olup müvekkiline ileri sürebilmesi öncelikle ispatı gerektiğini, çekin ödeme aracı oluğunu, asıl olanın peşin satış olduğunu, malın teslim edilmediğini yazılı delil ile ispatı gerektiğini, davacının iddiasını ispatlayamadığını, Kararın gerekçesinin hatalı olduğunu, davacıya ait ticari defterlerin ispat için yeterli olmadığı ve ticari defterlere dayanarak hüküm kurmanın mümkün olmadığı belirtildiğini, davacının kayıtlarına, … şirketinden aldığı faturayı işlememesi dava konusu çek için mal teslim edilmediğini göstermeyeceğini, usulüne uygun tutulmayan defterlerin davacı lehine delil olmadığını, 08/04/2019 tarihli bilirkişi raporunda da bu iddiamız adeta doğrulanmıştır. Aynı raporun 5.sayfasında ‘…Söz konusu mallar davacıya teslim edilmemiş olabileceği gibi davacıya teslim edilmiş ve davacı tarafça fatura iade vs. sebeplerle davacı tarafından ticari defterlerine kaydedilmemiş de olabilir…’ denmek suretiyle davacıya ait defterlerin ispat vasıtası olamayacağı vurgulandığını, defterlerin kapanış tasdiki olmadığını,Çekin faktoring kanununa ve faktoring yönetmeliğine uygun olarak alındığını, Gerek Yargıtay kararlarında gerekse Bölge Adliye Mahkemesinin yakın tarihli kararlarında; faktoring şirketinin, çekteki alacağı fatura ile tevsik etme ve çek ile faturanın uyumlu olup olmadığını araştırma dışında başkaca bir yükümlülüklerinin bulunmadığı belirtildiğini, yönetmeliğin de faktoring şirketinin yükümlülüğünü çek ile alacağı tevsik eden faturanın birbirine uyumlu olup olmadığını araştırmakla sınırlı tuttuğunu, Çek bedelinin alacağı tevsik eden fatura bedeli ile uyumlu olması ve faturanın taraflarının, müvekkilden önceki cirantalarla aynı kişiler olmasını araştırmak dışında müvekkilinin başkaca yükümlülüğü bulunmadığını, öncelikle davacının çekin avans olarak verildiğini ve malları teslim almadığını ispat edememesi ikinci olarak da müvekkilinin iyiniyetli yetki hamil olduğu dikkate alınarak davanın reddi gerekirken eksik inceleme ile kabulüne karar verilmesinin yerinde olmadığını belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
İNCELEME -Davacı ile davalı …ltd şti arasındaki 14.04.2018 tarihlide tek yetkili satış sözleşmesi ibraz edilmiş olup sözleşmede … firmasının her üç aylık ortalama 130.000TL lik sipariş vermeyi taahhüt ettiği, haftalık teslim edilecek ürünlerin sipariş verildiği tarihten en geç 7 gün içinde distribütör firmaya teslim edileceği, ilk siparişin verildiği anda iş avansı olarak 12.500TL nakit olarak gönderileceği, ilk parti ürünlerin tesliminde 12500TL daha nakit ödeneceği, 105.000TL için 3 ayrı çek verileceği vadenin 4,5,6 .ay olacağı düzenlenmiştir.-Davaya konu senetler incelendiğinde;… Bankası AŞ ye ait keşidecisi davacı … San. Ve Tic. AŞ, lehtarın ise davalı … San. Ve Tic. Ltd. Şti olan ve davalı … AŞ’ye temlik ve ciro edilen … seri nolu 13/10/2018 keşide tarihli, 17.500,00 TL miktarlı, … seri nolu 20/10/2018 keşide tarihli, 17.500,00 TL miktarlı çekler ile; … seri nolu 13/09/2018 keşide tarihli, 17.500,00 TL miktarlı, … seri nolu 30/09/2018 keşide tarihli, 35.000,00 TL miktarlı çekler olduğu; … seri nolu 31/10/2018 keşide tarihli ve 17.500,00 TL miktarlı çekin davacı … San. Ve Tic. Ltd. Şti tarafından davalı … şirketine ciro edildiği, davalı şirketin davalı … AŞ’ye temlik ettiği, … seri nolu 31/08/2018 keşide tarihli, 35.000,00 TL miktarlı, … seri nolu 30/11/2018 keşide tarihli, 35.000,00 TL miktarlı çeklerin davacı yanca davalı …şti ye ciro edildiği görülmüştür. Mali müşavir … bilirkişi raporunda; taraflar arasında 14/04/2018 tek yetkili satış sözleşmesi akdedildiği, davacı tarafın incelenen ticari defterlerinin usulüne uygun tutulduğu ve bu nedenle kendi lehine delil olma özelliğine haiz olduğu, davacı defterleri itibariyle davacının davalıya toplam 332.842,00 TL ödeme yaptığı ve buna mukabil davalının davacıya 52.164,72 TL ürün teslim ettiği bu nedenle bu miktarda fatura düzenlendiği ve davacının davalıdan 245.677,28 TL alacaklı olduğu, bu nedenle çeklerin bedelsiz kaldığı tespit edilmiş, bilirkişi ek raporu ile; kök rapordaki kanaatler yinelenmiştir. Mali müşavir bilirkişi … bilirkişi raporu ile; davacı … Ltd. Şti.’nin incelenen defterlerinin açılış tasdiklerinin olduğu ve fakat kapanış tasdiklerinin olmadığı, davalı … Ltd. Şti.’nin ise defterlerini ibraz etmediği, davalı … AŞ’nin defterlerinin incelendiği ve defterlerinin usulüne uygun tutulmuş olması nedeniyle lehine delil olma özelliğine sahip olduğu, davalı … AŞ’nin defterlerinin incelendiği ve defterlerinin usulüne uygun tutulmuş olması nedeniyle lehine delil olma özelliğine sahip olduğu, somut olay itibariyle taraflar arasında 14/04/2018 tarihli tek yetkili satış sözleşmesi yapıldığı, bu sözleşme ile davacının 3 aylık periyotlarla asgari 130.000,00 TL ürün alma taahhüdünde bulunduğu, buna mukabil davalının sipariş tarihinden en geç 7 gün içinde ürün teslim taahhüdünde bulunduğu, sözleşme gereği davacının siparişte bulunduğu ve sipariş karşılığı 108.080,00 TL nakit ve toplamı 175.000,00 TL olan 7 adet çeki davalıya vermek suretiyle ödeme yaptığı, buna mukabil davalının davacıya 43.664,72 TL tutarında mal teslim ettiği, kaldı ki davalı vekilinin de cevap dilekçesinin 3. sayfasının 10. maddesinde yalnızca 43.664,72 TL mal teslim ettiklerini kabul ettiği bu nedenle davacının ticari defterleri itibariyle davalıdan 245.677,28 TL alacaklı olduğu, buna rağmen davalı … Ltd. Şti.’nin diğer davalı … AŞ’ye davacıdan almış olduğu toplam bedeli 85.000,00 TL olan 4 adet çeki ciro ve temlik ettiğini, ancak davalı … AŞ’nin faktoring işlemine dayanak kabul ettiği 13/04/2018 tarih … seri nolu ve 128.620,00 TL miktarlı faturanın davacı defterlerinde kayıtlı olmadığı, keza davalı … Ltd. Şti.’nin 17.500,00 TL miktarlı 1 adet çeki de davalı … AŞ’ye ciro ve temlik ettiği, davalı … AŞ’nin faktoring işlemine dayanak kabul ettiği 04/05/2018 tarih … seri nolu ve 35.105,00 TL miktarlı faturanın da davacı şirket defterlerinde kayıtlı olmadığı, bu nedenle davalı faktoring şirketlerinin 6361 Sayılı FKFFFŞK. m.38/1 ve 02/02/2015 tarih 29257 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan yönetmeliğin 4 ve 5 maddeleri kapsamında faktoring işlemine dayanak olarak sunulan faturaların gerçek bir mal ve hizmet satışını konu alıp almadığını kontrol ettiğine dair bir bilgi ve belgenin dosyada mevcut olmadığı, bu nedenle davalı faktoring şirketlerinin iyi niyetinden söz edilemeyeceği tespit edilmiştir.
GEREKÇE Dava, İİK 72.maddesine dayalı olarak açılan borçsuzluğun tespiti istemine ilişkindir.İlk derece mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir. Bu karara karşı davalı … AŞ ve … AŞ vekili, yasal süresi içinde istinaf kanun yoluna başvurmuştur.İstinaf incelemesi, HMK’nın 355. maddesi gereğince, ileri sürülen istinaf başvuru nedenleri ve kamu düzeni yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır.Kural olarak keşideci, hamile karşı şahsi defi ileri süremeyecek ise de; fatura borçlusu, alacaklısına karşı aralarındaki temel hukuki ilişkiden kaynaklanan şahsi defileri, çeki fatura alacaklısından faktoring sözleşmesi çerçevesinde temlik alan faktoring şirketlerine karşı da ileri sürebilecektir.Somut uyuşmazlıkta; istinaf istemine esas çekler yönünden davalı faktoring şirketleri ile diğer davalı …Şti arasında faktoring sözleşmesi yapıldığı sabit ise de, davacı tek satıcılık sözleşmesine delil olarak dayanmış ve çeklerin avans çeki olduğunu, malların teslim edilmediğini iddia ederek şahsi defi ileri sürmüştür. Çekler davacı yanca davalı … şirketine keşide edilmiş ve … Şirketi tarafından faktoring şirketlerine devredilmiş olmakla davacı, şahsi defilerini davalı faktoring şirketlerine karşı ileri sürebilir. Davalı … Şirketi davaya cevabında, ihtar tarihinde nakit olarak 120.580TL ödeme alındığını, 43.664,72Tl lik kısmı yönünden ürün teslim edildiğini kabul etmiş, şifahi görüşme nedeni ile logolu ürün işlenmesi ve özel tasarım koşulları nedeni ile ödemelerden mahsup yapıldığını savunmuş ancak şifahi anlaşmaya ilişkin herhangi bir bilgi belge sunmamıştır. Davacı yanca davalı … şirketine 120.580TL nakit ile birlikte dava konusu çeklerin de verildiği, ancak malların kısmen tesliminin yapılmadığı sabit olmakla mevcut delil durumuna göre mahkemece mahsup yapılmaksızın davanın kabulüne karar verilmesinde usul ve esas yönünden hukuka aykırılık görülmemiştir.Açıklanan nedenle davalı faktoring şirketleri vekillerinin istinaf istemlerinin ayrı ayrı reddine karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM : Gerekçesi ayrıntılı kararda açıklandığı üzere;1-6100 sayılı HMK’nın 353/1-b-1 maddesi gereğince, davalı … AŞ ve … AŞ vekilinin yerinde görülmeyen istinaf isteminin ayrı ayrı ESASTAN REDDİNE, 2-Alınması gereken 5.977,12 TL harçtan, peşin yatırılan 1.495,00-TL’nin mahsubu ile bakiye 4.482,12-TL harcın davalı … AŞ’den alınarak Hazine’ye irad kaydına, -Alınması gereken 1.195,42 TL harçtan, peşin yatırılan 298,86-TL’nin mahsubu ile bakiye 896,56-TL harcın davalı … AŞ’den alınarak Hazine’ye irad kaydına,3-İstinaf yargılama giderlerinin davalı … ve davalı … üzerinde bırakılmasına, 4-İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından vekalet ücreti tayinine yer olmadığına, 5-Artan gider avanslarının, karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilk derece mahkemesince taraflara iadesine, Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu 21/09/2023 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.