Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2021/1895 Esas
KARAR NO: 2023/981
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL ANADOLU 8. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 01/10/2020
NUMARASI: 2016/1259E, 2020/474K.
DAVANIN KONUSU: İtirazın İptali (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 22/06/2023
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. Maddesi gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin araba kiralama ve satın alma işi yaptığını, takibe konu çekin ciro silsilesinde adı bulunan icra takibi borçlusu …’ın 15/07/2016 tarihinde müvekkilinden araba satın aldığını karşığında da 80.000 TL tutarında 2 adet çeki ciro ederek müvekkiline verdiğini, müvekkilinin çeki bozdurmak amacıyla banka şubesine gittiğinde polis memurlarının gelerek müvekkilini karakola götürdüklerini ve çekin üzerinde ödeme yasağı olduğunu söyleyerek çeki savcılığa teslim etmek üzere müvekkilinden aldıklarını, davalı borçlular tarafından imzalanmış olan … isimli şahıs tarafından müvekkiline verilen çekin savcılıkta olması nedeniyle müvekkilince icra takibi başlatıldığını, davalı borçluların kaybolmamış yada çalınmamış olan çekle ilgili kötü niyetli olarak savcılığa başvurduğu için müvekkilinin mağdur olduğunu belirterek davalıların İstanbul Anadolu …İcra Müdürlüğünün … esas sayılı dosyada itirazının iptali ile takibin devamına, %20 icra inkar tazminatına karar verilmesini talep etmiştir. Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili şirketlerden … Ltd. Şti. aralarındaki ticari ilişki gereği keşide ederek teslim ettiği çeklerin diğer davalı müvekkilinin, yetkili hamil … Ltd. Şti. uhdesinde iken rızası hilafına kaybolması nedeniyle İzmir 5. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2016/1051 E. sayılı dolayısıyla iptal davası açıldığını, mahkemece anı çekle ilgili ödeme yasağı konulduğunu, ödeme yasağının bilgileri davacı yanda bulunmasına rağmen uygulanması gereken usul uygulanmadığını, ödeme yasağı konulan çeklerle ilgili 7 örnek takibe geçilerek yani usul ve yasa dolanarak tahsili sağlanmaya çalışıldığını, müvekkillerinin davacı ile herhangi bir ticari ilişkisinin bulunmadığını, bu hususun davacının dava konusu ticari ilişkinin kendisi ile dava dışı … arasındaki ticari ilişkiye dayandığına ilişkin beyanıyla da sabit olduğunu, müvekkili şirketlerin iptali istenen ve ödeme yasağı konulan çekle ilgili herhangi bir sorumluluğu bulunmadığından, takibin bu şekilde müvekkili karşı devamında hukuki temelin bulunmadığını, yerleşik içtihatlar gereği, ödeme çek iptal davası açılan ve ödeme yasağı konulan çeklerde bu şekilde 7 örnek icra takibi yapılması ve itiraz üzerinde itirazın iptali davası açılmasının usulünün doğru bulunmadığını, davacı iddiası gibi aracın dava dışı şahsa mutat olmayan ödeme vasıtalarından çekle ödeme yapılmasına karşın kendisini koruyucu (rehin hk vs. gibi) önlemlerin alınmamış olmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, bu yönüyle asıl borç ilişkisinin taraflarına ait tüm bilgi ve belgelerin, faturaların, hesap hareketlerinin, ödeme belgelerinin, satıldığı iddia edilen araç bilgilerinin, anılı aracın ruhsat kayıtları, trafik kayıtları ve üzerinde ayni hak bulunup bulunmadığına ilişkin hususların celbi ile incelenmesi gerekirse dava dışı şahsın dinlenmesi gerektiğini, açıklanan ve resen takdir edilecek nedenlerle, davanın öncelikle yetkisiz icra dairesinde açılması nedeniyle usulden ve esastan reddine, davacı aleyhine alacağın %20’sinden az olmamak kaydıyla kötü niyet tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARI: “…. davacı dava dilekçesinde alacağını oluşturan çeki, araba alım satım faaliyetleri kapsamında dava dışı …’a sattığı aracın karşılığında aldığını beyan ettiği, yargılama devam ederken 05.01.2018 tarihinde uyaptan sunulan beyanı ile çekin araç alım satımına ilişkin olduğunun sehven belirtildiği, çekin … ile davacı arasında imzalanan 05.04.2016 tarihli araç kiralama sözleşmesi karşılığında alındığını beyan ettiği ve beyanı ekinde oto kiralama sözleşmesi sunduğu, sözleşmeye göre … plakalı … marka aracın aylık 17.000,00 TL kira bedeli karşılığında 5 aylık süreyle 20.06.2016-15.11.2016 tarihleri arasında kiraya verildiğinin görüldüğü, davacının soruşturma aşamasında verdiği ifadesinde …’a 80.000,00 TL karşılığında bir araç sattığını, karşılığında 2 adet çek aldığını beyan ettiği, davalı taraf …’la aralarında herhangi bir ticari ilişkinin bulunmadığını, çekin zayi olduğunu belirtmeleri sebebiyle tarafların ticari defterlerinin incelenmesine karar verildiği, davacının ticari defterlerini incelemeye sunmadığı, davacı vekili her ne kadar yerinde inceleme talebinde bulunulduğu ve bilirkişinin inceleme gününde şirket merkezine giderek inceleme yapmadığını beyan etmiş ise de mahkememizce bilirkişi incelemesine ilişkin ara kararda yerinde inceleme talebinde bulunulması halinde bilirkişinin taraf vekillerince inceleme gün ve saatinde inceleme yerine götürülüp getirilmesine karar verildiği, davacı vekilinin inceleme gününde hazır olmadığı, dolayısıyla bu delillere dayanmaktan vazgeçilmiş sayıldığı, davalıların ticari defterlerinin usulüne uygun olduğu ve lehe delil olma kabiliyetinin bulunduğunun tespit edildiği, dava konusu çeklerin davalı Davalı … Şirketinin ticari defterlerinde sipariş verilen avanslar hanesinde kayıtlı olduğu ve çeklerin diğer davalı lehine düzenlenerek teslim edildiği, takip tarihi itibariyle tahsil edilmemiş olduğu, davalı … Şirketinin ticari defterlerinde dava konusu çek kayıtlı olmadığı gibi dava dışı … ile de aralarında herhangi bir ticari ilişkinin olmadığının tespit edildiği, davacı vekilinin kiralama sözleşmesi sunması üzerine davacının … plakalı aracı dava dışı …’a kiralayıp kiralamadığının İl Emniyet Müdürlüğü’nden sorulduğu, gelen müzekkere cevabında … adına bu plakada bir aracın kiralanmadığının bildirildiği, davacı vekilinin sunduğu oto kiralama sözleşmesi her zaman düzenlenebilecek bir belge olduğu, davacının soruşturma dosyasında ve mahkememizde ki beyanları arasında tutarsızlık bulunduğundan itibar edilmediği, davalıların usulüne uygun ve lehe delil kabiliyeti bulunan defterleri ile dava dışı … ile aralarında ticari ilişki bulunmadığı ve …’a borçlu olmadıklarını ispat ettiği, davacının beyanları emniyetten gelen müzekkere cevabı ve yapılan yargılama kapsamında davacının alacağını ispat edemediği ve çeki elinde bulundurmakta iyi niyetli olmadığı kanaatine varıldığından davanın reddine dair karar verilmiştir….”
İSTİNAF İSTEMİ: Davacı vekili istinaf dilekçesinde; hükme doğrudan esas teşkil eden eksik bilirkişi raporunun kabulünün taraflarınca mümkün olmadığını, 27.07.2019 Tarihli dilekçede adres bildirerek yerinde ticari defter incelemesi talep edildiğini, usulüne uygun bilirkişi incelemesi yapılmadığını, eksik inceleme ile karar verildiğini, Raporu kabul etmediklerini, çekin ciro silsilesi ile iktisap edildiğini, para gibi tedavül niteliği olan çekte imzaların doğruluğunu araştırma yükümlülüğünün olmadığını, kmabiyo senedinde mücerretlik ilkesinin geçerli olduğunu, hamilin talebini sadece senede dayandırabileceğini, kambiyo senedinin nedenini, asıl borç ilişkisinin varlığını kanıtlamak zorunda olmadığını, Müvekkilinin senedi iyiniyetle devraldığını, çekin kayıtsız şartsız ödeme vaadi olduğunu, Müvekkilinin senedin nedenini kanıtlama yükümlülüğü olmadığı gibi bunun aksine ispat yükünün davacıda olduğunu, defilerin davacıya karşı ileri sürülemeyeceğini belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir. usul ve yasaya aykırı olarak tanzim edilen bilirkişi raporunda mevcut delil durumuna göre, davacının ; davalı tarafından istanbul anadolu … icra dairesi … e. sayılı dosyasına yapmış olduğu itirazın hükmolunacak davacı alacağı yönünden iptalini istemeyeceği yönündeki görüş ve kanaatlerinin taraflarınca kabulünün mümkün olmadığını beyanla mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
İNCELEME İstanbul Anadolu …İcra Müdürlüğü’nün … E. sayılı takip dosyası incelendiğinde; davacı tarafça davalılar ve dava dışı … aleyhine 14.09.2016 vadeli çeke dayalı 40.000,00 TL asıl alacak, 49,32 TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 40.049,32 TL alacağın tahsili için ilamsız takip başlatıldığı anlaşılmaktadır. Takip talebi ekindeki … bankası AŞ Bornova Şubesi’ne ait 14.09.2016 tarihli … seri nolu 40.000TL bedelli çekte; keşidecinin … TİC LD ŞTİ, lehtarın … TİC TD ŞTİ olduğu, lehtardan sonraki cirantanı … olduğu görülmüştür. Davacının …’da alınan 16.09.2016 Tarihli ifade tutanağı sunulmuştur. Davalı …şirketinin ticari defter incelemesine ilişkin Serbest Muhasebeci Mali müşavir … tarafından hazırlanan raporda özetle; Davalı … Şirketinin 2016-2017-2018 yılı defterlerinin incelendiği, defterlerin açılış ve kapanış onaylarının zamanında yapıldığı, defterlerin usulüne uygun olduğu, Davalı … Şirketinin kendi defterlerine göre diğer davalı … şirketine toplamı 80.000,00 TL olan 2 adet çek verdiği, çeklerin davalının verilen sipariş avansları hesabına kaydedildiği, çeklerin vadesinde ödemesi yapılmadığı gibi diğer davalı tarafından çeklere istinaden mal satışı yapılmadığı, fatura düzenlenmediği, çeklerin iadesi yapılmadığı, çekler dışında taraflar arasında herhangi bir hareketin olmadığı, takip tarihi itibariyle davalı … Şirketinin diğer davalıdan iki çekten dolayı 80.000,00 TL alacaklı olduğu tespit edilmiştir. Davalı lehtar …Şti nin ticari defterleri yönünden inceleme yapan Serbest Muhasebeci Mali müşavir … tarafından hazırlanan raporda özetle; davacı tarafın ticari defterleini incelemeye sunmadığı, davalı … Şirketinin 2016 yılı defterlerinin incelendiği, defterlerin açılış ve kapanış onaylarının zamanında yapıldığı, defterlerin usulüne uygun olduğu, dava konusu çekin davalının alınan -verilen çekler hesaplarında kayıtlı olmadığı gibi, davalı şirketin çeki davacıya veren dava dışı … ile herhangi bir ticari ilişkisinin olmadığı , davacının … dan aldığı çek karşılığı hizmet aldığını ispatlayamadığı yönünde görüş belirtilmiştir. İzmir 5. Atm nin 2016/1501 E sayılı dosyasında davalı lehtar tarafından zayi nedeni ile çek iptal davası açıldığı davanın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır. İzmir 1.ATM 2017/160 E sayılı dosyada ise; davalı … tarafından davacı … aleyhine iş bu dava konusu 40.000TL bedelli … ve … seri nolu çeklere yönünden istirdat davası açıldığı, dosyanın bekletici mesele yapıldığı, dava dilekçesinde davacının çeki rıza dışı elinden çıktığını, İzmir 5ATM 2016/1051 E sayılı dosyada ödemeden men kararı verildiğini, ancak takip başlatıldığını, çekteki keşideci … şirketi ile ticari ilişki olup çekin ticari ilişki gereği alındığını ileri sürerek çek istirdadını talep ettiği görülmüştür.
GEREKÇE: Dava, İİK 67.maddesine dayalı olarak açılan itirazın iptali davasıdır. İlk derece mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir. Bu karara karşı davacı vekili, yasal süresi içinde istinaf kanun yoluna başvurmuştur. İstinaf incelemesi, HMK’nın 355. maddesi gereğince, ileri sürülen istinaf başvuru nedenleri ve kamu düzeni yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır. İtirazın iptali davasında, takibe sıkı sıkıya bağlılık ilkesi geçerlidir. Davaya konu takip; ilamsız takip olup davacı alacağını 40.000TL bedelli çeke dayandırmıştır. Dosya kapsamı, davacının kolluk ifadesine göre davacının çeki tahsil için bankaya gittiği, ancak çek hakkındaki ödeme yasağı kararı nedeni ile Banka Şubesince kolluk kuvvetine haber verildiğini, çek aslının savcılık aracılığıyla alındığı anlaşılmaktadır. T.T.K.’nun 723. maddesi uyarınca “Kanunen muayyen olan müddetler içinde çekin ibrazı veya protesto yahut buna muadil tespitin yapılması; bir devletin mevzuatı veya herhangi bir mücbir sebep gibi aşılması imkansız bir mani yüzünden mümkün olmamışsa bu muameleler için muayyen olan müddetler uzar.” Yine aynı Kanun’un 3.fıkrasında; “Mücbir sebeplerin ortadan kalkmasından sonra hâmil çeki gecikmesizin ödeme maksadı ile ibraz ve icabında protesto veya buna muadil tesbiti yaptırmaya mecburdur.” hükmü düzenlenmiştir.Somut uyuşmazlıkta takibe konu çek 14.09.2016 Tarihli olup çek arkasında ibraz şerhi bulunmadığı gibi … bankası’nın cevabi yazısına göre davacının sonrasında da bankaya başvuruda bulunmadığı anlaşılmaktadır. Keza davaya esas takip, kambiyo senedine dayalı değil ilamsız takibe dayalı olarak başlatılmıştır. Bu durumda süresinde ibraz edilmeyen çek yönünden taraflar arasında temel ilişki bulunmadığından 6102 Sayılı TTK’nın 732. maddesi çerçevesinde sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre değerlendirme yapılması gerekir. Davalılardan keşideci … TİC LTD ŞTİ çekteki imzasını inkar etmemiş olup davacının çeke dayalı alacağın sebebini yahut dava dışı ciranta ile arasında borç ilişkisi olup olmadığının ispat yükü bulunmamaktadır. TTK 732.maddesinde yer alan sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre ispat külfeti keşidecidedir ve keşideci sebepsiz zenginleşmediğini kanıtlamakla yükümlüdür. Bilirkişi raporuna göre dava konusu çek, davalı keşidecinin kendi defterinde kayıtlı ise de; davalı lehtarın defterinde kayıtlı olmadığı gibi çekin ödendiği yahut keşidecinin sebepsiz zenginleşmediği usulüne uygun deliller ile kanıtlamamıştır. Bu durumda, davalı keşideci yönünden davanın kabulü, davalı lehtar …Şirketi ile davacı arasında temel ilişki bulunmadığından davalı lehtar yönünden davanın bu gerekçe ile reddi gerekirken hatalı değerlendirme ile karar verilmesi yerinde görülmemiştir. Açıklanan nedenle davacı vekilinin istinaf isteminin kısmen kabulüne, kararın HMK 353/1.b.2 md gereğince kaldırılmasına, kazanılmış haklar korunarak Dairemizce yeniden hüküm kurulmasına karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi ayrıntılı kararda açıklandığı üzere; 1-Davacılar vekilinin istinaf başvurusunun KISMEN KABULÜNE, 2- 6100 sayılı HMK.’nın 353/1-b-2 maddesi gereğince İstanbul Anadolu 8. Asliye Ticaret Mahkemesi 2016/1259 Esas, 2020/474 Karar sayılı, 01.10.2020 Tarihli kararının KALDIRILMASINA, 3- Davanın KISMEN KABULÜNE, A.İstanbul Anadolu …İcra Müdürlüğü’nün … E. Sayılı dosyasında davalı… LTD ŞTİ’nin İTİRAZININ İPTALİNE, Bu davalı yönünden takibin aynen DEVAMINA, – Alacak likit olup itiraz haksız olmakla asıl alacağın %20’si tutarında icra inkar tazminatının davalı … TİC LTD ŞTİ’den alınarak davacıya verilmesine, B. Davalı … TİC LTD ŞTİ yönünden davanın reddine, -Koşulları oluşmadığından bu davalının kötüniyet tazminat isteminin reddine, C. İlk derece mahkemesinde yapılan yargılama giderleri ve harca ilişkin; – Alınması gereken 2735,77 TL harcın davacı tarafça yatırılan 483,70 TL peşin harç ile 200,25 TL icra peşin harcından mahsubu ile bakiye 2051,82 TL’nin davalı … TEKSTİL SAN VE TİC LTD ŞTİ’ den alınarak Hazineye gelir kaydına, – Davacı tarafça yapılan 1500,00 TL bilirkişi ücreti, 340,00TL tebligat, posta masrafı ve talimat masrafı ile bu dosyada yatırılan 483,70TL başvuru harcı ki toplam; 2323,70TL yargılama giderinin Davalı … TİC LTD ŞTİ’ den alınarak davacıya verilmesine, -Davalı tarafından yapılan yargılama gideri olmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına, -Davalı … TİC LTD ŞTİ taraf kendisini vekille temsil ettirdiğinden (kazanılmış haklar korunarak) karar tarihinde geçerli …Ü.T. deki esaslara göre belirlenen 6.006,41 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak adı geçen davalıya verilmesine, – Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihindeki AAÜT gereğince hesaplanan 9.200TL vekalet ücretinin davalı … TİC LTD ŞTİ ‘ den alınarak davacıya verilmesine, 4-İstinaf aşamasında yapılan yargılama giderleri ve harca ilişkin;-İstinaf talebi kısmen kabul edildiğinden davacı tarafça yatırılan 59,30TL istinaf peşin harcının karar kesinleştiğinde ve talep halinde iadesine,-İstinaf yargılaması için davacı tarafından yapılan 162,10 TL istinaf yoluna başvurma harcı, 60,50 TL tebligat, müzekkere ve posta gideri olmak üzere toplam 222,60 TL’nin davalı … TİC LTD ŞTİ ‘ den alınarak davacıya verilmesine, -İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından vekalet ücreti tayinine yer olmadığına, 5-Artan gider avanslarının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilk derece mahkemesince taraflara iadesine, Dair, dosya üzerinden yapılan inceleme sonunda, oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.22/06/2023