Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2021/2127 Esas
KARAR NO: 2023/1106
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 19. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 02/03/2021
NUMARASI: 2018/521 2021/227
DAVANIN KONUSU: Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 13/07/2023
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. Maddesi gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu … Gölbaşı/Ankara Şubesi … seri numaralı 30.09.2018 keşide tarihli 40.000,00 TL bedelli, keşidescisinin … Tic. Ltd.Şti. olduğu çek hakkında 24.09.2018 tarihinde Bakırköy 7. Asliye Ticaret Mahkemesi 2018/753 E. numaralı dosyada ödeme yasağı kararı verildiğini, … Gölbaşı/Ankara şubesi … seri numaralı 30.09.2018 keşide tarihli 40.000,00 TL bedelli keşidecisinin … Tic.Ltd.Şti. olduğu çek olup çalan veya çalan şahıslar tarafından …( … Yap Malz. Ve Nakiliye) aslı şahsa cirolandığını, yetkili hamil olduğunu iddia eden … A.Ş. tarafından İstanbul …İcra Müdürlüğü … E. sayılı başlatılan kambiyo takibi sonucunda öğrenildiğini, müvekkilinin elinden rızası dışında çıkan çalıntı esasen müvekkilinin borçlanma iradesinin dahi olmadığı, ciro silsilesinin kopuk olduğu gerekçeleri ile İstanbul 25.İcra Hukuk Mahkemesi 2018/881 E. Sayılı numarası ile itiraz ettiklerini, davalı … A.Ş.’nin ödeme yasağı kararı olmasına rağmen, İstanbul …İcra Müdürlüğü … E. Numaralı dosyası ile yetkili hamil olduğunu iddia edip ihtiyati haciz kararı da alarak icra takibi başlattığını, müvekkilinin borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP: Davalı … AŞ vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin 6361 sayılı Yasa’nın belirtmiş olduğu tüm yükümlülükleri yerine getirmek suretiyle dava konusu çeki iktisap ettiğini, müvekkiline herhangi bir kusur isnadı mümkün olmadığını, müvekkili şirketin kendisine finansman sağlanması talebi ile başvuran müşterinin taleplerini gerekli yasal prosedürleri ile yükümlülüklerini yerine getirerek karşıladığını, müvekkilinin şirket ciro silsilesinde kopukluk olmayan söz konusu çeki faktoring sözleşmesi çerçevesinde iktisap ettiğini, bankaca ödeme yasağı olması nedeniyle çek belinin ödenmemiş olmasının alacaklarına ilişkin takip başlatmalarına engel olmadığını, çeke ilişkin İstanbul …İcra Müdürlüğünün … E. Sayılı dosyasından icra takibi başlatıldığını, işbu dava kötü niyetli olup şikayet haklarını saklı tuttuklarını, davacı her ne kadar kendisine ait çekin elinden çıktığını iddia etmişse de çekin çalındığına ilişkin kesin bir hüküm bulunmadığını, davanın reddini talip etmiştir.Davalılardan … ve … San. Tic.Ltd.Şti.’ne gönderilen tebligatların iade edildiği TK 35. Ve TK 21/2 maddeleri sonucu tebligatların usulüne göre yapıldığı ancak davaya karşı cevap dilekçesi sunmadıkları görülmüştür.
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARI: “…Davacı tarafından davalılar aleyhine açılan davanın KABULÜ ile; davaya konu … Gölbaşı Ankara Şubesine ait … seri numaralı 30/09/2018 keşide tarihli 40.000 TL bedelli keşidecisinin … SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ olan çek ile ilgili İstanbul … İcra müdürlüğünün … esas sayılı takip dosyasından davacının borçlu olmadığının TESPİTİNE, ” karar verilmiştir.
İSTİNAF İSTEMİ: Davalı faktoring şirketi istinaf dilekçesinde özetle; -Dava dışı … San. Tic. Ltd. Şti. ile müvekkil şirket arasında 18.05.2018 tarihinde faktoring sözleşmesi akdedildiğini, yapılan sözleşme gereği davalı/borçluya ön ödeme yoluyla finansman sağlandığını, Bu finansman karşılığında, dava konusu … Bankası A.ş. Gölbaşı/ankara Şubesine Ait … Seri No’lu 40.000 TL’lik çekin 01.06.2018 tarihli 60.604,80-TL bedelli faturaya istinaden teslim tutanağı ile ciro ve teslim alındığını, Müvekkili şirketin tüm yükümlülükleri yerine getirdiğini, kusur isnad edilemeyeceğini, faktoring şirketlerinin bir alacağı temlik alabilmesi için; Alacağın bir mal veya hizmet satışından doğmuş olması ve Fatura ile tevsik edilebilir olması gerektiğini, müvekkilinin ağır kusurlu olduğu tespiti hukuka aykırı olduğunu, TTK’nın 792. madde hükmü gereği yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde çeki geri vermekle yükümlü olduğunu, Mahkemenin gerekçede şirketin 31.08.2018 tarihinde resen terk edilerek kapandığını belirttiğini, söz konusu şirket ile yapılan sözleşmenin 18.05.2018 tarihinde akdediliğini, çek ise 18.06.2018 tarihinde teslim alındını, sözleşmenin imzalanması ve çekin iktisabı, şirket faaliyetlerine devam ederken gerçekleştiğini, Yine şirketin faturaya ilişkin BA BS formlarını düzenlemediği gerekçe gösterilmişse de, söz konusu fatura tarihi 01.08.2018 olup BA-BS formları ise fatura düzenlenir düzenlenmez sunulmayabileceğini, 01.06.2018 tarihinde düzenlenen faturanın Ba- Bs formları, 31.07.2018 traihinde kadar bildirilebileceğini, Bu nedenle söz konusu çekin iktisap edildiği tarih olan 18.06.2018 tarihinde henüz Ba-Bs formunun düzenlenmemiş ve/veya bildirilmemiş olması usule aykırılık teşkil etmediğini, müvekkilince BA-BS formlarının düzenlememiş olması nedeniyle faturanın sahteliğine kanaat getirilmeyeceğini, dava dışı şirket hakkında düzenlendiği belirtilen Vergi Suçu raporu ise şirketin 2018 hesap dönemine ilişkin belgelerinin 2019 yılında incelemeye ibraz edilmemesi nedeniyle 30.12.2019 tarihinde düzenlendiğini, Faktoring sözleşmesi imzalandığı esnada henüz bu suç oluşmadığını ve o dönemde şirket kanuna ve uygun olarak şekilde faaliyet gösteren bir şirket olduğunu, tüm bu hususların sözleşmenin imzalandığı ve çekin iktisap edildiği dönemde henüz gerçekleşmemiş olması bir yana, bu VUK md.5 uyarınca şirketin bu nitelikte bilgilerinin ifşa edilmesi vergi mahremiyetine aykırılık teşkil ettiğini, bilgilerin açılanması suç olduğunu, mahkeme her ne kadar bu bilgilere bir müzekkere ile kolaylıkla ulaşbiliyorsa da, müvekkilin bu bilgilere ulaşması kanuni olmayıp, bu bilgilerin müvekkiline açılanması vergi mahremiyetini ihlali olacağını, öncelikle ispat edilmesi gerekenin müvekkilinin çekin iktisabındaki ağır kusuru değil, davacının -usulüne uygun delillerle- çekin rızası dışında elinden çıkmış olduğunu, Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 2014/10768 Esas ve 2014/20288 Karar sayılı ilamı Yargıtay 19. HD, E:2015/6308, K:2015/15011, T.18.11.2015) dikkate alınması gerektiğini, Davacı her en kadar savcılığa başvurmuşsa da henüz bir iddianame dahi hazırlanmamış ve kvuşturma da başlatılmadığını, davacının iddia ettiği şekilde hırısızlık suçuna ilişkin kesin hüküm bulunmadığını, çekin ne sebeple uhdesinden çıkmış olduğuna dair inandırıcı herhangi bir açıklama yapmadığnı ve bunu kanıtlayabilecek bir delil de sunmadığını, Müvekkilinin ağır kusuru ve kötü niyeti de ispatlanmadığını, Müvekkilini kusurlu olmadığını, Davacı faktoring ilişkisini dışında olduğundan 6361 sayılı yasanın 9/3 maddesi gereğince çeke dayanan kişisel defilerini faktoring şirketine karşı ileri süremeyeceğini, Yargıtay 19. Hukuk Dairesinin 7.4.2016 gün, 2015/13801 Esas, 2016/6060 Karar sayılı kararında bu hususu açık bir şekilde vurgulandığını, davaya konu çekin ciro silsilesinde herhangi bir kopukluk bulunmadığından ve Müvekkil çeki kanuna uygun olarak iktisap ettiğinden çekin yetkili hamili oldugunu, ciro zincirinde yer alan imzanın sahteliğine ilişkin araştırma yapma yükümlülüğü bulunmadığını belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
İNCELEME İstanbul …İcra Müdürlüğünün … E. Sayılı dosyası incelendiğinde; alacaklının davalı faktoring şirketi, borçluların davacı …, … Malzemeleri, … ve … Şti olduğu, takibin 40.000TL lik asıl alacak ile ferileri ki toplam 44.440,55TL nin tahsili istemine ilişkin olduğu, takibin kambiyo senedine dayalı olduğu anlaşılmıştır. Takibe esas … bankası Gölbaşı Ankara Şubesine ait 30.09.2018 Tarihli 40.000TL bedelli çek sureti incelendiğinde; keşidecisinin davacı dışı …ŞTİ, lehtar cirantanın …ŞTİ, 2.cirantanın davacı …- … sistemi ve makine sanayi olduğu, sonrasında … NAKLİYE …, …LTD ŞTİ ve … cirosu olduğu, çekin 01.10.2018 de ibraz edildiği, 21.09.2018 tarihli ödeme yasağı kararı nedeni ile ödeme yapılmadığı anlaşılmıştır. Kocasinan Vergi Dairesi Müdürlüğü yazı cevabı, Yenibosna Vergi Dairesi Müdürlüğü dosyaya celp edilmiş olup inceleniğinde; …ŞTİ’nin 2018 yılı hesap dönemi yönünden belgelerini ibraz etmediği, 2018 yılında herhangi bir mal hizmet teslim-ifasına dayanmayan sahte belge olarak düzenlenen faturalar nedeni ile vergi suçu raporu düzenlendiği, … hakkında ise 2017 yılı belgeleri ibraz etmediği belirtilerek vergi suçu raporu düzenlendiği görülmektedir. …ŞTİ’nin Ticaret sicil kayıtları incelendiğinde; şirketin 08.05.2015 tarihinde kurulduğu, ilanın 14.05.2018’de yapıldığı 500.000TL bedelli faktoring sözleşmesinin 18.05.2018 Tarihli olduğu, davalı faktoring şirketi vekilinin çekin dayanağı olaak 01.06.2018 tarihli 60.604,80Tl bedelli … şirketi tarafından … iNşaat …e düzenlenen faturayı sunduğu faturanın (işçi yeleği, tulum, işçi pantalonu, tshirt, işçi beresi şeklindeki muhtelif sayıdaki emtiaya ilişkin olduğu , alacak bildirim formunun ise 18.06.2018 Tarihli olduğu anlaşılmaktadır. Mahkemece yargılamada iki ayrı bilirkişiden rapor alınmıştır. Bilirkişi YMM … kök raporunda özetle; Davacının 2018 yılı yasal defterlerinin kayıt ve noter tasdiklerinin usulünce ve zamanında yapılmaması nedeniyle her ne kadar HMK 222 md. Ve 6102 sayılı TTK 64/3 md. Gereğince kendi lehine delil niteliği taşımadığı, davalılardan … A.Ş. ile … Ltd.Şti. arasında düzenlenen sözleşmede azami faktoring hacmi 500.000,00 TL olarak belirlenmiş olmasına rağmen çek karşılığı ödenen tutarın yazılmadığı, … A.Ş.’nin … İnş. San. Ve Tic.Ltd.Şti.’den icra dosyasından anlaşıldığı kadarıyla 40.000,00 LTL çek karşılığı alacaklı olduğu, 213 sayılı VUK’un 160. Maddesi gereği … Tekstil İnş.San.Tic.Ltd.Şti. Mükellefiyeti re’sen terk edilmiş ise de; sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullandığı veya düzenlediği konusunda rapor bilgisi bulunmadığından sahte fatura karşılığı, çalınma ihtimali bulunan çeki ciro ettiği kabul edilen davacı … açısından … A.Ş.’ne karşı ciranta sıfatıyla borçlu kabul edilip edilmeyeceği ciro zincirinin bozulup bozulmadığı konusunda takdirin mahkemede olduğu sonuç ve kanaati bildirilmiştir. 16/07/2020 tarihli ek raporda; sahte ve muhteviyatı itibariyle faturalar karşılığı Faktoring kredisi verildiği, sahte belge kullanımı sırasında çek keşide edildiği, düzenlenen çek ve faturaların gerçekliğini araştırmayan davacı … ve … A.Ş.’nin kusurlu oldukları sonuç ve kanaati bildirilmiştir. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı 2019/183794 CBS Soruşturma dosyasında davacının şikayeti hakkından KYOK verildiği, itirazın reddedildiği görülmüştür. Tarafların itirazları doğrultusunda Bankacılık konusunda uzman bilirkişi …’ dan alınan raporda; dava konusu … Gölbaşı/Ankara Şb. … seri no.lu 30.09.2018 tarihli 40.000.00 TL bedelli çekin … San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından dava dışı … Mak. San. Tic. Ltd. Şti. adına keşide edilmiş olduğu, çekin arka yüzündeki ciro silsilesine göre dava dışı … San. Tic. Ltd. Şti. davacı …, davalı … Nakliye-…, davalı … San. Tic. Ltd. Şti. cirosu ile davalı … A.Ş. ne verilmiş olduğu, Davalı … A.Ş. ile diğer davalı … San. Tic. Ltd. Şti. arasında akdedilen Faktoring Sözleşmesi kapsamında; davalı şirkete temlik edilen 01.06.2018 tarih … no.lu 60.604,80 TL tutarındaki fatura borçlusunun davalı … olduğu, faturanın 40.000,00 TL kısmının temlik edilmiş olduğu, fatura karşılığında davalı şirkete teslim edilen dava konusu çekin arka yüzünde fatura borçlusu şirket cirosu ile … San. Tic. Ltd. Şti. ne verildiği ve bu şirket tarafından davalı … A.Ş. ne teslim edildiği, buna göre dava konusu çekin faktoring işlemine konu edildiği, böylece faktoring sözleşmesi çerçevesinde dava konusu çekin düzgün ciro silsilesi ile davalı faktoring şirketine ulaştığı, Faktoring sözleşmesine konu edilen 01.06.2018 tarihli 60.604,80 TL tutarlı faturanın, fatura alacaklısı ve fatura borçlusu davalı şirkeder tarafından BA-BS Formları ile Vergi Dairesine beyan edilmemiş olduğunun tespit edildiği, Davalı şirketin ticari defter kayıtlarında; dava konusu 30.09.2018 tarih 40.000.- TL miktarlı çekin 18.06.2018 tarihinde faktoring işlemine istinaden kayıtlara alınmış olduğu. 25.06.2018 tarihinde portföye giriş kaydının yapılmış olduğu ve çekin keşide tarihinde tahsil edilmesi amacıyla bankaya takasa verilmiş olduğu, çek üzerinde ödeme yasağı kararının bulunması sebebiyle 02.10.2018 tarihinde karşılıksız olarak kayıtlara işlenmiş olduğu, Faktoring sözleşmesi çerçevesinde dava konusu çeke ait faktoring işlemine istinaden, davalı faktoring şirketi tarafından diğer davalı … San. Tic. Ltd. Şti. firmasına 18.06.2018 tarihinde 35.498.30 TL ödeme yapılmış olduğu, Davacının, dava konusu çek bedeline ilişkin borcu bulunmadığının tespit edilmesi talebi hususunda, davalı faktoring şirketinin kambiyo senedini iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket edip etmediğine ilişkin dosyadaki delillerin nihai takdirin Sayın Mahkemenize ait olduğu sonuç ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
GEREKÇE Dava, İİK 72.maddesine dayalı olarak açılan borçsuzluğun tespiti istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir. Bu karara karşı davalı … AŞ vekili, yasal süresi içinde istinaf kanun yoluna başvurmuştur. İstinaf incelemesi, HMK’nın 355. maddesi gereğince, ileri sürülen istinaf başvuru nedenleri ve kamu düzeni yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır. 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun 9/2. maddenin yollamasıyla 04.02.2015 tarih ve 29257 sayılı Faktoring İşlemlerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik 5/1. maddesinde ‘Kuruluş tarafından müşteriyi yeteri kadar tanıyacak şekilde istihbarat çalışmalarının yapılması, sadece müşterilerin beyanı veya sözlü teyidi ile işlem yapılmaması gerekir. İstihbarat çalışmasının; a) Öncelikle ilgili mevzuatta yer alan faturanın tarifi, şekli ve nizamına ilişkin düzenlemeler de dikkate alınarak faturadaki bilgilerin kontrol edilmesi, b) İç kontrol sisteminin devralınan faturalara ilişkin gerekli istihbarat ve araştırma yapılmasını sağlayacak ve Merkezi Fatura Kaydı Sisteminde bu faturaların mükerrer olmadığının kontrolü tamamlanmaksızın kullandırım yapılamayacak şekilde oluşturulması, c) Müşterilerin mali durumlarının değerlendirilerek bunların itibarı ve işlem geçmişleri de dikkate alınmak suretiyle gerektiğinde fatura borçlusu ve kambiyo senedi veya diğer senedin keşidecisine de başvurularak borcun teyit edilmesini sağlayacak yöntemler geliştirilmesi ve ulaşılabilmesi mümkün olan ilgili veri tabanlarından yararlanılması yoluna gidilmesi hususları dâhil olmak üzere asgari olarak yukarıda belirtilen usul ve esasları içerecek şekilde yapılır ve bunların yetersiz kalması durumunda ilave yöntemlere başvurulur.’ hükümleri düzenlenmiş olup, faktöring şirketlerinin gerekli istihbarat çalışmasını nasıl yapacağı ve çalışma usulleri açıkça düzenlemiştir. Somut olayda; davalı vekili çekin dayanağı olarak 01.06.2018 Tarihli faturayı sunmuş ise de; davalı … Tesktil’e 1. ve 2.celse Tebligat Kanunu’na uygun tebligat yapılmasına rağmen ticari defterleri ibraz etmediği, BA BS formları için yazılan müzekkere cevabına göre faktoring müşterisi ile fatura borçlusu arasındaki faturanın bildiriminin yapılmadığının anlaşıldığı, davalı … Şti’nin 08.05.2018’de kurulduğu, tescilin 14.05.2018 Tarihinde ilan edildiği, 500.000TL bedelli faktoring sözleşmesinin 18.05.2018 Tarihinde yapıldığı, Vergi Denetim raporlarında davalı …şti’nin 22.05.2018 Tarihli yoklamasında işyerinde sadece 1 masa 1 sandalye olduğu, çalışan olmadığının tespit edildiği, sonraki yoklamalarda da davalının faal olmadığı, tanınmadığının tespit edildiğinin rapora yansıdığı, faktoring müşterisi ve fatura borçlusu hakkında vergi suçu raporu düzenlendiği, her ne kadar faktoring işlemi tarihi itibarı ile davalı faktoring şirketinin vergi denetiminden haberdar olduğu söylenemeyecekse de davalı şirket tarafından gerekli istihbarat çalışmasının yapıldığına dair delil ortaya konulmadığı, alacağın dayanağı olarak sadece fatura sunulduğu, malların teslimine yahut önceki cirantadan teyit alındığında dair araştırma yapıladığına dair herhangi bir beyan, delil sunulmadığı, keza mahkemenin menfi tespit kararının faktoring müşterisi …şti ve fatura borçlusu … tarafından istinaf edilmediği de dikkate alındığında mahkemenin davanın kabulüne ilişkin kararında usul ve esas yönünden hukuka aykırılık bulunmadığından davalı faktoring şirketinin istinaf isteminin esastan reddi gerekmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi ayrıntılı kararda açıklandığı üzere; 1-6100 sayılı HMK’nın 353/1-b-1 maddesi gereğince, davalı … Aş vekilinin yerinde görülmeyen istinaf isteminin ESASTAN REDDİNE, 2-Alınması gereken 2.732,40 TL harçtan, peşin yatırılan 684,30-TL’nin (59,30 maktu karar harcı + 625-TL nispi karar harcı) mahsubu ile bakiye 2.048,1-TL harcın davalı faktoring şirketinden alınarak hazineye irad kaydına, 3-İstinaf yargılama giderlerinin davalı faktoring şirketi üzerinde bırakılmasına, 4-İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından avukatlık ücreti tayinine yer olmadığına, 5-Artan gider avanslarının, karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilk derece mahkemesince taraflara iadesine, Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu 13/07/2023 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.